Lendo Ot-ka-Ot​—Ang’o Momiyo Odwarore Ahinya Sani?

‘Pile, e hekalu kendo e dala [“ot ka ot,” Luo, 2003], ne ok giweyo puonjo kendo yalo ni Yesu en Kristo.’​—TICH 5:42.

1, 2. (a) En yo mane mar lendo ma Joneno mag Jehova ong’ere godo? (b) Ang’o ma wabiro nono e sulani?

NITIE gima ji mang’eny hinyo neno chiegni e piny mangima. Gihinyo neno ji ariyo morwakore maber kadhi ot ka ot, kagitemo wuoyo gi weg udi e yo machuok kuom wach moa ei Muma, e wi Pinyruodh Nyasaye. Ka wuon ot orwako wachno, to ginyalo miye buge malero Muma, kendo ginyalo chiwore mar puonje Muma ma onge chudo. Bang’ kanyo to gidhi e ot machielo. Ka in bende ijatiyo tijni, inyalo yudo ni kinde mang’eny ji fwenyi kaka achiel kuom Joneno mag Jehova kata kapok ichako wuoyo kodgi. Kuom adier, tij lendo mar ot-ka-ot, en kaka ranyis kata kido mifwenyowago.

² Watiyo gi yore mopogore opogore mondo omi wachop ote ma Yesu nochiwo mar lendo kaachiel gi timo ji jopuonjre. (Math. 28:19, 20) Walendo e chirni, e wang’a yore, koda kuonde mamoko ma ji yudore. (Tich 17:17) Walendo ne ji mang’eny ka watiyo gi simo, koda barua. Walando adiera mag Muma ne ji ma waromogo sama watiyo tijewa mapile. Wan nyaka gi adres mar Web site e Intanet ma ng’ato nyalo yudoe weche mag Muma e dhok mokalo 300. * Yoregi duto mag lendo, kelo nyak mabeyo. Kata kamano, kuonde mang’eny, yo maduong’ ma watiyogo e lando wach maber en lendo ot ka ot. Be nitie gimomiyo watiyo gi yor lendo mar ot ka ot? E kindewagi, ere kaka oganda Nyasaye ne ochako tiyo gi yorni e okang’ momedore? To ang’o momiyo odwarore ahinya sani?

Yo ma Joote Ne Tiyogo

3. Yesu ne ochiko joote mondo otim ang’o sama gilendo, to mano nyiso ang’o kuom kaka ne onego gilendi?

³ Lendo mar ot ka ot, en gima Ndiko osiro. Kane Yesu ooro joote mondo odhi olendi, nochikogi kama: “To ka udonjo e dala maduong’ kata dala matin, dwaruru ng’a mowinjore mantie kanyo.” Ere kaka ne onego gidwar jogo mowinjore? Yesu nowachonegi mondo gidhi e ute ji, kowacho kama: “Kudonjo e odno, moseuru. Kendo ka en ot mowinjore, kuweu mondo obed kuome.” Be ne onego gitim limbe ka ok gikwongo ginyiso wuon ot? Ne ane weche Yesu maluwogi: “Kendo ng’at ma ok norwaku kata winjo wecheu, kuwuok e odno kata e dalano, teng’uru buru me tiendu.” (Math. 10:11-14) Wechegi nyiso maler ni sama joote ‘ne wuotho e mier, ka giyalo wach maber,’ gin ema ne onego gikaw okang’ mokwongo mar limo ji e utegi.​—Luka 9:6.

4. Wach tij lendo mar ot-ka-ot yudore kanye ei Muma?

⁴ Muma nyiso ratiro ni joote ne lendo ot ka ot. Kuom ranyisi, Tich Joote 5:42 wuoyo kuomgi kama: ‘To pile, e hekalu kendo e dala [“ot ka ot,” Luo, 2003], ne ok giweyo puonjo kendo yalo ni Yesu en Kristo.’ Higini madirom 20 bang’e, jaote Paulo noparo ne jodong-kanyakla e  Efeso kama: “Ne ok aluoro ngang’ nyisou gimoro ma dikonyu, ka apuonjou e lela kendo e uteu.” Be Paulo ne olimo jodongogo kane pok gibedo Jokristo? Nenore ni notimo kamano, nikech moko kuom gik ma ne opuonjogi noriwo nyaka wach ‘loko chunygi ni Nyasaye, kendo yie kuom Ruodhwa Yesu.’ (Tich 20:20, 21) Kowuoyo kuom Tich Joote 20:20, bug Robertson miluongo ni, Word Pichas in the New Testament, wacho kama: “Ber ng’eyo ni jalendo maduong’ni, ne lendo ot ka ot.”

Jolweny Mandalogi, Machalo gi Det-Bonyo

5. Weche ma Joel nokoro wuoyo nade kuom tij lendo?

⁵ Tij lendo ma ne otim e kinde Jokristo mokwongo ne en tipo mar tich maduong’ ma ne dhi timore e okang’ malach e kindewagi. Janabi Joel nowacho ni tij lendo mitimo gi Jokristo mowal kuom roho, chalo gi masira kethruok mabedoe nikech kute, moriwo nyaka det-bonyo. (Joel 1:4) Ka gidhi kaka jolweny, det-bonyo mwomo ka gikalo gimoro amora ma digeng’gi, gidonjo e udi, mi gicham gimoro amora ma giromogo. (Som Joel 2:2, 7-9.) To mano kaka ranyisino chiwo picha maler, manyiso kaka oganda Nyasaye nano e tiyo tijgi mar lendo gi kinda kendo e yo mong’ith! Yo maduong’ moloyo, ma Jokristo mowal kuom roho, koda jowetegi ma gin ‘rombe mamoko,’ tiyogo e chopo wach ma ne okorno, en lendo mar ot-ka-ot. (Joha. 10:16) Wan kaka Joneno mag Jehova, ne wachako nade tiyo gi yor lendo ma joote ne tiyogo?

6. E higa mar 1922, ne en jip mane ma ne ochiw mar lendo ot ka ot, to jomoko ne otimo nade?

⁶ Chakre higa mar 1919 ka dhi nyime, osejiw ahinya wach ting’ ma Jakristo ka Jakristo nigo mar tiyo tij lendo. Kuom ranyisi, sula mawacho ni “Tij Lendo Dwarore” e Ohinga mar Jarito (dho-Ingresa) mar Agost 15, 1922, ne oparo ne Jokristo mowal kuom roho, gimomiyo dwarore “tiyo matek e tero ne ji weche mondiki, kendo wuoyo kodgi e utegi, ka gichiwonegi neno ni pinyruodh polo okayo machiegni.” Weche ma ne onego giti godo ne iketo e Bulletin (ma sani iluongo ni Tijwa mar Pinyruoth). Kata kamano, kar chakruok, kwan mar jogo ma ne lendo ot ka ot ne tin. Jomoko  ne ok dwar timo kamano. Ne girendore e weche mopogore opogore, to kata kamano gima duong’ ma ne chandogi, ne en ni jomoko kuomgi nokawo tij lendo mar ot ka ot kaka tich ma kelonigi wich kuot. Kaka ne imedo jiwo wach lendo mar ot ka ot, thoth joma kamago ne oweyo bedo ei riwruok mar oganda Jehova.

7. E higini mag 1950, ang’o ma ne dwarore ahinya?

⁷ Kuom higini pieche moko ma noluwo, joma ne tiyo tij lendo ne omedore. Kata kamano, nenore ni ne dwarore omed tiego ng’ato ka ng’ato e tij lendo mar ot-ka-ot. Kaw gima ne timore e piny Amerka kaka ranyisi. E chak higini mag 1950, pasent 28 mag Joneno e pinyno ne tiyo mana tij pogo kalatese mag gwelo ji e chokruoge, kata ne gichung’ e wang’a yore ka gipogo gasede. Ji pasent makalo 40 ok ne chomre tir gi tij lendo, ka giweyo dweche moko kalo ma ok gilendo kata matin. Ang’o ma ne inyalo tim mondo okony Jokristo duto mondo otim lendo mar ot ka ot?

8, 9. En chenro mane mar tiegruok ma ne ochaki e higa 1953, to chenrono osekonyo nade?

⁸ E chokruok moro maduong’ ma noriwo pinje, e dala mar New York e higa 1953, ne owuo ahinya kuom wach tij lendo mar ot ka ot. Owadwa Nathan H. Knorr ne owacho ayanga ni, tich maduong’ ma jorit ma Jokristo nigo, onego obed tij konyo Janeno ka Janeno, mondo obed jatich malendo ot-ka-ot ma ok giwe. Ne owacho ni, “ng’ato ka ng’ato, onego oland wach maber e ot ka ot.” Ne ochak chenro mar chiwo tiegruok kuom tijni e piny mangima. Jogo ma ne podi ok ochako lendo ot ka ot, ne omi tiegruok kuom kaka ne ginyalo wuoyo gi ji e utegi, ka gileronegi Muma, kendo dwoko penjogi.

⁹ Chenro mar tiegruokno ne okonyo ahinya. Kuom higini apar kende, kwan mar jolendo e piny mangima ne omedore kuom pasent 100, kwan mar dok limbe pasent 126, kendo jopuonjre mag Muma ne omedore gi pasent 150. Sani, jolendo ma kwan-gi chiegni milion abiriyo, lando wach maber e piny mangima. Dongruok maduong’ kamano, en achiel kuom gik manyiso ni Jehova gwedho kinda mar joge e lendo mar ot-ka-ot.​—Isa. 60:22.

Keto Ranyis Kuom Ji Mondo Gibi Gitony

10, 11. (a) En fweny mane ma ne omi Ezekiel, kaluwore gi Ezekiel sula 9? (b) Fwenyno chopo nade e kindewagi?

¹⁰ Fweny ma ne omi janabi Ezekiel, nyalo konyowa neno gimomiyo tij lendo mar ot-ka-ot dwarore ahinya. E fwenyno, Ezekiel neno ji auchiel ma nigi gik nego ji e lwetegi, kaachiel gi ng’at mar abiriyo morwakore gi bafta, man gi tung’ ma jondiko kanoe bwino, molier e bambe. Ng’at mar abiriyono ne onyis ni, “dhi adhiya e dier dala maduong’ni,” kendo ‘ket ranyis e lela wang’ jogo maparore, mayuak, nikech weche duto modwanyore matimore e iye.’ Ka giluwo bang’ ng’at maketo ranyisino, ichiko ji auchiel ma nigi gik nego ji ka, mondo oneg jogo duto ma oyud ka onge ranyis e lela wang’gi.​—Som Ezekiel 9:1-6.

¹¹ E wach ma ne okorno, ng’at “moruakore gi bafta,” ochung’ ne Jokristo mowal kuom roho ma pod odong’ e piny. Kokalo kuom tij lendo koda timo ji jopuonjre, kweth mar Jokristo mowal kuom roho keto ranyis ma ok masie, kuom jogo maloso kweth mar ‘rombe mamoko’ mag Kristo. (Joha. 10:16) Ranyis miketono en ang’o? En gima nyiso ni rombe ma kamago osechiwore ne Jehova, osebatisgi mi gibedo jopuonjre Yesu Kristo, kendo ni giserwako kido manyien ma en kido machalo gi mar Kristo. (Efes. 4:20-24) Jogi, ma gin joma nyiso kido kaka mag rombe, bedo e kweth achiel gi Jokristo mowal kuom roho, kendo gikonyogi e tijgi mar keto ranyis kuom jomamoko.​—Fwe. 22:17.

12. Fweny mar Ezekiel mar keto ranyis e lela wang’ ji, jiwo nade gimomiyo dwarore ahinya dhi nyime tiyo tij manyo jogo manyiso kido kaka mag rombe?

 ¹² Fweny mar Ezekiel jiwo achiel kuom gik momiyo tij manyo jogo “maparore, mayuak,” dwarore otim mapiyo ahinya. Ngima ji ni kama rach. E kinde machiegni, oganda Jehova mag jolweny e polo, biro ketho jogo ma ok nigi ranyis, mana kaka ji auchiel ma nigi gik nego ji e fweny ma ne omi Ezekiel, nyiso. Kowuoyo kuom kum mabirono, jaote Paulo nondiko ni, Ruoth Yesu kanyachiel gi “malaika mage man gi teko,” biro ‘chulo kuor ni jo ma dagi ng’eyo Nyasaye, kendo ni jo ma ok oyie winjo wach maber mar Ruodhwa Yesu.’ (2 Thes. 1:7, 8) Ne ni kanyo nyiso ni, ibiro ng’ad ne ji bura kaluwore gi kaka girwako wach maber. Omiyo, tij lando ote mar Nyasaye nyaka dhi nyime ma onge dok chien nyaka chop giko. (Fwe. 14:6, 7) Ng’eyo wachni keto ting’ maduong’ ahinya kuom jotich Jehova duto mosechiworene.​—Som Ezekiel 3:17-19.

13. (a) Jaote Paulo ne winjo ka en gi ting’ mane, to nikech ang’o? (b) Iwinjo ka in gi ting’ mane kuom ji e alworau?

¹³ Jaote Paulo ne winjo ka en owuon en gi ting’ mar lando ne jomoko wach maber. Ne ondiko kama: ‘An jagop jo Yunani gi joma ok jo Yunani, jagop jo mariek gi joma ok riek: E momiyo an kora aikora mondo ayalnu wach maber, un man Rumi bende.’ (Rumi 1:14, 15) Nikech erokamano ma ne en-go kuom ng’wono ma ne onyise, Paulo noneno ni nyaka otem konyo jomoko mondo omi gin bende giyud ng’wono mar Nyasaye, ma dhano ok owinjore yudo. (1 Timo. 1:12-16) Ne chalo ka gima en gi gop ng’ato ang’ata ma ne oromogo, gowi ma ne onyalo mana chulo kuom lando wach maber ne ng’atno. Be iwinjo ka in gi gop ji e yo makamano e alworau?​—Som Tich Joote 20:26, 27.

14. Gima duong’ moloyo, mamiyo walendo e lela koda e ot ka ot en ang’o?

¹⁴ Kata obedo ni reso ngima dhano en gima dwarore ahinya, nitie gimachielo maduong’, momiyo walendo ot ka ot. E weche mokor e Malaki 1:11, Jehova wacho kama: ‘Nyaka a kor wuok chieng’ nyaka chopi kor podhone, nyinga noyud duong’ e kind ogendini; kendo nochiw misango maler, nikech nyinga noyud duong’ e kind ogendini.’ Ka gichopo wach mokorno, jotich Jehova mosechiworene, pako nyinge e lela, e piny mangima ka gibolore e tiyo tij lendo. (Zab. 109:30; Math. 24:14) Chiwo “misango ma en pak” ne Jehova, e gima duong’ moloyo, mamiyo walendo e lela koda ot ka ot.​—Hibr. 13:15.

Nitie Dongruok Mapod Ni Nyime

15. (a) Jo-Israel nomedo nade lworo Jeriko e odiechieng’ mar abiriyo? (b) Mano nyiso ang’o kuom tijwa mar lendo?

¹⁵ Gin dongruok mage mapodi warito neno kuom tij lendo? Wach oganda lweny ma nolworo dala mar Jeriko kaluwore gi weche manie bug Joshua, miyowa ranyisi achiel mar gik mabiro timore. Ng’e ni, kinde matin kane Nyasaye pok oketho Jeriko, ne ochik Jo-Israel mondo olwor dalano dichiel e odiechieng’ kuom odiechienge auchiel. Kata kamano, e odiechieng’ mar abiriyo, ne dhi dwarore ni gitim kamano e okang’ momedore. Jehova nowacho ne Joshua kama: “E ndalo mar abiriyo unudhog [unulwor] pacho dibiriyo, kendo jodolo nogo tunge. Kendo nobedi ni, ka gigoyo tung’ akowa, . . . ji duto mondo gigo koko gi dwol maduong’, kendo ohinga mar pacho nopodhi piny.” (Josh. 6:2-5) Nyalo bedo ni okang’ ma watiyogo tij lendo biro medore e yo ma kamano. Onge kiawa, ni kochopo kinde  ma ikethoe piny masani, mano biro yudo ka waseneno dongruok maduong’ e tij lando nying’ Nyasaye koda wach Pinyruoth, maloyo kinde moro amora.

16, 17. (a) En ote mane ma ibiro land kapok “sand maduong’no” orumo? (b) En ang’o ma wabiro nono e sula maluwo?

¹⁶ Kinde nyalo chopo ma wach ma walando nobed kaka “koko gi dwol maduong’.” E bug Fweny, weche ma tekogi ng’eny mag bura, ipimo gi “pe madongodongo ma pekgi achiel achiel dirom ratil piero apar achiel.” * Kendo Fweny 16:21 wacho niya: “Masich peno ne lit ahinya.” To ng’eyo kaka tij lendo mar ot-ka-ot biro konyo e wach lando ote mogik mag burago, en gima pod warito neno. Kata kamano, wanyalo bedo gadier ni kapok “sand maduong’no” orumo, biro yudo ka oseland nying’ Jehova, mi ong’ere e okang’ maloyo kinde moro amora ma dhano osebedoe.​—Fwe. 7:14; Ezek. 38:23.

¹⁷ Sama warito dongruok mapodi ni nyime, weuru wadhi nyime lando wach maber mar Pinyruoth gi kinda. Kata kamano, sama watimo tijno, gin pek mage ma waromogo e tij lendo mar ot-ka-ot, to wanyalo loyogi nade? Penjogi ibiro non e sula maluwo.

[Weche moler piny]

Inyalo Dwoko Nade?

• Ndiko siro nade wach lendo mar ot ka ot?

• Ne ojiw nade wach lendo mar ot-ka-ot e kindewagi?

• Ang’o momiyo jotich Jehova mosechiworene, nigi ting’ mar lendo?

• Gin dongruok mage mapodi ni nyime?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 12]

Mana kaka jaote Paulo, be iwinjo ni in gi ting’ mar lendo ne jomoko?

[Picha manie ite mar 13]

Owadwa Knorr, higa 1953