1, 2. Ang’o momiyo Paulo ne kecho Jokristo ma ne nenore ni yomyom?

WADUTO seche moko wajowinjo ka waol. Tuwoche matindo tindo nyalo nyosowa machop kama waneno ni ok wanyal loyo yorewa mapile. Koro kaw ane ni iol to ok mana kuom juma achiel kata jumbe ariyo kende, to kuom dweche. Sama in e chal ma kamano, donge inyalo bedo mamor ka jomoko dewi?

² Jaote Paulo nong’eyo pek manyalo wuok ei kanyakla kata oko mar kanyakla manyalo nyoso ng’ato. En owuon kinde ka kinde nojanyosore ma opar ni koro ok onyal dhi nyime kata matin. (2 Kor. 1:8; 7:5) Koparo kaka ngimane nosebedo koda pek mang’eny ma nosekale ka en Jakristo motegno, Paulo nopenjo kama: “Ng’ano manyap ma an ok anyapgo?” (2 Kor. 11:29) To kowuoyo e wi Jokristo mopogore opogore mayudore e kanyakla, kendo kopimogi gi fuon mag dend dhano, Paulo nowacho ni fuon “ma nenore ni nyap moloyo, onego bedie moloyo.” (1 Kor. 12:22) Paulo ne temo wacho ang’o? Ang’o momiyo dwarore ni wane Jokristo ma nenore ni yomyom kaka Jehova nenogi? To timo kamano nyalo kelonwa gueth e yore mage?

3. En ang’o manyalo miyo wabed gi paro maok owinjore e wi joma dwarore ni okony e kanyakla?

³ Wadak e piny ma ji siko piem kendo joma thuon ng’awore kata sungore ne jowetegi. Ji mathoth nyalo timo gimoro amora mondo gichop dwachgi kendo thothne gihinyo joma nyap. Wan ok waluw timbe machalo kaka mago, kata kamano yot mondo wachak bedo gi paro maok owinjore e wi joma kinde duto dwarore ni okony kata mana e kanyakla. To pod wanyalo medo nyago paro makare kaka mar Nyasaye.

4, 5. (a) Ere kaka ranyisi mayudore e 1 Jo Korintho 12:21-23 konyowa ng’eyo yo ma Jehova nenogo nyawo mag dhano? (b) Wanyalo yudo gueth mage kuom konyo Jokristo ma nigi nyawo?

⁴ Wanyalo ng’eyo kaka Jehova neno nyawo mag dhano kaluwore gi ranyisi ma Paulo notiyogo e barupe mokwongo ne Jo-Korintho. E sula mar 12, Paulo paronwa ni kata mana fuon ma nenore ni tin kata nyap e ringrewa, en fuon makonyo ahinya. (Som 1 Jo Korintho 12:12, 18, 21-23.) Josayans moko mawacho ni gik moko ne osieko kendgi osebedo kawacho ni fuon moko manie dend dhano ok kony. Kata kamano, nonro mosetim e ringre dhano nyiso ni fuonde manie ringre dhano machon ne iparo ni ok kony, kare siro kama duong’. * Kuom ranyisi, jomoko osegaketo kiawa kabe lith tielo matin konyo gimoro e del. Kata kamano, sani koro osefweny ni lith tielono konyo mondo ng’ato ochung’ tir e yo maber.

⁵ Ranyisi ma Paulo notiyogono nyiso maler ni ng’ato ka ng’ato manie kanyakla osiro kama duong’. Mopogore gi Satan mohero nyiso kaka dhano en ng’at manono, Jehova to ogeno jotichne duto kendo oneno ni jogo ma nenore ni nyap bende “onego bedie.” (Ayub 4:18, 19) Wachno onego okony ng’ato ka ng’ato kuomwa ong’e ni ogene ahinya e kanyakla koda e riwruok mar oganda Nyasaye e piny mangima. Kuom ranyisi, par ane kinde moro ma nochuni mako lwet jaduong’ moro moti ma ne dwaro kony. Nyalo bedo ni nochuno ni nyaka iwuoth kode mos. Donge gima ne itimono nokonye kendo nomiyo ibedo mamor ahinya? En adier ni sama wakonyo jomoko, wabedo mamor kendo wamedo nyago kido mamoko kaka horuok, hera, kendo wabedo Jokristo motegno. (Efe. 4:15, 16) Wuonwa manie polo ong’eyo ni kanyakla madewo joma nie iye duto maok giketo pachgi kuom nyawo maggi, en kanyakla ma nigi hera kendo maneno gik moko e yo makare.

6. Paulo ne jatiyo nade gi weche kaka “nyawo” kod “motegno”?

⁶ Kane Paulo ndiko ne Jo-Korintho, notiyo gi weche kaka “manyap” koda “nyawo” konyiso kaka ji ne neno Jokristo mokwongo kendo kaka en owuon nonenore. (1 Kor. 1:26, 27; 2:3) Kane Paulo wuoyo kuom Jokristo “motegno,” ok nodwar ni gipar ni koro gibeyo moloyo jowetegi. (Rumi 15:1) Gima Paulo ne nyiso en ni Jokristo motegno nonego onyis kido mar horuok kane gin gi Jokristo wetegi mapok notegno e adiera.

7. Ang’o momiyo nyalo bedonwa matek konyo joma nigi chandruok moro?

⁷ Sama wakonyo “jo modhier,” waluwo tim Jehova kendo mano miyo obedo mamor kodwa. (Zab. 41:1; Efe. 5:1) Kata kamano, timo kamano kinde duto ok bedga mayot. Nikech ang’o? Nikech samoro wajoparo ni owadwa kata nyaminwa onego okaw ting’ne owuon sama chandruok  moro oyude. Seche moko wanyalo dwaro bedo mabor kode nikech wakia gima onego wawachi. Kuom ranyisi, par ane gima notimore ne nyaminwa miluongo ni Cynthia * ma chwore noweyo. Owacho kama: “Sama owete gi nyimine tang’ kodi kata timo gik maok ipar ni osiepeni madier nyalo timoni, mano nyalo keloni lit ahinya. Sama inie chandruok moro, mago e kinde madwarore ni ji obed machiegni kodi moloyo.” Ruoth Daudi bende nowinjo malit kane osiepene ochako ringe.—Zab. 31:12.

8. Ang’o manyalo konyowa mondo wamed bedo joma nyiso owetewa ng’wono?

⁸ Ang’o mabiro konyowa mondo wamed bedo joma nyiso ng’wono ne owete gi nyiminewa ma chandruok nyoso chunygi? Nyalo bedo ni chunygi onyosore nikech tuwo moro, gidak gi joma ok gin Joneno, kata ginyagore gi tuwo mar parruok (depression). Wan bende kinde moko wanyalo po ka wan e chal ma kamano. Kane pok gidonjo e Piny Manosingi, Jo-Israel ne gin joma odhier ka gin Misri, to mano nomiyo oparnegi wach moro. Noparnegi ni ok nonego ‘gidin chunygi’ ne owetegi. Jehova ne dwaro ni gikony owetegi ma ne odhier.—Rapar 15:7, 11; Lawi 25:35-38.

9. Sama Jakristo wadwa ochako nyiso nyawo moro, en ang’o monego watim? Chiw ane ranyisi.

⁹ Kar bedo joma ng’ado bura ne jowadgi kata tang’ gi Jokristo wetegi, onego wachiw hoch ne Jokristo ma nigi chandruok moro. (Ayub 33:6, 7; Math. 7:1) Kuom ranyisi, sama ng’at mariembo pikipiki ohinyore e masira mar ndara ma otere e osiptal, be lakteche dichga gi penje kabe en ema nokelo masirano? Ooyo, gichakoga thieth mapiyo ahinya. E yo machalo kamano, kapo ni Jakristo ochako nyiso nyawo moko nikech chandruoge momake, gima duong’ monego watim en konye omed bedo gi winjruok motegno gi Nyasaye.—Som 1 Jo Thessalonika 5:14.

10. Jomamoko mwanyalo paro ni nyap, nyalo bedo ni gin “jomwandu kor ka yie” e yo mane?

¹⁰ Ka wakawo kinde moro matin ma wanono chal mag owetewa, wanyalo fwenyo ni kare ok gin gi nyawo kaka ne waparo. Kaw ane ranyisi mar nyiminewa mosebedo kanano kuom higini e akwede mawuok kuom joodgi maok gin Joneno. Moko kuomgi nyalo nenore gi oko ni ok gitegno e wach Nyasaye. Ok en kamano. Sama nyaminwa ma en janyuol achiel timo kinda mar biro e chokruoge gi nyathine kata nyithinde, donge kinda koda yie mare motegno en gima onego omor chunyi? To nade rawera momakore gi adiera kata obedo ni tembe ng’eny e skul? Ka wang’iyo gik moko e yo makare, wabiro fwenyo ni joma waparo ni nyap, kare nyalo bedo ni gin “jomwandu kor ka yie” mana kaka jomamoko kuomwa ma chalgi nenore ni ber.—Jak. 2:5.

11, 12. (a) Ang’o mabiro konyowa timo lokruok e yo mwanenogo nyawo mag dhano wetewa? (b) Gima Jehova notimo ne Harun puonjowa ang’o?

¹¹ Wanyalo loko yo ma wanenogo nyawo mag jomoko kuom nono kaka Jehova ne otimo ne jotichne moko machon. (Som Zaburi 130:3.) Kuom ranyisi, dine bed ni intie e kinde Musa gi Harun kane Harun oloso kido mar nyaroya, dine diwinjo nade gima Harun notimono? (Wuok 32:21-24) Koso diwinjo nade sama Harun noriwore gi nyamin mare Miriam e kwedo Musa nikech Musa nokendo nyako maok en Nya-Israel? (Kwan 12:1, 2) Ditimo ang’o bang’ fwenyo ni Musa gi Harun ok nomiyo Jehova duong’ e kinde ma Jehova notimo hono mar miyo Jo-Israel pi ka gin Meriba?—Kwan 20:10-13.

¹² E moro kamoro kuom gik ma notimorego, Jehova ne nyalo kumo Harun kanyo gi kanyo. Kata kamano nofwenyo ni Harun  ok ne en ng’at marach kendo ni kethonego ne gin mana nyawo. Nenore ni Harun notimo gigo nikech chal matek ma ne entiere, kendo nikech seche moko noweyo mondo jomoko ochik pache e yo maok owinjore. To kane ielone richone ayanga, ne oyiega mapiyo ni otimo richo kendo riwo lwedo kum ma Jehova ne chiwo. (Wuok 32:26; Kwan 12:11; 20:23-27) Jehova noyiero mar keto pache ahinya kuom yie ma Harun ne nigo koda chuny mar timo lokruok. Mano e momiyo kata mana bang’ higini miche, pod ne ikwano Harun gi nyikwaye kaka joma noluoro Jehova.—Zab. 115:10-12; 135:19, 20.

13. Wanyalo nonore e yo mane ka wadwaro ng’eyo kaka wajoneno nyawo mag jomoko?

¹³ Mondo wane gik moko kaka Jehova nenogi, onego wanon paro ma wan-go e wi jogo ma nenore ni nigi nyawo moko. (1 Sam. 16:7) Kuom ranyisi, ijatimo ang’o sama rawera moro ok otimo yiero makare kodok kor ka wach manyo mor kata sama ok odewo luwo gima inyise? Kar bedo ng’at masiko lwero nyathi, donge ber ka ipuonjo nyathino kaka onyalo timo yiero manyiso rieko mondo obed Jakristo motegno? Ka wakonyo owete e yo machalo kamano, to wabiro medo bedo joma nyiso kido mar horuok kendo medo herogi.

14, 15. (a) Bedo ni chuny Elija nonyosore kuom kinde moro, nomiyo Jehova owinjo nade? (b) En puonj mane mwanyalo yudo kuom gik ma notimore ne Elija?

¹⁴ Gima nyalo medo konyowa bedo gi paro mowinjore e wi nyawo mag jomoko, en nono kaka Jehova notimo ne jotichne moko ma chunygi nonyosore. Elija ne en achiel kuomgi. Kata obedo ni nonyiso chir kokwedo jonabi 450 mag Baal, bang’e noringo kane ofwenyo ni Jezebel ne dwaro nege. Bang’ wuotho kilomita 150 kodhi Beer-sheba, nomedo sikore ei thim. To nikech nowuotho e chieng’ mager, ne ool ahinya. Nobet piny e bwo yath moro ‘mokwayo  owuon ni ber mondo otho.’—1 Ruo. 18:19; 19:1-4.

¹⁵ Jehova nowinjo nade ka noneno janabi mare ma nogene ka chunye onyosore? Be Jehova nojwang’e nikech chunye nonyosore mobedo maonge gi chir kuom kinde? Ooyo ngang’! Jehova nong’eyo kama teko Elija ne nyalo chopoe omiyo noorone malaika. Malaikano nojiwe diriyo mondo ochiem. Omiyo, wuoth ma norite nyime ne ok dhi bedo ‘maduong’ maloye.’ (Som 1 Ruodhi 19:5-8.) Kata kapok nogolo chik moro amora, Jehova nochiko ite ne janabine kendo nokawo okang’ mar konye kaka ne dwarore.

16, 17. Wanyalo timo ang’o mondo wanyis ni wadewo jomoko kaka Jehova nodewo Elija?

¹⁶ Wanyalo nyiso nade ni waluwo ranyisi mar Nyasachwa mar dewo jomoko? Ok onego wabed joma rikni ng’ado ne jomoko rieko ka waparo ni wakonyogi. (Nge. 18:13) Nyalo bedo gimaber ka wakwongo wakawo thuolo mar nyiso joma paro ni ‘gionge duong’’ nikech chalgi ni wadewogi gadier. (1 Kor. 12:23) Kae to wabiro bedo moikore timo gima nyalo konyogi kaluwore gi dwaro margi.

¹⁷ Kuom ranyisi, par ane wach Cynthia ma ne owuo kuome motelo ma chwore noweyo gi nyithindo ariyo manyiri. Apoya nono ne gidong’ kendgi. Joneno moko notimo nang’o? Cynthia lero kama: “Bang’ nyisogi e simu gima notimore, ne gichopo e odwa bang’ dakika 45. Ne gikuyo kanyachiel kodwa. Ok ne giwewa kendwa kuom odiechienge chiegni ariyo kata adek. To nikech kata chiemo notamowa, ne gikawowa ma wadhi dak kodgi.” Mani paronwa gima Jakobo nondiko niya: “Ka owadwa kata nyaminwa onge law, kendo ochando chiemo mapile, to ng’ato moro kuomu owachonigi ni, ‘Dhiuru gi kuwe; rwakuru lewini, kendo uyieng’;’ to ok omiyogi gik moko ma ringregi ochando, ere ohala? Kamano yie bende, ka en kende, ma onge tim, otho.” (Jak. 2:15-17) Wadwoko erokamano kuom kony ma owete gi nyimine nochiwo, kendo bang’ dweche auchiel kende Cynthia kod nyithinde noyudo teko, kendo sani gilendo ka gin jopainia makonyo bang’ gima notimoreno.—2 Kor. 12:10.

18, 19. (a) Ere kaka wanyalo konyo Jokristo wetewa ma chunygi nyalo nyosore kuom kinde? (b) Ng’a gini mayudo gueth sama wakonyo joma nenore ni nyap e kanyakla?

¹⁸ Nyalo bedo ni ing’eyo kaka kawoga kinde malach mondo dend ng’ato oduog kare bang’ bedo matuwo. E yo machalo kamano, nyalo kawo kinde mondo Jakristo mosebedo gi chandruok moro mapek kata osekalo e chal moro matek oyud teko mar dhi nyime gi yorene mapile mag tiyo ne Nyasaye. En adier ni ng’ato owuon ema onego otim kinda mar jiwo yie mare kokalo kuom puonjruok ma mare owuon, lamo, koda yore mamoko mag Jokristo. Kata kamano, be wabiro bedo joma hore ka warito mondo Jakristono obed motegno kendo? To e kinde mapod odhi nyime yudo tekono, be pod wabiro dhi nyime nyiso ni wahere? Be wabiro dhi nyime konyo jogo ma nenore ni nyap mondo giwinj e chunygi ni ohergi e kanyakla mar Jokristo?—2 Kor. 8:8.

¹⁹ Kik wiwa wil ni seche ma wakonyo owete gi nyiminewa, wabiro yudo mor mar bedo joma chiwo. Timo kamano bende miyo wamedo nyago kido mar ng’wono kod horuok. Mano bende nyalo kelo gueth mamoko. Kanyakla duto bende nyalo bedo kama hera kod mor medo gundhoe. To moloyo duto, waluwo ranyisi mar Jehova mohero ahinya kendo ogeno jotichne duto. Kuom adier, onego waluw ahinya weche mijiwowago ni ‘wakony joma yomyom.’—Tich 20:35.