1, 2. Obwongo ma dhano nigo en gima kende e yore mage?

DHOK ma ji wacho miyo ginyalo somo, ndiko, wuoyo, winjo tiend gima iwachonegi, lemo, kendo wero wende ma gipakogo Jehova. Gigi duto gin gik miwuoro kendo watimogi nikech nitie tudruok maber e obwongowa. Kaka obwongowa timo gigo duto pod odhiero josayans. To nikech obwongowa ochue e yo makende, mano miyo wanyalo puonjore dhok machielo. Profesa moro ma timo nonro e wi dhok mopogore opogore nowacho niya: “Nyalo ma nyithindo nigo mar ng’eyo dhok moro amora en achiel kuom gik makende ahinya e ngima dhano.”

² Nyalo ma dhano nigo mar ng’eyo dhok mopogore opogore en mich ma Nyasaye nomiyo dhano. (Zab. 139:14; Fwe. 4:11) Obwongo ma Nyasaye nochueyowago en gima kende e yo machielo bende. Mopogore gi le, Nyasaye nochueyo dhano “e kido machalo kode.” Dhano nigi thuolo mar timo yiero kendo ginyalo yiero tiyo gi nyalo ma gin-go mar wacho kendo tiyo gi dhok e miyo Nyasaye duong’.—Chak. 1:27.

3. En mich mane ma jaber ma Jehova omiyowa mondo wabed mariek?

³ Jachuech osemiyo ji duto ma gombo miye duong’ mich machielo ma jaber ma en Muma. Muma yudore oduto kata chakre Mathayo nyaka Fweny e dhok mokalo 2,800. Sama isomo  weche manie Muma, ipong’o pachi gi paro ma Nyasaye nigo. (Zab. 40:5; 92:5; 139:17) Kuom mano, inyalo paro matut kuom gik ma biro “miyo ibed mariek mondo iyud warruok.”—Som 2 Timotheo 3:14-17.

4. Paro matut tiende en ang’o, to gin penjo mage ma wabiro nono?

⁴ Paro matut tiende en keto paro kuom gimoro ahinya bed ni gino ber kata rach. (Zab. 77:12; Nge. 24:1, 2) Ji ariyo monego wapar kuomgi matut ahinya sama wapuonjore gin Jehova Nyasaye kod Wuode Yesu Kristo. (Joh. 17:3) Kata kamano, wanyalo penjore niya, Nitie tudruok mane e kind somo kod paro matut? Gin thuolo mage ma wan-go ma wanyalo tiyogo mondo wapar matut, to wanyalo timo ang’o mondo paro matut obed gima morowa?

5, 6. Seche misomo, en ang’o ma nyalo konyi winjo tiend weche misomo kendo parogi?

⁵ Obwongo dhano nigi nyalo mar timo gik miwuoro to moko nyalo timore kata ka in iwuon ok iketoe pachi. Kuom ranyisi, gamo muya, wuotho, riembo ndiga, kod mamoko gin gik ma timorega mana kendgi ma ok ng’ato oparo ahinya kuomgi. Mano bende e gima seche moko nyalo timore sama wasomo. Omiyo, en gima dwarore ahinya ni waket pachwa e gima wasomo mondo wang’e tiende. Sama wachopo e giko paragraf kata kapok wachako wich manyien, wanyalo ling’ matin mondo wapar matut kuom gima wa a mana somo mondo wabed gadier ni wawinjo malong’o tiend gik ma wasomo. En adier ni nitie gik ma nyalo galowa kendo monowa keto pachwa kuom gima wasomo. Mano nyalo miyo pachwa otangni kendo miyo gik ma wasomo kik konywa. Wanyalo geng’o nade mondo mano kik timrenwa?

⁶ Nonro ma josayans osetimo nyiso ni wacho weche gi dwol sama wapuonjore miyo paro gik ma wasomo bedo mayot. Jachuech mar obwongo dhano ong’eyo wachno. Mano e momiyo nonyiso Joshua mondo osom bug Chik gi “dwol ma piny.” (Som Joshua 1:8. *) Ibiro fwenyo ni somo Muma gi dwol ma piny miyo wechego moko e pachi. Mani biro konyi keto pachi kuom gik misomo.

7. Paro Wach Nyasaye matut ber kinde mane? (Ne picha manie chak sulani.)

⁷ Kata obedo ni somo samoro ok nyal bedo tich matek, paro matut to dwaro ni ng’ato oket chunye kod pache kuom gimoro. Mano e gimomiyo yot mondo obwongo dhano morem ochak mana paro gik ma yotne paro. Omiyo, kinde maber paroe matut en seche ma ok iol kendo ma onge gik mathoth ma nyalo chocho pachi. Jandik-zaburi nofwenyo ni seche maber paroe matut en seche mag otieno ka en e otanda. (Zab. 63:6) Yesu ne en ng’at makare, to pod noparoga matut kendo lemo ka en kama okuwe.—Luka 6:12.

8. (a) Mopogore gi Wach Nyasaye, gin gik mage bende ma wanyalo paro matut kuomgi? (b) Jehova winjo nade sama wakawo thuolo mar wuoyo gi jomamoko kuome?

⁸ Mopogore gi paro matut kuom gik misomo e Muma, nitie gik mamoko ma bende inyalo paroe matut. Kuom ranyisi, sama ineno kaka Jehova nochueyo gik moko e yo maber miwuoro, inyalo kawo thuolo matin mondo item paro kuom gigo. Onge kiawa ni mano biro miyo ipake kuom berne kendo  ka po ni in gi nyawadu inyalo nyise kaka imor gi gik mochuego. (Zab. 104:24; Tich 14:17) Be Jehova mor seche ma waparo matut, walemo, kendo wawuoyo gi jomoko kuome? Wachne owuon chiwonwa dwoko. Nikech sani wadak e ndalo mag giko, Muma singonwa kama: ‘Eka jogo moluoro Jehova nowuoyo kendgi ng’ato gi ng’ato: mi Jehova nochiko ite, kendo nowinjo, kendo nondiko kitap paro e nyime, mana ne jogo ma luoro Jehova, kendo ma paro nyinge.’—Mal. 3:16.

9. (a) Paulo nonyiso Timotheo ni opar matut kuom ang’o? (b) Wanyalo luwo nade puonj ma Paulo nochiwo sama waikore ne tij lendo?

⁹ Jaote Paulo nonyiso Timotheo ni ‘opar matut’ kuom kaka wechene, timbene, kod puonjne ne nyalo mulo jomoko. (Som 1 Timotheo 4:12-16.) Mana kaka Timotheo, wan bende wan gi gik mathoth motudore gi tije Nyasaye ma wanyalo paro kuomgi. Kuom ranyisi, sama waikore dhi puonjo ng’ato Muma, nyaka wakaw kinde mar paro matut. Tem paro chal mar japuonjre ka japuonjre, kae to iik penjo moko kata ranyisi moro ma nyalo miyo ochiw pache, to mano biro konye otim dongruok. Timo kamano nyalo bedo gima ber ahinya, nikech paro wechegi e yo matut biro tego yiewa kendo konyowa mondo wapuonj ji Muma e yo molony kendo gi ilo. Mano be e gima biro timorenwa seche ma waiko chunywa ne tij lendo. (Som Ezra 7:10.) Somo kata sula achiel e bug Tich Joote biro miyo siso ma wan-go ne tij lendo “oliel ka mach.” Paro matut e wi Ndiko ma wachano tiyogo kod buge ma wabiro miyo ji e odiechieng’no biro miyo walendi. (2 Tim. 1:6) Tem paro joma nie alwora mulende kod gik ma nyalo morogi. Timo ikruok e yore ma kamago biro chwalowa mondo wachiw neno kaka dwarore ka watiyo gi Wach Nyasaye e yo ma nyiso ni wan gi “roho kod teko mar Nyasaye.”—1 Kor. 2:4.

10. Gik mamoko mabeyo ma wanyalo paro kuomgi matut gin mage?

 ¹⁰ Be indikoga weche machuok sama owete chiwo twege e chokruogewa mag kanyakla kod chokruogewa madongo? Somo weche ma nindikogo bang’e, miyi thuolo maber mar paro matut gik ma ne ipuonjori e Wach Nyasaye kod riwruokne. E wi mano, gocho ka gocho mar gasede mag Ohinga mar Jarito kod Amkeni! kaachiel gi buge manyien ma wayudoga e chokruogewa madongo miyowa weche manyien ma wanyalo somo kendo paro matut kuomgi. Seche ma isomo Kitabu cha Mwaka, nyalo bedo maber ka iparo matin kuom wach moro misomo ka pok idhi e machielo. Mano biro miyi thuolo mar paro matut kuom gima isomono kendo miyo wechego ojiwi. Inyalo kiewo weche madongo kata ndiko wach moro e bath buk misomo, ma nyalo konyi sama iikori ne dok timo limbe, timo limbe mar kwath, kata ma nyalo konyi e twak ma ibiro bedogo kinde ma biro. To maduong’ie moloyo, paro matut kinde ka kinde sama isomo bugewa ma lero Muma biro miyi thuolo mar guro wechego e chunyi kendo biro miyo ilem ka igoyo ne Jehova erokamano nikech gik mabeyo ma ipuonjorigo.

11. Gima duong’ monego wapar kuome matut en ang’o, to nikech ang’o? (Ne weche moler piny.)

¹¹ En adier ni gima duong’ monego wapar matut kuome en Wach Nyasaye ma nondik kokalo kuom teko roho maler. Wawach ni in kamoro ma ok inyal yudoe Muma. * Ka in kama chal kamano, onge gima biro moni paro matut kuom gik misemako e pachi kaka ndiko mihero kod weche manie wende Pinyruoth. (Tich 16:25) Roho mar Nyasaye nyalo konyi paro gik mabeyo duto ma isepuonjori.—Joh. 14:26.

12. En chenro mane mar somo Muma ma nyalo konyowa?

¹² Inyalo tiyo gi odiechienge moko e juma mondo isom kendo ipar matut kuom somo mar Muma ma juma ka juma e Skul mar Tij Nyasaye. Inyalo tiyo gi odiechienge moko e paro matut kuom gik ma Yesu nowacho kendo timo. Moko kuom buge mong’ere ahinya e Muma gin buge mag Injili ma wuoyo e wi ngima Yesu kod tije mar lendo. (Rumi 10:17; Hib. 12:2; 1 Pet. 2:21) Jotich Nyasaye oseyudo buk ma lero gik ma notimore e ngima Yesu ka en e piny kod kaka gigo ne luwore. En buk maber sidang’ to ahinya ahinya ka wanone adimba kendo paro matut e wi kaka buge mamoko mag Injili moket e sula ka sula otudore gi wach miwuoyoe e sulano.—Joh. 14:6.

13, 14. Ang’o momiyo en gima dwarore ahinya mondo wadhi nyime paro matut weche Nyasaye, to mano biro miyo watim ang’o?

¹³ Paro weche Nyasaye e yo matut biro konyo ng’ato obed Jakristo motegno. (Hib. 5:14; 6:1) Ng’at ma kawo mana kinde machuok mondo opar matut e wi Jehova gi Yesu ok bi siko ka nigi yie motegno. Yot mondo ng’at ma kamano ochak bayo yo kata obed mabor gi adiera. (Hib. 2:1; 3:12) Yesu nomiyowa siem ni ka ok wawinjo kata rwako Wach Nyasaye gi “chuny malong’o kendo maber,” ok wabi ‘siko’ gi wachno. Kar mano, biro bedo mayot mondo “parruok, gi mwandu, kod mor mag ngimani” ogalwa ma chop kama ok wanyag “gimoro motegno maber.”—Luka 8:14, 15.

¹⁴ Kuom mano, wadhiuru nyime paro matut e wi Wach Nyasaye. Mano biro konyowa mondo wabed gi kido kaka mag Jehova kendo miyo duong’ mare onenre mana  kaka Muma nyisowa. (2 Kor. 3:18) Thuolo mar medo ng’eyo Nyasaye kendo miyo duong’ mare ong’ere en thuolo makende ahinya. Timo kamano en gima ok bi rumo nikech wabiro dhi nyime puonjore kaka wanyalo medo luwo ranyisi mar Wuonwa ma jahera.—Ekl. 3:11.

15, 16. (a) En ber mane ma wayudo ka waparo matut weche Nyasaye? (b) Ang’o momiyo paro matut seche moko bedoga matek, to ang’o momiyo onego watim kinda mar timo kamano?

¹⁵ Ka wadhi nyime paro matut weche Nyasaye, siso ma wan-go ne adiera biro siko. Mano biro miyo wajiw owetewa kod joma oyie rwako wach ma waromogo seche ma wadhi lendo. Paro matut e wi rawar ma e mich maberie mogik ma Nyasaye osemiyowa, biro konyowa wakaw mapek thuolo ma wan-go mar bedo machiegni gi Wuonwa Jehova. (Rumi 3:24; Jak. 4:8) Owadwa moro miluongo ni Mark e piny South Africa ma ne otue kuom higni adek e jela nikech yie mare, nowacho niya: “Paro matut inyalo pim gi dhi bayo kuonde mabeyo. Kaka wadhi nyime paro matut weche Nyasaye, e kaka wamedo fwenyo gik manyien e wi Jehova Nyasachwa. Seche moko ka chunya onyosore kata kachako parora e wi kinde mabiro, asomoga ndiko moro e Muma kae to aparo matut kuom ndikono. Mano miyo awinjo ka chunya ogonyore.”

¹⁶ En adier ni sani piny opong’ gi gik ma nyalo galowa ma miyo seche moko paro matut weche Nyasaye bedo matek. Owadwa machielo ma a Afrika miluongo ni Patrick be yie niya: “Pacha chalo sanduk mopong’ gi barupe moting’o weche mopogore opogore, weche moko dwarore to moko ok dwarre, omiyo nyaka atim yiero pile ka pile. Seche ma anonoga gik manie pacha, ajayudo ni nitie ‘weche mang’eny maparo,’ kendo alamoga Jehova e wi wechego ka pok achako paro matut ka koro pacha ler. Kata obedo ni mae nyalo kawo kinde matin ka pok achako paro matut weche Nyasaye, ajawinjo ka an machiegni gi Jehova. Mano yawoga pacha mondo awinj tiend adiera e yo maber.” (Zab. 94:19) Adiera en ni joma ‘nonoga Ndiko adimba pile ka pile’ kendo ma paro matut kuom gik ma gipuonjore yudo ber mogundho.—Tich 17:11.

17. Ere kaka iyudoga thuolo mar paro matut?

¹⁷ Jomoko chiewoga gokinyi mondo gisom, gipar matut, kendo gilem. Jomoko to timoga kamano seche mag gago modiechieng’. Inyalo kata mana timo kamano godhiambo kata ka pok ichako nindo. Jomoko to ohero somo Muma gokinyi kae to gichak gisome kendo gotieno ka pok ginindo. E yo ma kamano ‘gisome odiechieng’ gotieno,’ tiende ni pile ka pile. (Jos. 1:8) Gima duong’ en ni wawere gi gik ma ok ochuno ahinya mondo wayud thuolo mar paro matut kuom Wach Nyasaye pile ka pile.—Efe. 5:15, 16.

18. En ang’o ma Muma wacho e wi jogo ma paroga matut weche Nyasaye kendo ma temo luwo gik ma gipuonjore?

¹⁸ Wach Nyasaye singonwa nyadinwoya ni joma paroga matut weche ma gisomo e Muma kendo ma temoga luwo gik ma gipuonjore biro yudo gueth mang’eny. (Som Zaburi 1:1-3.) Yesu nowacho niya: “Joma mor gin jogo ma winjo wach Nyasaye kendo timo!” (Luka 11:28) To maduong’ie mogik, paro matut kuom weche Nyasaye pile ka pile biro konyowa miyo Jachuechwa duong’ nimar nochueyowa gi obwongo ma tekone ng’eny. E wi mano, Jachuechwa biro konyowa wabed gi mor sani kendo obiro miyowa ngima ma nyaka chieng’ e piny manyien kendo makare.—Jak. 1:25; Fwe. 1:3.