1, 2. En chuny mane ma jotich Jehova osebedogago chakre chon?

JOTICH Jehova osebedo ka rito neno kaka weche ma ne okor chopo. Kuom ranyisi, Jeremia nokoro ni piny Juda ne dhi dong’ gunda to mano e gima notimore kane Babilon okethe e higa 607 Ka Ndalowa Podi. (Yer. 25:8-11) Jehova notelo ne Isaya mondo okor ni ne idhi duok Jo-Yahudi pacho, kowacho niya: “Gin johawi ji duto marite.” (Isa. 30:18) Mika, ma bende nokoro weche e wi jotich Nyasaye machon, nong’ado e chunye niya: “Anarit Nyasach konyruokna.” (Mika 7:7) Kuom higni miche, jotich Nyasaye bende nosebedo ka rito mondo gine kaka weche ma nokor e wi Mesia kata Kristo chopo.—Luka 3:15; 1 Pet. 1:10-12. *

² Jotich Nyasaye e kindegi pod dhi nyime rito nimar weche moko ma ne okor e wi Mesia, pod dhi nyime chopo. Kokalo kuom Pinyruodh Mesia, Jehova chiegni tieko chandruoge duto mag dhano koketho joma richo kendo reso joge oa e piny marach manie bwo teko Satan. (1 Joh. 5:19) Omiyo, wadhiuru nyime bedo motang’ ka wang’eyo maler ni pinyni ochomo gikone.

3. En penjo mane ma nyalo betie kapo ni wasebedo ka warito mondo giko obi to higni kalo akala?

 ³ Wan kaka jotich Jehova, warito gi siso ahinya neno kinde ma dwache biro timore “e piny, kaka e polo.” (Mat. 6:10) Kata kamano, nikech jomoko oserito gaming’a mondo gine ka giko mar pinyni chopo, gisegapenjore niya, ‘Be pod wan gi gik momiyo onego wadhi nyime rito?’ We wane ane.

4. Wach achiel maduong’ ma miyo wadhi nyime rito en mane?

⁴ Muma nyiso ayanga paro monego wabedgo e wi piny ma koro ochiegni kethni. Yesu nonyiso jolupne ni ‘gisik ka gineno.’ (Mat. 24:42; Luka 21:34-36) Mani en achiel kuom gik ma nyiso gimomiyo onego wadhi nyime rito nimar Yesu owuon nonyisowa ni watim kamano! Riwruok mar oganda Jehova oseketonwa ranyisi maber kuom wachni. Bugene mogoyo osebedo ka jiwowa wadhi nyime ‘rito kendo keto pachwa kuom odiechieng’no mar Jehova’ kendo keto genowa kuom piny manyien ma Nyasaye osingonwa.—Som 2 Petro 3:11-13.

5. Ang’o momiyo dwarore ahinya ni wadhi nyime rito e kindewagi?

⁵ Kata obedo ni Jokristo ma nodak higni miche mosekalo ne dwarore ni osik ka rito, wan e ma dwarore ni watim kamano moloyo. Nikech ang’o? Nikech wadak e kinde ma Kristo koro locho. Ranyisi ma nyiso ayanga ni nosechako locho nochako nenore e higa mar 1914. Ranyisi moting’o gik mang’eny e iyeno moriwo kaka piny medo mana bedo marach kod kaka tij lando wach Pinyruoth ne dhi timore, nyiso ayanga ni “giko mar ndalo okayo machiegni.” (Mat. 24:3, 7-14) To nikech Yesu ok nowacho ni ndalo mag giko ne dhi bedo malach marom nade kapok giko ochopo, dwarore wabed motang’ kendo warit.

6. Ang’o momiyo wanyalo geno ni gik moko biro bedo maricho moloyo sama giko medo kayo machiegni?

⁶ Wanyalo penjore niya: Dibed ni “giko mar ndalo” ochung’ ne kinde ma gik ma timore e piny nobed marach moloyo? Muma nyiso ni richo biro medore e okang’ malach ahinya e “ndalo mag giko.” (2 Tim. 3:1, 13; Mat. 24:21; Fwe. 12:12) Omiyo, wanyalo geno ni gik maricho ma timore e piny sani, pod biro medo bedo maricho moloyo.

7. Mathayo 24:37-39 nyiso ang’o e wi gik ma ne dhi timore e ndalo giko?

⁷ Iparo ni gik moko biro medo bedo maricho e okang’ ma romo nade ka “masira maduong’” pok ochakore? (Fwe. 7:14) Kuom ranyisi, be iparo ni lweny biro bedo e pinje duto, ji duto biro bedo ma onge chiemo, kendo ni ot ka ot nyaka iyudie ng’at ma tuwo? Kapo ni gima kamano nyalo timore, kata mana joma keto kiawa kuom Muma biro yie ni kare weche ma nokor e Muma timore adier. Kata kamano, Yesu nowacho ni ji mang’eny ne ok dhi ‘dewo’ kata ng’eyo ni osechako locho, to ni ne gibiro dhi nyime mana gi ngimagi ma pile ma chop kama koro sa odeko. (Som Mathayo 24:37-39.) Omiyo, Ndiko nyiso ni gik moko ne ok dhi bedo maricho miwuoro e ndalo gikogi ma chop kama koro chuno ni ji duto oyie ni giko chiegni.—Luka 17:20; 2 Pet. 3:3, 4.

8. Joma luwo weche ma Yesu nowacho ni “sikuru ka uneno” osefwenyo wach mane?

⁸ Komachielo, mondo gik ma Yesu nokoro ma ne dhi nyiso ni en e loch ofwenyre, gigo ne dhi nenore ayanga ne  joma luwo siem ma nochiwonegi ni “sikuru ka uneno.” (Mat. 24:27, 42) To mano e gima osebedo ka timore chakre higa mar 1914. Chakre kindeno ka dhi nyime, gik ma nokor ma nyiso ni Yesu nie loch osebedo ka timore. Nenore maler ni sani wadak e “ndalo mag giko,” ma en kinde ma biro dhi nyime ma chopo kama ikethoe piny marachni.

9. Onego wadhi nyime rito giko mar pinyni nikech ang’o?

⁹ Kare ang’o momiyo Jokristo ma kindegi onego odhi nyime rito giko? Watimo kamano mondo wanyis ni waluwo chik ma Yesu Kristo nomiyowa. E wi mano, waneno maler gik ma nyiso ni osekete e kom loch. Ok wadhi nyime rito mana nikech wayiega ayiea gi gimoro amora ma wawinjo, to nikech weche ma nokor e Ndiko timore adier. Omiyo, onego wasik ka watang’ kendo ka waikore ne giko mar piny marachni.

10, 11. (a) Yesu noiko jolupne ne gik mage ma ne nyalo timore? (b) Yesu nonyiso jolupne otim ang’o kapo ni giko ne nenore ni obudho ahinya moloyo kaka ne giparo? (Ne picha manie chak sulani.)

¹⁰ Thothwa osebedo ka rito odiechieng Jehova kuom higni pieche. Kata kamano, ok onego wawe mondo kinde malach mosebedo ka kalo onyos chunywa. Onego waikre ne kinde ma Yesu nobie ketho piny Satan. Yesu nojiwo jolupne niya: “Sikuru ka utang’, sikuru ka uneno, nimar ok ung’eyo ni kinde moket en karang’o. En kaka ng’at moro ma nodhi wuoth e piny mabor, moweyo ode, kendo nomiyo wasumbnine teko, moro ka moro gi tichne, kendo nochiko jarit-dhoot mondo orit ka oneno. Kuom mano, sikuru ka uneno nikech ok ung’eyo ni wuon ot biro karang’o, kabe obiro godhiambo kata e dier otieno kata kogwen kata gokinyi ahinya, mondo ka obiro apoya kik oyud kunindo. To gima awachonu awacho ne ji duto niya: Sikuru ka uneno.”—Mar. 13:33-37.

¹¹ Bang’ jopuonjre Yesu fwenyo ni Kristo nochako locho e higa mar 1914, ne gichako ikore ne giko ma ne nyalo biro sa asaya. Ne gitimo kamano kuom medo kinda margi e lando wach Pinyruoth. Yesu nowacho ni ne onyalo biro “kogwen kata gokinyi ahinya.” Kapo ni mano otimore, jolupne ne dhi timo nade? Nowachonegi niya: “Sikuru ka uneno.” Omiyo, bedo ni giko pok ochopo, ok nyis ni koro gikono pod ni mabor ahinya kata ok nyis ni koro onego wawe dhi nyime rito.

12. Habakkuk nokwayo Jehova ang’o, to Jehova nodwoke nade?

¹² Par ane Habakkuk, ma ne omi migawo mar koro kethruok mar Jerusalem. Ka nochako koro wach kethruokno, noyudo ka en wach ma nosebed kikoro kuom higni mang’eny. Gik moko nobedo maricho mochopo kama ‘joma richo ne geng’o ne joma kare; kendo bura ne iyalo mobam.’ Omiyo ok kawwa gi wuoro kane Habakkuk openjo niya: ‘Yaye Jehova, anayuag nyaka ndalo adi, ma ok niwinji?’ Kar mondo ne Jehova ochiw dwoko mar penjono achiel kachiel, nosingo ne janabineno ni kethruokno ne ok dhi deko. Nyasaye nonyiso Habakkuk niya, “Rite arita.”—Som Habakkuk 1:1-4; 2:3.

13. En paro mane ma Habakkuk ne nyalo bedogo, to ang’o momiyo mano dobedo tim fuwo?

¹³ Dibed ni chuny Habakkuk ne nyalo jok mochak penjore niya: ‘Asebedo kawinjo ni ibiro keth Jerusalem to higni pod ng’ielore ang’iela. To nade ka kethruokno  pod ni mabor? Ok en gima nyiso rieko dhi nyime koro wachno ka gima ochiegni mana timore. Mano tich ma abiro we ne jomoko.’ Ka dine bed ni Habakkuk obedo gi paro ma kamano, dine oketho winjruokne gi Jehova, kendo samoro dine onege kane Jo-Babilon ketho Jerusalem.

14. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni rito ma waritogo giko pinyni ok bi dhi nono?

¹⁴ E piny manyien, wabiro paro kaka gik moko duto ma nokor e wi giko piny notimore gadier. Paro matut kaka weche ma nokor notimore, biro medo tego yiewa kuom Jehova kendo kuom singo mamoko ma pod wabiro rito neno ka chopo. (Som Joshua 23:14.) Wabiro duoko erokamano ni Nyasaye ma oseketo ‘kinde kod ndalo’ mar kelo giko, nojiwowa ni wadag ka wang’eyo ni ‘giko mar weche duto nosekayo machiegni.’—Tich 1:7; 1 Pet. 4:7.

15, 16. Ang’o momiyo lendo gi kinda en gima dwarore ahinya e kinde ma wadakiegi?

¹⁵ Wanyalo geno ni riwruok mar oganda Jehova biro dhi nyime paronwa ni onego wati ne Nyasaye ma ok wagalore. Wechego ok parnwa mana ni onego wabed modich e tij Nyasaye, to bende gikonyowa ng’eyo ni gik ma nyiso ni Kristo nie loch sani timore. Ng’eyo ni giko piny okayo machiegni onego omi watim ang’o? Mano onego omi wadhi nyime dwaro mokwongo Pinyruodh Nyasaye kod timne makare kuom lando wach maber gi kinda!—Mat. 6:33; Mar. 13:10.

¹⁶ Nyaminwa moro nowacho kama: “Sama walando ne ji wach maber mar Pinyruodh Nyasaye, . . . wanyalo reso ngimagi mondo kik gibi githo e kethruok mochomo pinyni.” Nyaminwano gi jaode, ong’eyo gima reso ng’ato en nikech ne gitony e achiel kuom masiche marichoe moloyo mosegatimore kane meli moro maralicha (Wilhelm Gustloff) onimo e higa mar 1945. Kata mana e masira malich kamano, ng’ato pod nyalo bedo gi paro ma ok owinjore e wi gima onego oket obed mokwongo. Nyaminwano paro kaka dhako moro ne ywak niya: “Mayoo begega! Begega yawa! Mayie gigega mag dusruok! Gik ma adusorago duto onimo gi meli. Alalo gimoro amora!” Mopogore gi dhakono, jowuoth mamoko ma ne nigi chuny mar konyo jowetegi ok nodewo kata ngimagi giwegi nimar ne gichako tiyo matek mondo gires jowetegi ma nolwar e nam ma ne nigi pe. Mana kaka jowuoth ma nochiworego, wan bende watimo duto ma wanyalo mondo  wakony ji. Waketo e paro kaka tijwa mar lendo en gima onego otim mapiyo kendo wakonyo ji mondo obi otony e masira ma ochomo pinyni ka sa pok odeko ahinya.

17. Gin ang’o gini ma miyo wabedo gadier ni giko nyalo biro sa asaya?

¹⁷ Gik ma timore e piny e kindegi, nyiso maler ni gik ma nokor e Muma sani chopo kendo ni giko pinyni osesudo machiegni. Omiyo, ok onego wapar ni pod kinde malach dwarore mondo gik ma timore e pinyni omed bedo marach moloyo ma chop kama “tunge apar” kod ‘ondiek’ ma iwuoyoe e Fweny 17:16 ichoe Babilon Maduong’, mochung’ ne dinde duto mag miriambo. Gima onego wang’e en ni Nyasaye biro ‘keto e chunygi’ paro mar monjo dindego, to mano nyalo timore mapiyo kendo sa asaya! (Fwe. 17:17) Giko pinyni ok ni mabor ngang’. Mano e momiyo onego waluw siem ma Yesu nochiwo niya: “Tang’uru ahinya mondo chunyu kik pong’ ngang’ gi ich-lach, gi metho ahinya, kod parruok mag ngima, mi chieng’no chopnu apoya kaka obadho.” (Luka 21:34, 35; Fwe. 16:15) Omiyo, weuru wang’ad e chunywa mar bedo modich e tij Jehova, ka wan gadier ni ‘otiyo mondo okony jogo ma rite.’—Isa. 64:4.

18. En penjo mane ma wabiro nono e sula ma luwo mae?

¹⁸ Sama pod warito giko mar piny marachni, weuru waluw weche ma Juda nondikogi: “Un joma ahero, gerreuru uwegi e yieu maler chuth, kendo uwuo gi Nyasaye e lamo ka roho maler tayou eka mondo uritru e hera mar Nyasaye, sama ukiyo yudo kech mar Ruodhwa Yesu Kristo ka un gi geno mar ngima ma nyaka chieng’.” (Juda 20, 21) Kata kamano, wanyalo nyiso nade ni warito piny manyien ma Nyasaye osingonwa kendo ni wan gi siso mar dakie? Mano e wach ma wabiro nono e sula ma luwo mae.