Gimomiyo Noa Noyudo Ng’wono e Nyim Nyasaye​—Ang’o Momiyo Onego Wang’e Wachno?

THOTHWA paro kinde mago ma ne wawinjoe wach moro maber ahinya. Wanyalo paro gik mang’eny​—ok mana kama ne wantie koda gima ne watimo gie kindeno kende, to bende kaka ne wakawo wachno. Onge kiawa ni, wi Noa ne ok owil gi odiechieng’ ma noyudoe wach ma nowuok kuom Jehova Nyasaye, Jaloch e wi gik moko duto e polo gi piny. Be nitie wach moro ma ne nyalo bedo maber ahinya maloyo mano ma noyudo? Jehova nowacho ni, noseng’ado mar ketho “ringruok duto.” Noa ne onego oger yie maduong’ ahinya, mondo ores ngimane, ngima joode, koda kit le duto.​—Chakruok 6:9-21.

Noa ne okawo wachno nade? Be ne omor bang’ winjo wachno, koso ne ok oyie? Ere kaka nochako nyiso chiege koda joode wachno? Muma ok nyiswa wechego. Gima owachonwa en ni: “Noa notimo kamano; duto ma Nyasaye nochike, kamano notimo.”​—Chakruok 6:22.

Kuom adier, mano e wach maduong’, nimar wechego lero gimomiyo Noa noyudo ng’wono e nyim Nyasaye; Noa ne oikore mar timo gima Nyasaye ne ochike. (Chakruok 6:8) Ang’o kendo ma ne omiyo Noa oyudo ng’wono e nyim Nyasaye? Dwoko mar penjono dwarore ahinya, nikech mondo omi watony e kinde ma Nyasaye biro tieko richo e piny kendo, nyaka wabed kaka Noa. Kata kamano, mokwongo, weuru wanon ane kaka ngima Noa ne chalo, kane Ataro podi.

Jochiende Biro e Piny

Noa ne odak chon ahinya. Ne onyuole chiegni higini aluf achiel bang’ kane osechwe dhano mokwongo. Joma nodak e kindeno ne ok odak e bwo kite kata e buche kaka ji mang’eny paro​—ne ok gin joma dendgi opong’ gi yier, mawuotho mana koting’o ludhe. Ne nitie gik theth mag mula gi nyinyo, kendo nyalo bedo ni Noa ne otiyo gi gigo e gero yie. Gik thumbe be ne nitie. Ji ne kendo, pidho nyithindgi, puro cham, kendo ne gin gi jamni. Ne gihono kendo ng’iewo gik moko. E yoregi, ngima ne chalo mana kaka en gie sani.​—⁠Chakruok 4:20-22; Luka 17:26-28.

 Ne nitie pogruok, e yore mamoko. Achiel kuomgi en ni, dhano ne dak aming’a. Dhano ne nyalo dak kuom higini mokalo 800. Noa nodak kuom higini 950; Adam, higini 930; to Methusela kwar Noa, ne odak kuom higini 969. *​—Chakruok 5:5, 27; 9:29.

Pogruok machielo iwuoyoe e Chakruok 6:1, 2, kama wacho ni: “Kendo nobedo, ka ji nochako medore e wang’ piny, monyuolonigi nyiri, koro yawuot Nyasaye noneno nyi ji ka gin jochia: mi ne gikendo mon kuom duto ma ne giyiero.” “Yawuot Nyasaye” miwacho kanyo, ne gin malaike ma ne oloso ringregi mi gibedo kaka dhano, kendo ne gichako wuotho e piny. Nyasaye ok ema ne oorogi; to bende ne ok gibiro mondo gikony dhano. Kar mano, ne ‘giweyo kar dak ma nomigi’ e polo mondo giterre gi mon ma ne jochia e piny. Ne gilokore ma gibedo jochiende.​—Juda 6.

Malaike ma nolokre mobedo jochiendego, kendo ma ne nigi tim ng’anjo, gombo maricho, koda teko gi rieko maloyo mag dhano, ne orwako dhano e timbe maricho. Nenore ni ne gichiko ngima dhano kendo locho e wigi. Ne ok gitim gik moko ka gipondo, kaka ja mahundu ma pondo e mudho ka timo timbe maricho. Kar mano, ne ging’anjo ayanga gi wang’ matek e nyim Nyasaye ka gikwedo chenro mare.

Yawuot Nyasaye ma malaikegi ne oterore gi mon, kendo ne ginyuolo nyithindo ma ne odongo mobedo gi teko mang’eny miwuoro. Ne omigi nying’ e dho-Hibrania ni, “jo Nefili.” Iwachonwa kama: “Ne nitie raboche [“jo Nefili,” NW ] e piny e ndalogo; kendo bang’ mano, ka yawuot Nyasaye notero nyi ji, ma ginyuolonigi nyithindo, nyithindogo nodoko jo marateke chon, ji man gi duong’.” (Chakruok 6:4) Jo Nefili ne gin joma ne oluor ahinya. Tiend nying’ ni “jo Nefili,” en “Jolwar ji piny,” joma miyo jomoko lwar piny. Ne gin jonek, ma nenore ni timbegi mag gero kod mahundu osegan e sigendini machon mochwogi.

Ywak mar Jo Makare

Weche ma Muma wacho e wi tieng’no, nyiso ni timbe maricho ne onya ahinya. Owacho kama: “Tim maricho mag dhano nogundho e piny, kendo paro duto mar chunye ne rach pile. . . . Piny nopong’ gi achach. . . . Ringruok duto noseketho yore e piny.”​—Chakruok 6:5, 11, 12.

Ma e kit piny ma Noa nodakie. Mopogore gi joma ne odak e alworane, “Noa ne en ng’a makare” ma “nowuotho gi Nyasaye.” (Chakruok 6:9) Ok en gima yot ne ng’at makare dak e kind oganda mar ji ma ok kare. Mano kaka nyaka bed ni Noa ne winjo lit, kuom neno gik ma ji ne wacho kendo timo! Nyalo bedo ni ne owinjo kaka Lut, ng’at machielo makare ma ne odak bang’ Ataro. Lut, ma ne odak e kind Jo-Sodom ma ne opong’ gi timbe modwanyore, “ne chandore nikech tim anjawo mag jo moduwore,” kendo ‘timgi mamono ma noneno kendo winjo pile ka pile, ne chando chunye.’ (2 Petro 2:7, 8) Nyaka bed ni mano bende ema notimore ne Noa.

Be chunyi chandore nikech gik milando makelo bwok, kata nikech timbe mag joma ok oluoro Nyasaye modak e alworani? Ka en  kamano, in bende inyalo winjo lit mana kaka Noa. Par ane kaka nyaka bed ni ne tekne nano e piny marachno kuom higini 600, nikech mago ema ne gin hike kane Ataro obiro. To mano kaka nyaka bed ni ne ogombo neno ka richo rumo!​—Chakruok 7:6.

Noa Ne Nigi Chir mar Bedo Mopogore

Noa ‘ne en ng’a malong’o e tiengege duto.’ (Chakruok 6:9) Ne ni Muma wacho ni ne olong’o e tiengege, to ok ni jo tieng’ne ema ne neno kamano. Tiende ni, ne olong’o e wang’ Nyasaye, to e wang’ jogo ma ne odak ka Ataro podi, Noa ne nenore negi mana ka ng’ama yoreyore. Wanyalo bedo gadier ni ne ok oyie luwo paro ma ji mang’eny ne hinyo bedogo, bende ne ok odonjre gi yore mag manyo mor ma ok nyis luoro Nyasaye, kata donjore gi yore mamoko mag oganda. Par ane kaka ji ne kawe seche ma ne ochako gero yie! Nyalo bedo ni ne ginyiere, ka gijare. Ne gikawe ka ng’ama tugo.

E wi mano, Noa ne en ng’at ma luwo chike Nyasaye, kendo ne olando ne jomoko chikego. Muma wacho ni Noa ne en “jayal wach makare.” (2 Petro 2:5) Onge kiawa ni Noa ne ong’eyo ni ne odhi romo gi akwede. Enok, kwar mare machon, ne en ng’at makare, ma nokoro ni Nyasaye ne dhi kelo kum ne jomaricho. Nenore, ni timo kamano ne omiyo ji osando Enok, kata obedo ni Nyasaye ne ok oyie mondo joma ne kwede mondo onege. (Chakruok 5:18, 21-24; Jo Hibrania 11:5; 12:1; Juda 14, 15) To nikech Satan, jochiende, jo Nefili, koda ji mang’eny ma ne ok dew kata ma ne kwede, ne dwarore ni Noa obed gi chir kaachiel gi yie kuom teko mar Nyasaye mar rite.

Kinde duto, jogo ma ok ti ne Nyasaye osebedo ka kwedo jogo matiyone. Ji ne osin kata mana gi Yesu Kristo, to mano bende notimore ne joma ne luwe. (Mathayo 10:22; Johana 15:18) Noa ne nigi chir mar tiyo ne Nyasaye kata obedo ni ji mang’eny ne ok tim kamano. Ne ong’eyo ni bedo gi winjruok maber e kinde gi Nyasaye, ne ber moloyo bedo ng’ama ber mana e wang’ joma ne kwedo Nyasaye. Omiyo, Noa ne oyudo ng’wono e wang’ Nyasaye.

Noa Norwako Wach

Mana kaka waseneno, Noa ne olendo ne jomoko gi chir. Ne gikawo okang’ mane kuom ote ma ne Noa teronegi? Muma wacho ni ka Ataro ne podi, ‘ne gichiemo kendo ne gimetho, ne gikendo bende ne ikendogi nyaka chop chieng’ ma ne Noa odonjo e yie, to [wach] ne ok odonjonigi nyaka ataro nobiro, kendo ywayogi giduto.’ Ne gitamore winjo siem.​—Mathayo 24:38, 39.

Yesu nowacho ni mano bende ne dhi timore e kindewagi. Kuom higini makalo mia achiel, Joneno mag Jehova osebedo ka chiwo siem ni, Jehova biro kawo okang’ madwarore mondo omi ochop dwaro mare mar kelo piny manyien makare. Kata obedo ni ji tara gi tara oserwako wachno e yo mowinjore, dhano bilion mang’eny to wach ok donjnegi. “Gitamore winjo wachni,” tiende ni, ok gidew wach Ataro koda gimomiyo Atarono notimore.​—2 Petro 3:5, 13.

Kata kamano, Noa to norwako wach. Ne oketo yie kuom gima Jehova Nyasaye ne owachone. Winjo wach ne okelone resruok. Jaote Paulo nondiko kama: ‘Kuom yie, Noa noluoro Nyasaye ka nosenyise gik ma pok oneno, mi nohondho yie ma noresogo joode.’​—Jo Hibrania 11:7.

Ranyisi Monego Waluw

Yie ma Noa nogero ne duong’ ahinya​—borne ne ohingo paw opira kendo borne kadhi malo ne romre gi bor od gorofa adek. Borne ne oloyo bor mar yie miluongo ni Wyoming, gi fut 100, to wachre ni mano ema ne en yie maduong’ie moloyo ma ne oyudo oseger gi yien e kindewagi. En adier ni yie Noa ne ok  en meli; ne ogere mana e yo manyalo miyo olewore e wi pi. To kata kamano, ne dwarore ni ogere kitiyo gi lony mamalo. Kendo nyaka ne muon iye koda oko kitiyo gi odok. Nyalo bedo ni kata tij gero yieno ne okawo higini mokalo 50.​—⁠Chakruok 6:14-16.

To podi ne nitie tich ma ne dwarore. Noa ne nyaka kan chiemo ma rite gi joode kuom higa achiel kaachiel gi le. Kane Ataro podi, ne nyaka chok le, mi rwakgi ei yie. “Noa notimo duto kaka Jehova nochike.” Mano kaka nyaka bed ni chuny Noa nogonyore, sama koro gik moko duto ne oseikore, kendo Jehova koro ne osechiego dho yie!​—⁠Chakruok 6:⁠19⁠-⁠21; 7:⁠5, 16.

Kendo Ataro ne obiro. Koth ne ochwe kuom ndalo 40, odiechieng’ gotieno. Gik moko duto ma ne nie yie ne nyaka dong’ e iye kuom higa mangima, nyaka chop piny tuwo. (Chakruok 7:11, 12; 8:13-16) Joma richo duto ne otho. Mana Noa gi joode kende, ema ne otony modonjo e piny makoro ne ler.

Muma wacho ni Ataro mar ndalo Noa en “ranyisi . . . [mar] ndalo ma biro.” E yo mane? Wasomo kama: “Polo ma kawuono kod piny ma kawuono okan ni mach, koketgi ni chieng’ bura kod tho mar jo ma ok luor Nyasaye.” To mana kaka e kinde Noa, nitie joma biro tony. Bed gadier ni Jehova, “ong’eyo reso e temruok jo ma oluore.”​—2 Petro 2:5, 6, 9; 3:7.

Noa ne en ng’at moluoro Nyasaye, kendo ng’at makare e kind tieng’ marach. Ne oluwo chik Nyasaye chuth. Ne en gi chir mar timo gik makare, kata obedo ni ne ong’eyo ni joma ne ok dwar tiyo ne Nyasaye ne dhi chaye kendo sin kode. Kuom luwo ranyisi mar Noa e yoregi, wan bende wabiro yudo ng’wono e nyim Nyasaye, kendo wabiro bedo gi geno mar tony, mi wadonj e piny manyien makoro okayo machiegni.​—Zaburi 37:9, 10.

[Weche moler piny]

[Weche manie ite mar 5]

Nyalo bedo ni timbe mahundu mag jo Nefili, osegan e sigendini machon mochwogi

[Picha manie ite mar 7]

Kuom bedo gi yie kaka Noa, wanyalo yudo ng’wono e wang’ Nyasaye

[E ite mar 5 Picha en mar]

Alinari/Art Resource, NY