Yesu Chopo Migepe Kaka mag Musa e Rang’iny Mamalo
Yesu Chopo Migepe Kaka mag Musa e Rang’iny Mamalo
“Ruoth Nyasaye nochungnu janabi, moa kuom oweteu, kaka nochunga; en e ma unuwinje.”—TICH 3:22.
1. Ere kaka Yesu Kristo osemulo ngima dhano chakre chon?
HIGINI aluf ariyo mosekadho, ne onyuol nyathi moro mawuowi, mi malaika mang’eny opako Nyasaye e polo, ka jokwath moko winjo. (Luka 2:8-14) Higini piero adek bang’e, nyathino makoro nosebedo ng’at maduong’, nochako tije mar lendo kuom higini adek gi nus, mi oloko kit ngima dhano. Jasomo mong’ere miluongo ni Philip Schaff ma nodak e higini mag 1800, nowacho ni, kata obedo ni Yesu ne ok ondiko gimoro amora kuome owuon, gik ma ne otimo kendo wacho osemiyo ji mang’eny ondiko buge, owero wende, kendo ochiwo twege e wi ngimane. Mani nyiso kaka Yesu Kristo osebedo kamulo ngima dhano chakre chon.
2. Jaote Johana nondiko ang’o kuom Yesu koda kuom tije mar lendo?
2 Jaote Johana nondiko kuom tij lendo ma Yesu ne otimo, mi owacho kama kotieko: “To nitie bende gik mang’eny ma Yesu notimo; ka da ondikgi giduto achiel achiel, agalo ka piny ngima ok dirom kanoe kitepe ma dondiki.” (Joh. 21:25) Johana nong’eyo ni ne onyalo ndiko mana matin kuom gik moko duto ma Yesu nowacho kendo timo kuom higini adek gi nusgo. Kata kamano, gik ma ne otimore ma Johana nondiko e Injili mare konyo ahinya.
3. Ere kaka wanyalo bedo gi ng’eyo matut kuom migawo ma Yesu nigo e chopo dwaro mar Nyasaye?
3 Mopogore gi buge mag Injili ang’wen, buge mamoko manie Muma chiwonwa weche adimba kuom ngima Yesu, ma gero yiewa. Kuom ranyisi, weche ma Muma nyisowa kuom jomoko ma ne ochung’ motegno kane Yesu podi ok obiro, miyo wabedo gi ng’eyo matut kuom migawo ma Yesu nigodo e chopo dwaro mar Nyasaye. We wane ane moko kuomgi.
Chwo ma Nobedo Kaka Tipo mar Kristo
4, 5. Ng’a gini ma ne obedo kaka tipo mar Yesu, to ne gitimo kamano e yore mage?
4 Johana koda jondik Injili wetene adek, nyiso ni Musa, Daudi koda Suleman nobedo kaka tipo mar Yesu, ma en jal ma ne dhi bedo Ng’at Mowal mar Nyasaye, kendo ma ne dhi bedo Ruoth. Jotich Nyasaye ma chon-go ne obedo nade kaka tipo mar Yesu, to wanyalo puonjore ang’o kuom wechego?
5 Kokete e yo machuok, Muma wachonwa ni Musa ne en janabi, jagach kendo jares. Yesu bende en kamano. Daudi ne en jakwath kendo ruoth ma ne oloyo jowasik Jo-Israel. Yesu bende en jakwath kendo ruoth malocho. (Ezek. 37:24, 25) Kane pod ochung’ motegno, Suleman ne en jaloch mariek, kendo e bwo lochne, piny Israel ne obedo gi kuwe. (1 Ruo. 4:25, 29) Yesu bende nigi rieko mamalo moloyo, kendo iluonge ni “Ruodh Kuwe.” (Isa. 9:6) Nenore maler ni, migawo mar Kristo Yesu chalre gi mag chwo machon-go, to mak mana ni migawo mar Yesu e chopo dwaro mar Nyasaye nie rang’iny mamalo. Mokwongo, weuru wapim ane Yesu gi Musa mondo wane kaka timo kamano nyalo konyowa medo ng’eyo matut migawo ma Yesu nigo e chopo dwaro mag Nyasaye.
Kaka Musa Nobedo Tipo mar Yesu
6. Ere kaka jaote Petro nolero gimomiyo ber winjo Yesu?
6 Mapiyo bang’ Pentekost e higa 33 E Ndalowa, jaote Petro ne okonyore gi weche ma Musa nokoro ma ne ochopo kuom Yesu Kristo. Petro ne oyudo ochung’ e nyim oganda mar jolemo e hekalu. Ogandano ne ‘owuoro ngang’ ’ kane Petro kod Johana ochango jakwecho ma ne en puth chakre a e i min, kendo giduto ne gidwaro neno gima ne otimoreno. Petro nolero ni honono ne otimore nikech roho maler mar Jehova ma ne tiyo kokalo kuom Yesu Kristo. Kae to, konwoyo weche manie Ndiko mag Dho-Hibrania, nowacho kama: ‘Musa nowacho niya, “Jehova Nyasaye nochungnu janabi, moa kuom oweteu, kaka nochunga; en e ma unuwinje kuom weche duto ma nowachnu.” ’—Tich 3:11, 22, 23; som Rapar mar Chik 18:15, 18, 19.
7. Ang’o momiyo jowinjo mag Petro ne nyalo ng’eyo tiend weche ma nowacho kuom janabi maduong’ moloyo Musa?
7 Nenre ni jogo ma ne winjo Petro, nong’eyo weche ma ne Musa owachogo. Kaka Jo-Yahudi, ne gimiyo Musa luor ahinya. (Rapar 34:10) Ka gikiyo ahinya, ne girito biro mar janabi maduong’ moloyo Musa. Janabino, ok ne dhi bedo jal mowal mar Nyasaye kaka Musa, to ne odhi bedo Mesia, “Kristo moyier mar Nyasaye.”—Luka 23:35; Hib. 11:26.
Kaka Ngima Yesu kod Musa Chalre
8. Moko kuom gik mamiyo ngima Musa koda Yesu chalre gin mage?
8 Ngima Yesu kane en e piny, ne chalre gi ngima mar Musa e yore moko. Kuom ranyisi, kane gin nyithindo, Musa koda Yesu ne otony kidwaro neggi gi ruodhi maricho. (Wuok 1:22–2:10; Math. 2:7-14) E wi mano, giduto ne ‘oluong-gi giwuogi Misri.’ Janabi Hosea nowacho kama: ‘Kane Israel ne nyathi, eka nahere, mi naluongo wuoda oa Misri.’ (Hos. 11:1) Weche mag Hosea wuoyo kuom kindego ma ne oganda Jo-Israel ne owuok Misri, kitayogi gi Musa, jatelo ma Nyasaye noyiero. (Wuok 4:22, 23; 12:29-37) Kata kamano, weche mag Hosea ok ne wuo mana kuom gik ma ne osetimore, to bende kuom mano ma ne dhi timore. Wechenego ne koro kinde ma Josef kod Mariam noduogo ka giwuok Misri ka gin gi Yesu bang’ tho Ruoth Herode.—Math. 2:15, 19-23.
9. (a) Gin honni mage ma Musa kod Yesu notimo? (b) Chiw ane yore moko ma ngima Musa kod Yesu ne chalre. (Ne sanduk kama wacho ni “Yore Mamoko Manyiso Kaka Ngima Yesu kod Musa ne Chalre,” e ite 26.)
9 Musa kod Yesu, giduto ne gitimo honni, kendo mano nonyiso ni Jehova ne riwogi lwedo. Kaluwore gi Muma, Musa ema ne en dhano mokwongo timo honni. (Wuok 4:1-9) Kuom ranyisi, Musa notimo honni kaka chiko mondo pige mag Aora Nail kaachiel gi kuonde ma pi nochungoe obed remo, nochiko mi Nam Makwar opogore, kendo nomiyo pi owuok e lwanda manie thim. (Wuok 7:19-21; 14:21; 17:5-7) Yesu bende notimo honni motudore gi pi. Hono mare mokwongo ne en mar loko pi obed divai e nyasi moro mar kisera. (Joh. 2:1-11) Bang’e, ne okweyo ahiti mang’ongo e pige mag Nam Galili. Kendo nitie chieng’ moro ma ne owuotho e wi pi! (Math. 8:23-27; 14:23-25) Moko kuom gik ma ne chalre e ngima Musa kod Yesu, yudore e sanduk manie ite 26.
Ng’e Migawo ma Kristo Nigo Kaka Janabi
10. Janabi madier en ng’at matimo ang’o, to ang’o momiyo wanyalo wacho ni Musa ne en ng’ama kamano?
10 Ji mathoth paro ni janabi en mana ng’at ma koro gik mabiro timore e kinde mabiro, kata kamano, mano en mana achiel kuom migepe mag janabi. Janabi madier en jal mawuoyo e lo Jehova, malando “timbe madongo mag Nyasaye.” (Tich 2:11, 16, 17) Tijene oriwo gik moko kaka koro gik mabiro timore e ndalo mabiro, fwenyo dwaro mopogore opogore mag Jehova, kata lando kum mag Nyasaye. Musa ne en janabi machalo kamano. Ne okoro wach e wi moro kamoro kuom Masiche Apar ma noyudo Misri. Nobedo jagach mar singruok mar Chik ma ne otim e got Sinai. Kendo ne ochiko ji mondo otim dwaro mar Nyasaye. Kata ne en kamano, gikone janabi maduong’ maloyo Musa ne nyaka bi.
11. Yesu ne ochopo nade migawo mar bedo janabi maduong’ maloyo Musa?
11 Bang’e, e kinde mag Jokristo mokwongo, Zekaria nokoro wach kaka janabi kuom nyiso dwaro mar Nyasaye kaluwore gi wuode ma Johana. (Luka 1:76) Wuodeno ema bang’e ne en Johana Jabatiso, ma nolando biro mar janabi ma ne irito ahinya, jal maduong’ maloyo Musa—tiende ni Yesu Kristo. (Joh. 1:23-36) Ka en kaka janabi, Yesu nokoro weche mang’eny. Kuom ranyisi, ne owuoyo kuom thone, kokoro kaka ne obiro tho, kama ne odhi thoe, kendo ni ng’a gini ma ne dhi nege. (Math. 20:17-19) Yesu bende ne okoro wach kethruok mar Jerusalem kaachiel gi hekalune, kendo mano nomiyo jowinjone owuoro ahinya. (Mari. 13:1, 2) Weche ma ne okorogo mulo nyaka kindewagi.—Math. 24:3-41.
12. (a) Ere kaka Yesu noketo mise mar lendo madhi nyime e piny mangima? (b) Ang’o momiyo waluwo ranyisi mar Yesu kindegi?
12 E wi bedone janabi, Yesu bende ne en jalendo kendo japuonj. Ne olando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye, kendo onge ng’ama ne nyalo wuoyo gi chir maloye. (Luka 4:16-21, 43) Ka en kaka japuonj, onge ng’at ma ne inyalo pim kode. Jomoko ma nowinjo koloso nowacho kama: “Pok ng’ato owuoyo ngang’ kaka ng’atni.” (Joh. 7:46) Yesu ne jakinda ahinya e lando wach maber, kendo mano nojiwo jolupne bedo gi kinda makamano e lando wach Pinyruoth. Kuom mano, noketo mise ne tij lendo koda puonjo ma ne dhi timore e piny mangima, mapod dhi nyime nyaka sani. (Math. 28:18-20; Tich 5:42) Higa mokalo, jolup Kristo madirom milion abiriyo ne otiyo gi seche chiegni 1,500,000,000 e tij lando wach maber mar Pinyruoth, kendo puonjo jogo manyiso gombo mar ng’eyo adiera mag Muma. Be in bende itimo tijni kar nyalo mari?
13. Ang’o mabiro konyowa wasiki ka ‘waneno’?
13 Onge kiawa ni Jehova ne ochopo wachne ma ne okoro, ni ne odhi chungo janabi machalo gi Musa. Ng’eyo wachni mulo ngimani e yo mane? Be ng’eyo wachni miyo ibedo gadier ni weche duto ma Nyasaye ne okoro kuom gik machiegni timore, biro chopo kare? Ee, paro matut kuom wach Yesu, ma en kaka Musa Maduong’, biro miyo ‘wanen, kwaritore maber’ kuom gik ma Nyasaye chiegni timo.—1 Thes. 5:2, 6.
Ng’e Migawo mar Kristo Kaka Jagach
14. Musa ne en jagach e kind Jo-Israel gi Nyasaye nade?
14 Mana kaka Musa, Yesu ne en jagach. Jagach en ng’at makelo tudruok e kind ji ariyo. Musa nobedo jagach mar singruok mar Chik, e kind Jehova kod Jo-Israel. Kapo ni yawuot Jakobo ne dhi luwo chike Nyasaye, dine gidhi nyime bedo oganda makende, kendo kanyakla mare. (Wuok 19:3-8) Singruokno ne obedoe chakre higa 1513 Ka Ndalowa Podi, nyaka e kinde mag Jokristo mokwongo.
15. Ere kaka Yesu en jagach manie rang’iny mamalo moloyo?
15 E higa 33 E Ndalowa, Jehova ne oloso singruok maber moloyo e kinde gi Jo-Israel manyien, miluongo ni “Israel mar Nyasaye,” ma nobedo kanyakla mar Jokristo mowal manie piny mangima. (Gal. 6:16) Kata obedo ni singruok ma Musa nobedoe jagach ne oting’o chike ma ne ondik gi Nyasaye e kidi, singruok mano ma Yesu nobedoe jagach nie rang’iny mamalo moloyo. Nyasaye ndiko chike mag singruok manyienno e chuny dhano. (Som 1 Timotheo 2:5; Jo-Hibrania 8:10.) Kuom mano, “Israel mar Nyasaye” koro en mwandu mar Nyasaye, ‘oganda ma nyago olemo’ mag Pinyruodh Mesia. (Math. 21:43) Jokanyo mag oganda mar Israel mar Nyasaye, ema nie e singruok manyienno. Kata kamano, ok gin kende ema giyudo gweth kuom singruokno. Ji mang’eny, kata mana jogo masani nindo e tho, biro yudo gweth ma nyaka chieng’ e kinde machiegni, nikech singruok manie rang’iny mamalono.
Ng’e Migawo mar Kristo Kaka Jares
16. (a) Jehova ne otiyo gi Musa e yore mage mondo ores Israel? (b) Kaluwore gi Wuok 14:13, ng’ano ma en kaka Soko makelo warruok?
16 E otieno mogik kapok ne gichako wuok Misri, nyithind Israel moko ne ni kama rach ahinya. Mapiyo, malaika mar Nyasaye ne dhi kadho e piny Misri, kendo nego nyithindo duto makayo. Jehova nonyiso Musa ni nyithind Jo-Israel duto makayo ne idhi resi mana kane gidhi wiro remb nyarombo mar Pasaka e wi dhoudi koda sisi thigo. (Wuok 12:1-13, 21-23) To mano e gima ne otimore. Bang’e, oganda duto ne ni kama rach kendo. Ne gin e kind Nam Makwar kod geche farese mag Misri ma ne lawogi. Jehova kendo ne owarogi kokalo kuom Musa, ma ne otimo hono mar pogo pi nam e diere.—Wuok 14:13, 21.
17, 18. Yesu en jawar maduong’ maloyo Musa e yore mage?
17 Kata obedo ni gik ma ne otimogo ne dongo, warruok ma Jehova ne otimo kokalo kuom Yesu duong’ moloyo. Kokalo kuom Yesu, jogo maluwo chik iwaro kuom bedo wasumbini mag richo. (Rumi 5:12, 18) Kendo warruokno en “warruok mochwere.” (Hib. 9:11, 12) Tiend nying’ mar Yesu en ni, “Jehova e Jawar.” Ka en kaka Jareswa, kata Jawarwa, Yesu ok owarwa mana kuom richo ma wasetimo kende, to bende oyawonwa yo mar bedo gi ngima maber e kinde mabiro. Kuom resogi giwe bedo wasumbini mag richo, Yesu waro jolupne kuom kum mar Nyasaye, kendo orwakogi e winjruok mar hera gi Jehova.—Math. 1:21.
18 E kinde mabiro machiegni, warruok ma Yesu gologo ji e richo, biro riwo nyaka tieko chandruoge ma richo kelo—tuoche koda tho. Mondo okonywa neno tiend wachno, kaw ane ranyisi mar gima ne otimore kane Yesu odhi e od jal moro miluongo ni Jairo, ma nyare ma jahigini 12 ne otho. Yesu ne nosingore ne Jairo kama: “Kik iluor; yie ayiea, eka obiro kwo.” (Luka 8:41, 42, 49, 50) Mana kaka nowachono, nyakono ne ochier adier! Be inyalo keto e pachi kaka jonyuol nyakono ne mor ahinya? Koro inyalo neno mor mang’eny ma wabiro bedogo, e kinde ma “ji duto manie liete nowinj dwond [Yesu], kendo giniwuog oko” chieng’ chier. (Joh. 5:28, 29) Kuom adier, Yesu e Jawarwa, kendo Jareswa!—Som Tich Joote 5:31; Tito 1:4; Fwe. 7:10.
19, 20. (a) Ere kaka paro matut kuom migawo mar Yesu kaka Musa Maduong’ mulowa? (b) Wabiro puonjore wach mane e sula maluwo?
19 Ng’eyo ni wanyalo konyo ji mondo oyud gweth kuom tije mag warruok ma Yesu timo, en gima jiwowa mondo wati tij lendo koda puonjo. (Isa. 61:1-3) E wi mano, paro matut kuom migawo mar Yesu kaka Musa Maduong’, miyo wabedo gi adier ni obiro reso jolupne e kinde mobiro kelo kum ne joma richo.—Math. 25:31-34, 41, 46; Fwe. 7:9, 14.
20 Ee, Yesu e Musa Maduong’. Ne otimo gik mang’eny miwuoro ma Musa dine ok otimo. Weche Yesu kaka janabi koda tijene kaka jagach mulo oganda dhano duto. Kaka Jares, Yesu kelo warruok ne dhano, ok mana mar kinde machuok, to ma nyaka chieng’. Kata kamano, podi nitie weche mathoth ma wanyalo puonjre e wi Yesu kuom joma chon ma ne ochung’ motegno. Sula maluwo biro nyiso kaka ne en Daudi Maduong’ kendo Suleman Maduong’.
Be Inyalo Lero?
Migawo mar Yesu nie rang’iny mamalo nade maloyo mar Musa ka en kaka
• janabi?
• jagach?
• jawar?
[Penjo mag Puonjruok]
[Sanduk/Picha manie ite mar 26]
Yore Mamoko Manyiso Kaka Ngima Yesu kod Musa ne Chalre
□ Giduto ne giweyo migepe madongo mondo gitine Jehova koda oganda joge.—2 Kor. 8:9; Fili. 2:5-8; Hib. 11:24-26.
□ Giduto ne owalgi ne migepegi.—Mar. 14:61, 62; Joh. 4:25, 26; Hib. 11:26.
□ Giduto ne gibiro e nying’ Jehova.—Wuok 3:13-16; Joh. 5:43; 17:4, 6, 26.
□ Giduto ne gi nyiso muolo.—Kwan 12:3; Math. 11:28-30.
□ Giduto ne oti kodgi e miyo oganda mang’ongo chiemo.—Wuok 16:12; Joh. 6:48-51.
□ Giduto ne gitiyo kaka jong’ad bura koda jochiw chik.—Wuok 18:13; Mal. 4:4; Joh. 5:22, 23; 15:10.
□ Giduto ne omigi migawo mar telo ne od Nyasaye.—Kwan 12:7; Hib. 3:2-6.
□ Giduto iwuoyo kuomgi kaka joneno mag Jehova ma nochung’ motegno.—Hib. 11:24-29; 12:1; Fwe. 1:5.
□ Bang’ tho Musa koda Yesu, Nyasaye ema nong’eyo kama kitundugi ne odhiye.—Rapar 34:5, 6; Luka 24:1-3; Tich 2:31; 1 Kor. 15:50; Juda 9.