1, 2. (a) En wach mane ma jotend din mar Jo-Yahudi ne dwaro ng’eyo, to Petro nodwokogi nade? (Ne picha manie chak sulani.) (b) Chir ma Petro ne nigono nogolo kanye?

JUMBE matin bang’ tho Yesu, jaote Petro nobedo gi mbaka moro ma iye tek gi chwo moko mager. Ne gin jotend din mar Jo-Yahudi, kendo gin e joma nochano mondo oneg Yesu. Ne gichuno Petro mondo olernegi wach moro. Petro noa chango ng’at moro ma ne onyuol ka rang’ol, to koro ne gidwaro ng’eyo ni Petro ochange gi teko moa kanye kata e nying ng’a. Jaoteno nodwokogi gi chir kama: “Kuom nying Yesu Kristo, ja Nazareth, ma un nuguro, to Nyasaye nochiere a kuom jo motho, en e ma omiyo ng’atni ochung’ e nyimu kongima.”—Tich 4:5-10.

² Kane pok Yesu otho, luoro nomiyo Petro okwede didek kowacho ni okiyae. (Mari. 14:66-72) To koro chir mar wuoyo gi jotend din nogolo kanye? En adier ni roho maler ne okonye, kata kamano Petro bende ne ni gadier chutho ni Yesu nosechier. Ang’o momiyo nobedo gadier ni Yesu ngima? To ang’o momiyo wan bende wanyalo bedo gadierano?

3, 4. (a) Muma wuoyo e wi chier mage ma notimore kapok onyuol joote Yesu? (b) Yesu nochiero jomage?

³ Bedo ni ng’ato ne nyalo chier ok ne en gima wendo ne  jopuonjre Yesu nikech kata kane pok onyuolgi, nosechierga jomoko. Ne ging’eyo ni Nyasaye nomiyo Elija gi Elisha teko mar timo hono ma kamano. (1 Ruo. 17:17-24; 2 Ruo. 4:32-37) Kata mana jal moro ma ne owit ringrene e bur ma choke Elisha ne nitie, nochier kane ringrene oreyore e choke Elisha. (2 Ruo. 13:20, 21) Jokristo mokwongo noyie gi weche mayudore e Ndiko, mana kaka wan bende wayie ni Wach Nyasaye wacho adier.

⁴ Onge kiawa ni wabedoga mamor sama wasomo weche mag joma Yesu nochiero. Ka nochiero nyathi moro ma miderma ma min mare bende ne chi liel, nyaka bed ni wachno nomako dho min mare. (Luka 7:11-15) Kinde moro bende, Yesu nochiero nyako moro ma jahigini 12. Tem ane paro kaka jonyuolne ma nokuyo nobedo mamor ka gineno nyargi ka koro ngima! (Luka 8:49-56) Nyalo bedo ni joma ne nitie e liend Lazaro bende ne mor nene kowuok e bur kongima.—Joh. 11:38-44.

5. Ang’o momiyo chier mar Yesu nopogore gi mamoko duto ma ne otelone?

⁵ Joote Yesu nong’eyo ni chier mare ne opogore gi chier mamoko ma nosegatimore. Joma ne ochiergo ne ochier gi ringruok ma ne gin-go chon, kae to achien ne giduogo githo. Yesu ne ochier gi del mar roho ma ne ok nyal tho kendo. (Som Tich Joote 13:34.) Petro nondiko ni “ne onege e ringruok, to ne ochiere e del mar polo.” E wi mano, obet e “bad Nyasaye korachwich, nimar ne odhi e polo, kendo malaike, gi loje, kod teko mag telo, ne oket mondo gibed e bwo tekone.” (1 Pet. 3:18-22, New World Translation) Chier mamoko ma nokwongo timore chon, ne gin honni ma nomoro ji. Kata kamano, chier mar Yesu ne en makende.

6. Chier mar Yesu nojiwo nade jopuonjrene?

⁶ Chier mar Yesu nojiwo jopuonjrene ahinya. Koro ne ongima, mopogore gi kaka wasike ne paro. Ne ongima ka en gi del mar roho kendo ne onge ng’ato ang’ata ma ne nyalo hinye. Chier mare nonyiso adier ni en Wuod Nyasaye, kendo ng’eyo mano nomiyo jopuonjrene oweyo bedo gi kuyo ma gibedo mamor sidang’. E wi mano, ne gibedo gi chir kar bedo maluor. Ka dine ok ochier Yesu, dwaro mag Jehova dine ok otimore kendo wach maber ma jopuonjre Yesu ne dhi lando e piny mangima dobedo kanono.

7. Ang’o ma Yesu timo e kindegi, to gin penjo mage ma wapenjore?

⁷ Wan kaka jotich Jehova, wang’eyo maber ahinya ni Yesu ne ok en dhano adhana kaka jomoko. Sani ongima kendo otayo tich mamulo ngima ji duto modak e piny. Ka en Ruoth ma locho e wi Pinyruoth manie polo, machiegnini, Yesu Kristo biro tieko gik maricho duto manie piny, kendo loko piny obed paradiso kama dhano nodagie nyaka chieng’. (Luka 23:43) Mago duto ok nyal timore ka dine ok ochier Yesu. To kare ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni ne ochiere? Ka kuom adier, chier mar Yesu konyowa nade?

8, 9. (a) Ang’o momiyo jotend din mar Jo-Yahudi ne dwaro mondo oket joma rito liend Yesu? (b) Ang’o ma notimore kane mine moko ariyo odhi kama ne oyikie Yesu?

⁸ Kane Yesu osetho, jodolo madongo  kod Jo-Farisai nochokore ka Pilato ma giwachone niya: “Ruoth, waseparo kaka jawuondni, ka ne pod entie, nowacho ni, ‘Bang’ ndalo adek nachier.’ E momiyo ichik mondo orit liel maber nyaka chop ndalo mar adek, dipo ka jopuonjrene obiro, kendo okwale; mi giwacho ni ji ni, ‘Osechier oa kuom jo motho’; eka wuond machien nobed marach moloyo mokwongo.” Pilato nokonigi ni, “Un gi jorit. Dhiuru, urite maber kaka ung’eyo.” To kamano e kaka ne gitimo.—Math. 27:62-66.

⁹ Ringre Yesu ne oket e bur ma nokuny e lwanda kendo kidi maduong’ ne ong’iel e dho burno. Kanyo e kama jotend din mar Jo-Yahudi ne dwaro ni Yesu osike kotho nyaka chieng’. Kata kamano, Jehova ne nigi paro machielo mopogore gi margi. Kane Mariam Magdala kod Mariam machielo nobiro rango liel e odiechieng’ mar adek, ne giyudo ka kidi oseng’iel kendo malaika nobet e wi kidino. Malaika nonyisogi ni girang i bur mondo gine ni en nono. Nonyisogi niya: “Oonge ka; nikech osechier kaka nowacho.” (Math. 28:1-6) Yesu ne ngima kendo!

10. En ang’o ma Paulo nowacho manyiso ni adier Yesu ne ochier?

¹⁰ Gik ma notimore kuom odiechienge 40 bang’e nonyiso maonge kiawa ni Yesu ne osechier. Konyiso e yo machuok gima ne otimore, jaote Paulo nondiko ne Jo-Korintho niya: “Nakelonu wach maduong’ moloyo ma an bende nayudo, ni Kristo notho nikech richowa kaka nondiki, kendo noyike, kendo nochier chieng’ mar adek kaka nondiki, kendo nonenore ni Kefa, eka ni ji apar gariyogo. Bang’ mano, nonenore ni owete moloyo piero apar abich chieng’ achiel, ma jo mang’eny kuomgi pod nitie nyaka koroni, to moko osenindo. Bang’ mago, nonenore ni Jakobo, eka ni joote duto. To achien ni giduto, nonenorena, ka an kaka ng’a ma nonywol bogno.”—1 Kor. 15:3-8.

11. Chier mar Yesu notimore nade “kaka nondiki”?

¹¹ Wach mokwongo momiyo wang’eyo ni Yesu ne ochier, en ni chierne notimore “kaka nondiki.” Wach Nyasaye nosekoro chon wach chier Yesu. Kuom ranyisi, Daudi nondiko ni Nyasaye ne ok dhi weyo ‘jalerne’ e Bur. (Som Zaburi 16:10.) Chieng’ Pentekost 33 E Ndalowa, jaote Petro notiyo gi weche ma nokorgo kuom Yesu, ka nowacho kama: ‘Daudi nowacho ni ne ok oweye Kar Jo Motho, kendo ringrene ne ok otop, nokoro wach kowuoyo kuom chier Kristo.’—Tich 2:23-27, 31.

12. Gin jomage ma noneno Yesu bang’ chierne?

¹² Wach mar ariyo mamiyo wabedo gadier ni Yesu nochier en ni ji mang’eny nonene bang’ chierne. Kuom ndalo 40, Yesu ma koro nosechier nonenore ne jopuonjrene e puodho kama ne oyike, kod kane en e yo ma dhi Emmau kod kuonde mamoko. (Luka 24:13-15) E kindego duto, nowuoyo gi ji mopogore opogore moriwo Petro, kod joma ochokore ochokore. Chieng’ moro ne onenore ne ji mokalo 500 kochokore! Weche mag joneno mang’eny kamano ma nonene bang’ chier, ok nyal wach ni gin miriambo.

13. Kinda ma jopuonjre Yesu ne nigo nonyiso nade ni gin gadier ni Yesu ne ochier?

¹³ Wach mar adek momiyo wang’eyo ni Yesu ne ochier, en kinda ma jopuonjrene nolandogo wach chierne. Lando wach chier Kristo gi kinda nomiyo  osandgi, gichandore, kendo moko kuomgi ne otho nikech wachni. Ka dine ok ochier Yesu, be dine Petro olando wach chier Kristo gi kinda ne jotend din mar Jo-Yahudi ma ne ok dwar Yesu kendo ma nonege? Ne gitimo kamano nikech ne gin gadier chuth ni Yesu nochier kendo ne otayo tich ma Nyasaye ne dwaro ni gitim. E wi mano, chier mar Yesu nojiwo jolupne ni gin bende ka githo, to ne ibiro chiergi. Kuom ranyisi, Stefano ne otho ka en gadier ni ibiro chier jomotho.—Tich 7:55-60.

14. Ang’o momiyo iyie ni Yesu ngima?

¹⁴ Wach mar ang’wen momiyo wang’eyo ni Yesu ne ochier en ni nitie gik manyiso adier ni sani olocho ka en Ruoth e polo kendo ni en e Wi kanyakla mar Jokristo. Mano e momiyo kwan mar joma nie din mar adier siko medore. Be ma dotimore ka dine Yesu ok ochier? Ka gadier, samoro dine ok wawinjo kata mana humbe. Kata kamano wan gadier ni ongima kendo ni sani otayowa sama walando wach maber e piny ngima nyaka e gwenge maboyo.

15. Ang’o momiyo chier mar Yesu miyowa chir mar lendo?

¹⁵ Chier mar Kristo miyowa chir mar lendo. Kuom higini 2,000 wasik Nyasaye osetiyo gi yore mopogore opogore mondo gichung tij lando wach maber. Yorego oriwo tiyo gi jong’anyo, jarowa, monjowa gi ang’enge, goyo tijwa marfuk, sandowa kendo negowa. To e ma pod “onge gir lueny mothedh mar kedo” kodwa mosegachungo tijwa mar lando wach Pinyruoth kod timo ji jopuonjre. (Isa. 54:17) Ok waluoro joma Satan tiyogo mondo ogeng’wa. Yesu ni kodwa kokonyowa mana kaka nosingo. (Math. 28:20) Ok onego wabed maluor kata matin nikech kata gitem manade, ok gibi nyalo geng’owa!

16, 17. (a) Ere kaka chier mar Yesu nonyiso ni ne opuonjo adiera? (b) Kaluwore gi Johana 11:25, en teko mane ma Nyasaye nomiyo Yesu?

¹⁶ Chier mar Yesu nyiso ni gik ma nopuonjo ne gin adier. Paulo nondiko ni kapo ni Kristo ne ok ochier, yie mar Jokristo kod tijgi mar lendo ne dhi bedo kayiem nono. Jasomo moro manono Muma nondiko kama: “Kapo ni Kristo ok ne ochier, . . . to kare Jokristo gin joma osewuondi marach moyie gi miriambo malich miwuoro.” Kapo ni Yesu ne ok ochier, weche manie buge Injili dochalo gi sigana malit mar ng’at moro ma ne ber kendo mariek ma jowasike nonego. Kata kamano, Kristo ne ochier adier, kendo mano nyiso ni gik ma nopuonjo ne gin adiera, moriwo nyaka gik ma nowacho e wi kinde mabiro.—Som 1 Jo Korintho 15:14, 15, 20.

¹⁷ Yesu nowacho niya: “An e chier, kendo an e ngima. Ng’a ma yie kuoma, kata otho nodok mangima.” (Joh. 11:25) Weche ma Yesu nosingogi nyaka chop maonge kiawa. Jehova nosemiyo Yesu teko mar chiero joma biro dak e polo ka gin gi del mar roho, kendo chiero dhano bilionde mondo obi oyud ngima mochwere e piny. Misango ma Yesu nochiwo kaachiel gi thone nyiso ayanga ni tho ok nobedie kendo. Donge ng’eyo adieragi miyo ibedo gi jing’o mar nano e tem moro amora kendo jiwi ichung’ motegno kata kapo ni tho ochomi?

18. Chier mar Yesu miyo wabedo gadiera mane?

¹⁸ Chier mar Yesu nyisowa gadier ni joma odak e piny ibiro ng’adnegi bura kaluwore gi chike mag Jehova mogundho  gi hera. Paulo nowacho kama kowuoyo gi chwo kod mon moko ma ne ni Athene machon: “[Nyasaye] oseketo chieng’ ma jalo moseyiero nong’adie ni piny bura makare; kendo osemiyo ji duto singo, kochiere a kuom jo motho.” (Tich 17:31) Adier, Yesu e Jang’ad-Bura ma Nyasaye oyiero, kendo wanyalo bedo gadier ni obiro ng’ado bura e yo maber kendo manyiso hera.—Som Isaiah 11:2-4.

19. Bedo gi yie ni Kristo ne ochier konyowa nade?

¹⁹ Bedo gi yie ni Yesu ne ochier jiwowa mondo watim dwach Nyasaye. Dine bed ni Yesu ok otho ma ochier, dine wadong’ e bwo kum mar richo kod tho. (Rumi 5:12; 6:23) Kapo ni ne ok ochiere, wan bende dikoro wawacho niya: “Ara, wachiemuru, kendo wamethuru, nikech kiny wanatho.” (1 Kor. 15:32) Kata kamano ok waketo pachwa ahinya kuom mor mayudore e ngima masani. Kar mano, geno mar chier morowa ahinya kendo miyo wang’ado e chunywa mar timo gik moko duto ma Jehova chikowa.

20. Ere kaka chier mar Yesu nyiso ni Nyasaye en ng’at man malo chutho?

²⁰ Chier mar Kristo chiwo neno ni Jehova e ng’at man malo chutho, kendo ni “en gi mich momiyo jogo ma dware.” (Hib. 11:6) Mano doko teko kod rieko ma Jehova notiyogo kuom chiero Yesu kendo miye ngima maok nyal tho e polo! E wi mano, Nyasaye nonyiso ni en gi nyalo mar chopo singoge duto. Mano oriwo chopo singone ma ne wuoyo e wi ‘kodhi’ ma ne dhi konyo ahinya e tieko ywaruok mar ng’eyo ni ng’ano ma nigi ratiro mar bedo jaloch e wi piny gi polo. Mondo singono ochopi, ne dwarore ni Yesu otho kendo ochiere.—Chak. 3:15.

21. Geno mar chier konyi nade?

²¹ Donge wadwoko ne Jehova erokamano kuom miyowa geno madier mar chier? Muma jiwowa kama: “Koro kar dak mar Nyasaye ji ni go; Nyasaye nodag kodgi, kendo ginibed joge, mi Nyasaye owuon nobed kodgi. Kendo Nyasaye noywe pi wang’ duto e wengegi; tho ok nobedie kendo, kata ywak, kata nduru, kata rem ok nobedie, nikech gik machon osekadho.” Geno ma jaberno ne omi jaote Johana kendo nokone niya: “Ndik wachno, nikech wechegi gin migeno, kendo gin adier.” Johana noyudo wechego koa kuom ng’a? Noyudogi kuom Yesu Kristo ma ne osechier.—Fwe. 1:1; 21:3-5.