“Wang’” Jehova Nono Ji Duto

“Wang’e [nono] nyithind ji.”​—ZAB. 11:4.

1. Wamor bedo gi joma chalo nade?

INENO nade jogo madewi gadier? Ka ipenjogi wach moro, to ginyisigo tir ma ok gipandi. Sama in e chandruok, giikore mar konyi. Sama dwarore ni orieyi kimiyi puonj moro, to gitimo kamano gi hera. (Zab. 141:5; Gal. 6:1) Donge imor bedo gi joma kamago? Jehova koda Wuode, chalo kamano. Kuom adier, hera ma gin-go kuomi oloyo mano mar dhano moro amora, kendo gitimo kamano ma onge guondo, nimar gidwaro ni gikonyi ‘yudo ngima ma en ngima mar adier.’​—1 Tim. 6:19; Fwe. 3:19.

2. Jehova dewo jotichne e okang’ maromo nade?

² Daudi jandik-zaburi, nonyiso kaka Jehova dewowa gi hera kowacho niya: ‘Wang’ Jehova  neno nyithind ji, wang’e temogi’ ka nonogi. (Zab. 11:4) Ee, Nyasaye ok rangwa, kata nenowa anena, to ononowa. Daudi bende nondiko kama: “[Isenono] chunya, iselima gotieno . . . ok inwang’o gimoro.” (Zab. 17:3) Wechegi nyisowa maler ni, Daudi nong’eyo kaka Jehova dewe e yo matut. Nong’eyo ni ne onyalo miyo Jehova osin kode, kapo ni ne onyalo weyo paro mag richo mondo odag ei chunye. Be ineno Jehova e yo ma Daudi ne nenego kamano?

Jehova Neno Kaka Chuny Dhano Chalo

3. Jehova nyiso nade ni oneno nyawowa e yo mowinjore?

³ Gima duong’ ma Jehova nono moloyo, en dhano ma iye​—gima wan ei chunywa. (Zab. 19:14; 26:2) To ok osik kong’iyo mana ketho matindo. Kuom ranyisi, kane Sara, chi Ibrahim owuoyo e yo ma ok ratiro ne malaika moro, nenore ni malaikano noneno ni gie sechego Sara ne nigi luoro koda wichkuot, omiyo malaikano ne orieye gi muolo. (Chak. 18:12-15) Kane jaduong’ Ayub owacho ni ne “en ng’at makare” maloyo Nyasaye, mano ne ok omono Jehova gwedhe, nimar nong’eyo ni Ayub nosesandore ahinya e lwet Satan. (Ayub 32:2; 42:12) Kamano bende, Jehova ne ok osin gi chi liel ma ne ni Zarefath, kuom weche ma ne owacho ayanga ne janabi Elija. Nyasaye nong’eyo ni chi lielno ne nigi lit ahinya nikech tho mar nyathine achiel kende.​—1 Ruo. 17:8-24.

4, 5. Jehova ne onyiso ng’wono nade e yo ma ne otimogo ne Abimelek?

⁴ Nikech Jehova nono kaka chunywa chalo, osenyiso ni odewo koda joma ok lame bende. Non ane kaka ne otimo ne Abimelek, ruodh Gerar, ma ne en dala mar Filistia. Kane Abimelek pok nofwenyo ni Sara en chi Ibrahim, ne okawo Sara mondo obed chiege. Kata kamano, kapok Abimelek ne obedo kode, Jehova ne owachone e lek kama: “Ang’eyo ka kuom long’o mar chunyi isetimo ma, kendo an bende nageng’oi ni kik ikethi e nyima: e momiyo ne ok ayieni imule. E momiyo koro dwok chi ng’atni; niwira en janabi, kendo enolamni, mi inikwo.”​—Chak. 20:1-7.

⁵ Kuom adier, Jehova ne dotimo marach ne Abimelek, jal ma ne lamo nyiseche mag miriambo. Kata kamano, Nyasaye noneno ni Abimelek notimo kamano gi chuny maler. Kuom mano, Jehova nowachone gino ma ne onego otim mondo eka oyud ng’wono manyalo miyo “okwo.” Donge mano e Nyasaye ma dwaher lamo?

6. Yesu ne oluwo ranyisi mar Wuon mare e yore mage?

⁶ Yesu ne oluwo ranyisi mar Wuon mare e yo makare chuth, kuom ng’iyo mana kido mabeyo mag jopuonjrene, kendo ne oikore weyonegi richogi. (Mari. 10:35-45; 14:66-72; Luka 22:31, 32; Joh. 15:15) Chuny ma Yesu ne nigo nowinjore gi wechene manie Johana 3:17 mawacho kama: “Nyasaye ne ok ooro Wuowi obi e piny, mondo ong’ad ni piny bura, to mondo piny onwang’ warruok kuome.” Ee, hera ma Jehova kaachiel gi Yesu nigo kuomwa en hera matut kendo masiko. Herano nenore e gombo ma gin-go e chunygi mar miyowa ngima. (Ayub 14:15) Hera makamano nyiso gimomiyo Jehova ng’iyowa ka ononowa, kendo kaka otimo kaluwore gi gima oneno kuomwa.​—Som 1 Johana 4:8, 19.

Ononowa gi Wang’ mar Hera

7. Jehova nonowa gi wang’ machalo nade?

⁷ Omiyo, mano kaka nyalo bedo gima rach, ka waparo ni Jehova en mana kaka polis ma nonowa mondo omi omakwa ka watimo richo! Satan ema nigi wang’ machalo kamano. (Fwe. 12:10) Odwaro ni joma timo maber onenre ni ok giti ne Jehova nikech gihere! (Ayub 1:⁠9-11; 2:4, 5) Kowuoyo kuom Nyasaye, jandik-zaburi ne ondiko kama: “A Jehova, ka da irango tim mamono, A Ruoth, ng’a ma dibedi maler e nyimi?” (Zab. 130:3) Dwoko mar penjono en ni ong’e dhano maler chuth! (Ekl. 7:20) Mopogore gi mano, Jehova ng’iyowa gi wang’ mang’won kendo mamuol, mana kaka  janyuol ma jahera timo kodwaro rito nyithinde kik hinyre. Kinde mang’eny, okonyowa ng’eyo kuonde ma waremie kaka dhano monyuol e richo, mondo omi waritre kuom gik manyalo hinyowa.​—Zab. 103:10-14; Math. 26:41.

8. Ere kaka Jehova puonjo kendo rieyo joge?

⁸ Nyasaye nyisowa hera kokalo kuom puonj marieyowa mochiwo ei Ndiko koda ei buge malero Muma, kaachiel gi chokruoge ma iikonwa gi “jatichno mogen, kendo mariek.” (Math. 24:45; Hib. 12:5, 6) Jehova miyowa kony bende kokalo kuom kanyakla mar Jokristo moriwo koda chwo matayo ma gin kaka “mich.” (Efe. 4:8) E wi mano, Jehova rangowa konono kaka warwako tiegruok momiyowa kaka wuoro, kendo odwaro ni omed konyowa. Zaburi 32:8 wacho kama: ‘Anapuonji kendo nyisi yo ma nidhiye. Nang’adni rieko ka wang’a neni.’ Kuom mano, mano kaka en gima ber ahinya ka wawinjo Jehova kinde duto! Dwarore wabed mamuol ka wabolore e nyime, kendo ng’eyo ni en e Japuonjwa kendo Wuonwa ma jahera.​—Som Mathayo 18:4.

9. Gin kido mage monego watamre, to nikech ang’o?

⁹ Mopogore gi mano, dwarore watim matek mondo sunga gi wich teko, koda bedo maonge yie, kata “wuond mar richo” kik kethwa. (Hib. 3:⁠13; Jak. 4:⁠6) Pile, kido ma kamago chakore sama ng’ato kano kendo nyago paro kata gombo maricho ei chunye. Nyalo chopo kata kama jalo tamore winjo siem ma Ndiko chiwo. To marach moloyo, paro maricho nyalo siko e chuny jalo ma miyo obedo jasik Nyasaye​—to mano en gima rach ahinya! (Nge. 1:⁠22-31) We wanon ane ranyisi mar Kain kach Adam gi Hawa.

Jehova Neno Duto Kendo Okawo Okang’ Madwarore

10. Ang’o momiyo Jehova ne ok mor gi chiwo mar Kain, to Kain ne otimo nade?

¹⁰ Kane Kain kod Habil okelo chiwo ne Jehova, ne ok ong’i mana gik ma ne gichiwogo kende, to bende ne odwaro nono gima nie chunygi. Kong’eyo gima ne nie chunygi, Nyasaye ne mor gi chiwo mar Habil, ma ne en chiwo manyiso yie, to ne odagi chiwo mar Kain, ma ne en chiwo manyiso ni ne oonge gi yie. (Chak. 4:4, 5; Hib. 11:4) Kar mondo opuonjre kuom wachno, Kain ne obedo gi mirima kuom owadgi.​—Chak. 4:6.

11. Ere kaka Kain nonyiso ni chunye nopong’ gi wuond, to en puonj mane mwayudo?

¹¹ Jehova noneno kido marachni, mowuoyo gi Kain, konyise ni ka nonyalo lokore motim maber, to ne odhi bedo mamor. Gima lit en ni, Kain ne ok odewo siem mar Jachwechne, mi nonego owadgi. Chuny marach ma Kain ne nigo, nonenore e yo ma ne odwokogo penjo ma Nyasaye nopenje kama: “Ere Habil owadu?” Kain nodwoko gi wang’ matek kama: “An akiya: an jarit owadwa koso?” (Chak. 4:7-9) Mano kaka chuny dhano nyalo wuondo ng’ato​—mi chop kama otamore winjo siem mawuok kuom Nyasaye achiel kachiel! (Yer. 17:9) Kuom mano, weuru weche ma kamago omiwa puonj, mondo omi waikore mapiyo tamruok paro koda gombo maricho. (Som Jakobo 1:⁠14, 15.) Sama wayudo siem  mowuok ei Ndiko, weuru warwak siemgo, kendo nenogi kaka yo ma Jehova nyisowago ni oherowa.

Ong’e Richo Mopondo

12. Jehova timo nade ka ng’ato otimo richo?

¹² Jomoko nyalo paro ni ka onge ng’ama nenogi sama gitimo richo, to ok bi kumgi. (Zab. 19:12) Kuom adier, onge richo minyalo wachi ni en richo mopondo. “Gik moko duto gin duk, kendo gibet e lela nyim wang’ Jalo man gi wach kodwa.” (Hib. 4:13) Jehova e Jang’ad-bura ma nono chunywa ma iye, kendo okawo okang’ manyiso ni ong’ado bura e yo makare chuth. En “Nyasaye man gi kech kod ng’wono, ma ok tim mirima piyo, mogundho gi hera gadieri.” Kata kamano, ka ng’ato ok lok chunye kendo weyo richone kata “ka wasiko watimo richo mar ayiem,” to Jehova “ok kwan jaketho [ni] oler e bura.” (Wuok 34:6, 7; Hib. 10:26) Mani nonenore adier kuom kaka Jehova notimo ne Akan, koda Anania gi Safira.

13. Ere kaka nenre ni paro maok kare nomiyo Akan odonjo e tim marach?

¹³ Akan noketho chik Nyasaye gi wang’ matek, kane okawo gik ma ne ope e dala mar Jeriko mi opando e hembe, kendo nyalo bedo ni joode ne oyie gi timno. Kane oel richone, Akan ne onyiso ni nong’eyo kaka gima ne otimono ne rach ahinya, nimar nowacho kama: “Aseketho e nyim Jehova.” (Josh. 7:20) Mana kaka Kain, Akan bende nonyago chuny marach. Kuom wach Akan, wuoro gi ich lach e gima duong’ ma nomiyo ok obedo jaratiro. To nikech gik ma ne ope e Jeriko ne gin gik mowal ne Jehova, mano ne nyiso ni Akan ne okwalo gik Nyasaye, kendo mano nomiyo en kaachiel gi joode githo.​—Josh. 7:25.

14, 15. Ang’o momiyo Anania kod Safira ne oyudo kum mowuok kuom Nyasaye, to en puonj mane mwayudo?

¹⁴ Anania gi Safira chiege, ne gin jokanyo mag kanyakla mar Jokristo mokwongo e Jerusalem. Bang’ Pentekost mar 33 E Ndalowa, ne olos chenro mar konyo joma ne a e pinje maboyo ma yande obedo Jokristo, to podi ne odong’ Jerusalem. Konygo ne itimo kokalo kuom chiwo ma onge achune. Anania ne ong’iewo puothe, mi opogo pesa moko motero. Kata kamano, Anania notemo nyiso ni notero pesa duto, kendo chiege bende nong’eyo wachno maler. Onge kiawa ni Anania gi chiege ne dwaro ni omigi luor makende ei kanyakla. Kata kamano, timgino ne en wuondruok. E yor hono, Jehova nofwenyo ne Petro wachno, mi Petro nopenjo Anania wach kethono. Gikanyono, Anania nogore piny, mi otho. Mapiyo bang’ mano, Safira bende ne otho.​—Tich 5:1-11.

¹⁵ Tim ma Anania kod Safira ne otimono, ne ok en mana gima ne opoyogi. Ne gibet piny ma gichano kaka ne ginyalo wuondo joote. To gimarach moloyo en ni, ne ‘giriambo ne roho maler koda ne Nyasaye.’ Okang’ ma Jehova nokawono nyiso maler ni oikore rito kanyakla kuom jogo ma wuondore. Kuom adier, “en wach malik ahinya ka ng’ato ogore e lwet Nyasaye mangima”!​—Hib. 10:31.

Chung’ Motegno Kinde Duto

16. (a) Ere kaka Satan temo ketho oganda Nyasaye? (b) Gin yore mage ma Jachien tiyogo mondo oketh pach ji manie alworau?

¹⁶ Satan timo duto monyalo kodwaro ni waketh winjruokwa gi Jehova. (Fwe. 12:12, 17) Chenro maricho ma Jachien nigo, nenore ayanga e piny momer gi timbe modwanyore mag terruok koda gero. Piche koda weche mag nindruok sani nyalo yudore mayot ahinya  kokalo kuom kompyuta, koda e gik mamoko. Kik wayie wadonj e obadho mag Satan. Kar mano, weuru wabed gi paro kaka mar Daudi ma nondiko kama: “Nadimbra gi rieko e yo makare . . . Nalos weche me dalana gi chuny makare.”​—Zab. 101:2.

17. (a) Ang’o momiyo gikone Jehova elo richo mopondo? (b) Onego wang’ad mar timo ang’o?

¹⁷ E kindegi, Jehova ok el e yor hono, richo madongo koda timbe wuondruok ma ji timo kaka ne seche moko ojatimo chon. Kata kamano, podi oneno gik moko duto te, kendo e kinde mowinjorene, obiro elo gik moko duto mopondo. Paulo nowacho kama: “Ji moko richogi ong’ere ratiro, ka ketonigi bura; to jo moko richogi fwenyore achien.” (1 Tim. 5:24) Gima duong’ mamiyo Jehova elo richo ma ng’ato timo, en nikech hera. Ohero kanyakla kendo odwaro rito ler mar kanyakla. E wi mano, okecho jogo mosetimo richo to koro oseloko chunygi gadier. (Nge. 28:13) Omiyo, weuru watem matek mondo wati ne Nyasaye gi chuny modimbore, kendo watamre gik moko duto manyalo kethowa.

Siki gi Chuny Modimbore

18. Ruoth Daudi ne dwaro ni wuode ong’e wach mane kuom Nyasaye?

¹⁸ Ruoth Daudi nowacho ne Suleman wuode kama: “Ing’e Nyasach wuoru, kendo itine gi chuny modimbore kendo kuom yieni: nimar Jehova ong’iyo chuny ji duto, kendo ong’eyo paro duto maiye mar chuny.” (1 Weche 28:9) Daudi ne dwaro ni wuode otim gik mang’eny, maok yie ayiea kuom Nyasaye. Ne odwaro ni Suleman ong’e kaka Jehova ohero jotichne ahinya. Be imor gi Jehova nikech hera ma en-go kuomwa?

19, 20. Kaluwore gi Zaburi 19:7-11, en ang’o ma nokonyo Daudi sudo machiegni gi Nyasaye, to ere kaka wanyalo luwo ranyisi mar Daudi?

¹⁹ Jehova ong’eyo ni jogo madwaro bedo gi winjruok maber kode, biro sudo ire kendo kido mabeyo ma en-go biro moro chunygi. Kuom mano, Jehova dwaro ni mondo wang’eye, kendo mondo wang’e kido mabeyo ahinya ma en-go. Wanyalo timo kamano nade? En kuom somo Wachne, kendo neno kaka ogwedho ngimawa.​—Nge. 10:22; Joh. 14:9.

²⁰ Be isomo Muma pile ka pile, king’eyo ni en Wach Nyasaye, kendo lamo mondo iyud kony mar tiyo gi gik mipuonjri? Be ineno ber mar dak kaluwore gi chike koda puonj mag Muma? (Som Zaburi 19:7-11.) Ka en kamano, to yie, kod hera ma in-go kuom Jehova biro medo dongo. To Jehova bende biro medo sudo machiegni kodi, ka owuotho kodi ka gi ka. (Isa. 42:6; Jak. 4:8) Ee, Jehova biro nyisi hera kogwedhi kendo riti, mondo idhi nyime sudo machiegni kode, kiwuotho e yo madiny madhi e ngima.​—Zab. 91:1, 2; Math. 7:13, 14.

Inyalo Dwoko Nade?

• Ang’o momiyo Jehova ng’iyowa ka ononowa?

• Ang’o ma nomiyo jomoko olokore mobedo wasik Nyasaye?

• Wanyalo nyiso nade ni wang’eyo Jehova gadier?

• Ere kaka wanyalo siko ka wan-gi chuny modimbore e nyim Nyasaye?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite 9]

Jehova ng’iyowa nade kaka janyuol ma jahera?

[Picha manie ite 10]

En puonj mane mwanyalo yudo kuom wach Anania?

[Picha manie ite 11]

Ang’o mabiro konyowa dhi nyime tiyo ne Jehova gi chuny modimbore?