Siki Ka In gi Paro Kaka mar Kristo Kuomi

‘Ubed gi paro machalre e kindu kaka ma Kristo Yesu ne nigo.’—RUMI 15:5, NW.

1. Ang’o momiyo onego wadwar bedo gi paro kaka mar Kristo?

YESU KRISTO nowacho kama: ‘Biuru ira, puonjreuru kuoma, nikech amuol, kendo adembora e chuny, to unubed gi kuwe e chunyu.’ (Math. 11:28, 29) Yo ma Yesu gwelo godo ji kanyo, nyiso kaka paro ma en-go opong’ gi hera. Onge dhano moro amora manyalo ketonwa ranyisi maloye. Kata obedo ni ne en Wuod Nyasaye mabende nigi teko ahinya, Yesu nonyiso chuny mang’won mar kecho jomoko, to moloyo, nokecho jogo ma ne chandore.

2. Gin yore mage manyiso paro mar Yesu mwabiro nono?

² E sulani koda sula ariyo mabiro luwo, wabiro nono kaka wanyalo bedo gi paro kaka mano ma Yesu ne nigo kendo siko gi parono, koda kaka wanyalo luwo “paro mar Kristo” e kit ngimawa. (1 Kor. 2:16) To ahinya wuon, wabiro nono yore abich manyiso kaka paro mar Yesu chalo: Muolo mar Yesu koda bolruokne, ng’wono mare, winjo kaka Nyasaye wacho, chir mare, koda herane masiko.

Puonjri Kuom Muolo mar Kristo

3. (a) En puonj mane achiel ma Yesu nopuonjo jopuonjrene e wi bolruok? (b) Yesu notimo nade kane jopuonjrene onyiso nyawo?

³ Yesu, Wuod Nyasaye ma ne en jal ma onge richo, noyie biro e piny mondo otine Nyasaye e kind dhano morem kendo ma joricho. Moko kuom jogi ne dhi nege bang’e. Kata kamano, kinde duto Yesu nosiko ka en gi mor kendo konyiso chuny mar ritruok. (1 Pet. 2:21-23) ‘Tego wang’wa’ kuom ranyisi mar Yesu nyalo konyowa timo kamano wabende, e seche ma nyawo mag jomoko chwanyowa. (Hib. 12:2) Yesu nogwelo jopuonjrene mondo ‘orwak lote’ mondo omi gipuonjre kuome. (Math. 11:29) Gin ang’o ma ne ginyalo puonjore? Achiel en ni, Yesu ne muol, kendo ne ohore mos gi jopuonjrene kata obedo ni ne girem. E otieno mogik kapok notho, Yesu noluoko tiendegi, kendo timo kamano ne omiyogi puonj ma wigi ne ok dhi wil godo, tiende ni bedo gi ‘chuny modembore.’ (Som Johana 13:14-17.) Bang’e, kane Petro, Jakobo, kod Johana nindo otero nikech ne ok ginyal siko ka ‘girito,’ Yesu nokechogi konyiso ni nong’eyo nyawo ma gin-go. Nopenjo kama: ‘Simon, inindo koso? Rituru kendo lemuru, mondo kik udonj kar tem; adier chuny oyie, to ringruok ema nyap.’—Mari. 14:32-38.

4, 5. Ere kaka ranyisi mar Yesu nyalo konyowa kuom wach nyawo mag jomoko?

⁴ Wan watimo nade kapo ni owadwa kata nyaminwa moro nigi chuny mar piem, chuny ma chwanyore piyo, kata ka ok oluw piyo puonj ma rieye moa kuom jodongo kata “jatichno mogen, kendo mariek”? (Math. 24:45-47) Kata obedo ni wanyalo neno ni kido mag ringruok kaka mago gin kido mopong’ e piny ma Satan oteloeni, wanyalo nwang’o ni weyo ne owetewa ma nigi nyawo ma kamago bedonwa matek. Ka ketho mag jomoko chwanyowa piyo, onego wapenjre wawegi niya, ‘Ere kaka anyalo medo nyiso “paro mar Kristo” e yo maber moloyo?’ Ng’e ni i Yesu ok ne wang’ kod jopuonjrene, kata mana e kinde mago ma ne ok ginyis “paro mar Kristo.”

⁵ Non ane gima ne otimore ne jaote Petro. Kane Yesu ogwelo Petro mondo owuog e yie  kendo owuothi e wi pi kochomo ire, kuom adier Petro notimo kamano matin. Bang’e Petro noneno yamo, kae to nochako nimo. Be Yesu nowuok kode mager konyise ni: “Onyali! Mano mondo opuonji”? Ooyo! “Gikanyono Yesu norieyo lwete momake, mowachone niya, ‘Yaye in man gi yie matin, iriwo gi kiawa nang’o?’” (Math. 14:28-31) Ka dipo ni owadwa moro otimo gimoro manyiso ni yiene tin, be wanyalo rieyo lwetwa e yor ranyisi, mondo wakonye bedo gi yie momedore? Kuom adier, mano en puonj manenore maler kuom Yesu kaluwore gi kaka nonyiso Petro muolo.

6. Ang’o ma Yesu nopuonjo jootene kuom wach dwaro duong’?

⁶ Petro bende ne en achiel kuom joote ma ne siko yware kuom wach ng’at ma ne duong’ moloyo e kindgi. Jakobo kod Johana ne dwaro bet gi Yesu e Pinyruodhe, achiel e bade korachwich to machielo koracham. Kane Petro koda joote mamokogo owinjo wachno, ne gibedo gi mirima. Yesu nong’eyo ni nenore ni ne gibedo gi kidono nikech tim kit oganda ma ne gidongoe. Bang’ luongogi ire, nowachonegi kama: “Ung’eyo ni ruodhi mag ogendini tiyo gi loch kuomgi, kendo jodonggi chikogi gi teko; kuomu to ok nobed kamano. Ng’a ma dwaro doko jaduong’ kuomu nobed jatichu, kendo ng’a ma dwaro bedo jatelo kuomu nobed misumbau.” Kae to Yesu nowuoyo kuom ranyisine owuon niya: “Kaka Wuod dhano ne ok obiro mondo otine, to mondo oti ni ji, kendo ochiw ngimane odok rawar ni ji mang’eny.”—Math. 20:20-28.

7. Ere kaka ng’ato ka ng’ato kuomwa nyalo konyo e miyo winjruok obedie e kanyakla?

⁷ Paro matut kuom chuny mar bolruok ma Yesu ne nigo, nyalo konyowa ‘bedo matin’ ka wan e kindwa gi owetewa. (Luka 9:46-48) Timo kamano miyo winjruok betie. Jehova, kaka wuoro ma nigi joot mang’eny, dwaro ni mondo nyithinde ‘odag kaachiel e lalrwokgi’ e yor winjruok. (Zab. 133:1) Yesu nolamo kokwayo Wuon mare mondo Jokristo madier duto obed e achiel, “mondo piny ong’e ni niora, kendo ni niherogi kaka nihera.” (Joh. 17:23) Kuom mano, bedowa gi winjruok achiel konyo ji fwenyo ni wan jolup Kristo. Mondo omi wabed gi winjruok ma kamano, nyaka wane ketho koda nyawo mag jomoko kaka Kristo ne nenogi. Yesu ne weyo ne ji richogi, kendo nopuonjo ni wan bende inyalo wenwa richowa mana ka waweyo ne jomoko richogi.—Som Mathayo 6:14, 15.

8. Ang’o mwanyalo puonjore kuom jogo mosetiyo ne Nyasaye kuom higini mogwaro?

⁸ Wanyalo puonjore mang’eny bende kuom luwo ranyisi mar kit yie mar jogo mosebedo ka luwo ranyisi mar Kristo kuom higini mogwaro. Mana kaka Yesu, kinde mang’eny jogi nyiso chuny mar horruok mos kuom wach nyawo mag jomoko. Gisepuonjore ni nyiso ng’wono kaka mar Kristo ok konywa mana e ting’o “nyawo mar jo mayomyom” kende, to bende okonyo e miyo winjruok obedie. E wi mano, ojiwo kanyakla mangima bedo gi paro kaka mar Kristo. Jo kanyakla bedo gi dwaro mar mondo owete obed gi paro ma kamano, mana kaka jaote Paulo ne dwaro mondo Jokristo man Rumi obedi, kane ondiko kama: “Nyasaye ma wuon kinda gi hoch mondo omiu bedo gi winjruok achiel ng’ato kod ng’ato, kaka Kristo Yesu dwaro; mondo umi  Nyasaye Wuon Ruodhwa Yesu Kristo duong’ gi chuny achiel kod dwol achiel.” (Rumi 15:1, 5, 6) Ee, bedo gi winjruok achiel e lamo kelo ne Jehova pak.

9. Ang’o momiyo roho maler dwarore mondo omi waluw ranyisi mar Yesu?

⁹ Yesu nonyiso ni nitie tudruok e kind ‘dembruok e chuny’ kod muolo, ma gin moko kuom nyak mar roho maler mar Nyasaye. Kuom mano, kaachiel gi puonjruok ranyisi mar Yesu, roho maler mar Jehova bende dwarore, mondo eka waluw ranyisino e yo makare. Onego walam kwakwayo roho maler mar Nyasaye, kendo watem bedo gi kido ma gin nyak mar rohono—“hera, mor, kuwe, horuok, miwafu, ng’wono, bedo adiera, muolo, ritruok.” (Gal. 5:22, 23) Kuom luwo ranyisi mar bolruok koda muolo kaka Yesu ne timo, wabiro moro chuny Wuonwa me polo, Jehova.

Yesu ne Ng’won gi Jomoko

10. Ere kaka Yesu nonyiso ng’wono?

¹⁰ Ng’wono bende en achiel kuom nyak mar roho maler. Kinde duto Yesu ne ng’won gi jomoko. Jogo duto ma ne manyo Yesu gi chuny matir, “norwakogi” e yo mang’won. (Som Luka 9:11.) Ang’o ma wanyalo puonjore kuom ng’wono ma Yesu nonyiso? Ng’at mang’won en ng’at mamuol, ma osiep ji kendo kecho jomoko. Yesu ne ni kamano. Nokecho ji “nikech ne gichandore, kendo gike, kaka rombe maonge jakwath.”—Math. 9:35, 36.

11, 12. (a) Ler ane kaka chieng’ moro Yesu ne onyiso ng’wono kuom tim. (b) Ang’o minyalo puonjri kuom ranyisi ma wasenono kae?

¹¹ Yesu ok ne nigi chuny mar nyiso ng’wono kende, to bende ne okawo okang’ mar konyo ji. Kaw ane ranyisi moro achiel. Kuom higini 12, dhako moro ne nigi tuwo marach mamiyo rembe ne chwer. Dhakono nong’eyo ni kaluwore gi Chik Musa, chal ma ne entie, ne miyo ok oler kendo nga’to ang’ata ma ne nyalo mule bende ne ok dhi bedo maler. (Lawi 15:25-27) Kata kamano, gik ma Yesu nosetimo kaachiel gi kido mare, nomiyo dhakono ok oriwo gi kiawa ni Yesu ne nyalo change. Nosiko kowacho niya: “Kata kamulo mana lepe, anakwo.” Bang’ timo chir, nomulo law Yesu kendo gikanyono nochango.

¹² Yesu nong’eyo ni ng’ato oa mule, omiyo norango mondo one ni en ng’a. Nikech dhakono nong’eyo ni oseketho Chik, nopodho piny e tiend Yesu kotetni kendo nowachone adiera duto. Be Yesu nodhawo ne dhako ma ne nie chandruokni? Ooyo, ngang’! Nowachone e yo mang’won kama: “Nyarwa, yieni e mokwoyi; dhi gi kuwe.” (Mari. 5:25-34) Mano kaka nyaka bed ni chunye ne oyudo hoch kuom winjo weche mang’won kaka mago!

13. (a) Ere kaka paro ma ne Yesu nigo nopogore gi paro mar jo Farisai? (b) Yesu ne timo ne nyithindo nade?

¹³ Mopogore gi jo Farisai ma ne nigi chuny matek ta, Kristo ne ok ti gi tekone e yo marach komedo ne jomoko ting’ mapek. (Math. 23:4) Mopogore gi mano, ne opuonjo jomoko yore Jehova konyisogi ng’wono kendo kohore mos. Yesu ne en osiep madier ne jolupne, ka kinde duto onyisogi ng’wono kod hera. (Nge. 17:17; Joh. 15:11-15) Kata mana nyithindo ne winjo ka yotnegi bet kode, kendo onge kiawa ni en bende nowinjo kamano. Ne ok odich ahinya maok doyud thuolo mar bedo gi joma tindo. Chieng’ moro, nikech jopuonjrene podi ne nigi paro kaka mar jotend din masiko wuoro ni ng’ano ma e ng’ama duong’ e kindgi, ne gitemo geng’o ji mondo kik kel nyithindo matindo ir Yesu mondo omulgi.  Yesu ne ok mor gi gima jopuonjrene ne otimono. Nowachonegi kama: “Yieuru ni nyithindo matindo gibi ira, kik utamgi; nikech pinyruodh Nyasaye en mar jo machalo ka magi.” Bang’e, kotiyo gi nyithindo mondo omi ochiw puonj ne jopuonjrene, nowacho kama: “Adier awachonu ni, ng’a ma ok orwako pinyruodh Nyasaye kaka nyathi matin, ok nodonjie ngang’.”—Mari. 10:13-15.

14. Gin ber mage ma nyithindo yudo nikech hera minyisogi?

¹⁴ Par ane kaka moko kuom nyithindogo ka koro gin chwo gi mon, ne dhi winjo higini mang’eny bang’e, ka giparo kaka Yesu Kristo “noting’ogi e bade, moguedhogi.” (Mari. 10:16) Nyithindo mandalogi bende biro ng’iyo chien gi mor ka giparo jodongo koda jomamoko ma ne onyisogi hera ka konyogi e tiyo ne Nyasaye. Moloyo duto, chakre e tin-gi, nyithindo minyiso hera kamano ei kanyakla puonjore ni roho mar Jehova ni kuom oganda mar joge.

Nyis Ng’wono e Pinyni ma Ji Ok Nyisie Ng’wono

15. Ang’o momiyo ok kawwa gi wuoro ni ji mang’eny ok nyis ng’wono ndalogi?

¹⁵ Ndalogi, ji mathoth neno ni gionge kinde mar nyiso jomoko ng’wono. Kuom mano, e skul, kar tich, ka gin e wuoth, koda e tijgi mar lendo, oganda Jehova romo gi jopiny maok nyis kido mar ng’wono. Mago gin kido manyalo nyoso chunywa, to kata kamano ok onego gibwogwa ngang’. Kokalo kuom roho mar Jehova, Paulo nochiwonwa siem ni ngima e ‘ndalo mag gikogi’ ne dhi miyo Jokristo orom gi ‘jo moherore giwegi koda joma ok ohero owetegi.’—2 Tim. 3:1-3.

16. Ere kaka wanyalo jiwo ng’wono kaka mar Kristo ei kanyakla?

¹⁶ Mopogore gi mano, chal mar kanyakla madier mar Jokristo opogore ahinya gi pinyni ma ji ok nyisie ng’wono. Kuom luwo ranyisi mar Yesu, ng’ato ka ng’ato kuomwa nyalo konyo e miyo kanyakla obed kamano. Ere kaka wanyalo timo kamano? Mokwongo, thoth jogo manie kanyakla dwaro kony koda jip moa kuomwa, nimar ginyagore gi chandruoge mag tuoche koda mamoko ma korgi tek. E ‘ndalo mag gikogi,’ chandruoge ma kamago nyalo medore, to kata kamano, mano ok nyis ni ginyien. E kinde ma ne indikoe Muma, Jokristo ne yudo chandruoge ma kamago. Kuom mano, konyo jomoko en gima owinjore sani, mana kaka ne en e kinde Jokristo ma nodak e ndalo machon. Kuom ranyisi, Paulo nojiwo Jokristo kowacho ni ‘giduog chuny joma luor, gisir joma yomyom, kendo giter mos gi ji duto.’ (1 Thes. 5:14) Timo kamano dwaro ni wanyis ng’wono kaka mar Kristo.

17, 18. Moko kuom yore mwanyalo nyisogo ng’wono kaka mar Yesu gin mage?

¹⁷ Jokristo nigi ting’ mar ‘konyo owetegi,’ ka gitimonegi kaka Yesu dine otimonegi. Onego waher kendo nyiso ni wadewo gadier jogo mwasebedo kwang’eyo chakre chon  koda jogo manyalo bedo ni pok waromogo motelo. (3 Joh. 5-8) Mana kaka Yesu nokawo okang’ mokwongo mar nyiso jomoko ng’wono, e kaka wan bende onego watim ka kinde duto waduogo chuny jomoko.—Isa. 32:2; Math. 11:28-30.

¹⁸ Ng’ato ka ng’ato kuomwa nyalo nyiso ng’wono kuom nyiso chuny madewo gadier chal mar jomoko. Many yore koda kinde mag nyiso jomoko ng’wono. Tim kamano ok gi dhok kende, to gi tim bende! Paulo nojiwo kama: “Herreuru ng’ato gi ng’ato kaka owete; ng’ato ka ng’ato mondo omi owadgi duong’ moloyo en owuon.” (Rumi 12:10) Mano dwaro ni waluw ranyisi ma Kristo noketo, kwatimo ne ji gik moko gi ng’wono kendo ka wapuonjore nyiso ji “hera maradier.” (2 Kor. 6:6) Paulo nolero herano machalo gi mar Kristo niya: “Hera otimo kinda, kendo ong’won; hera ok tim nyiego, kata ok osungre, ok opakre.” (1 Kor. 13:4) Kar mako sadha gi owetewa koda nyiminewa, weuru mondo wamak puonj mawacho niya: “Ng’wonreuru ng’ato gi ng’ato, kukechoru, kuweyoru richo ng’ato gi ng’ato, kaka Nyasaye e i Kristo bende noweyonu richou.”—Efe. 4:32.

19. Gin ber mage mabedoe kwanyiso ng’wono kaka mar Kristo?

¹⁹ Kedo matek mondo wanyis ng’wono kaka mar Kristo kinde duto biro kelonwa gweth mang’eny. Roho mar Jehova biro bedo thuolo tiyo kuom kanyakla, kendo obiro konyo ji duto bedo gi nyak mar roho. E wi mano, sama waluwo ranyisi ma Yesu noketo ka wakonyo jomoko timo kamano, winjruok koda mor mar lamowa biro kelo mor ne Nyasaye owuon. Kuom mano, weuru mondo wasiki kwatimo matek mondo wanyis muolo koda ng’wono kaka mar Yesu e kindwa gi jomoko.

 Be Inyalo Lero?

• Ere kaka Yesu nonyiso ni ‘omuol kendo odembore e chunye’?

• Ere kaka Yesu nonyiso kido mar ng’wono?

• Moko kuom yore mwanyalo nyisogo muolo koda ng’wono kaka mar Kristo e piny marachni gin mage?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 11]

Sama yie mar owadwa odok chien, kaka ne otimore ne Petro, be wabiro chiwone kony madwarore?

[Picha manie ite mar 13]

Ere kaka in inyalo konyo mondo imi kanyakla obed kama ji nyisore ng’wono?