Meduru Dongo e Hera mar Owete

“Wuothuru e hera, kaka Kristo ne oherou.”—EFE. 5:2.

1. En kido mane maduong’ ma Yesu nowacho ni ne idhi fwenygo jolupne?

TIJ lando wach maber mar Pinyruodh Nyasaye e ot ka ot, en tich mifwenyo godo Joneno mag Jehova. Kata kamano, Kristo Yesu to nowuoyo kuom gima chielo mopogore monego ofwenygo Jokristo ma gin jopuonjrene madier. Nowacho kama: “Chik manyien amiyou, mondo uherru ng’ato gi ng’ato; mana kaka yandi aherou, mondo un bende uherru kamano. Ma eri e ma nomi ji duto ong’e ni un jopuonjrena, ka un uheroru ng’ato gi ng’ato.”—Joh. 13:34, 35.

2, 3. Hera mar owete mwanyisore mulo nade jogo mabiro e chokruogewa mag Jokristo?

² Onge joma nyiso hera kaka mano manie kind owete ma gin Jokristo madier. Mana kaka spak nigi teko mar ywayo chuma, e kaka hera bende ywayo jotich Jehova kanyachiel ka miyo gibedo gi winjruok, kendo miyo joma chunygi tir biro e lamo mar adier. Kaw ane ranyisi mar Marcelino, japiny Cameroon, ma wang’e nokethore ka en kar tich mi obedo mwofu. Bang’ masirano, ji nochako kuotho kawacho ni nobedo mwofu nikech ne odonjore gi timbe-juok. Kar mondo gimiye hoch, jadolo koda jokanyo mag kanisa margi ne ogole e kanyakla. Kane achiel kuom Joneno mag Jehova ogwele obi e chokruok, Marcelino nobedo gi luoro matin. Ne ok odwar romo gi joma kwede kendo.

³ Marcelino nowuoro ahinya kuom gima noneno e Od Romo. Ne orwake gi mor kendo noyudo hoch kuom puonj ma nowinjo  kowuok ei Muma. Nochako dhi e chokruoge duto mag kanyakla, motimo dongruok e puonjruokne mar Muma, kendo ne obatise e higa 2006. Sani, opuonjo joode adiera, kaachiel gi joma odak e alworane, kendo osetimo ji mogwaro obedo jopuonjre Muma. Marcelino dwaro ni jogo mopuonjo Muma one hera ma en owuon oseneno e kind oganda Nyasaye.

4. Ang’o momiyo onego wawinj puonj ma Paulo chiwo mar dhi nyime ‘wuotho e hera’?

⁴ Kata obedo ni hera mar owete en gima ber ndi, ok onego wapar ni obiro e yo mayot. Par ane mach maliel gotieno sama piny ng’ich, majno ywayo ji nikech lietne. Ka joma oyo majno ok omedo yien, majno biro tho. Kamano bende, ka ng’ato ka ng’ato kuomwa kaka Jokristo ok otimo matek mondo oteg hera majaber man ei kanyakla, herano nyalo dok chien. Ere kaka wanyalo timo kamano? Jaote Paulo chiwo dwoko kama: “Wuothuru e hera, kaka Kristo noherou, mi nochiworenwa obedo chiwo, kendo misango mang’we ng’ar ni Nyasaye.” (Efe. 5:2) Penjo mwadwaro nono en mae, Gin yore mage ma anyalo dhi godo nyime wuotho e hera?

“Un Bende Yawnwauru Chunyu”

5, 6. Ang’o momiyo Paulo nojiwo Jokristo ma ne ni Korintho mondo ‘oyaw chunygi’?

⁵ Jaote Paulo nondiko ne Jokristo ma nodak e Korintho machon kama: “Un jo Korintho, wayawonu wach; chunywa oyawore chutho. Ok udich e chunywa, to udich e herau uwegi. To un bende yawnwauru chunyu—awuoyonu kaka nyithinda.” (2 Kor. 6:11-13) Ang’o momiyo Paulo nojiwo Jo-Korintho mondo oyaw chunygi kuom nyiso hera margi?

⁶ Non ane kaka kanyakla machon mar Korintho nochakore. Paulo nobiro Korintho kochomo giko mar higa 50 E Ndalowa. Kata obedo ni noromo gi akwede kane ochako lendo kuno, chuny jaoteno ne ok onyosore. Kuom kinde machuok, thoth joma nodak e dalano norwako wach maber. Kuom “higa achiel gi dueye auchiel,” Paulo nochiwore mar puonjo kendo tego kanyakla ma ne pod nyienno. Kuom adier, ne en gi hera matut ne Jokristo ma ne ni Korintho. (Tich 18:5, 6, 9-11) Omiyo jo kanyaklano bende ne dwarore ni onyise hera koda luor. Kata kamano, jomoko ei kanyakla ne ok tim kamano. Nyalo bedo ni moko kuomgi ne ok mor gi puonj koda siem ma ne ochiwo ayanga. (1 Kor. 5:1-5; 6:1-10) Jomoko to nyalo bedo ni ne luwo wuond mag jogo ma ne oluongo ni, ‘joote madongo.’ (2 Kor. 11:5, 6) Paulo ne dwaro ni mondo owete koda nyiminene duto onyise hera. Omiyo, nosayogi ni mondo ‘giyawne chunygi’ kuom bedo gi winjruok machiegni kode, koda jowetegi mamoko ma Jokristo.

7. Ere kaka wanyalo ‘yawo chunywa’ e nyiso hera mar owete?

⁷ To nade wan? Ere kaka wanyalo ‘yawo chunywa’ e nyiso hera mar owete? Jogo ma gin mbese, kata mawuok e oganda mawacho  dhok achiel nyalo yudo ka yotnegi nyisore hera mar owete. Jogo mohero yore machalre mag manyo mor koda yueyo, bende jobedo gi kinde mang’eny kanyachiel. Kata kamano, kapo ni nitie gik ma riwowa gi Jokristo moko, to koni to gigo pogowa gi jomamoko, dwarore ni ‘wayaw chunywa.’ Daber ka wapenjore wawegi kama: ‘Be ahinyo dhi e tij lendo, kata tudruok e weche mag mor koda yueyo, gi owete koda nyimine ma achiegni godo kende? Ka an e Od Romo, be adigni mako osiep gi jogo mapod nyien nikech aparo ni osiep iloso mana bang’ kinde? Be amoso joma dongo gi joma tindo duto ei kanyakla?’

8, 9. Ere kaka puonj ma Paulo nochiwo e Jo Rumi 15:7 nyalo konyowa mosruok ng’ato gi ng’ato e yo magero herawa mar owete?

⁸ Kuom wach mosruok e kindwa ng’ato gi ng’ato, weche ma Paulo nondiko ne Jo-Rumi nyalo konyowa bedo gi paro mowinjore kuom Jokristo wetewa. (Som Jo Rumi 15:7.) E dho Grik, wach molok kanyo ni “rwakreuru,” tiende en “rwako ng’ato e yo mang’won, rwake e oganda maru kata e osiep.” E kinde ma ne indiko Muma, ka ng’at mang’won norwako osiepene e dalane, ne otimo gik manyiso welogo ni omor nenogi. E yor ranyisi, Kristo oserwakowa e yo machalo kamano, kendo ijiwowa mondo waluw ranyisine kuom rwako jowetewa ma walemogo.

⁹ Sama wamoso owetewa e Od Romo koda kuonde mamoko, wanyalo temo mondo wakaw kinde gi jogo mapok ne waneno, kata mapok wawuoyogo machiegni. Donge dibed maber ka ikawo dakika manok mondo iwuo kodgi? E chokruok maluwo, wanyalo timo kamano gi jomamoko. Bang’ kinde manok, wabiro yudo ni wasewuoyo gi chiegni owete koda nyiminewa duto. Onge tiende bedo gi parruok kapo ni ok wayudo thuolo mar wuoyo gi ng’ato ka ng’ato e odiechieng’ achielno. Onge ng’at monego ochwanyre kapo ni ok wabedo gi thuolo mar mosogi e chokruok ka chokruok.

10. Ji duto manie kanyakla nigi thuolo mar timo ang’o, to ere kaka wanyalo tiyo gi thuolono chuth?

¹⁰ Moso jomoko e okang’ mokwongo mar rwakogi. En okang’ manyalo miyo wabed gi mbekni mabeyo koda osiepe masiko. Kuom ranyisi, sama jogo modhi e chokruoge mag distrikt koda mag alwora kawo okang’ mar hulruok ne jomoko kendo chako wuoyo kodgi, gibedo gi siso mar nenruok kendo. Kinde mang’eny, jogo machiwore e tij gero Ute Romo kaachiel gi jogo machiwo kony e kinde mag masira, bedo osiepe mabeyo nikech kokalo kuom goyo mbaka koda weche mayudogi, chopo kama ging’eyo kido mabeyo mag ng’ato ka ng’ato. Nitie thuolo mang’eny mag mako osiepe masiko e riwruok mar oganda Jehova. Ka ‘wayawo chunywa’ e nyiso hera, wabiro bedo gi osiepe mopogore opogre, kendo mano biro medo tego hera ma riwowa e lamo madier.

Bed Thuolo gi Jomoko

11. Mana kaka onyis e Mariko 10:13-16, Yesu noketo ranyisi mane?

¹¹ Jokristo duto nyalo temo mondo gibed thuolo gi ji kaka Yesu ne en. Ne ane kaka Yesu notimo kane jopuonjrene temo geng’o jonyuol kik kel nyithindgi ire. Nowacho niya: “Yieuru ni nyithindo matindo gibi ira, kik utamgi; nikech pinyruodh Nyasaye en mar jo machalo ka magi.” Eka “noting’ogi e bade, moguedhogi, koketo luetene kuomgi.” (Mari. 10:13-16) Par ane kaka nyaka bed ni nyithindogo ne mor kuom neno hera ma Japuonj Maduong’no nonyisogi!

12. Gin ang’o manyalo geng’owa wuoyo gi jomoko?

¹² Jakristo ka Jakristo onego openjre kama, ‘Be an thuolo mar bedo gi jomoko, koso kinde mang’eny atimora ng’at modich ahinya?’ Nitie kido moko maok wanyal wacho ni richo, to kata kamano ginyalo geng’o mbaka kata wuoyo e kindwa gi jomoko. Kuom ranyisi, ka kinde mang’eny sama wan gi jowetewa to watiyo gi simo mar lwedo, kata keto e  itwa spika matindo mag it ka wawinjo thum kata weche mamoko, joma wan-go nyalo paro ni ok wahero bet kodgi. Ka kinde mang’eny jomoko nenowa ka wadich mana gi kompyuta mag lwedo, ginyalo ng’ado ni ok wadwar wuoyo kodgi. En adier ni nitie “chieng’ ling’.” Kata kamano, sama wan e kind jomoko, kinde mang’eny mano en “chieng’ wuoyo.” (Ekl. 3:7) Jomoko nyalo wacho ni, “An ok ahero wuoyo gi jomoko,” kata ni, “Ok ahero wuoyo gokinyi.” Kata kamano, bedo gi mbaka mamor kata mana e kinde ma wawinjo ka ok wadwar timo kamano, en gima nyiso ni wan gi hera ma “ok dwar mare kende.”—1 Kor. 13:5.

13. Paulo nojiwo Timotheo mondo obed gi paro mane kuom owete koda nyimine ma Jokristo?

¹³ Paulo nojiwo rawera Timotheo mondo omi jokanyo duto mag kanyakla luor. (Som 1 Timotheo 5:1, 2.) Wan bende onego watim ne Jokristo ma hikgi ng’eny e yo manyiso ni wakawogi kaka minewa koda wuonewa, kendo joma tindo bende wakaw kaka nyithindo monyuolwago e ot achiel. Ka wanyiso paro ma kamano, onge owadwa kata nyaminwa mabiro nenowa kaka joma ok migi thuolowa.

14. Moko kuom ber mar bedo gi mbaka magero jomoko gin mage?

¹⁴ Sama wagoyo mbaka magero jomoko, wajiwo chunygi koda winjruokgi gi Nyasaye. Owadwa moro matiyo e Bethel, paro kaka Jobethel ma hikgi ogwaro ne hinyo kawo kinde mar wuoyo kode e kinde mapod ne en kaka wendo e Bethel. Wechegi machiwo jip nomiyo owinjo e chunye ni kuom adier ne en achiel kuom jood Bethel. Sani otemo luwo ranyisi jogo kuom wuoyo gi Jobethel wetene.

Bolruok Konyowa Loso Kuwe

15. Ang’o manyiso ni Jokristo madier bende nyalo bedo gi ywaruok?

¹⁵ Nenore ni Yuodia gi Suntuke, nyimine ariyo ma Jokristo e Filipi machon, ne nigi ywaruok kuom tieko chandruok moro ma ne ni e kindgi. (Fili. 4:2, 3) Ywaruok ma ne otimore e kind Paulo gi Barnaba nobedo matek, kendo mano nomiyo kuom kinde matin, ng’ato ka ng’ato kuomgi ne odhi yore. (Tich 15:37-39) Gik ma ne otimoregi nyiso ni nitie kinde ma Jokristo madier bedo gi ywaruok e kindgi. Jehova miyowa kony kuom kaka wanyalo tieko ywaruok mi walos osiep kendo. Kata kamano, nitie gima odwaro mondo watim.

16, 17. (a) Ang’o momiyo bolruok en gima dwarore e tieko ywaruok? (b) Ere kaka yo ma Jakobo noromogo ne Esau nyiso ber mar bolruok?

¹⁶ Wawach ni in kaachiel gi osiepni moro  udhi e wuoth gi mtoka. Kapok uchako wuodhuno, gima dwarore mokwongo en ofungu mar yawo mtoka mondo eka omor mi ochak ringo. Kamano bende tieko ywaruok manie e kindwa gi jomoko dwaro gima chalo kaka ofungu. Gino en kido mar bolruok. (Som Jakobo 4:10.) Mana kaka ranyisi maluwoni konyowa neno, kido mar bolruok miyo jogo ma nigi ywaruok obed gi chuny mar chako tiyo gi puonj koda chike manie e Muma.

¹⁷ Higini piero ariyo koro nosekalo chakre kinde ma Esau nomiyo Jakobo owadgi ratiro mar bedo wuowi makayo, kendo Esau nobedo gi mirima kodwaro nege. Nochopo kama owete ma ne rudego ne chiegni romo kendo bang’ ndalogo duto, “eka Jakobo noluor ahinya kendo nodhier.” Noneno ni Esau pod ne nyalo hinye. Kata kamano, kane giromo, Jakobo notimo gimoro ma Esau ne ok par ni onyalo timo. “Nokulore piny” sama nodhi ir owadgi. Ang’o ma notimore bang’ mano? “Eka Esau noringo romone, nokwake, mogore e ng’ute, kendo nonyodhe: mi giyuak.” Lweny ma dine obedoe ne ogeng’. Bolruok ma Jakobo nonyiso notieko sigu moro amora ma Esau ne nyalo bedo ni nigo.—Chak. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4.

18, 19. (a) Sama ywaruok obetie, ang’o momiyo dwarore ni wakaw okang’ mar tiyo gi puonj manie Ndiko? (b) Ang’o momiyo chunywa ok onego onyosre kata kapo ni motelo, ng’at ma wachwanyorego ok rwak okang’ ma wakawo?

¹⁸ Muma oting’o puonj mabeyo ahinya makonyo e tieko ywaruok. (Math. 5:23, 24; 18:15-17; Efe. 4:26, 27) * Kata kamano, ka ok watiyo gi puonjgo, to loso kuwe biro bedo matek. Rito mondo ng’at machielo cha ema onyiswa bolruok, ka koni to wan bende wan gi nyalo mar nyiso bolruokno, ok bi konyo.

¹⁹ Ka dipo ni kinda mwatimo motelo mondo omi walos kuwe ok kel nyak, chunywa ok onego onyosre. Nyalo bedo ni dwarore ni wami jal machielono thuolo mar loko chunye. Owete Josef notimone marach. Nokawo kinde mang’eny kapok ginene, to koro ne giromo kode ka en jatelo maduong’ mar Misri. Kata kamano, gikone ne giloko chunygi mi gikwaye ng’wono. Josef noweyonegi, kendo yawuot Jakobo nobedo oganda ma ne nigi thuolo makende mar ting’o nying’ Jehova. (Chak. 50:15-21) Kuom rito kuwe e kindwa gi owete koda nyiminewa, wamiyo winjruok koda mor bedoe ei kanyakla.—Som Jo Kolosai 3:12-14.

‘Waher gi Tich Kendo gi Adiera’

20, 21. En puonj mane mwanyalo yudo kuom wach Yesu lwoko tiende jootene?

²⁰ Matin nono kapok ne otho, Yesu nowacho ne jootene kama: “Asemiyou ranyis mondo un bende utim kaka asetimonu.” (Joh. 13:15) Noyudo eka oa tieko luoko tiende jootene 12 kane owacho wechego. Gima Yesu notimono ok notimo ni nikech mano ne en tim ogandano, kata ni ne en aena tim mar ng’wono. Kapok nolero wach Yesu lwoko tiende jootene, Johana nondiko niya: “Kosehero joge owuon manie piny, noherogi nyaka giko.” (Joh. 13:1) Hera ma noherogo jopuonjrene ema nomiyo Yesu oluoko tiendegi, ma ne en tich mapile ne itimo gi ng’ama msumba. Koro nyaka ne gibolre mondo gitim gik manyiso hera e kindgi ng’ato gi nyawadgi. Ee, hera madier mar owete onego omi waher kendo wadew owete koda nyiminewa duto ma Jokristo.

²¹ Jaote Petro, ma ne en achiel kuom jogo ma Wuod Nyasaye noluoko tiendegi, nowinjo tiend gima Yesu notimono. Nondiko kama: “Kuom winjo wach mar adiera ne opwodho chunyu ni mondo uherru ma onge miganga kaka owete. Omiyo herreuru ng’ato gi ng’ato gi chunyu duto chuth.” (1 Pet. 1:22) Jaote Johana, mabende Ruoth noluoko tiendene nondiko kama: “Nyithinda, kik waher gi wach, kata gi lep; to gi tich, kendo gi adiera.” (1 Joh. 3:18) Weuru mondo wanyis herawa mar owete kuom tim.

[Weche moler piny]

Be Inyalo Paro?

• Wanyalo ‘yawo chunywa’ e nyiso hera ng’ato gi ng’ato e yore mage?

• Ang’o mabiro konyowa bedo thuolo gi jomoko?

• Bolruok konyo nade e loso kuwe?

• Ang’o monego ojiwwa bedo gi chuny mar dewo Jokristo wetewa?

[Penjo mag Puonjruok]

[Picha manie ite mar 24]

Rwak Jokristo weteni gi chuny mamor

[Picha manie ite mar 26]

Bed thuolo gi jomoko kiwuoyo kendo goyo mbaka kodgi