1. Ang’o momiyo sand ok en gima kawo jotich Nyasaye gi wuoro?

BE EN gima kawi gi wuoro ni ibiro romo gi “sand mang’eny” kapok iyudo mich mar ngima mochwere? Samoro mano ok kawi gi wuoro. Bed ni nyocha eka ipuonjori adiera kata isebedo kitiyo ne Jehova kuom kinde malach, ing’eyo ni ngima nyaka bed matek e piny ma Satan oteloeni.—Fwe. 12:12.

2. (a) Mopogore gi chandruoge ma yudo dhano duto morem, en pek mane kendo ma Jokristo romogo? (Ne picha manie chak sulani.) (b) En ng’a makelonwa chandruok, to wang’eyo mano nade?

² Mopogore gi chandruoge “ma yudo dhano” duto nikech girem, Jokristo romo gi pek machielo. (1 Kor. 10:13) Mano pek mane? Giromo gi akwede mager nikech giluwo chike Nyasaye. Yesu nonyiso jolupne niya: “‘Misumba ok duong’ moloyo ruodhe.’ Ka gisesanda, un bende ginisandu.” (Joh. 15:20) En ng’a makelonegi akwedono? En Satan, ma Muma luongo ni ‘sibuor ma goyo asumbi kodwaro ngamo’ jotich Nyasaye. (1 Pet. 5:8) Satan biro tiyo gi yo moro amora mondo oketh winjruok ma jopuonjre Yesu nigo gi Nyasaye. We wanon ane gima ne otimore ne jaote Paulo.

3-5. (a) En sand mane ma Paulo noromogo Lustra? (b) Weche ma Paulo nowacho e wi sand ma ne dhi yudo jopuonjre notegogi nade?

³ Paulo nosand nyading’eny nikech yie mare. (2 Kor. 11:23-27) Achiel kuom sandgo noromogo ka en Lustra. Bang’ chango ng’at moro ma nong’ol a nyuolne, ji nochako pako Paulo gi Barnaba ka giluongogi ni nyiseche. Nochunogi sayo ogandano mondo kik lamgi! Kata kamano, Jo-Yahudi ma ne kwedo Jokristo nosieko apoya nono kendo ne gitiyo gi miriambo ka gisemogo ogandano. Weche nolokore mapiyo! Ogandano nochielo Paulo gi kite, kae to ne giweye ka giparo ni osetho.—Tich 14:8-19.

⁴ Bang’ limo joma ne ni Derbe, Paulo gi Barnaba ‘nodok Lustra, gi Ikonio, gi Antiokia. Ne gitego chuny jopuonjre, ka gijiwogi ni mondo gisik e yie, kendo ka giwacho niya, “Onego wadonj e pinyruodh Nyasaye ka wakadho e sand mang’eny.”’ (Tich 14:21, 22) Ng’ato ne nyalo bwok winjo ka Paulo wacho wechego. Mano en nikech nyiso ng’ato ni obiro romo gi “sand mang’eny,” en mana gima nyoso chunye kar jiwe. To kare, ere kaka Paulo gi Barnaba ‘notego chuny jopuonjre’ ka ote ma ne gikelonegi ne wuoyo mana e wi wach sand?

⁵ Wanyalo yudo dwoko ka wanono weche ma Paulo nowachogo e yo matut. Ne ok owacho niya: “Nyaka wanan e sand mang’eny.” Kar mano, nowacho kama: ‘Onego wadonj e pinyruodh Nyasaye ka wakadho e sand mang’eny.’ Omiyo, Paulo notego jopuonjrego kuom jiwonegi ber ma ne gidhi yudo ka gitiyo ne Nyasaye maok giweyo. Pok ma ne gidhi yudo ne ok mana lek. Yesu nowacho niya: ‘Ng’at motimo kinda nyaka giko ema nokwo.’—Math. 10:22.

6. En pok mane ma joma onano biro yudo?

⁶ Ka wanano, to waduto wabiro yudo pok. Pok ma Jokristo mowir biro yudo en ngima maok nokethi e polo ka gilocho gi Yesu. To ‘rombe mamoko,’ biro yudo pok mar dak nyaka chieng’ e piny “ma wach makare odakie.” (Joh. 10:16; 2 Pet. 3:13) To mana kaka Paulo nowacho, gie kindegi pod wabiro romo gi sand mang’eny. Ne ane tembe moko ariyo mwanyalo romogo.

7. En kit sand mane minyalo monjgo Jokristo?

⁷ Yesu nokoro niya: “Giniteru e buche, kendo nochwadu e sunagoke, kendo nuchung’ nyim jodongo gi ruodhi.” (Mari. 13:9) Jokristo moko ne idhi sand achiel kachiel ka ihinyo ringregi kamano, ka samoro jotend din kod josiasa e ma chwalo mach mondo osandgi. (Tich 5:27, 28) Ne ane kendo ranyisi mar jaote Paulo. Be noluor ni koro ne idhi sande? Ooyo ngang’.—Som Tich Joote 20:22, 23.

8, 9. Paulo nonyiso nade ni noikore nano, to owete moko osenyiso nade chuny ma kamano e ndalowagi?

⁸ Paulo nochung’ motegno kane Satan omonje achiel kachiel. Nowacho kama: “To ngimana akwano ka ok gimoro kata matin, to adwaro mana ni atiek ng’weya gi tich ma nanwang’o kuom Ruoth Yesu, ma en hulo Wach Maber mar ng’wono mar Nyasaye.” (Tich 20:24) Nenore maler ni Paulo ne ok oluor ni nodhi romo gi sand. Nong’ado mar nano nyaka giko kata ang’o matimre. Gima duong’ ma nodwaro timo ne en “hulo Wach Maber” kata bed ni nodhi romo gi sand mane.

⁹ E kindegi, thoth owete gi nyimenewa, osenyiso chuny machalo kamano. Kuom ranyisi, e piny moro, Joneno moko osenano ka gin e jela kuom higni ma dirom 20 nikech ne gitamore riwo lwedo weche  siasa. Kesgi ne ok oter e kot nikech pinyno ne onge chik minyalo tigo kiyalo joma kamago. Kane gin e jela, ne ok oyienegi mondo joodgi obi olimgi, kendo moko kuomgi ne ichwado kendo isando malit.

10. Ang’o momiyo ok onego waluor masiche manyalo timore apoya?

¹⁰ Owetewa man kuonde mopogore opogore nano e masiche moko ma jatimore apoya. Kapo ni mano otimoreni, kik iluor. Par gima notimore ne Josef. Ne ouse mondo obed misumba, to Jehova “nogole e chandruokne duto.” (Tich 7:9, 10) In bende Jehova nyalo timoni kamano. Kik wiyi wil ni Jehova “ong’eyo reso e temruok jo ma oluore.” (2 Pet. 2:9) Be ibiro dhi nyime geno Jehova, king’eyo ni onyalo resi e kinde marachni kendo miyi thuolo mar dak nyaka chieng’ ka Pinyruodhe locho? Bed gadier ni mano biro timore kendo we mano omi inan e sand moro amora minyalo romogo.—1 Pet. 5:8, 9.

11. Sand ma Satan kelonwa achiel kachiel opogore nade gi mokelonwa e yo mopondo?

¹¹ Sand machielo mwanyalo romogo, en maok nere ayanga. Ere kaka sandni opogore gi mwanyalo yudo achiel kachiel? Sand kata monj mabiro achiel kachiel chalo gi kalausi mager ma mwomore e alworau kae kethoni ot kadiemo wang’. Sand mabiro e yo mopondo inyalo pim gi bie machamo sirni mag odi mos mos kae to chieng’ moro odi ruombore piny dichiel. Ng’ato nyalo mana ng’eyo koselewo ahinya ni kare bie osebedo kachamone ot.

12. (a) Achiel kuom yore mopondo ma Satan monjowago en mane, to ang’o momiyo yorno tiyone maber? (b) Paulo nowinjo nade kane chunye onyosore?

¹² Satan dwaro ketho winjruokni gi Jehova, kendo onyalo timo kamano kotiyo gi sand ma achiel kachiel kata ma apiny piny. Achiel kuom yore ma apiny piny ma Satan tiyogo ahinya en nyoso chuny ji. Jaote Paulo noyie ni en bende chunye ne janyosore kinde ka kinde. (Som Jo Rumi 7:21-24.) Ang’o momiyo Jakristo mogurore motegno kaka Paulo ma samoro ne en achiel kuom joma ne nie bura matayo Jokristo mokwongo, noluongore ni “ng’at ma chandore”? Paulo nowacho ni nowinjo kamano nikech ne en dhano morem. Nogombo ahinya timo gima kare, mak mana ni ne nitie teko moro e iye ma ne sinde timo kamano. Kapo ni in bende ijawinjo kamano, donge en gima hoyo chunyi ng’eyo ni jaote Paulo owuon bende nowinjo kamano?

13, 14. (a) Ang’o momiyo seche moko jotich Nyasaye jobedo gi chuny monyosore? (b) En ng’ano madwaro mondo yiewa okethre, to nikech ang’o?

¹³ Nitie kinde ma chuny owete gi nyimine mathoth janyosore, gijabedo gi kibaji, kendo gijoparore ni gin joma nono. Kuom ranyisi, painia moro ma jakinda ma gie sani wabiro luongo ni Deborah, wacho kama: “Kapo ni atimo gimoro e yo maok kare, chunya jachandore sa asaya maparo wachno, kendo kaka amedo paro wachno e kaka omedo bedona marach. Ka aparo gik maricho duto masetimo, ajanenoga ni onge ng’ato ang’ata manyalo hera, kata mana Jehova owuon.”

¹⁴ Ang’o ma dimi jotich Jehova moko ma jokinda kaka Deborah obed gi chuny monyosore kamano? Nitie gik mogwaro manyalo miyo mano otimre. Nitie jomoko mochayore achaya giwegi kata onge gima rach kodgi, kendo gionge gi paro mowinjore e ngimagi. (Nge. 15:15) Samoro nitie jomoko ma nigi tuoche moko manyalo miyo kik gibed gi paro mowinjore  kuomgi giwegi. Kata bed ni en ang’o mamiyo ji chayore kamano, nyaka wang’e ng’at ma bedoga mamor sama mano otimore. Ng’ano ma diher mondo chunywa onyosre mi wawe tiyo ne Jehova? En ng’ano madwaro mondo in bende iwinj ka gima osekumi kaka en? (Fwe. 20:10) Donge en mana Satan? Adiera en ni bed ni Satan monjowa achiel kachiel kata otiyo gi yo moro amora mopondo, dwarone en achiel—omiwa kibaji, odwok kindawa chien, kendo omi wawe tiyo ne Nyasaye. Kik wiyi wil ni jotich Nyasaye kedo mondo gisik ka gin gi winjruok maber gi Nyasaye kinde duto.

15. Ere kaka wanyalo nyiso ni ok wanawe chunywa onyosre?

¹⁵ Dhi nyime kedo nyaka giko. Ket pachi duto kuom mich. Paulo nondiko ne Jokristo ma ne ni Korintho niya: “Ok wanyosore. Kata ka ringrewa rumo to chunywa iloso manyien pile ka pile. Nikech masichwa matin, ma kadho piyo, losonwa duong’ mochwere modhiero poro.”—2 Kor. 4:16, 17.

16. Ang’o momiyo dwarore ahinya ni waikre sani ne sand?

¹⁶ Mana kaka waseneno, Satan nigi “wuond mariek” kendo mang’eny monyalo tiyogo. (Efe. 6:11) Ng’ato ka ng’ato kuomwa onego oluw jip mwayudo e 1 Petro 5:9 ma wacho niya: “Tameuru kuchung’ matek e yie.” Mondo watim mano, nyaka waik pachwa gi chunywa mondo wapuonjre timo gima kare sani. Kuom ranyisi, itiegoga jolweny e yo mong’ith ahinya mondo gibed moikore kata ka pok ong’e ni lweny nowuogi. Mano be e gima inyalo wach kuomwa. Ok wang’eyo ni wabiro romo gi pek mane kinde mabiro. Omiyo, donge en gima ber  ka watiegore chon chon kapok Satan omonjowa? Paulo nondiko ne Jo-Korintho niya: “Nonreuru uwegi pile mondo une kuwuotho e yie. Ng’ireuru uwegi.”—2 Kor. 13:5.

17-19. (a) Wanyalo nonore e yore mage? (b) Ere kaka rowere nyalo ikore wuoyo e wi yiegi ka gin e skul?

¹⁷ Achiel kuom yore mwanyalo luwogo puonj ma Paulo nochiwono kotelne gi roho mar Nyasaye en nonruok adimba. Penjri ane penjo kaka magi: ‘Be alemo kinde duto? Sama mbesena temo chuna mondo atim gimoro maok owinjore, be awinjo Nyasaye kaka jaloch moloyo winjo dhano? Be ajadhi e chokruoge maok abara? Be an gi chir mar nyiso jomoko gik masepuonjora e Muma? Be aweyo ne Jokristo wetena kethogi mana kaka gin bende gitemo weyona? Be abolora ne jogo ma tayowa e kanyakla kod jogo matayo riwruok mar oganda Nyasaye e piny mangima?’

¹⁸ Achiel kuom penjogo penjo kabe wan gi chir mar nyiso jomoko adiera manie Muma to machielo penjo kabe wanyalo kwedo aola mag mbese. Thoth rowerewa timo kamano ka gin e skul. Wigi ok kuodi nyiso jomoko yie margi. Kar mano, giwuoyo e wi yiegi gi chir. Gasedewa osebedo ka chiwo paro makonyo e wi wachni. Kuom ranyisi, Amkeni! ma Julai 2009 wacho ni ka ng’ato openji niya: “Ang’o mamoni yie ni gik moko nosieko kendgi?” inyalo mana dwoke niya: “Ang’o ma dimi ayie gi puonjno? Josayans wegi ok winjre e wachno, to gin e monego giyie gi wachno mokwongo!” Un jonyuol, temuru ahinya mondo utieg nyithiu ong’e kaka ginyalo nyagore gi tem mawuok kuom mbesegi ka gin e skul.

¹⁹ En adier ni ok en gima yot kinde duto wacho kata timo gik ma Jehova dwaro ni mondo watim. Mondo ng’ato obi odhi e chokruok bang’ tiyo matek godiechieng’, nyalo dwarore ni ochukre ahinya. Mondo ng’ato ochung’ gokinyi koikore dhi lendo, chune ni nyaka owe nindo kata bed ni nindo ne mit machalo nade. Kata kamano, ng’e niya: Kisebedo kidhi lendo kod chokruoge maok ibari, nyalo bedo mayot mondo ibi ilo tembe madongo kopoyi.

20, 21. (a) Ere kaka paro matut e wi rawar nyalo konyowa nyagruok gi paro maok kare? (b) Onego wang’ad mar timo ang’o kata bed ni wanyalo romo gi sand?

²⁰ To nade yore mopondo ma Satan jatiyogo? Kuom ranyisi, ere kaka wanyalo nyagore gi chuny monyosore? Achiel kuom yore madongo ma wanyalo timogo kamano en paro matut e wi rawar. Mano e gima jaote Paulo notimo. Seche moko chunye ne janyosre ahinya. To nong’eyo ni Kristo ne otho ne dhano morem to ok ne joma onge richo. Kendo Paulo owuon ne en achiel kuom jorichogo. Mano e gimomiyo nondiko niya: ‘Angima kuom yie man kuom Wuod Nyasaye ma nohera, kendo nochiworena.’ (Gal. 2:20) Ee, Paulo noyie gi mich mar rawar. Noneno ni en e ma nochiwne rawar.

²¹ Neno rawar kaka mich ma Jehova omiyi in iwuon nyalo konyi malich. Mano koro ok nyis ni chunyi ok biga nyosore. Moko kuomwa samoro nyalo nyagore gi pekno nyaka piny manyien ochopi. To par wachni: Joma biro yudo mich gin mana jogo monano nyaka giko. Kaka piny medo ru, e kaka wamedo sudo machiegni gi odiechieng’ ma Pinyruodh Nyasaye biro keloe kuwe kendo miyo dhano duto obed joma kare chuth. Nyagri mondo ibi idonj e Pinyruodhno kata kochuno ni nyaka ikadh e sand mang’eny.