We Nyasaye Otayi e Gik Moko Duto
We Nyasaye Otayi e Gik Moko Duto
‘Nimar Nyasayeni en Nyasachwa nyaka chieng’. Nobedi jatelo marwa, kata nyaka tho.’—ZAB. 48:14.
1, 2. Ang’o momiyo onego waluw yore ma Jehova tayowago kar geno kuom riekowa wawegi, to gin penjo mage mabetie?
SECHE ma waparo kuom gik manono kata manyalo hinyowa, yot mondo wawuondre wan wawegi. (Nge. 12:11) Ka kuom adier wadwaro timo gimoro ma ok owinjore gi Jakristo, kinde mang’eny chunywa biro chako loso riekni malombowa mondo omi watim gino. (Yere. 17:5, 9) Kuom mano, jandik-zaburi nonyiso rieko kane okwayo Jehova kama: ‘Yaye kel lerni gadierani e piny, mondo gitelna.’ (Zab. 43:3) Ne ogeno kuom Jehova, to ok kuom riekone owuon morem, kendo onge kamachielo maber moloyo ma ne onyalo yudoe ng’at ma taye. Kaka jandik-zaburi, wan bende watimo maber ka waweyo Nyasaye ema mondo otawa.
2 Kata kamano, ang’o momiyo onego wagen Jehova mondo en ema otawa moloyo gimoro amora? Gin kinde mage monego wamany mondo otawa? Paro mage monego wabedgo mondo omi wayud ber kuom luwo chikene, to Jehova tayowa nade kindegi? Sulani biro wuoyo kuom penjo madongogi.
Ang’o Momiyo Onego Igen Jehova Mondo Otayi?
3-5. Gin gik mage ma miyo wabedo gadier chuth ni Jehova ema owinjore otawa?
3 Jehova en Wuonwa me polo. (1 Kor. 8:6) Ong’eyowa maber ng’ato ka ng’ato, kendo onyalo ng’iyo gik manie chunywa chutho. (1 Sam. 16:7; Nge. 21:2) Ruoth Daudi nowacho ne Nyasaye niya: “Kabet piny ing’eyo, kata kaa malo, wach maparo donjoni gi ku mabor. Nimar wach moro onge e dhoga, to in A Jehova, ing’eyogo chuth.” (Zab. 139:2, 4) To nikech Jehova ong’eyowa maber kamano, be nitie gimomiyo wanyalo bedo gi kiawa kabe ong’eyo gima ber kodwa moloyo? Bende, Jehova nigi rieko duto te. Oneno gik moko duto, ong’iyo gik moko e yo matut moloyo dhano moro amora, kendo ong’eyo kaka gik ma timore biro bet achien nyaka a chakruokgi. (Isa. 46:9-11; Rumi 11:33) ‘Nyasaye kende,’ ema riek.—Rumi 16:27.
4 E wi mano, Jehova oherowa kendo kinde duto odwaronwa gik ma dikonywa moloyo. (Joha. 3:16; 1 Joha. 4:8) Kaka Nyasaye ma jahera, ochiwonwa gik mang’eny. Japuonjre Jakobo nondiko kama: ‘Mich mabeyo duto, gi chiwo malong’o duto a e polo malo, gilor gia kuom Wuon ler.’ (Jak. 1:17) Jogo ma yie mondo Nyasaye otagi yudo ber mogundho kuom chiwo mage mang’eny.
5 Mogik, Jehova nigi nyalo duto. Kuom wachni, jandik-zaburi nowacho kama: ‘Ng’a modak e ka mopondo mar Ng’a Mamalo Chutho nosiki e bwo tipo mar Ng’a Manyalo Duto. Natwag kuom Jehova niya, En e kar geng’ruokna, gi dalana mar ohinga; Nyasacha ma an ageno.’ (Zab. 91:1, 2) Ka waluwo yore ma Jehova tayowago, mano nyiso ni wamanyo kar geng’ruok kuom Nyasaye nikech onge gima nyalo tame. Kata ka waromo gi akwede, Jehova sirowa. Ok obi jwang’owa. (Zab. 71:4, 5; Som Ngeche 3:19-26.) Ee, Jehova ong’eyo gima dikonywa chuth, odwaronwa gik mabeyo moloyo, kendo en gi nyalo mar chiwonwa gigo. Mano kaka nyalo bedo tim fuwo tamruok mondo Nyasaye kik otawa! Kata kamano, gin kinde mage ma dwarore mondo Nyasaye otawa?
Gin Kinde Mage Monego Otawa?
6, 7. Gin kinde mage monego wawe mondo Jehova otawa?
6 Kuom adier, dwarore Nyasaye otawa kinde duto mag ngimawa, chakre ka wan rowere nyaka e kinde ma wati. Jandik-zaburi nowacho kama: ‘Nimar Nyasayeni en Nyasachwa nyaka chieng’. Nobedi jatelo marwa, kata nyaka tho.’ (Zab. 48:14) Mana kaka jandik-zaburi, Jokristo mariek ok we ngang’ geno kuom Nyasaye mondo otagi.
7 En adier ni nitie kinde moko ma waneno ni onego wayudie kony mapiyo ahinya. Seche moko wayudo ka wan e ‘thagruok,’ dibed ni nikech sand, tuwo moro marach, kata lalo tich apoya. (Zab. 69:16, 17) E kinde ma kamago, en gima hoyo chuny dhi ir Jehova, ka wageno chuth ni obiro miyowa teko mar nano, kendo tayowa mondo wang’ad paro mabeyo. (Som Zaburi 102:17.) Kata kamano, wadwaro kony mochiwo e yore mamoko bende. Kuom ranyisi, ka wadhi lando wach maber mar Pinyruoth ne joma nie alworawa, dwarore ni Jehova otawa eka mondo tijwa mar lendo obed gi nyak. Bende, kinde moro amora ma wadwaro ng’ado paro—obed e yore mag manyo mor ka wayweyo, rwakruok, osiepe, manyo tich, somo mar skul, kata gimoro amora machielo—wanyiso ni wariek mana ka waluwo yore ma Jehova tayowago. Kuom adier, onge kinde ma wanawach ni koro ok wadwar ni mondo Nyasaye otawa.
Gik Maricho Manyalo Timore Kaok Wamanyo Mondo Nyasaye Otawa
8. Kane Hawa ochamo olemo ma ne okwergi, timno ne onyiso ang’o?
8 Kata kamano, ng’e ni nyaka wabed joma ikore luwo yore ma Jehova tayowago. Nyasaye ok bi chunowa timo kamano ka ok wadwar. Dhano ma nokwongo yiero weyo luwo yo ma Jehova tayowago ne en Hawa, to gima ne otimono nyiso kaka ng’ado paro e yo makamano en gima rach ahinya. Par bende kaka mano ne nyiso gima nie chunye. Hawa nochamo olemo ma ne okwergi, nikech nodwaro ‘bedo ka Nyasaye, kong’eyo mabeyo gi maricho.’ (Chak. 3:5) E timo kamano, nokawo kar Nyasaye, koyiero owuon gima ber gi gima rach kar luwo kaka Jehova ne tayogi. Kuom mano, Hawa noloko ng’eye ne loch mar Jehova. Ne odwaro chiko ngimane en owuon. Adam chwore bende noluwo yor ng’anjono.—Rumi 5:12.
9. Ka watamore yore ma Jehova tayowago, mano nyiso ang’o kuomwa, to ang’o momiyo mano ok nyis rieko kata matin?
9 Kindegi, ka ok waluw kaka Jehova tayowa, mano biro nyiso ni wan bende ok wayie ni en ema en gi ratiro mar chikowa. Kuom ranyisi, par ane ng’at mabedo gi tim mar neno piche mag nindruok. Ka jalo en achiel kuom jokanyo mag kanyakla mar Jokristo, ong’eyo maber chik Jehova kuom wachno. Ka gik ma ok ler ok onego ohul kata mana e kindwa, kuom adier ok onego wane gigo ka wagombogi. (Efes. 5:3) Ng’at ma tamore luwo yore ma Jehova tayowago, kwedo loch Jehova kotamore mondo Jehova kik bed Wiye. (1 Kor. 11:3) Mano en gima ok nyis rieko kata matin, nimar kaka Jeremia nowacho, “dhano onge gi teko yiero yore mowuothoe.”—Yere. 10:23.
10. Ang’o momiyo onego wati maber gi thuolo momiwa mar timo yiero?
10 Jomoko nyalo keto kiawa kuom weche ma Jeremia nowacho, ka giparo ni bedo ni Jehova nomiyowa thuolo mar timo yiero, ok onego okawwa joketho ka watiyo gi thuolono. Kata kamano, kik wiyi wil ni thuolo momiwa mar timo yiero en mich, to bende okelo ting’. Wanadwok wach kuom duto ma yiero wacho kata timo. (Rumi 14:10) Yesu nowacho ni: ‘Gik mogundho e chuny ema dhok wacho.’ Nowacho bende ni: “Chuny ema paro maricho wuokie, kod nek, terruok, wuowo, kuo, miriasia, ayany.” (Math. 12:34; 15:19) Omiyo, wechewa koda timbewa nyiso kaka chunywa chalo. Ginyiso gima wan gadier. Mano emomiyo Jakristo mariek manyo mondo Jehova otaye e gik moko duto. Kuom timo mano, Jehova kwane kaka ng’at ma tir ma ‘chunye ler’ kendo obiro ‘timone maber.’—Zab. 125:4.
11. Ang’o ma wapuonjore kuom gik ma ne otimore ne Jo-Israel?
11 Par gik ma ne otimore ne Jo-Israel. Kinde ma ogandano ne timo yiero mabeyo, ka giluwo chike Jehova, Jehova ne ritogi. (Josh. 24:15, 21, 31) Kata kamano, kinde mang’eny ne ok giti maber gi thuolo margi mar timo yiero. E ndalo Jeremia, Jehova nowacho kuomgi kama: “Ne ok giwinjo, kata chiko itgi, to ne giwuotho kuom riekogi giwegi, kendo kuom wich teko moa e chunygi maricho, mi ne gidok chien, mak gidhi nyime.” (Yere. 7:24-26) Yaye kaka mano ne lit! Kik wawe luwo yore ma Jehova tayowago, nikech wich teko kata nikech luwo gombo koda yorewa wawegi, mi mano mi ‘wadog chien, mak wadhi nyime’!
En Ang’o Madwarore Mondo Omi Waluw Kaka Nyasaye Chikowa?
12, 13. (a) En kido mane mamiyo wadwaro luwo yore ma Jehova tayowago? (b) Ang’o momiyo yie en gima dwarore ahinya?
12 Hera ma waherogo Jehova miyo wadwaro luwo yore motayowago. (1 Joha. 5:3) Kata kamano, Paulo nowuoyo kuom gimoro machielo madwarore kane owacho kama: “Wawuotho kuom yie, ok kuom neno.” (2 Kor. 5:6, 7) Ang’o momiyo yie en gima dwarore ahinya? Adiera en ni Jehova tayowa “e yore mag tim matir,” to kata kamano yorego ok ter ng’ato e yudo mwandu gi huma e pinyni. (Zab. 23:3) Nikech mano, onego wabed gi yie motegno kuom gweth mayudore kuom tiyo ne Jehova, ma gin gweth ma ok nyal por gi gimoro. (Som 2 Jo Korintho 4:17, 18.) To bende yie konyowa bedo joma gik moko romo.—1 Timo. 6:8.
13 Yesu nonyiso ni lamo madier dwaro chiwruok gi chunywa duto, ma bende en kido madwaro yie motegno. (Luka 9:23, 24) Moko kuom jotich Jehova mochung’ motegno osenyiso chiwruok e okang’ mamalo, ka ginano e dhier, e chwat, akwede, kata mana e sand. (2 Kor. 11:23-27; Fwe. 3:8-10) Bedo gi yie motegno ema nokonyogi nano gi mor. (Jak. 1:2, 3) Yie motegno miyo wabedo gadiera ni kinde duto luwo yore ma Jehova tayowago en gima ber chuth. Kinde duto, luwo yorego kelonwa kony masiko. Waonge kiawa moro amora ni mich mar joma nano ka gichung’ motegno duong’ moloyo chandruok moro amora makalo.—Hibr. 11:6.
14. Ang’o momiyo ne nyaka Hagar nyis bolruok?
14 Non ane bende kaka bolruok en kido madwarore e luwo yore ma Jehova tayowago. Ranyisi mar Hagar, jatich Sara nyisowa wachni maler. Kane Sara odhi nyime bedo maonge nyathi, nochiwo Hagar ne Ibrahim, mi Hagar nomako ich. Bang’e, Hagar nochako chayo wuon tichne. Nikech mano, Sara nochako ‘timone malit,’ mi Hagar noringo. Malaika mar Jehova noromo gi Hagar, mi owachone kama: “Dogi ni wuon tichni, kendo ketri e luete.” (Chak. 16:2, 6, 8, 9) Nyalo bedo ni Hagar ne dohero mondo onyise gimachielo mopogore. Mondo oluw gima malaika nonyiseno, ne nyaka owe achaye gi wich teko. Kata kamano, Hagar nobolore mana kaka malaika nowacho, kendo nonyuolo Ishmael wuode e dip Ibrahim kama ne inyalo rite maber.
15. Ler ane yore moko ma bolruok nyalo dwarore eka mondo waluw kaka Jehova tayowa e ndalogi.
15 Luwo yore ma Jehova tayowago nyalo dwaro ni mondo wan bende wabolore. Mano nyalo dwaro ni jomoko obolore seche ma inyisogi ni yor manyo mor ma giluwo, ok mor Jehova. Jakristo nyalo bedo ni ochwanyo ng’at machielo, to mano dwaro ni odhi okwa ng’wono. Kata nyalo bedo ni osetimo ketho moro, kendo dwarore ni oyie kethono. To nade ka ng’ato otimo richo moro maduong’? Dwarore obolore mondo odhi onyis jodongo wach richoneno. Inyalo kata mana gol ng’ato oko mar kanyakla. To mondo oduoke ei kanyakla kendo, nyaka obolore mi olok chunye kuom richone. Kuom wechegi koda mamoko machalo kodgi, Ngeche 29:23 hoyowa kama: “Sunga mar dhano nomiye dok chien; to ng’a ma chunye muol noyud duong’.”
Jehova Tayowa e Yore Mage?
16, 17. Ang’o ma wanyalo timo mondo Muma obednwa yo ma Nyasaye tayowago?
16 Yo achiel maduong’ ma Nyasaye tayowago en Muma, ma en Wachne mondik kuom muche. (Som 2 Timotheo 3:16, 17.) Mondo omi Wachne okonywa chuth, en gima nyiso rieko ka ok warit ni nyaka chandruok yudwa, eka wachak manyo weche manyalo konyo ei Ndiko. Kar mano, wabiro keto somo Muma obed timwa mapile. (Zab. 1:1-3) Timo mano miyo wang’eyo weche mokudhi gi much Nyasaye. Pach Nyasaye bedo pachwa wabende, kendo wabedo moikore mar nyagruok gi chandruoge mapoyowa.
17 E wi mano, dwarore ahinya ni wapar matut kuom gima wasomo ei Ndiko kendo keto wachno e lamo. Sama waparo matut kuom ndiko manie Muma, wanono kaka ginyalo konyowa e yo ma nenre ratiro. (1 Timo. 4:15) Seche mwayudo chandruoge madongo, wawuoyo gi Jehova e lamo ka wakwaye mondo otawa. Roho mar Jehova biro konyowa paro chike koda puonj manie Ndiko mwasesomo ei Muma, kata ei buge malero Muma.—Som Zaburi 25:4, 5.
18. Gin yore mage ma Jehova tiyogo gi riwruok mar Jokristo e tayowa?
18 Riwruokwa mar owete ma Jokristo en yo machielo maber ma Jehova tayowago. “Jatichno mogen, kendo mariek,” kaachiel gi Bura mare Maduong’, tiyo tich maduong’ ahinya e riwruogno. Ochiwo chiemb chuny pile kotiyo gi buge, chokruoge mag kanyakla koda mag alwaora. (Math. 24:45-47; pim gi Tich Joote 15:6, 22-31.) E wi mano, ei riwruogno, nitie jo motegno e wach Nyasaye, to moloyo, nitie jodongo moseket mondo ochiw ne ng’ato ka ng’ato kony kata siem moting’o puonj manie Ndiko. (Isa. 32:1) Rowere manie ute Jokristo bende yudo kony momedore. Jonyuolgi manie yie, ema Nyasaye oketo mondo otagi godo ka jiwogi kinde duto.—Efes. 6:1-3.
19. Gin gweth mage ma wabedogo nikech weyo mondo Jehova otawa kinde duto?
19 Ee, Jehova tayowa e yore mang’eny, kendo ber ka waluwo yorego chuth. Kowuoyo kuom kinde ma Israel ne ochung’ motegno, Ruoth Daudi nowacho kama: ‘Nene kwerewa ogeno kuomi; ne gigeno, mi nigologi e chandruok. Ne giywakni, mi ne ogolgi e chandruok; ne gigeno kuomi, kendo wigi ne ok okuot.’ (Zab. 22:3-5) Ka wageno kuom yore ma Jehova tayowago, wan bende wiwa ok bi ‘kuot.’ Genowa ok bi bedo manono. Ka ‘wakwayo Jehova mondo oritwa e yorewa,’ kar keto geno kuom riekowa wawegi, wabiro yudo gweth mang’eny, kata mana gie sani. (Zab. 37:5) Ka wachung’ motegno e nano, to gwethgo nobed mochwere. Ruoth Daudi nondiko niya: ‘Jehova ohero rieko ma pogo wach kare, kendo ok nojwang’ joge maler. Okungogi nyaka chieng’. Jo matir ginicham piny, mi ginidagie nyaka chieng’.’—Zab. 37:28, 29.
Be Inyalo Lero?
• Ang’o momiyo wageno kuom yore ma Jehova tayowago?
• Tamruok yore ma Jehova tayowago nyiso ang’o?
• Yore moko ma bolruok dwarore kuom Jakristo gin mage?
• Jehova tayowa e yore mage kindegi?
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 16]
Be imanyo mondo Jehova otayi e yore duto mag ngimani?