1, 2. Ere kaka Jehova neno jotichne manie pinyka?

SAMA jonyuol rango nyithindgi ka tugo, giwuoroga nyalo moko ma nyithindgi nigo. Be isegafwenyo gima kamano kuom nyithindi? Nyathi achiel nyalo bedo ni ber e tuke mag opira kata ng’wech, to machielo nyalo bedo ni ohero goro kata loso gik moko. Kata bed ni nyathi nigi mich mane, jonyuol ohero konyo nyithindgi mondo oti gi nyalogi e yo maber chuth.

² Jehova bende ohero jotichne mana kaka janyuol mohero nyithinde. Oneno jotichne ma kindegi kaka “gik moher ahinya mawuok e ogendini duto.” (Hag. 2:7, New World Translation) Gin joma oher nikech yie margi otegno kendo gichiwore ne Nyasaye. Nyalo bedo ni isefwenyo ni owete gi nyimine manie kindwa nigi nyalo mopogore opogore. Owete moko nigi nyalo mar golo twak e yo maber, to moko nigi nyalo mar chano gik moko e yo mong’ith. Nyimine mang’eny nigi nyalo mar puonjore dhok mamoko kendo lendo kodgi, to moko ong’eyo jiwo jowetegi kata rito joma tuwo. (Rumi 16:1, 12) Donge wamor bedo gi Jokristo ma nigi nyalo mopogore opogore kaka mago e kanyakla magwa?

3. Gin penjo mage ma wabiro nono dwoko maggi e sulani?

 ³ Kata kamano, Jokristo moko mapod gin rowere kata ma nyocha eka obatisi nyalo nenore ka gima pok ofwenyo nyalogi kata gik mabeyo ma ginyalo timo e kanyakla. Ere kaka wanyalo konyogi mondo giti maber gi nyalo ma gin-go? Ang’o momiyo onego watem ahinya rango nyalo mabeyo ma gin-go mondo omi wanegi mana kaka Jehova nenogi?

4, 5. Bug Jobura 6:11-16 nyiso nade ni Jehova nenoga nyalo ma jotichne nigo?

⁴ Muma nyiso maler ni Jehova ok rang mana kido mabeyo ma jotichne nigo kende to orango nyalo ma gin-go bende. Kuom ranyisi, kane Jehova oyiero Gideon mondo ores jotichne oa e lwet Jo-Midian ma ne sandogi, nyaka bed ni nobwok kane malaika omose niya: “Jehova ni kodi, in ma jachir.” Gideon ok nonenore owuon kaka ng’at ma “jachir” ma ne nyalo reso oganda Nyasaye. Kata kamano, Jehova to ne neno gik moko e yo mopogore. Noneno gik ma Gideon ne nyalo timo kendo nong’eyo ni onyalo tiyo kode e reso Jo-Israel.—Som Jobura 6:11-16.

⁵ Jehova nong’eyo ni Gideon ne dhi reso Jo-Israel nikech noseneno nyalo ma en-go. Kuom ranyisi, malaika mar Jehova noneno kaka Gideon ne dino ngano gi tekone duto. Nitie gimachielo ma ne Gideon omorogo malaikano. E piny Israel machon, jopur ne dinoga cham e laro kama yamo ne nyalo fwadho mihudhi oko. Gimiwuoro en ni Gideon to ne dino nganone ma ne tin kama opondo mibiyoe mzabibu mondo Jo-Midian kik ne nganogo makwalgi. Donge mano ne en rieko? Kare mano e momiyo e wang’ Jehova Gideon ne en japur motang’ kendo ng’at mariek ahinya. Jehova nofwenyo nyalo ma Gideon ne nigono kendo notiyo kode.

6, 7. (a) Ere kaka paro ma Jehova ne nigo e wi Amos nopogore gi mar Jo-Israel mamoko? (b) Ang’o manyiso ni Amos ne en ng’ama riek?

⁶ E yo machalo kamano bende Jehova noneno nyalo ma janabi Amos ne nigo. E wang’ ji mang’eny janabino ne nenore ka ng’ama nono. Amos owuon nowacho ni en mana jakwath, kendo jalos ng’ope ma gin gik ma nong’ere kaka chiemb jodhier. Kata kamano, kane Jehova oyiero Amos mondo orie dhoudi apar mag Israel ma noweyo lame, nyaka bed ni Jo-Israel moko noparo ni Amos ok nowinjore gi tijno.—Som Amos 7:14, 15.

⁷ Amos nodak e gweng’ mabor gi taon. Kata kamano nong’eyo maber timbe mag anyuolane gi ruodhi ma ne locho e kindego. Kuom ranyisi, nong’eyo kaka piny Israel nosekethore kendo nyalo bedo ni nong’eyo weche mang’eny e wi ogendini ma ne olworogi kokalo kuom jolok ohala ma ne ojaromogo. (Amos 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6) Josomo moko ma nono Muma wacho ni Amos ne en jandiko molony. Nong’eyo tiyo gi weche mayot winjo kendo madonjo e chuny ji. Bende, yo ma Amos nosiemogo jadolo Amazia gi chir, nonyiso ayanga ni Jehova noyiero ng’at ma nowinjore kendo ma ne nyalo tiyo maber gi nyalo ma ne en-go kata obedo ni mokwongo nyaloneno ne ok nere ayanga.—Amos 7:12, 13, 16, 17.

8. (a) En ang’o ma Jehova nosingo ne Daudi? (b) Ang’o momiyo weche manie Zaburi 32:8 nyalo jiwo jogo ma chare kata maonge lony?

⁸ En adier ni Jehova neno nyalo ma moro ka moro kuom jotichne nigo. Nosingore ne Ruoth Daudi ni ne odhi taye kinde duto ka ‘wang’e nene.’ (Som Zaburi 32:8.) Donge ineno gimomiyo mano onego ojiwwa? Kata obedo ni seche moko wanyalo chare wawegi, Jehova nyalo konyowa ma  watim gik ma ne ok wapar ni wanyalo timo. Mana kaka japuonj konyo nyathi skul mapod onge lony mos mos, e kaka Jehova bende konyowa mondo wati gi nyalo ma wan-go e yo maber chuth. Onyalo tiyo gi owete gi nyimine mondo otiegwa. Ere kaka otimo mano?

9. Ere kaka wanyalo luwo puonj ma Paulo nochiwo mar ‘neno’ nyalo mag jomoko?

⁹ Paulo nojiwo Jokristo duto mondo “one” gik mabeyo ma jomoko nyalo timo. (Som Jo Filipi 2:3, 4.) Puonj mwayudo kanyo en ni onego wafweny nyalo ma jomoko nigo kendo wanyisgi. Wawinjoga nade sama ng’ato onyisowa ni oneno dongruok moro mwasetimo? Kinde mang’eny mano jiwowa ahinya kendo miyo wamedo timo dongruok ka watiyo gi nyalowa duto. Kamano bende, ka wanyiso ni wamor gi kinda ma owetewa timo, mano biro jiwogi kendo biro miyo gidhi nyime tiyo ne Jehova.

10. Gin jomage madwarore ni wadew ahinya ei kanyakla?

¹⁰ Gin jomage mowinjore wajiw moloyo? En adier ni waduto dwarore ni opuowa kinde ka kinde kuom gik mabeyo mwatimo. Kata kamano, rowere kaachiel gi joma obatis machiegni onego owinj e chunygi ni gin bende orwakgi mondo gikony e tije mag kanyakla. Mano biro miyo gibed mamor ni kare nitie gik ma ginyalo konyogo kanyakla. Kapo ni ok wamiyogi thuolo mar tiyo gi nyalo ma gin-go, mano nyalo nego chunygi ma mon-gi timo dongruok madwarore mondo gichop e migepe mamoko ma Wach Nyasaye dwaro ni gitim.—1 Tim. 3:1.

11. (a) Ere kaka jaduong’-kanyakla moro nokonyo rawera mondo oked gi luoro? (b) En puonj mane miyudo kuom ranyisi mar Julien?

¹¹ Jaduong’-kanyakla miluongo ni Ludovic, ma nochak mi thuolo mar tiyo gi nyalone kapod en rawera wacho kama: “Sama aketo owadwa moro machiegni, mano miyo otimo dongruok mapiyo.” Kowuoyo e wi rawera moro miluongo ni Julien ma noluoro wang’ ji, Ludovic wacho ni sama Julien ne dwaro timo gik moko e kanyakla, nobedo maluor mochak timo gik moko ma ne mako mana dho ji. Ludovic wacho kama: “Kata kamano, naneno kaka ne ong’won kendo nodwaro konyo jomoko manie kanyakla. Omiyo, kar keto kuome kiawa nikech gik ma nojatimogo, naketo pacha moloyo kuom gik mabeyo ma ne onyalo timo kae to ajiwe.” Bang’ kinde, Julien notimo dongruok ma obedo jakony tich kendo sani en painia mapile.

12. Ang’o ma nyaka watim mondo wakony owetewa oti gi nyalogi e yo maber? Chiw ane ranyisi.

¹² Kapo ni wadwaro konyo owetewa mondo oti gi nyalo ma gin-go e yo maber, dwarore ni wabed joma fwenyo gik mabeyo ma ginyalo timo. Mana kaka ranyisi mar Julien nyiso, ok onego waket pachwa mana kuom nyawo maggi, to ber mondo wane kido mabeyo koda nyalo ma gin-go mondo okonywa ng’eyo kaka dwakonygi e yo maber chuth. Mano e gima Yesu notimo ne jaote Petro. Kata obedo ni kinde moko Petro ne nenore ka ng’at ma bagni, Yesu to noneno kido mabeyo kuome mowacho ni Petro ne dhi gurore motegno ka lwanda.—Joh. 1:42.

13, 14. (a) Barnaba nobedo gi paro mane kuom Mariko? (b) Ere kaka owadwa moro noyudo kony machalo gi ma Mariko noyudo? (Ne picha manie chak sulani.)

¹³ Barnaba bende notimo kamano ne Johana, ma bende niluongo gi nying mar Jo-Rumi ni Mariko. (Tich 12:25) Kane Paulo gi Barnaba odhi e wuodhgi mokwongo ka gin  jomisonari, Mariko ne “konyogi” e tije mamoko. Kata kamano, kane gichopo Pamfulia, Mariko noweyogi apoya nono. Nochuno Paulo gi Barnaba odhi e wuodhno kendgi ka gichomo yo masawa kuonde ma noting’o jo mahundu. (Tich 13:5, 13) Kata kamano, nenore ni Barnaba noketo pache kuom kido mabeyo ma Mariko ne nigo kar paro mana nyawo ma ne en-go. Omiyo, bang’e nokawo thuolo mar tiege. (Tich 15:37-39) Mano nokonyo Mariko mobedo jatich Jehova motegno. Gima morowa en ni Mariko ne nigi Paulo Rumi ka Paulo ne nie jela, kendo en bende nokowo mos ne kanyakla mar Jo-Kolosai. Paulo bende nowuoyo kuome maber. (Kol. 4:10) Parie kaka nyalo bedo ni Barnaba ne mor kane Paulo okwayo mondo Mariko odhi okonye!—2 Tim. 4:11.

¹⁴ Alexandre manyocha eka obedo jaduong’-kanyakla paro kaka owadwa moro nokonye. Owacho kama: “Kane atin, chung’ e nyim ji mondo alem ne en gima tekna miwuoro. Jaduong’ moro nokonya kaka anyalo ikora kendo bedo maonge luoro. Kar weyo miya migawo mar lemo, nojamiya thuolo nyading’eny mar lemo e kinde ma wan e romo mar dhi e tij lendo. Bang’ kinde, nabedo gi chir.”

15. Ere kaka Paulo nonyiso ni nohero owetene?

¹⁵ Sama ineno kido moro maber ma Jakristo wadu nigo, be ijapuoye? E bug Jo Rumi sula 16, Paulo nowuoyo kuom owete gi nyimine mopogore opogore 20 kendo nowuoyo kuom kitgi mabeyo ma nomiyo oherogi. (Rumi 16:3-7, 13) Kuom ranyisi, Paulo nopuoyo Androniko kod Junias nikech ne gisetiyo ne Kristo kuom kinde malach moloye kojiwo ahinya kido margi mar nano. Bende nowuoyo maber e wi min Rufus; nyalo bedo ni nikech norito Paulo e yo maber.

16. En ber mane manyalo betie kapo ni wapuoyo joma tindo?

¹⁶ Nitie ber mang’eny ma bedoe sama wapuoyo jomoko gadier. Parie rawera miluongo ni Rico mawuok Faransa ma chunye nonyosore kane wuon-gi maok Janeno otame ni kik obatise. Rico ne paro ni koro biro chune rito nyaka ochop higini ma sirkal kwane kaka ng’at maduong’ eka oti ne Jehova gi chunye duto. Gima ne medo nego chunye ahinya en ni nyithi skul wetene bende ne jare. Frédéric, jaduong’-kanyakla ma ne okwa mondo opuonjre kode wacho kama: “Napuoyo Rico nikech akwede ma noyudogo ne nyiso ayanga ni nosebedo konyiso jomoko yie ma en-go gi chir.” Wechego nojiwo Rico ahinya mi odhi nyime keto ranyisi maber kendo nokonye bedo machiegni gi wuon-gi. Rico nobatisi ka en jahigni 12.

17. (a) Ere kaka wanyalo konyo owetewa mondo otim dongruok? (b) Jamisonari moro nonyiso nade ni ohero owete matindo, to noyudo nyak mane?

¹⁷ Seche duto ma wapuoyo owetewa kuom migepe ma gitimo maber kod kindagi, mano miyo gimedo tiyo ne Jehova  e okang’ momedore. Sylvie, * mosebedo katiyo e Bethel ma Faransa kuom higni mogwaro, nowacho ni nyimine bende nyalo puoyo owete. Nowacho ni nyimine nyalo neno gik moko manenore ni tindo ma owete to ok ne. Nowacho kama: “Weche mag puoch ma nyiminego chiwo, koriw gi weche mag Jokristo molony, mano jiwo owetego ahinya. Aneno ni puoyo jomoko en ting’ ma an-go.” (Nge. 3:27) Jérôme, ma en jamisonari e piny French Guiana, osekonyo rowere mang’eny mobedo jomisonari. Owacho kama: “Asefwenyo ni sama apuoyo owete mapod tindo e gima gitimoe maber e tij lendo kata ka gigolo paro maber e chokruok, mano miyo gimedo bedo gi chir. Mano konyogi timo dongruok e tiyo maber chuth gi nyalo ma gin-go.”

18. Ang’o momiyo en gima ber tiyo kanyachiel gi owete matindo?

¹⁸ Yo machielo mwanyalo jiwogo Jokristo wetewa otim dongruok en tiyo kanyachiel kodgi. Jaduong’-kanyakla nyalo kwayo rawera moro mong’eyo tiyo gi kompyuta mondo ogol weche moko manie jw.org manyalo jiwo owete moti maonge gi kompyuta. Kata, kapo ni nitie tije moko monego otim e alwora mar Od Romo, donge inyalo gwelo rawera moro oti kodi? Kawo okenge machalo kamago biro miyi thuolo mar puoyogi kuonde ma gitimoe maber, kendo neno ber mar timo kamano.—Nge. 15:23.

19, 20. Ang’o momiyo onego wakony jomoko otim dongruok?

¹⁹ Kane Jehova oyiero Joshua mondo ota oganda Jo-Israel, nochiko Musa bende mondo ‘ojiw’ kendo ‘oteg’ Joshua. (Som Rapar mar Chik 3:28.) E kindegi, nitie ji mang’eny mariwore kodwa e lamo Jehova. Jokristo duto ma nigi lony—ok jodong-kanyakla kende—nyalo konyo joma tindo kod joma nyien e adiera mondo oti gi nyalogi e yo maber chuth. Mano biro miyo ng’enygi oti ne Jehova kuom thuologi duto, kendo moko kuomgi bende biro bedo gi lony mar “puonjo jo moko.”—2 Tim. 2:2.

²⁰ Bed ni kanyakla ma wantie duong’ kata en mana grup matin, wanyalo konyo owete oikore ne migepe mag kanyakla e kinde mabiro. Gima nyalo konyowa timo mano en ka waluwo ranyisi mar Jehova, ma kinde duto rango gik mabeyo ma jotichne timo.