1, 2. Gin pogruok mage mabedoga e ngima mar joot, koda e yo ma ne wapuonjorego adiera?

JEHOVA ema nochako ngima mar joot. (Efe. 3:14, 15) Katabed ni wawuok e ich achiel, pod wan gi kido koda chal mopogore opogore. Nyalo bedo ni ne idak gi jonyuolni chakre nyuoli nyaka ibedo ng’at maduong’. Nyalo bedo ni jomoko to jonyuolgi nosetho samoro nikech ne gituwo, kata ne giyudo aksident kata masira moro machielo. Jomoko to pok noneno kata ng’eyo ni jonyuolgi gin ng’a chakre nyuolgi.

² En adier ni waduto kaka joma lamo Jehova, ne wapuonjore adiera e yore mopogore opogore. Nyalo bedo ni ne idongo e adiera kendo jonyuolni nopuonji chike mag Nyasaye. (Rapar 6:6, 7) Kata nyalo bedo ni in achiel kuom dhano gana gi gana mopuonjore adiera kokalo kuom tij lendo ma jotich Jehova osebedo katimo.—Rumi 10:13-15; 1 Tim. 2:3, 4.

3. Gin gik mage mayudowa waduto e yo machal?

³ Kata obedo ni ne wapon e chal mopogore opogore, nitie gik mayudowa waduto e yo machal. Nikech richo ma Adam notimo, waduto warem kendo watho. (Rumi 5:12) Kata kamano, wan kaka Jokristo madier wanyalo luongo Jehova ni ‘Wuonwa.’ Oganda Nyasaye machon, ne nyalo wacho weche  mayudore e Isaiah 64:8 mawacho kama: “A Jehova, in e wuonwa.” E wi mano, Yesu nopuonjo jolupne kaka onego gilem kochako gi wechegi: “Wuonwa manie polo, nyingi mondo obed maler.”—Math. 6:9.

4, 5. Mondo wamed hero Jehova Wuonwa, wabiro nono weche mage?

⁴ Wuonwa manie polo ritowa e yo makare kaka joge maluongo nyinge kendo oyie kuome. Kaluwore gi jandik-zaburi, Jehova nowacho kama: “Nimar oseketore [Jakristo madier] mondo ohera, e momiyo anagole e chandrwok: anachunge malo, nimar oseng’eyo nyinga.” (Zab. 91:14) Ee, Jehova Nyasaye nyisowa yo mar ringo wasikwa kendo oritowa kaka joge, mondo kik tiekwa chuth.

⁵ Mondo wamed hero Jehova Wuonwa manie polo, we wanon ane weche moko adek madongo: (1) En Wuonwa ma Jachiwo. (2) En e Jarit marwa. (3) En e Osiepwa maduong’ie moloyo. Sama wanono weche adekgi, ber ka waparo matut ni osiep manie kindwa kode chalo nade, kendo neno kaka wanyalo medo miye duong’ kaka Wuonwa. E wi mano, en gima kare mondo wapar gwethgo ma Jehova osingo ne jogo mamedo sudo machiegni kode.—Jak. 4:8.

6. En yo mane achiel ma Jehova nyisogo ni “mich mabeyo duto” wuok kuome?

⁶ Jakobo ma ne en japuonjre Yesu nowacho niya: “Mich mabeyo duto, gi chiwo malong’o duto a e polo malo. Gilor gia kuom Wuon Ler.” (Jak. 1:17) Ngima en mich majaber mowuok kuom Jehova. (Zab. 36:9) Ka watiyo gi ngimawa e tiyone Jehova, wayudo gweth mogundho e ndalowagi kendo wabedo gi geno mar yudo ngima mochwere e piny manyien. (Nge. 10:22; 2 Pet. 3:13) Ere kaka mano nyalore to ne onyuolwa gi richo Adam kendo watho?

7. Nyasaye notimo ang’o mondo oyawnwa yo mar bedo gi winjruok maber kode?

⁷ Kuom adier, Jehova en Jachiwo Maduong’ e yore mang’eny. Kuom ranyisi, ng’wono mare emomiyo oresowa. Waduto wan gi nyawo kendo ne onyuolwa gi richo mar Adam. (Rumi 3:23) Kata kamano, nikech Jehova oherowa, nokawo okang’ mokwongo mondo oyawnwa yo mar bedo gi winjruok maber kode. Jaote Johana nondiko kama: “Kuom ma hera mar Nyasaye nofwenyore e iwa, ni Nyasaye nooro Wuode ma miderma e piny, mondo wabed mangima kuome. Ma e hera; ok ni ne wahero Nyasaye, to ni noherowa, kendo nooro Wuode ma miderma odok misango mar richowa.”—1 Joh. 4:9, 10.

8, 9. Jehova nonyiso nade ni en Jachiwo Maduong’ kinde Ibrahim gi Isaka? (Ne picha manie chak sulani.)

⁸ Chiegni higni 1,900 Ka Ndalowa Podi, gima notimore e ngima Ibrahim, nonyiso kaka Jehova ne dhi chiwo ngima mochwere ne dhano duto maluwo chikene. Jo Hibrania 11:17-19 lero wachno kama: “Kuom yie, ka Nyasaye notemo Ibrahim, nochiwo Isaka. Ibrahim nosenwang’o singruok, to nochiwo wuode ma miderma, kata obedo ni Nyasaye osewachone niya, ‘Kuom Isaka e ma nyikwayi nowuogie.’ To nokwano ni Nyasaye nyalo chiero ji a kuom tho; kendo ne en ka ngero ni norwako Isaka kendo, kaka ng’a moa kuom jo motho.” Mana kaka Ibrahim noikore chiwo Isaka wuode kaka misango, Jehova bende nochiwo Yesu Kristo Wuode mondo othone dhano duto.—Som Johana 3:16, 36.

⁹ Mano kaka nyalo bedo ni Isaka ne  mor kane orese kik otho kaka misango! Nyaka bed ni nomor gi misango ma Nyasaye nowilego ma ne en im ma noyudo omoko gi tunge e bungu. (Chak. 22:10-13) Mano emomiyo ne oluong kanyo ni “Jehova-jire,” ma e dho-Hibrania tiende en “Jehova Biro Chiwo.”—Chak. 22:14.

10, 11. Gin jomage moseketo ranyisi maber e tiyo “tich mar kelo winjruok,” to gisetimo kamano e yo mane?

¹⁰ Ka waparo matut kaka Jehova en Jachiwo Maduong’, mano miyo wafwenyo ni kadine onge misango mar Yesu Kristo dine ok wabedo osiepe Nyasaye. Mano emomiyo Paulo nondiko kama: ‘Wang’ado wach kama, ni ng’at achiel notho ne ji duto, emomiyo ji duto ne otho. Kendo notho ne ji duto, mondo jo mangima kik obed mangima ne gin giwegi, to ne en ma nothonegi, kendo nochiernegi.’—2 Kor. 5:14, 15.

¹¹ To nikech Jokristo mokwongo nohero Nyasaye, kendo ne gimor ahinya tiyone, ne girwako migawo mar tiyo “tich mar kelo winjruok.” Tijgi mar lendo kendo timo ji jopuonjre, noyawo yo ne joma ne dwaro ng’eyo adiera mondo obed gi winjruok maber gi Nyasaye, gibed osiepene kendo bang’e gibed nyithinde. Kindegi, Jokristo mowal gi roho tiyo tich machalo kamano. Tich ma gitimo ka gin joote Nyasaye gi Kristo, konyo jogo ma chunygi oikore luwo tim makare mondo Jehova oywagi gibed jotichne.—Som 2 Jo Korintho 5:18-20; Joh. 6:44; Tich 13:48.

12, 13. Wanyalo nyiso nade ni wahero kendo wamor gi gik ma Jehova miyowa?

¹² Nikech Jokristo duto ma nigi geno mar dak e piny ohero Jehova ma en Jachiwo Maduong’, mano emomiyo giriwo lwedo Jokristo mowal e tij lando wach Pinyruoth. Sama watimo tijni, watiyo gi Muma, ma en mich machielo majaber ma Nyasaye ochiwonwa. (2 Tim. 3:16, 17) Kuom tiyo maber gi Wach Nyasaye mondik kuom muche, wamiyo jomoko thuolo mondo giyud ngima mochwere. Mondo wayud nyak e tijwa mar lendo, waduto watiyo gi mich machielo mawuok kuom Jehova. Michno en roho mare maler. (Zek. 4:6; Luka 11:13) Nyak ma wayudo e tijni morowa ahinya mana kaka wajosomo higa ka higa e Kitabu cha Mwaka cha Mashahidi wa Yehova. Mano kaka en thuolo majaber pako Wuonwa ma en Jachiwo Maduong’!

¹³ Kaluwore gi gik mabeyo duto ma Nyasaye osemiyowa, ber mondo wapenjre niya: ‘Be atimo duto manyalo e tij lendo mondo anyisgo Jehova ni ahero gik moko duto momiya? Anyalo timo ang’o mondo abed jalendo ma nigi nyak e tij lando wach maber?’ Ka adier wamor gi gik moko duto ma Nyasaye miyowa, wabiro keto dwaro mag Pinyruoth obed mokwongo e ngimawa. Ka watimo kamano, Jehova biro medo chiwonwa gik mwachando. (Math. 6:25-33) Nikech hera ma Nyasaye oherowago, wadwaro timo duto ma wanyalo mondo wamore.—Nge. 27:11.

14. Ere kaka Jehova osebedo ka reso joge?

¹⁴ Daudi jandik-zaburi nower niya: “An adhier kendo ajachan; to Ruoth opara: In e jakonya gi jagola e chandrwok.” (Zab. 40:17) Jehova osenyiso nyadinwoya ni en Jares mar joge ka gin oganda, to moloyo sama giyudo sand mager koda e kinde ma wasigu siko monjogi. Wadwoko erokamano kuom kaka Jehova jakonyowa e kinde machalo kamago koda kaka omiyowa mijing’o kokalo kuom chiemb chuny mogundho mondo okonywa!

15. Chiw ane ranyisi kaka wuoro ma jahera temo ahinya mondo orit ngima nyathine.

¹⁵ Wuoro ma jahera ok mi nyithinde gige ringruok kende, to orito koda ngimagi. Obiro kawo okang’ mapiyo mondo oresgi kapo ni masira moro oyudogi. Owadwa moro paro gimoro ma notimorene kane pod otin. En kaachiel gi wuon mare noyudo giduogo dala ka giwuok e tij lendo, to ne giluwo yo moro mang’ado aora. Koth ma noyudo ochwe chieng’no, nomiyo aorano opong’. Yo kende ma ne inyalo kalgo aorano, ne en mana chikruok e wi kite. Wuowino ema nochako chikre e wi kitego. Apoya nono ne okier ma onimo e pi. Notemo golo wiye diriyo to otame. Mano kaka wuowino ne mor kane wuon mare omako goke mapiyo moywaye oko! Kamano e kaka Wuonwa manie polo resowaga kuom gik manyalo hinyowa e pinyni koda kuom jatend pinyni ma en Satan. Jehova e Jares maberie moloyo ma ng’ato ang’ata nyalo gombo bedogo.—Math. 6:13; 1 Joh. 5:19.

16, 17. Ere kaka Jehova nokonyo kendo rito Jo-Israel kane gikedo gi Jo-Amalek?

¹⁶ Ranyisi maber manyiso kaka Jehova norito joge, en kaluwore gi gima notimore bang’ golo Jo-Israel e tuech Misri kendo resogi e yor hono kane ging’ado Nam Makwar e higa 1513 K.N.P. Bang’ wuotho e thim ka gichomo Got Sinai, Jo-Israel nochopo kama iluongo ni Refidim.

¹⁷ To nikech wach ma ne okor e Chakruok 3:15, nyakabed ni Satan ne dwaro ahinya monjo Jo-Israel, ma ne chalo kagima onge gi jarit. Nomonjogi kotiyo gi Jo-Amalek ma ne gin wasik oganda Nyasaye. (Kwan 24:20) Par ane kaka Jehova noreso joge kotiyo gi chwo ang’wen ma gin Joshua, Musa, Harun, kod Hur.  Sama Joshua ne kedo gi Jo-Amalek, Musa, Harun, kod Hur ne nie got moro machiegni. Kane Musa oting’o lwetene malo, Jo-Israel ne locho e lwenyno. To kane lwetene ool, Harun gi Hur ne siro lwetenego. Kamano e kaka Jehova nokonyogi moresogi mi “Joshua noketho Amalek gi joge.” (Wuok 17:8-13) Musa nogero kar misango kanyono, moluongo kanyo ni “Jehova-nissi,” ma gi dho-Hibrania tiende en ni, “Jehova E Ludha mar Resruok.”—Som Wuok 17:14, 15.

18, 19. Nyasaye osebedo karito joge e yore mage e kindewagi?

¹⁸ Jehova rito jogo mohere kendo winjo dwonde. Mana kaka Jo-Israel kane gin Refidim, wan bende waketo genowa kuom Nyasaye sama wasigu omonjowa. Kinde duto Jehova osebedo karitowa kaka oganda mare, kendo oritowa sama Jachien monjowa. Kuom ranyisi, par ane kinde mopogore opogore ma Nyasaye oserito owetewa ma chung’ motegno maok oriwo lwedo ywaruok kata lwenje mag pinje. Mano e gima notimo e kinde Jo-Nazi e piny Jerman, koda e pinje mamoko e higni mag 1930 koda kane higni mag 1940 chakore. Sama wasomo e Kitabu cha Mwaka kaka Nyasaye noreso jotichne e kinde mag sand, mano miyo wamedo geno Jehova ma en e kar Bwokwa.—Zab. 91:2.

¹⁹ Jehova bende ritowa kokalo kuom weche moparonwa kotiyo gi riwruok mar oganda mare kaachiel gi buge malero Muma. Par ane kaka buge gi gasedewa ma nyocha ogo osekonyowa kuom wachni. Kaka pinyni medo kethore nikech timbe mag anjawo, mer, koda ponografi, Jehova osetimo mapiyo kochiwo puonj manyalo konyowa mondo kik wadonj e timbegi. Kuom ranyisi, wajayudo siem e yo mang’won makonyowa kwedo osiepe maricho mayudore kokalo kuom Intanet. *—1 Kor. 15:33.

20. Jehova ritowa kendo tayowa nade kotiyo gi kanyakla?

²⁰ Wanyalo nyiso nade ni kuom adier wan joma ‘Jehova puonjo’? Mana kuom luwo chikene duto. (Isa. 54:13) Wayudo rit kendo itayowa maber e kanyakla magwa. Kanyo e kama jodongo konyowae gi puonj mawuok e Wach Nyasaye mondo otawa. (Gal. 6:1) Jodongogi gin “mich” ma Jehova omiyowa. (Efe. 4:7, 8) Kare onego watim ang’o sama jodongo miyowa siem moro? Onego wawinjgi ka wan gi chuny mobolore. Ka watimo kamano, Jehova biro gwedhowa.—Hib. 13:17.

21. (a) Onego wang’ad e chunywa mar timo ang’o? (b) Wabiro nono ang’o e sula maluwo?

²¹ Weuru wang’ad e chunywa mondo roho maler otawa kendo wabolre e bwo Wuonwa manie polo. Bende onego wapar matut e wi ngima Yesu Kristo kendo temo matek mondo waluw ranyisi maber ma noketonwa. Yesu noyudo mich maber nikech nonano koluwo chike Nyasaye nyaka e thone. (Fili. 2:5-11) Ka waketo genowa chuth kuom Jehova, to wan bende wabiro yudo gweth. (Nge. 3:5, 6) Kuom mano, weuru kinde duto Jehova obednwa Jachiwo kendo Jarit marwa. Mano kaka wamor ni watiyone Jehova! Wabiro medo hero Jehova ka waparo matut kido moro machielo ma en-go. Sula maluwo biro wuoyo e wi kaka Jehova en Osiepwa maduong’ie moloyo.