Wach Jehova Ngima
Wach Jehova Ngima
Puonj Mayudore e Bug Fweny—I
KANE oyudo otweye e chula mar Patmo, ne omi jaote Johana, jal makoro ne oseti, fweny 16 mopogore opogore. E fwenygo, oneno gik ma Jehova Nyasaye koda Yesu Kristo timo e kinde mar odiechieng’ Ruoth—ma gin kindego ma Pinyruodh Nyasaye nochako lochoe, e higa 1914 nyaka chop giko mar Loch Kristo mar Higini Gana AchieI. Bug Fweny, ma ne ondiki gi Johana chiegni e higa 96 E Ndalowa, ema oting’o fweny mabeyogo.
Weuru wanon ane weche madongo mayudore e Fweny 1:1–12:17, mawuoyo kuom fweny abiriyo mokwongo ma ne omi Johana. Fwenygi morowa nikech giwuoyo kuom gik matimore e piny sani, kendo ginyiso kaka Jehova biro kawo okang’ e kinde mokayo machiegni. Kuom adier, jogo masomo weche mag fwenygo ka gin gi yie, biro yudo hoch koda jip e chunygi.—Hib. 4:12.
“NYAROMBO” GONYO KIDO AUCHIEL KUOM ABIRIYOGO
Mokwongo, Johana neno Yesu Kristo ka nie kom-duong’ momiye, kendo imiye weche mopogore opogore mondo ondik ‘e kitabu, kendo okow kitabuno ni kanise abiriyogo.’ (Fwe. 1:10, 11) Bang’ mano, oneno fweny manyiso kom-duong’ mar polo. E lwedo korachwich mar Jal mobet e kom-duong’, oneno kitabu motwe gi kido abiriyo. Onge ng’at machielo “mowinjore elo kitabuni,” mak mana Jal ma en “sibuor moa e dhood Juda,” ma en Nyarombo ma nigi “tunge abiriyo, kod wenge abiriyo.”—Fwe. 4:2; 5:1, 2, 5, 6.
Fweny mar adek nyiso gima timore seche ma “Nyarombo” gonyo kido auchiel mokwongo, moro kamoro bang’ machielo. Bang’ gonyo kido mar auchiel, piny yiengni kendo odiechieng’ maduong’no mar mirima chopo. (Fwe. 6:1, 12, 17) Kata kamano, fweny maluwo mano nyiso ‘malaike ang’wen komako yembe ang’wen mag piny,’ nyaka tiek keto kido e lela wang’ ji 144,000 mowal. Bende oneno “oganda mang’ongo” mar jogo maok oketnegi kido, ka “gichung’ e nyim kom duong’, kendo e nyim Nyarombo.”—Fwe. 7:1, 9.
Dwoko Penjo mag Ndiko:
1:4; 3:1; 4:5; 5:6—Wacho ni ‘roho abiriyo’ tiende ang’o? Abiriyo en namba manyiso kar romb weche duto chuth e wang’ Nyasaye. Omiyo, ote mikowo ne “kanise abiriyogo,” nyiso ni en ote matiyo kuom oganda duto mar Nyasaye masani chokore e kanyakla mokalo 100,000 e piny mangima. (Fwe. 1:11, 20) To nikech Jehova chiwo roho maler kaluwore gi tich modwaro mondo otim, wacho ni ‘roho abiriyo’ nyiso okang’ malach chuth ma Nyasaye tiyogo gi roho mare e chiwo rieko, kendo kelo gweth ne jogo machiko itgi ne weche mokorgi. Nenore ni bug Fweny hinyo wuoyo kuom gik moko abiriyo abiriyo matimore kaluwore. Abiriyo en namba manyiso kar romb weche duto chuth, to kuom adier, bugno wuoyo kuom kaka “wach maiye mar Nyasaye” chopo e gikone chuth.—Fwe. 10:7.
1:8, 17—“Alfa gi Omega,” koda “Jal mokwongo kendo machien” ochung’ne ng’a? “Alfa gi Omega” gin nyinge mag duong’ mitiyogo kuom Jehova, kijiwo ni ne onge Nyasaye moro amora manyalo duto ma nokwongone betie kendo ni onge moro amora mabiro betie bang’e. En e “chakruok gi giko.” (Fwe. 21:6; 22:13) Kata obedo ni e Fweny 22:13, iwuoyo kuom Jehova ni en e “Jal mokwongo kendo machien” kinyiso ni onge Nyasaye moro amora ma ne okwongone kata mabiro bedoe bang’e, weche mayudore e sula mokwongo mar bug Fweny, nyiso ni Yesu Kristo bende iluongo ni “Jal mokwongo kendo machien” e sulano. En ema ne en dhano ma ne okwong chiero e ngima maok nyal tho, kendo en e dhano mogik ma Jehova owuon nochiero e ngima ma kamano.—Kol. 1:18.
2:7—“Puoth Nyasaye” en ang’o? To nikech wechegi gin kuom Jokristo mowal kuom roho, nyaka bed ni puoth Nyasaye miwuoyo kuome kae, en ngima maber machalo kaka paradis e polo—e nyim Nyasaye owuon. Jokristo mowal kuom roho biro yudo mich mar chamo olemb “yadh ngima.” Giniyud ngima ma ok nyal tho.—1 Kor. 15:53.
3:7—Yesu noyudo “rayaw mar Daudi” kara ang’o, to ere kaka osebedo kotiyo gi rayawno? Bang’ batiso mare e higa 29 E Ndalowa, Yesu nobedo Jal ma ne idhi ket Ruoth kuom anyuola mar Daudi. Kata kamano, Yesu ok ne oyudo rayaw mar Daudi nyaka nochopo higa 33 E Ndalowa, kane oting’e malo kimiye duong’ e lwedo korachwich mar Nyasaye e polo. Ka en kanyo, ne obedo gi ratiro duto mag yudo gikeni mag Pinyruodh Daudi. Chakre kindeno, Yesu osebedo katiyo gi rayawno, e yawo thuolo mag tiyo tije motudore gi wach Pinyruoth. E higa 1919, Yesu noketo ting’ mar tiyo gi ‘rayaw mar od Daudi’ e wi “jatichno mogen, kendo mariek” kane oketo jatichno e wi “gige duto.”—Isa. 22:22; Math. 24:45, 47.
3:12—‘Nying’ manyien’ ma Yesu nigo en mane? Nyingni nyaka bed ni otudore gi migepe makende manyien ma Yesu nigo. (Fili. 2:9-11) Kata obedo ni onge ng’at machielo ma ng’eyo nying’no e yo ma Yesu owuon ong’eyego, Yesu ndiko nying’no kuom owetene mochung’ motegno ka gin e polo, to timo mano miyo gibedo gi winjruok machiegni ahinya kode. (Fwe. 19:12) Bende gitimo moko kuom migepe makende ma Jehova omiyo Yesu.
Puonj Mwayudo:
1:3. To nikech “ndalo [moketi mar kelo kum mag Nyasaye e wi piny ma Satan oteloeni] chiegni,” dwarore ahinya mondo wawinj tiend ote manie bug Fweny, kendo timo kaluwore gi oteno.
3:17, 18. Mondo wabed jomwandu madier e nyim Nyasaye, dwarore wang’iew kuom Yesu “dhahabu mopwodh gi mach.” Mano tiende ni, onego watem matek mondo wabed jomwandu kuom tije mabeyo. (1 Tim. 6:17-19) Dwarore bende warwak “lewini marachere,” mafwenyowa ni wan jolup Kristo, kendo wati gi “yadh wang’,” kaka mago mwayudo e siem kod puonj manie gaset mar Ohinga mar Jarito, mondo omi wayud rieko mowuok kuom Nyasaye.—Fwe. 19:8.
7:13, 14. Jodongo 24 ochung’ne Jokristo 144,000 moseyudo duong’ margi e polo, kama gitiyo ok mana kaka ruodhi, to bende kaka jodolo. Tipo mar bedogi jodolo, ne onyis kuom tij jodolo mag Israel machon, ka Ruoth Daudi ne ochanogi e arita 24 mopogore opogore. Achiel kuom jodongogo fwenyo ne Johana ni oganda mang’ongo gin ng’a gini. Kuom mano, nyaka bed ni chier mar Jokristo mowal kuom roho ne ochakore kapok higa 1935 ochopo. Ang’o momiyo wanyalo wacho kamano? En nikech e higano, ne ofweny ne jotich Nyasaye mowal kuom roho, kweth mar oganda mang’ongo e yo makare.—Luka 22:28-30; Fwe. 4:4; 7:9.
GONYO KIDO MAR ABIRIYO MIYO IGOYO TUNGE ABIRIYO
Nyarombo koro gonyo kido mar abiriyo. Imiyo malaike abiriyo tunge abiriyo. Auchiel kuom malaikego goyo tungegi, ka ginyisogo ote mag kum ne “achiel kuom adek” mar oganda dhano—tiendeni Jokristo mag miriambo. (Fwe. 8:1, 2, 7-12; 9:15, 18) Mani e gima Johana neno e fweny mar abich. E fweny mar auchiel, Johana chamo kitabu moel, kendo opimo hekalu mar Nyasaye. Bang’ goyo tung’ mar abiriyo, dwol moko kok niya: “Loch mar pinyni osedoko loch mar Ruodhwa, kendo mar Kristone.”—Fwe. 10:10; 11:1, 15.
Fweny mar abiriyo medo lero gima iwacho e Fweny 11:15, 17. Ranyisi moro maduong’ nenore e polo. Dhako moro manie polo nyuolo nyathi ma wuowi. Jachien iwito oko mar polo. Ka en gi mirima kuom dhakono, odhi “kedo gi nyithinde modong’.”—Fwe. 12:1, 5, 9, 17.
Dwoko Penjo mag Ndiko:
8:1-5—Ang’o momiyo polo ne oling’ thi kuom kinde, to bang’ mano ang’o ma ne obol e piny? Polo ne oling’ e yor ranyisi eka mondo omi owinji “lemo mag jo maler” manie piny. Mani ne otimore e giko mar lweny mokwongo mar piny. Jokristo mowal kuom roho ne ok odhi e polo e giko mar Kinde mag Ogendini ma ok Jo-Yahudi, mana kaka jo mang’eny ne paro ni ne dhi timore. Ne gikalo e ngima mapek ahinya e kinde lweny. Omiyo koro ne gilamo matek mondo otagi. E yor dwoko lamo margi, malaika nobolo mach mar ranyisi e piny, kendo majno nochiero kinda mar Jokristo mowal kuom roho, mi gichako tiyo matek. Kata obedo ni kwan margi ne tin, ne gichako kampen mar lando Pinyruodh Nyasaye e piny mangima, mi mach ochako liel e dinde mag miriambo maluongore ni Jokristo. Siem madongo kendo motegno mowuok e Muma ne ochiw, ne oland adiera mag Ndiko, kendo mise mag dinde mag miriambo ne oyiengi, mana kaka yiengni mar piny jayiengo udi.
8:6-12; 9:1, 13; 11:15—Malaike abiriyo ne oikore mar goyo tungegi kinde mane, to ne gigoyogi nade kendo karang’o? Ikruok mar goyo tunge abiriyo, ne oriwo koda chiko jokanyo manie kweth achiel gi Johana, makoro ne gin joma osemi teko manyien chakre 1919 nyaka 1922. Gie kindeno, Jokristo mowalgo nodich kendo gi chano tij lendo, koda gero kuonde migoyoe buge. (Fwe. 12:13, 14) Goyo tungego ochung’ne buche kum mag Jehova ma jotich Nyasaye lando gi chir ne piny motelne gi Satan, ka malaike bende riwogi lwedo e tijno. Mano ne ochakore e chokruok ma ne otim Cedar Point, Ohio, e higa 1922, kendo en gima dhi nyime nyaka e sand maduong’.
8:13; 9:12; 11:14—Goyo tunge adek mogik kelo “lit” e yo mane? Kata obedo ni tunge ang’wen migoyo mokwongo gin manyiso kaka joma nie dinde mag miriambo maluongore ni Jokristo otho korka wach Nyasaye, goyo tunge adek mogik kelo lit nimar gichung’ ne gik moko ma nyaka timore. Goyo tung’ mar abich nyiso kaka ne ogony jotich Jehova e higa 1919 ka giwuok e ‘bur matut,’ koda lendo ma ne gitimo gi sinani maonge dok chien, mokelo lit mang’eny ne dinde maluongore ni Jokristo. (Fwe. 9:1) Goyo tung’ mar auchiel nyiso ambuoche manie lweny maduong’ maloyo moro amora mosebetie, kendo onyiso wach kampen mar lendo e piny mangima ma ne ochakore higa 1922. Tung’ migoyo mogik ochung’ne nyuol mar Pinyruodh Mesia.
Puonj Mwayudo:
9:10, 19. Weche ma tekogi ng’ey manie buge mogo kod “jatichno mogen kendo mariek” oting’o ote makecho. (Math. 24:45) Oteni chalo gi yiw bonyo makecho “kaka thomoni,” kendo ochalo kaka ambuoche mag lweny ma “yiwgi chalo gi thuonde.” Nikech ang’o? En nikech bugegi chiwo siem kuom ‘odiechieng’no ma Jehova nochulie kuor.’ (Isa. 61:2) Weuru wadhi nyime timo kinda e pogo bugegi gi chir.
9:20, 21. Ji mathoth modak e pinje ma ok gin mag Jokristo, oserwako ote mwalando e yo maber. Kata kamano, ok wageno ni ji tara gi tara modak e pinjego ma Muma luongo ni “jo modong’,” biro rwako wach. Kata kamano, wan wanano e tij lendo.
12:15, 16. “Piny”—mochung’ne chenro mopogore opogore maloso piny Satan kata joloch manie pinje mopogore opogore—ne oyie mondo ji obed gi thuolo kuom weche lamo. Kochakre higini mag 1940, jolochgo nomwonyo “aora [sand] ma Thuol nong’ulo.” Kuom adier, ka Jehova oyiero mar timo mano, onyalo miyo joloch manie sirkande mondo otim dwache. Mano winjore gi Ngeche 21:1 mawacho niya: ‘Lwet Jehova timo chuny ruoth kaka otimo ohulini. Ochike kuonde duto modwaro.’ Ng’eyo mano onego ojiw yie ma wan-go kuom Nyasaye.