Jehova​—‘Jagol Ji e Chandruok’ e Kinde Machon

‘Reti ibina, A Nyasaye. In e jakonya, gi Jagola e chandruok.’​—ZAB. 70:5.

1, 2. (a) Gin kinde mage ma jotich Nyasaye dhi ire mondo giyud kony? (b) En penjo mane mabedoe, to wanyalo yudo dwoko kanye?

KANE gin e wuoth moro, jonyuol moko yudo wach ni nyargi ma jahigini 23 mosekendi, olal apoya nono. Giparo ni dibed ni ng’ato otimone gima ok ber. Mapiyo, gifundo gikgi kendo gidok pacho, ka gie kindeno gisayo Jehova ahinya mondo okonygi. Komachielo, laktache fwenyo ni Janeno moro ma jahigini 20, nigi tuwo ma bang’e biro miyo obed mong’ol e ngimane duto. Gikanyono, janenono wuoyo gi Jehova e lamo. To miyo moro maonge dichwo, kendo osetemo ahinya manyo tich, ong’e gi pesa moromo monyalo ng’iewogo chiemo maromogi gi nyare ma jahigini 12. Okwayo Jehova kolamo gi chunye duto. Ee, sama jotich Nyasaye yudo tembe ma korgi tek, kata chandruoge, pile gidhi ire mondo giyud kony. Be nitie kinde misesayo Jehova ahinya mondo okonyi, sama imoko e chandruok moro?

² Wachni kelo penjo moro madwarore ahinya: Be kuom adier wanyalo geno ni Jehova biro timo kaluwore gi kwayowa mag dwaro kony? Dwoko ma jiwo yie, yudore e Zaburi 70. Weche mamulo chuny manie zaburino, ne ondiki gi Daudi, jatich Jehova ma nomakore kode, to ne romo gi tembe koda chandruoge mang’eny e ngimane. Jandik-zaburini ne owacho ne Jehova kama: ‘A Nyasaye, in e jakonya, gi Jagola e chandruok.’ (Zab. 70:5) Nono Zaburi 70, nyalo konyowa neno gimomiyo wan bende wanyalo dhi ir Jehova sama wan e chandruok, kendo bedo gadier chuth ni, obiro bedo ‘Jagolwa e chandruok.’

‘In e Jagola e Chandruok’

3. (a) Zaburi 70 oting’o weche mage mag kwayo kony mapiyo? (b) Daudi nyiso nade e Zaburi 70, ni en gi adiera chuth kuom kony mar Nyasaye?

³ Zaburi 70 chako kendo tieko gi weche mag kwayo Nyasaye mondo okel kony mapiyo. (Som Zaburi 70:1-5.) Daudi sayo Jehova mondo ‘oreti,’ kendo ‘oret obine’ mondo ogole e chandruok. E kwan matindo 2 nyaka 4, Daudi tiyo gi weche manyiso ni ogombo ahinya mondo Jehova okonye. E kwan matindo achiel nyaka adek, owuoyo kuom jogo madwaro nege. Daudi sayo ahinya mondo Jehova olo wasigugo kendo okuod wigi nikech  richogi. Kwayo ariyo manie kwan matindo 4, wuoyo kuom oganda Nyasaye. Daudi lamo kokwayo ni, jogo ma manyo Jehova obed mamor kendo gipake. E weche motiekogo zaburino, Daudi wacho ne Jehova kama: ‘In e jakonya, gi Jagola e chandruok.’ Ne ni kanyo Daudi ok wach ne Jehova mana ni, ‘Ibed Jagola e chandruok,’ ka gima otimo kwayo machielo. Kar mano, owacho ne Jehova ratiro kama, ‘In e Jagola e chandruok,’ ka en gadier chuth. Daudi nyiso kanyo ni en gi geno ni Nyasaye biro konye.

4, 5. Ang’o ma wapuonjore kuom Daudi e Zaburi 70, to wanyalo bedo gadier kuom ang’o?

⁴ Zaburi 70, nyiso ang’o kuom Daudi? Kane oromo gi jowasigu ma ne ong’ado ni nyaka nege, Daudi ne ok oketo wachno e lwete owuon. Kar mano, ne ogeno ni Jehova ne dhi kawo okang’ ne jowasigugo, e kinde mowinjorene en owuon kendo e yo modwaro. (1 Sam. 26:10) Daudi ne odhi nyime bedo gadier chuth ni Jehova konyo, kendo golo e chandruok jogo ma dware. (Hibr. 11:6) Daudi ne ong’eyo ni joma kamago matiyo ne Jehova gadier, nigi gimomiyo onego gibed mamor, kendo pako Jehova ka ginyiso jomoko duong’ ma en-go.​—Zab. 5:11; 35:27.

⁵ Mana kaka Daudi, wanyalo bedo gi geno chuth ni Jehova e Jakonywa, kendo en ‘e Jagolwa e chandruok.’ Omiyo, sama wayudo tembe kata sama wawinjo ka wadwaro kony ahinya, wanyalo kwayo Jehova mondo okelnwa kony mapiyo. (Zab. 71:12) Kata kamano, ere kaka Jehova nyalo dwoko kwayowa mag dwaro kony? Kapok wawuoyo kuom kaka Jehova nyalo konyowa, weuru wanon ane yore adek ma ne ogologo Daudi e chandruok, ka okonye e kinde ma ne Daudi dwaro kony mapiyo.

Ne Orese Kuom Jowasigu

6. Ang’o ma ne okonyo Daudi ng’eyo ni Jehova golo joma kare a chandruok?

⁶ Kokalo kuom weche manie Muma ma noyudo osendiki, Daudi nong’eyo ni jomakare nyalo geno kuom Jehova mondo okonygi. Kane Jehova okelo Ataro e wi piny ma nopong’ gi joma ok oluore, ne oreso Noa gi joode, ma ne gin jo moluoro Nyasaye. (Chak. 7:23) Kane Jehova omiyo mach ochwe kaka koth e wi Sodom gi Gomora, ne okonyo Lut ng’at makare kaachiel gi nyige ariyo tony, ka gireso ngimagi. (Chak. 19:12-26) Kane Jehova oketho Farao ma ne jang’ayi, kaachiel gi ogandane mar lweny e Nam Makwar, ne orito joge, mi okonyogi tony e lwet Farao. (Wuok 14:19-28) Omiyo, ok en gima kawowa gi wuoro ni e zaburi machielo, Daudi kendo pako Jehova koluonge ni, ‘Nyasaye ma golowa e chandruok.’​—Zab. 68:20.

7-9. (a) En ang’o ma ne nyalo miyo Daudi obed gi geno chuth kuom teko mar Nyasaye mar kelone resruok? (b) Daudi nomiyo ng’ano pak kuom resruok ma noyudo?

⁷ Daudi bende ne nigi gimomiyo en owuon nonyalo keto geno chuth kuom teko mar Jehova mar rese. Daudi owuon ne oseneno e ngimane kaka “bede manyaka chieng’ ” mag Jehova, nyalo reso jogo matiyone. (Rapar 33:27) Jehova noreso Daudi nyadinwoya e lwet ‘jowasike mager.’ (Zab. 18:17-19, 48) Non ane ranyisi achiel.

⁸ Kane mond Israel ochako pako Daudi nikech lony ma ne en-go e lweny, Ruoth Saulo nobedo gi nyiego ahinya, mi nyadiriyo ne ochielo Daudi gi tong’. (1 Sam. 18:6-9) To nyadiriyogo duto, Daudi ne otony mana matin nono. Be Daudi ne otony mana nikech lony moro makende ma ne en-go kaka jalweny? Ooyo. Muma lero ni, “Jehova ne ni kode.” (Som 1 Samuel 18:11-14.) Bang’e, kane rieko marach ma Saulo noloso mondo omi Jo-Filistia oneg Daudi ok notiyo, “Saulo noneno kendo nong’eyo kaka Jehova ne ni kod Daudi.”​—1 Sam. 18:⁠17-28.

⁹ Daudi ne omiyo ng’ano pak kuom resruok ma noyudo? Weche manie chak Zaburi 18 (Luo, 2003), wacho ni Daudi ‘nowero ne Jehova weche mag wendni kinde ma ne Jehova  orese e lwet Saulo.’ Daudi nowacho weche manie chunye, kowero kama: ‘Jehova e lwandana, dala mabwokie, kendo Jagola e chandruok. Nyasacha, lwandana matek. Anageni.’ (Zab. 18:2) Donge ng’eyo ni Jehova nigi nyalo mar reso joge en gima jiwo yiewa?​—Zab. 35:10.

Ne Otege e Kitanda mar Midekre

10, 11. Ang’o manyalo konyowa ng’eyo kinde ma Daudi ne obedo gi tuwo miwuoyoe e Zaburi 41?

¹⁰ Kaluwore gi Zaburi 41, nitie kinde ma Ruoth Daudi nobedo matuwo ahinya. Ka omoko gi midekre e kitanda kuom kinde, Daudi ne tuwo ahinya ma jowasike moko ne paro mana ni ok “noa malo kendo.” (Matindo 7, 8) En kinde mane ma Daudi ne tuwo ahinya kamano? Weche miwuoyo kuomgi e zaburini, dibed ni otudore gi kinde ma ne ngima Daudi ni kama tek ahinya, kane Absalom wuode temo maye kom-ruoth.​—2 Sam. 15:6, 13, 14.

¹¹ Kuom ranyisi, Daudi wuoyo kuom osiepne moro mogeno ahinya, ma ne gichiemo godo, to ne olokore jasike. (Matindo 9) Mani nyalo paronwa gimoro ma ne otimore e ngima Daudi. Kane Absalom ong’anjo, Ahithofel jal ma ne Daudi ogeno ahinya kendo ne konye gi paro, ne ondhoge kane oriwore gi Absalom e ng’anjono. (2 Sam. 15:31; 16:15) Par ane ni ruoth nigi midekre e kitandane, koonge gi teko kata mar chung’, to koni to ong’eyo ni olwore gi joma dwaro mana ni mondo otho, eka gichop riekgi maricho.​—Matindo 5.

12, 13. (a) Daudi ne nigi adier kuom ang’o? (b) Nyalo bedo ni Nyasaye ne otego Daudi nade?

¹² Geno ma Daudi ne nigo kuom ‘Jagol ji e chandruok’ ne ok odok chien. Kowuoyo kuom jatich Jehova manyalo bedo gi midekre, Daudi nowacho kama: ‘Jehova nogole e chandruok e ndalo marach. Jehova notege e kitanda mar midekrene, nopedh kar nindone duto kotuwo.’ (Zab. 41:1, 3) Kaendi bende, inyalo neno geno motegno ma Daudi ne nigo kaluwore gi weche ma notiyogo niya, ‘Jehova nogole e chandruok.’ Daudi ne nigi adier ni Jehova owuon ne dhi konye. E yo mane?

¹³ Daudi ne ok ogeno ni Jehova biro timo hono kuom golo tuwo ma ne en-go. Kar mano, Daudi ne nigi adier chuth ni Jehova ne dhi ‘tege,’ tiende ni, miye teko kendo konye ka en e kitanda mar midekre. Kuom adier, ne dwarore Daudi oyud kony makamano. E wi tuwo ma ne en-gono, ne olwore bende gi wasigu ma ne wacho weche maricho kuome. (Matindo 5, 6) Nyalo bedo ni Jehova nojiwo Daudi, kokonye bedo gi paro mago ma ne nyalo hoyo chunye. Ber neno ni, Daudi nowacho kama: ‘An to isesira e timna makare.’ (Matindo 12) Nyalo bedo bende ni Daudi noyudo teko kuom ng’eyo ni, kata obedo ni ne en gi midekre kendo jowasike ne wacho gik maricho kuome, Jehova ne kawe kaka ng’at ma timne ne kare. Gikone, Daudi ne ochango kuom tuwone. Donge ng’eyo ni Jehova nyalo tego jogo matuwo en gima jiwowa?​—2 Kor. 1:3.

Ne Omiye Gik Mochando

14, 15. En kinde mane ma Daudi gi joge nochando gik madwarore e ngima, to ne giyudo kony mane?

¹⁴ E kinde ma ne en ruodh Israel, Daudi ne nyalo metho kendo chamo chiemo mabeyo ahinya, bende ne onyalo kata gwelo jomoko mondo ochiem kode. (2 Sam. 9:10) Kata kamano, ne nitie kinde moko ma Daudi ne obedo maonge chiemo. Kane Absalom wuode ong’anjo katemo maye kom-ruoth, Daudi kaachiel gi joma ne omakore kode ne oringo, mi gia Jerusalem. Ne giringo mi gidhi e piny Gilead, yo ugwe mar Aora Jordan. (2 Sam. 17:22, 24) Nimar nochunogi ringo kuom jogo ma ne lawogi, Daudi kaachiel gi joge noyudo ka koro gin e chandruok ahinya mar yudo chiemo, pi, kaachiel gi kar yueyo. Kata kamano, ne ginyalo yudo kanye chiemo gi pi ka gin kuno?

 ¹⁵ Gikone, Daudi gi joge ne ochopo e dala mar Mahanaim. Kanyo, ne giromo gi chwo moko adek ma jochir​—Shobi, Makir, kod Barzillai. Ne giikore kata mana tho mondo omi gikony ruoth ma ne owal gi Jehova, nimar kapo ni Absalom ne dhi kawo loch, onge kiawa ni ne odhi nego ng’ato ang’ata manyalo bedo ni nokonyo Daudi. Nikech ne ging’eyo chal mar Daudi gi joge, chwo adekgo ne okelo gik ma ne nyalo konyogi, moriwo koda kitendini, ngano, shayiri, cham molodi, oganda, ng’or, mor kich, mo moleny, koda rombe. (Som 2 Samuel 17:27-29.) Makruokgi motegno gi Daudi kaachiel gi chuny mar konyo ma ne ginyiso, nyaka bed ni nomulo chuny Daudi ahinya. Be adier wi Daudi ne diwil gi gik ma ne jogo otimone?

16. En ng’ano ma kuom adier ne omiyo Daudi gi joge gigo ma ne gichando?

¹⁶ Kata kamano, en ng’ano ma kuom adier nomiyo Daudi gi joge gigo ma ne gichando? Daudi ne nigi adier chuth ni Jehova rito joge. Kuom adier, Jehova nyalo miyo jotichne mamoko chuny mar konyo jowetegi manie chandruok. Kane koro oparo matut kuom gima ne otimorene e piny Gilead, onge kiawa ni Daudi ne oneno ng’wono mar ji adekgo kaka yo ma Jehova ne ritego e yor hera. Kane ochomo giko mar ngimane, Daudi nondiko kama: “Nabedo nyathi, to koro ati; to ok aseneno ng’at matir [moriwo koda en] kojwang’, kata kothe ka kwayo ji chiemo.” (Zab. 37:25) Donge ng’eyo ni Jehova biro miyo jotichne gigo ma gichando e ngimagi, en gima hoyowa kendo jiwowa?​—Nge. 10:3.

Jehova ‘Ong’eyo Reso Ji’

17. En ang’o ma Jehova osenyiso nyading’eny?

¹⁷ Daudi en mana achiel kuom jotich Jehova mang’eny ma ne Jehova ogolo e chandruok e kinde machon. Nyaka a kinde mag Daudi, Nyasaye osenyiso nyading’eny, adiera mar weche ma jaote Petro nondiko niya: “Ruoth ong’eyo reso e temruok jo ma oluore.” (2 Pet. 2:9) We wanon ane ranyisi ariyo mamoko.

18. Jehova noreso joge e yo mane e kinde mag Hezekia?

¹⁸ Kane jolweny ma roteke mag Asuria omonjo Juda ka gidwaro ketho Jerusalem e higa 732 Ka Ndalowa Podi, Ruoth Hezekia ne olamo kama: “A Jehova Nyasachwa, reswa . . . pinje ruodhi duto manie piny mondo ging’e ni in e Jehova, mana in kendi.” (Isa. 37:20) Gima Hezekia ne dewo ahinya ne en nying’ Nyasaye koda kaka nying’no ne dhi nenore. Jehova ne odwoko lamo matut ma ne owuok e chunyeno. E otieno achiel kende, malaika achiel nonego Jo-Asuria 185,000, kendo  noreso jotich Jehova ma nochung’ motegno.​—Isa. 37:32, 36.

19. Jokristo ne otony kuom masira nikech winjo siem mane?

¹⁹ Odiechienge matin kapok notho, Yesu nokoro wach moting’o siem ma ne dhi konyo jopuonjrene ma ne ni Judea. (Som Luka 21:20-22.) Higini pieche ne okalo, to kane ochopo higa 66 E Ndalowa, ng’anjo mar Jo-Yahudi nomiyo jolweny mag Rumi omonjo Jerusalem. Jolweny ma ne nie bwo Cestius Gallus, nochako ketho ohinga mar hekalu, to apoya nono ne giweyo mi gia. Bang’ fwenyo ni mano ne en kinde ma ne onego giringi mondo gitony kethruok ma noyudo Yesu osekoro, Jokristo ma ne ochung’ motegno noringo nyaka e gode. Jolweny mag Rumi noduogo e higa 70 E Ndalowa. To gie kindeno, ne ok gia kapok giketho Jerusalem chuth. Jokristo ma ne owinjo siem mar Yesu, ne otony kuom masira marachno.​—Luka 19:41-44.

20. Ang’o momiyo wanyalo bedo gadier ni Jehova ‘e Jagolwa e chandruok’?

²⁰ Nono kaka Jehova ne okonyo joge e kinde mokalo en gima jiwo yiewa. Gik ma ne otimo e kinde mokalogo miyo wageno kuome. Kata bed ni wayudo chandruoge mage gie sani, kata e kinde mabiro, wan bende wanyalo bedo gadier chuth ni Jehova ‘e Jagolwa e chandruok.’ To kata kamano, Jehova nyalo golowa e chandruok kotiyo gi yore mage? To nade jogo mowuo kuomgi e chak sulani? Weche ne odhinegi nade? Weuru wane wechego e sula maluwo.

Be Iparo?

• Weche manie Zaburi 70, miyo wabedo gi adier kuom ang’o?

• Daudi ne oyudo kony nade kane otuwo?

• Gin ranyisi mage manyiso ni Jehova nyalo reso joge kuom jowasigu?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite 12]

Jehova ne odwoko lamo mar Hezekia