Kaka Wanyalo Rito Osiep E Piny ma Onge Hera
Kaka Wanyalo Rito Osiep E Piny ma Onge Hera
‘Ma e gima achikou ni uherru ng’ato gi ng’ato.’ —JOH. 15:17.
1. Ang’o momiyo ne dwarore mondo Jokristo mokwongo osiki ka gin osiepe motegno?
E OTIENO mare mogik e piny, Yesu nojiwo jopuonjrene ma ne omakre kode ni, girit osiep manie kindgi ng’ato gi ng’ato. Motelo ne mano, noyudo osewachonegi ni hera manie kindgi ne biro fwenyo ne ji ni gin jolupne. (Joh. 13:35) Ne dwarore ni joote osiki ka gin osiepe machiegni ahinya, mondo omi ginan e tembe ma ne biro nyime, kendo chopo tijno ma Yesu ne chiegni miyogi. Kuom adier, Jokristo mokwongo ne ong’ere kaka joma ochiwore chuth e winjruokgi gi Nyasaye koda e kindgi ng’ato ka ng’ato.
2. (a) Waseng’ado mar timo ang’o, to nikech ang’o? (b) Gin penjo mage ma wabiro nono?
2 E ndalogi, mano kaka wan gi mor mar bedo e riwruok mar piny mangima gi jogo maluwo ranyisi ma ne oket gi Jokristo mokwongo! Waseng’ado mar luwo chik ma Yesu nochiwo mar nyiso hera madier e kindwa ng’ato ka ng’ato. Kata kamano, e ndalo mag gikogi, ji mathoth ok gin joma rito osiep, kendo ok gihero jowetegi. (2 Tim. 3:1-3) Kinde mang’eny, osiep ma gibedogo en mana ma thanythany, kendo mana ka nitie ber ma ginyalo yudoe. Mondo warit kido mifwenyowago kaka Jokristo madier, nyaka wabed joma ok tim kamano. We wanon ane weche maluwogi: Mise mar loso osiep maber en ang’o? Ere kaka wanyalo loso osiepe mabeyo? Gin kinde kaka mage mwanyalo ng’ado osiep e kindwa gi ng’ato? To ere kaka wanyalo rito osiep mabiro gerowa?
Mise mar Loso Osiep Maber En Ang’o?
3, 4. Mise mar loso osiep motegno en ang’o, to nikech ang’o?
3 Mise motegno mar loso osiep otenore kuom hero Jehova. Ruoth Suleman nondiko kama: ‘Kata ng’ato nyalo loyo jalo man kende, to jariyo nyalo tame; mi tol mikado gi tonde adek ok chod piyo.’ (Ekl. 4:12) Sama Jehova obedo kaka tol mar adek e osiep, osiep ma kamano en osiep mabiro siko.
4 En adier ni kata mana jogo ma ok ohero Jehova nyalo bedo gi osiep maber e kindgi. Kata kamano, sama ji loso osiep nikech giduto gihero Nyasaye, osiep ma gin godono biro bedo motegno moloyo. Kapo ni chwanyruok moro obetie e kindgi, osiepe madier biro loso weche e yo mamoro Jehova. Kapo ni wasik Nyasaye temo kelo pogruok e kind Jokristo madier, wasigugo biro fwenyo ni osiep mantie e kindgino, ok nyal kethi. Kuom higini duto, jotich Jehova osenyiso ni giyie kata mana tho, kar mondo gindhogre ng’ato gi ng’ato.—Som 1 Johana 3:16.
5. Ang’o ma nomiyo osiep ma ne nitie e kind Ruth kod Naomi obedo osiep masiko?
5 Onge kiawa ni osiepe mabeyo moloyo mwanyalo bedogo, en mana gi jogo mohero Jehova. Par ane ranyisi mar Ruth kod Naomi. Mon ariyogi ne oloso osiep maber ahinya e kind jogo ma ne gin osiepe kendo ma wechegi ondiki ei Muma. Ang’o ma ne omiyo osiep ma ne nitie e kindgi notegno kendo osiko kamano? Ruth nohulo gimomiyo kane owacho ne Naomi niya: “Jogi nobed joga, kendo Nyasachi nobed Nyasacha . . . Jehova otimna kamano kendo moloyo, ka wach moro opogowa kodi, to mana tho kende.” (Ruth 1:16, 17) Nenore maler ni, Ruth kod Naomi nohero Nyasaye ahinya, kendo ne giweyo herano ochik kaka ng’ato ka ng’ato ne timone nyawadgi. To nikech mano, Jehova ne ogwedho mon ariyogo.
Kaka Wanyalo Loso Osiepe Mabeyo
6-8. (a) En ang’o makelo osiep masiko? (b) Gin okang’ mage minyalo kawo mondo ilos osiepe?
6 Ranyisi ma Ruth kod Naomi noketo, nyiso ni bedo gi osiep maber ok timre atima kende. Osiepe mohero Jehova ema loso osiep maber. Kata kamano, tich matek kendo chiwruok dwarore mondo omi osiep obed masiko. Kata mana nyithindo mawuok e ot achiel to lamo Jehova, onego oti matek eka mondo gibed gi osiep motegno e kindgi. Kare ere kaka wanyalo loso osiepe mabeyo?
7 Kaw okang’ mokwongo. Jaote Paulo nojiwo osiepene e kanyakla mar Rumi mondo ‘giher rwako welo.’ (Rumi 12:13) Pile, mondo omi watim gimoro, nitie okenge matindo tindo maluwore ma nyaka wakaw, moro bang’ machielo. Kamano bende, bedo jorwak welo dwaro ni wabed gi tim mar kawo okenge moko matindo tindo maluwore, moro bang’ machielo. Onge ng’at machielo manyalo kawonwa ting’ mar rwako welo. (Som Ngeche 3:27.) Yo achiel minyalo nyisogo chuny mar rwako welo en gwelo owete gi nyimine mopogore opogore ei kanyakla mondo uyudie gago moro matin kanyachiel. Be inyalo temo mondo irwak owete koda nyimine manie kanyaklau kinde ka kinde?
8 Yo machielo minyalo kawogo okang’ mar loso osiep en kuom gwelo jolendo mopogore opogore mondo udhi kanyachiel e tij lendo. Sama un kanyachiel gi jalendo wadu, miwinje kolendo gi chunye duto konyiso hera ma en-go kuom Jehova, onge kiawa ni mano biro miyo imed bedo osiep jalo.
9, 10. Paulo noketo ranyisi mane, to wanyalo luwo ranyisi mare nade?
9 Yawuru chunyu e nyiso hera. (Som 2 Jo Korintho 6:12, 13.) Be seche moko iseneno ni onge kata ng’ato achiel manyalo bedo osiepni ei kanyakla? Ka en kamano, dibed ni paro ma in-go kuom jogo manyalo bedo osiepeni ema ok nikare? Jaote Paulo noketo ranyisi maber kuom wach yawo chunye mondo onyis jomoko hera. Nitie kinde ma Paulo ne ok par kata matin ni dine omako osiep gi jogo ma ok Jo-Yahudi. Kata kamano, ne obedo ‘jaote moor ni jo ma ok Jo-Yahudi.’—Rumi 11:13.
10 E wi mano, Paulo ne ok omako osiep mana gi jogo ma mbesene kende. Kuom ranyisi, Paulo kod Timotheo ne gin osiepe mabeyo ahinya kata obedo ni hikgi koda kit ngima ma ne giwuokie ne opogore. Ndalogi, rowere mathoth mor kod osiep ma giseloso e kindgi gi jogo ma hikgi ng’eny e kanyakla. Vanessa ma jahigini 20 gi wiye wacho kama: “An kod osiepna maber ahinya ma jahigini 50 gi wiye. Anyalo nyise gimoro amora manyalo nyiso osiepe ma gin mbesena. Kendo odewa ahinya.” Ere kaka ng’ato nyalo loso osiep machalo kamano? Vanessa wacho niya: “Ne akawo okang’ mar manyo osiep machalo kamano, to ok nabet abeta karito ni osiep biro losore kende.” Be iikori mar loso osiep kata gi jogo maok gin mbeseni? Kuom adier, Jehova biro gwedho kinda mitimo.
11. En ang’o mwanyalo puonjore kuom ranyisi mar Jonathan kod Daudi?
11 Makri gi osiep. Suleman nondiko kama: “Osiep ng’ato ohere ndalo duto; kendo omin ng’ato nonyuole mondo okonye chieng’ chandruok.” (Nge. 17:17) Kane ondiko wechego, nyalo bedo ni Suleman ne paro osiep ma ne nitie e kind Daudi wuon mare kod Jonathan. (1 Sam. 18:1) Ruoth Saulo ne dwaro mondo Jonathan wuode ema obi obed ruodh Israel. Kata kamano, Jonathan nong’eyo ni kuom adier Jehova noyudo oseyiero Daudi ema obi obed ruoth. Mopogore gi Saulo, Jonathan ok nonyiso Daudi nyiego. Iye ok ne owang’ kuom pak ma Daudi ne yudo, bende ok ne oyie gi weche ma Saulo ne hango kuom Daudi. (1 Sam. 20:24-34) Be wan kaka Jonathan? Sama osiepewa oyudo migepe moko makende e kanyakla, be wabet mamor kodgi? Seche ma gin e chandruok, be wahoyogi kendo konyogi? Sama wawinjo kuoth moro maketho nying osiepwa, be wayie gi wechego piyopiyo? Koso kaka Jonathan, wachung’ motegno gi osiepwa ka waloso nyinge?
Kinde Mwanyalo Ng’adoe Osiep gi Ng’ato
12-14. Gin pek mage ma jopuonjre Muma seche moko yudo, to wanyalo konyogi nade?
12 Sama jal mapuonjore Muma chako timo lokruok e kit ngimane, onyalo yudo ka nitie pek kuom wach ng’ado osiep gi jomoko. Onyalo bedo gi osiepe ma doher betgo, to kata kamano jogo ok odak kaluwore gi chike mag Muma. Nyalo bedo ni chon ne gitimo gik mang’eny kanyachiel kodgi. Kata kamano, koro sani oneno ni gik ma gitimo nyalo rwake e timbe maricho, kendo oneno ni dwarore mondo ong’ad tudruok gi osiepe ma kamago. (1 Kor. 15:33) Kata kamano, seche moko onyalo paro ni ka ok otudore kodgi, to koro ochalo ng’ama ondhogogi.
13 Ka in japuonjre Muma ma wach machalo kamano chando, ber ng’eyo ni osiep madier biro mor gi lokruok mabeyo mitimo e ngimani. Onyalo kata mana chako puonjore e wi Jehova kaka in. E yo machielo, jogo ma ok gin osiepe madier, biro ‘wuoro, kendo hangoni’ nikech ‘ok irip kodgi e owruokno mar ngima monjawni.’ (1 Pet. 4:3, 4) Kuom adier, osiepe ma kama ema ndhogi, to ok in.
14 Sama osiepe machon maok ohero Nyasaye ong’ado osiep gi jogo mapuonjore Muma, jokanyo mag kanyakla nyalo pong’o thuolo modong’no. (Gal. 6:10) Be in iwuon ing’eyo moko kuom jogo mapuonjore Muma to biro e chokruogeu? Be seche moko iyudo thuolo mar jiwogi?
15, 16. (a) Ere kaka onego watim sama osiepwa moro oweyo tiyo ne Jehova? (b) Ere kaka wanyalo nyiso ni wahero Nyasaye?
15 To nade ka osiepni manie kanyakla oloko ng’eye ne Jehova, ma seche moko chuno ni nyaka gole ei kanyakla? Gima chalo kamano nyalo nyoso chunywa ahinya. Konyiso kaka nowinjo e chunye kane osiepne oweyo tiyo ne Jehova, nyaminwa moro nowacho kama: “Nawinjo marach ahinya e chunya. Noyudo aparo ni osiepnano ogurore motegno e adiera, to kara ok ne en kamano. Ne apenjora kabe ne otiyone Jehova mana mondo omor joodgi. Bang’e ne achako penjora mos chal mar chunya awuon. Be ne atiyo ne Jehova gi chuny maler?” Nyaminwani ne onyagore nade gi wachno? Owacho kama: “Naketo ting’ maga duto kuom Jehova. Aseng’ado mar nyiso Jehova ni ahere kuom gima en, to ok mana ni nikech omiya osiepe e riwruok mar oganda mare.”
16 Ok wanyal geno ni wabiro siko ka wan osiepe Nyasaye ka koni to wan osiepe jogo moyiero bedo osiepe mag piny. Japuonjre Jakobo nondiko kama: “Ok ung’eyo koso, ni ka umako osiep gi piny, utimo sigu gi Nyasaye? Ng’ato ka ng’ato ma dwaro bedo osiep piny otimore wasik Nyasaye.” (Jak. 4:4) Wanyalo nyiso ni wahero Nyasaye kuom geno ni ka wamakore chuth kode, to obiro konyowa nyagruok gi kuyo mwanyalo bedogo kuom wito ng’at ma ne en osiepwa chon. (Som Zaburi 18:25.) Nyaminwa ma wechene oket malo kanyo, tieko kowacho kama: “Ne afwenyo ni ok wanyal chuno ng’ato oher Jehova kata wan. Gikone, en gima ng’ato owuon yiero timo.” Kata kamano, en ang’o mwanyalo timo mondo warit osiep manyalo gerowa gi jogo modong’ ei kanyakla?
Rito Osiep Mondo Odhi Maber
17. Osiepe mabeyo wuoyo nade e kindgi ng’ato gi ng’ato?
17 Wuoyo e yo ma thuolo tego winjruok manie osiep. Sama isomo Muma kuom wach Ruth kod Naomi, Daudi kod Jonathan, kaachiel gi Paulo kod Timotheo, ibiro yudo ni osiepe mabeyo wuoyo ka gin thuolo kendo ka gimiyore luor. Konyiso kaka onego wawuo gi jomoko, Paulo nondiko niya: “Wachu mondo obed mang’won pile, kendo obed gi ndhadhu.” Paulo ne nyiso achiel kachiel kaka onego wawuo gi jogo “maoko,” tiende ni, jogo ma ok gin owetewa ma Jokristo. (Kol. 4:5, 6) Ka kuom adier owinjore wawuo gi luor sama wawuoyo kod jogo ma ok gin Jokristo madier, to kare nade sama wawuoyo gi osiepewa man ei kanyakla!
18, 19. Ere kaka onego wakaw puonj ma imiyowa kod osiepwa ma Jakristo, to jodongo ma ne ni Efeso noketonwa ranyisi nade?
18 Osiepe mabeyo chiwo luor ne paro ma ng’ato ka ng’ato ni godo, omiyo wuoyo ma gitimo e kindgi onego obed e yo mang’won kendo moriere tir. Suleman Ruoth ma ne riek nondiko kama: ‘Mo miwirruokgo kod poda mang’we ng’ar miyo dhano mor; e kaka ber mar osiep dhano timo, kong’adone rieko malong’o.’ (Nge. 27:9) Be kamano e kaka ineno rieko ma osiepni ng’adoni? (Som Zaburi 141:5.) Kapo ni osiepni temo wuoyo kodi kuom yo moro ma ok ber ma nyalo bedo ni ichako luwo, ikawo wachno nade? Be ineno wechenego kaka ranyisi mar ni oheri, koso iyi wang’ kode?
19 Jaote Paulo ne nigi winjruok maber ahinya e kinde gi jodong-kanyakla mag Efeso. Nenore ni nong’eyo moko kuomgi kane eka gibedo Jokristo. Kata kamano, e romo mare mogik kodgi, ne omiyogi puonj moro moriere tir. Ne gikawo wechenego nade? Osiepe Paulo ok ne igi owang’ kode. Kar mano, ne gimor ni ne odewogi, to kata mana pi wang’gi ne ochwer kane giparo kaka ok ne gidhi nene kendo.—Tich 20:17, 29, 30, 36-38.
20. Ng’ato ma en osiep madier biro timo nade?
20 Ng’at ma en osiep maber ok en mana ng’at marwako puonj kende, to bende onyalo chiwo puonj. En adier, ni dwarore mondo wang’e ni gin kinde mage monego, ‘wadew mana tijewa wawegi.’ (1 Thes. 4:11) Bende nyaka wang’e ni ng’ato ka ng’ato nochung’ e nyim kom-bura kendo “nowach wach man kuome owuon ni Nyasaye.” (Rumi 14:12) Kata kamano, ka dwarore, osiep ma jahera biro paro ne nyawadgi chike mag Jehova. (1 Kor. 7:39) Kuom ranyisi, en ang’o mibiro timo ka ifwenyo ni osiepni mapodi ok odonjo e kend chako gombo mako osiep kod jal ma ok en Jakristo madier? Be ibiro luor wuoyo gi osiepni kuom wachno, mana nikech iluor ni osiep manie kindu biro kethore? Koso kapo ni osiepni ok orwako siemno, ibiro timo nang’o? Ng’at ma en osiep maber, biro temo kwayo kony kuom jokwath manie kanyakla mondo gitem konyo osiepne mochako bayo yo. Kawo okang’ ma kamano dwaro chir. Kata kamano, onge gima nyalo ketho chuth osiep ma mise mare en hero Jehova.
21. Seche moko wabiro timo nade, to ang’o momiyo dwarore ni warit osiep motegno e kanyakla?
21 Som Jo Kolosai 3:13, 14. Seche moko, wabiro timo gik ma miyo osiepewa bedo “gi wach” kodwa, gin bende nitie gik ma gibiro timo kata wacho ma chwanyowa. Jakobo nondiko niya: “Waduto wachwanyore.” (Jak. 3:2) Kata kamano, okang’ mwanyisogo osiep madier, ok en ng’eny mar chwanyruok ma wan-go e kindwa, to en okang’ ma wang’wonorego chuth e kindwa. To mano kaka en gima dwarore ahinya ni wager osiep motegno kokalo kuom wuoyo gi thuolo e kindwa wawegi, kendo bedo thuolo weyone jowetewa kethogi! Ka wanyiso hera ma kamano, to herano biro bedo kaka “ratego ma tueyo kendo chopo wechego duto.”
Inyalo Dwoko Nade?
• Ere kaka wanyalo loso osiepe mabeyo?
• Gin kinde mage manyalo chuno ni wang’ad osiep gi ng’ato?
• Ang’o ma nyaka watim mondo warit osiep me kindwa osiki kotegno?
[Penjo mag Puonjruok]
[Picha manie ite mar 25]
Ang’o ma nomiyo osiep ma ne nie kind Ruth kod Naomi osiko?
[Picha manie ite mar 26]
Be pile inyiso chuny mar rwako welo?