Owinjore Wapak Jehova gi Dwol Achiel

“Pakuru Jehova.”—ZAB. 111:⁠1.

1, 2. Tiend wacho ni “Haleluya” en ang’o, to oti kode nade e Ndiko mag Jokristo mag Dho-Grik?

“HALELUYA!” Mani en wach ma ji thoro winjo e kanise mag jogo maluongore ni Jokristo. Jomoko tiyo kode pile ka pile ka gidwaro medo kata jiwo gima giwacho. Kata kamano, ji manok kende ema ong’eyo tiend wacho ni “Haleluya,” to thoth jogo mathoro tiyo kode, ok nyis e kit ngimagi ni gimiyo Nyasaye luor gadier. (Tito 1:​16) Diksonari moro malero tiend weche mag Muma, wacho ni “Haleluya,” en “wach mitiyogo gi jondik-zaburi mopogore opogore ka gigwelo ji duto mondo oriwore kodgi e pako Jehova.” Kuom adier, thoth jogo ma nono Muma wacho ni “Haleluya” tiende en “‘Pakuru Jehova’.”

² Mano emomiyo loko mar The Bible in Luo, 1968 wacho e Zaburi 111:1 ni “Pakuru Jehova.” Haleluya en wach moti godo nyading’wen e Ndiko mag Jokristo mag Dho-Grik e Fweny 19:​1-6 ka inyiso mor ma nobedie bang’ kosekethi din mar miriambo. E kinde ma mano notimore, jogo malamo Nyasaye e yo madier biro bedo gi mor makende ka giwacho “Haleluya” gi luor mowinjore.

Tijene Madongo

3. Gima duong’ mamiyo wachokre pile ka pile en ang’o?

³ Jal ma nondiko Zaburi 111 chiwo gik momiyo owinjore wapaki Jehova gi dwol achiel. Kwan matindo 1 wacho kama: “Anago erokamano ni Jehova gi chunya duto, e buch jo matir, kendo e i chokruok.” Joneno mag Jehova e kindegi bende neno kamano. Gima duong’ mamiyo wachokre kanyachiel pile ka pile e kanyakla magwa koda e chokruoge madongo en ni mondo wapak Jehova.

4. Dhano nyalo dwaro tije Jehova e yo mane?

⁴ “Tije mag Jehova dongo, jo ma chunygi morgo duto dwarogi.” (Zab. 111:⁠2) Ne wach mawacho ni “dwarogi.” Kaluwore gi buk moro, kwan matindo mar ariyoni nyalo tiyo kuom dhano ma keto “chunygi duto e paro matut koda puonjruok” kuom tije mag Nyasaye. Chwech mag Jehova nigi gima ber momiyo ochwegi. Noketo wang’ chieng’, piny koda dwe kama owinjore kodgi, moro kamoro e winjruok gi nyawadgi, mondo pinywa oyud liet moromo koda ler, kendo piny obed gi odiechieng’ koda otieno, kendo kit yamo obed mopogore opogore.

5. Medruok ma dhano osetimo e ng’eyo kaka pinywani ochwe, osekonye fwenyo ang’o?

⁵ Josayans osefwenyo weche mathoth kaluwore gi kama ne oketie pinywani, kaachiel koda kaka olworore e yo maber chuth, duong’ mare koda gik ma dwe marwa oting’o. Yo ma ochan-go chwech manie kor polo, kendo tudruok manitie e kindgi miyo kit yamo lokore e yo  maber kaka dwarore. Bende, ji osepuonjore mathoth kuom tudruok maber manie kind teko mang’eny mopogore opogore moketi e alwora mar piny. Kuom mano, kaluwore gi weche moko ma profesa moro mosomo weche masin nondiko, mawiye wacho ni “The Designed ‘Just So’ Universe,” nowacho niya: “Yot ng’eyo gimomiyo josayans mang’eny oseloko pachgi kuom higini 30 mosekalo, nikech ok yot yie ni piny ne osieko apoya nono. Kaka wamedo ng’eyo kaka pinywani ne ochwe e yo maber, e kaka wamedo yudo gik mathoth mamiyo wayie ni nitie jachwech mariek.”

6. Inyalo wacho ang’o kaluwore gi kaka Nyasaye ne ochweyo dhano?

⁶ Yo machielo manyiso kaka chwech mar Nyasaye ber, en kaka ne ochweyowa. (Zab. 139:14) Kane ochweyo dhano, ne omiyogi obwongo, del moting’o fuondni duto madwarore, kendo ne omiyogi nyalo koda rieko mar timo tich. Kuom ranyisi, nyalo mar wuoyo kendo winjo kaachiel gi mago mag ndiko gi somo, en hono ma Nyasaye otimonwa. Ji mang’eny ni kod nyalogo. In bende ochweyi e yo maber miwuoro—nimar inyalo chung’ tir. Kaka ochwe dendwa, e yo mamiyo wanyalo wuotho kendo tiyo, e yo mamiyo fuondni ma iye mag dendwa oti kanyachiel, en gima kawowa gi wuoro. To moloyo mano, kaka leche mag dendwa otudore e yo mamiyo pachwa koda kaka fuondewa duto tiyo kanyachiel, ok wanyal pimo gi gimoro machielo kuom gik ma josayans osetimo. Kuom adier, gik ma dhano osetimo, gisebedo gi nyalo mar timogi mana nikech obwongo koda fuondni moko ma ne omi dhano. Kata mana jatich molony e tij loso masin, ok ne nyal loso gimoro majaber kendo makonyo ahinya manyalo chalo kaka lith lwedo apar mag dhano. Penjri kama, ‘Be gik mabeyo ahinya molos gi dhano ne nyalo bedoe maok gitiyo e yo molony gi lwedo ma Nyasaye omiyogi?’

Tije Madongo mag Jehova Koda Kido Mage

7. Ang’o momiyo onego wane Muma kaka achiel kuom tije madongo mag Nyasaye?

⁷ Tije madongo mag Jehova oriwo koda gik mamoko mabeyo mosetimo ne dhano kaka onyis e Muma. Muma wuon en tich maber mar Jehova, kendo buge mantie e iye otudore e yo maber miwuoro. Mopogore gi buk moro amora, kuom adier en buk ‘mowuok kuom much Nyasaye, kendo okonyo kuom puonjo ji.’ (2 Tim. 3:​16) Kuom ranyisi, bug Chakruok ma e buk mokwongo e Muma lero kaka Nyasaye ne ogolo richo duto e ndalo mag Noa. Buk mar Wuok, ma en buk mar ariyo nyiso kaka Jehova ne onyiso ratiro mare mar bedo Nyasaye kane oreso Jo-Israel kogologi giwe bedo wasumbini mag Jo-Misri. Jandik-zaburi nyalo bedo ni ne nigi wechego e paro kane owacho niya: “Tich [Jehova] ni gi luor kod duong’ motelo: kendo timne matir osiko nyaka chieng’. Osemiyo ji paro honini mage: Jehova ong’won, okecho [ji] chuth.” (Zab. 111:​3, 4) Donge iyie ni tije Jehova kuom kinde mosekalo, moriwo koda mago ma otimo e kindewagi en gima paronwa “luor kod duong’” mare?

8, 9. (a) Tije mag Nyasaye opogore gi mag dhano e yore mage? (b) Moko kuom kido mag Nyasaye ma moro chunyi gin mage?

⁸ Ne bende kaka jandik-zaburi jiwo kido mabeyo ma Jehova ni godo kaka, tim matir, ng’wono, koda kecho ji. Ing’eyo kaka timbe mag dhano ma joricho kinde duto ok otenore kuom tim makare. Pile timbego nyiso mana kido mag ich lach, nyiego koda sunga. Mano nenore ratiro kaluwore gi gige lweny ma dhano loso mondo giti kodgi e lwenje ma gin giwegi ema githuwo, kendo mondo giyud ohala. Magi kelo chandruoge koda lit miwuoro ne dhano milion mang’eny maonge ketho. To bende, tije mang’eny ma dhano osetimo, osemedo hinyo joma odhier. Ranyisi ma ji mathoth nyalo tiyogo en wach tiyo gi wasumbini e gero pyramids. Ne igero pyramids mondo oti kodgi kaka kuonde ma iyikoe ruodhi mag Misri (Farao) ma ne gin jong’ayi. To moloyo, thoth tije ma dhano tiyo kindegi, ok gin mahinyo ji kende, to bende gin tije “ma ketho piny.”—Som Fweny 11:⁠18.

⁹ To mano kaka tije Jehova opogore gi mag dhano, nimar kinde duto tijene otenore kuom  gima nikare! Tije mage oriwo koda chenro mar reso dhano ma joricho mondo oyud warruok. Kuom chiwo rawar, Nyasaye ne onyiso “ni en owuon en kare.” (Rumi 3:​25, 26) Kuom adier, “timne matir osiko nyaka chieng’”! To kuom wach ng’wono mare, Nyasaye osenyisogo kokalo kuom horruok mare e yo motimo godo gik moko ne dhano ma joricho. Nitie kinde ma nowuoyo kodgi e yo mang’won kosayogi mondo giwe timbegi maricho kendo gitim gik makare.—Som Ezekiel 18:⁠25.

Omakore kod Singruok Motimo

10. Jehova noketo ranyisi mane maber kaluwore gi kaka ne omakore gi singruok mare ma ne otimo gi Ibrahim?

¹⁰ “Osechiwo chiemo ni jo moluore: Nopar muma mare nyaka chieng’.” (Zab. 111:⁠5) Nenore ni jandik-zaburi ne wuoyo kuom singo ma Nyasaye ne otimo gi Ibrahim. Jehova ne osingo ni obiro gwedho koth Ibrahim, kendo ne owacho ni koth Ibrahim ne dhi kawo dho rangach mag jowasikgi. (Chak. 22:​17, 18; Zab. 105:​8, 9) Singono ne ochakore kane kodhi mar Ibrahim obedo oganda miluongo ni Israel. Ogandano ne obedo wasumbini kuom higini mang’eny e piny Misri, to kata kamano “Nyasaye nohingo [noparo] singruokne kod Ibrahim” mi noresogi. (Wuok 2:​24) Yo ma Jehova ne timonegi gik moko bang’ resogi, nyiso kaka en Nyasaye ma jachiwo. Nochiwonegi chiemo mondo okony ringregi kendo nomiyogi wachne mondo okonygi luwo chikene. (Rapar 6:​1-3; 8:4; Neh. 9:​21) Kuom higini mang’eny bang’e, ogandano ne ok luw chike Nyasaye kinde ka kinde, kata obedo ni Nyasaye ne jaoro jonabi mage mondo ojiwgi gidwog ire. Bang’ higini mokalo 1,500 ka oseresogi giwuok Misri, Nyasaye ne ooro Wuode ma miderma e piny. Thoth Jo-Yahudi ne okwedo Yesu kendo ne giweyo mondo onege. Bang’e Jehova ne ochako oganda manyien miluongo ni “Israel mar Nyasaye.” Ogandani kanyachiel gi Kristo ema loso koth Ibrahim e yor ranyisi, ma ne Jehova okoro chon ni obiro tiyogo e gwedho dhano duto.—Gal. 3:​16, 29; 6:​16.

11. Jehova dhi nyime ‘hingo [paro] singruokne’ ma ne otimo gi Ibrahim e yo mane?

¹¹ Jehova dhi nyime ‘hingo [paro] singruokne’ kaachiel gi gweth ma obiro kelo kuom timo kamano. E kindegi, ochiwo chiemo mogundho ma en wach Nyasaye e dhok mokalo 400. Bende, odhi nyime dwoko lamowa ma wakwayogo dwaro mag ringruok kaluwore gi weche mawacho niya: “Imiwa pile chiembwa ma ndalo duto.”—Luka 11:3; Zab. 72:​16, 17; Isa. 25:​6-8.

Teko Jehova Miwuoro

12. Israel machon ne omi “gikeni mar ogendini” e yo mane?

¹² “Osenyiso joge teko mar tije mage, komiyogi gikeni mar ogendini.” (Zab. 111:⁠6) Achiel kuom gik makende e ngima Jo-Israel ma jandik-zaburi nyalo bedo ni ne paro, en kaka ne oresgi e yor hono ka giwuok Misri. Kane Jehova oyie mondo Jo-Israel odonji e Piny Manosingi, ne gikedo mi giloyo pinjeruodhi ma ne odak yo wuok chieng’ koda yo ugwe e alwora mar Aora Jordan. (Som Nehemia 9:​22-​25.) Ee, Jehova ne omiyo Jo-Israel “gikeni mar ogendini.” To mano kaka Nyasaye ne onyiso tekone miwuoro!

13, 14. (a) Jandik-zaburi nyalo bedo ni ne paro wach mane ma Nyasaye ne otiyoe gi tekone kuom wach Babulon? (b) Gin gik mage madongo manyiso kaka Jehova osereso joge mondo owuogi e tuech?

¹³ Kata kamano, wang’eyo maber ni, kata obedo ni Jehova ne otimo gik mathoth ne Jo-Israel, ne ok gimiye luor kata mana nyiso luor ne kweregi ma gin Ibrahim, Isaka, koda Jakobo. Ne gidhi nyime mana gi tim ng’anjo mi ochopo kinde ma Nyasaye notiyo gi Jo-Babulon ma ogologi e pinygi ma otergi e tuech. (2 Weche 36:​15-​17; Neh. 9:​28-​30) Kapo ni en kaka josomo moko mag Muma wacho, ni jal ma nondiko Zaburi 111 nodak bang’ ka Jo-Israel osedwogo ka giwuok e tuech e piny Babulon, kare jandik-zaburino ne nikod gimachielo ma nomiyo opako Jehova kuom tekone koda makruok chuth gi joge. Nyasaye nonyiso kaka en gi teko kendo kaka omakre gi joge kane oreso Jo-Yahudi owuog e piny Babulon—ma ne en pinyruoth  mong’ere ni nikod chike ma ne miyo ok ne ogony joma otweyo.—Isa. 14:​4, 17.

¹⁴ Bang’ higini chiegni 500 kama, Jehova ne otiyo gi tekone e yo malach moloyo, e golo dhano ma loko chunygi mondo owe bedo wasumbini mag richo koda tho. (Rumi 5:​12) Achiel kuom gik ma ne otimore nikech timo kamano, en ni noyawo yo mondo dhano 144,000 obed jolup Kristo mowal kuom roho. E higa 1919, Jehova ne otiyo gi tekone e reso kweth matin modong’ kuom Jokristo mowalgi mondo owuogi e tuech mar din mar miriambo. Tich ma gisetimo e kinde mag gikogi inyalo wachi ni en mana nikech teko mar Nyasaye. Bang’ ka gisechung’ motegno nyaka e thogi, gibiro locho gi Yesu Kristo e wi piny, ka gin e polo ka gikelo gweth ne dhano ma oloko chunygi. (Fwe. 2:⁠26, 27; 5:​9, 10) Gibiro yudo piny kaka girkeni e okang’ malach moloyo Israel machon.—Math. 5:⁠5.

Puonj Mage gin Migeno Nyaka Chieng’

15, 16. (a) Tije mag lwet Nyasaye noriwo koda ang’o? (b) Gin chike mage ma Nyasaye ne omiyo Jo-Israel machon?

¹⁵ “Tije mag lwete gin adiera kod ng’ado bura; weche mopuonjo duto ochung’ matek. Oseketgi nyaka chieng’; otimogi kuom adiera kod tim matir.” (Zab. 111:​7, 8) Moko kuom “tije mag lwet [Jehova]” ne gin kite ariyo ma ne ondikie chike apar madongo ne Jo-Israel. (Wuok 31:18) Chikegi, kaachiel gi mamoko ma bende ne oriw mobedo achiel maloso singruok mar Chike Musa, otenore kuom puonj migeno nyaka chieng’.

¹⁶ Kuom ranyisi, achiel kuom chike manie kitego ne wacho kama: “An Jehova Nyasachi, an Nyasaye ma janyiego.” Chikno medo wacho ni Jehova en ‘jang’wono ne ji gana gi gana mohere, kendo mamako chikene.’ Kitego bende oting’o puonj ma konyo kinde duto machalo kaka, “luor wuoru gi meru” kendo ni “kik ikwal,” kaachiel koda gi chik manyiso rieko matut makwerowa wach gombo gige jo moko.—Wuok 20:⁠5, 6, 12, 15, 17.

Jawarwa Maler ma Wamiyo Luor

17. Gin ang’o momiyo Jo-Israel ne onego kik okaw nying’ Nyasaye maler goyiem?

¹⁷ “Osechiwo warrwok ni joge; osechiko muma mare nyaka chieng’; nyinge oler kendo oluor.” (Zab. 111:⁠9) Ei ndikoni bende, jandik-zaburi ne nyalo bedo ni paro kaka Jehova ne omakore chuth gi singruok ma ne otimo gi Ibrahim. Kaluwore gi mano, mokwongo Jehova ok ne ojwang’o joge kane gin wasumbini e piny Misri  machon, kendo bang’e kane gin wasumbini e piny Babulon. E kinde ariyogo duto, Nyasaye ne owaro joge. Kata kane nitie tije moko ma Nyasaye ne osetimonegi, ariyogo noromo miyo Jo-Israel kik okaw nying Nyasaye maler goyiem.—Som Wuok 20:7; Jo Rumi 2:​23, 24.

18. Ang’o momiyo in iwuon ineno ni bedo ni iting’o nying’ Nyasaye en gweth makende?

¹⁸ Kuom mano en adier ni Jokristo mosewar ma oweyo bedo wasumbini mag richo koda tho, onego okaw nying’ Nyasaye e yo mapek. Onego watim duto mwanyalo kaluwore gi kwayo mokwongo manie lamo ma Yesu ne opuonjowa niya: “Nyingi mondo obed maler.” (Math. 6:⁠9) Paro matut kuom nying’ malerno, onego omi wabed gi luor ne Nyasaye. Jal ma ne ondiko Zaburi 111 ne nigi paro makare kuom wach luoro Nyasaye kane owacho kama: “Luoro Jehova en chakrwok mar rieko; jo ma timo kamano [marito chikene] weche donjonigi maber.”—Zab. 111:⁠10.

19. Ang’o ma wabiro wuoyoe e sula maluwo?

¹⁹ Bedo gi luor mowinjore ne Nyasaye biro konyowa sin gi richo. Luorono bende biro konyowa nyago kido mabeyo kaka mag Nyasaye monyisi e Zaburi 112, ma wabiro wuoyoe e sula maluwo. Zaburino nyiso kaka wanyalo timo mondo wabed joma owinjore bedo achiel kuom dhano tara gi tara mabiro mor pako Nyasaye nyaka chieng’. En ema owinjore oyud pak duto. “Pakne osiko nyaka chieng’.”—Zab. 111:⁠10.

Penjo Monego Opar Matut

• Ang’o momiyo owinjore wapak Jehova gi dwol achiel?

• Gin kido mage mag Jehova ma nenore kuom tijene?

• Ere kaka in iwuon ineno gweth makende mar ting’o nying’ Nyasaye?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 20]

Gima duong’ mamiyo wachokore pile kaka kanyakla en pako Jehova

[Picha manie ite mar 23]

Chike duto mag Jehova otenore kuom puonj mage migeno nyaka chieng’