HIGNI piero abich mokalo, tarik 28 Agost 1963, Martin Luther King, Jr. ma ne kedo ne ratiro mag Jo-Amerka ne ogolo twak miparego moloyo. E twagno, nowacho ni noneno lokruoge mabeyo ka biro kotiyo gi weche mong’ere ahinya gi dho ngere ni “I have a dream.” Ne onwoyo ding’eny wechego e twagno konyiso geno motegno ma ne en-go ni kinde ne dhi biro maok ne buonie ng’ato ang’ata nikech oganda mowuokie. Kata obedo ni Martin Luther ne wuoyo e wi lokruoge ma ne ogombo ni otimre e piny Amerka, ji mang’eny nyaka chil kawuono osegombo ni lokruoge ma kamago otimre e pinjegi bende.

Tarik 20 Novemba 1963, mana dweche adek bang’ twagno, pinje mokalo 100 norwako chik ma Riwruok mar Pinje nong’ado mar tieko chuth tim buono ji nikech oganda ma giwuokie, chikno iluongo gi dho ngere ni United Nations Declaration on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination. A kanyo, kuom higni mang’eny moseluwo, osebed kimedo chike ma kamago moriwo piny ngima. Nikech osekaw okenge mabeyo kaka mago, penjo maduong’ en ni: Be nitie lokruok mosebedoe?

Tarik 21 Mach, 2012, Ban Ki-moon ma en Jatelo Maduong’ mar Riwruok mar Pinje, nowacho niya: “Nitie winjruoge mang’eny mosetim kendo oseket chenro moriwo piny ngima mondo okony e geng’o kendo tieko chuth tim mar buono ji nikech oganda ma giwuokie kata tim mar bedo mamon gi oganda machielo. Kata kamano, pod isando ji tara gi tara e piny mangima nikech ogendni ma giwuokie.”

Kata mana e pinje mosetemo loyo tim buono ji, pod ji penjore niya: Be dongruok mosetim e yorego osetieko chuth kido marachno e chuny ji, koso chikego osemana mono ji timo gik manyiso ayanga ni gibuono ji? Jomoko neno ni okengego osemana geng’o ji kik tim gik manyalo miyo chik okawnegi okang’ kata obedo ni e chunygi pod gibuono ji. Gineno ni onge chik moro amora manyalo tieko chuth chuny ma ng’ato nigo mar buono ji. Ang’o momiyo en kamano? En nikech ka ng’ato obuono nyawadgi e yo maketho chik moro moket, to sirkal nyalo kawone okang’. To ka ng’ato buono ji to ok oketho achiel kachiel chik moro, onge kaka inyalo kawne okang’.

Omiyo, mondo otiek chuth tim buono ji, gima dwarore ok en mana tieko timbe maricho ma ji timo ne joma opogore kodgi, to bende dwarore ni olok paro ma ji nigo e chunygi kuom joma opogore kodgi. Be mano nyalo timore adier? To ka en kamano, inyalo time e yo mane? We wane ane ranyisi mag jomoko makonyowa neno kaka ng’ato nyalo weyo tim mar buono ji kendo neno gima nyalo konyo ng’ato weyo timno.

Linda: Ne onyuola South Africa. Ne aneno jo South Africa maok jorochere ka joma piny, maok osomo, maok nyal gen, kendo ni giwinjore mana bedo jotich jorochere. Tim mar buono ji ne otwere kuoma to ne ok ang’eyo ni an gi kidono. Kata kamano, kane achako puonjora Muma, ne achako neno gik moko e yo mopogore. Ne apuonjora ni ‘Nyasaye ok dew wang’ ji,’ tiende ni ok obuon ng’ato, kendo ni gima odichgo kuomwa en gima wan e chunywa to ok kit oganda mwawuokie  kata dhok mowacho. (Tich Joote 10:34, 35; Ngeche 17:3) Ndiko mar Jo Filipi 2:3 ne opuonja ni ka akawo ni ji duto oloya, mano biro miyo alo kido mar buono ji. Luwo puonj ma kamagi mayudore e Muma osekonya hero ji duto maok adewo oganda ma giwuokie. Sani koro osegonya wuok e twech mar buono ji.

Michael: Ne apon kama thoth ji ne gin Jo-Australia ma rochere, kendo ne adongo ka ok adwar joma oa e pinje mag Asia, to moloyo, Jo-China. Kane ariembo mtoka to apo ka aneno ng’ama chalo Ja-Asia, ne adwoko kiyo mar mtoka piny kae to ajarogi ka anyisogi weche kaka: “Dog thuru, Ja-Asiani!” Bang’e, kane achako puonjora Muma, ne achako neno ji e yo ma Nyasaye nenogigo. Nyasaye ohero ji duto maok odewo kama giwuokie kata ni gichalo nade. Nikech Nyasaye ohero ji kamano, mano nomiyo achako hero ji kar sin kodgi. Lokruokno nomiyo awinjo maber nyowuoyo. Sani amor ahinya riwora gi ji mowuok e pinje duto kod chal mopogore opogore. Ma osemiyo pacha oyawore kendo osekelona mor mogundho.

Sandra: Mamawa ne wuok e taon mar Umunede man Delta State, e piny Nigeria. Wuonwa to ne wuok e Edo State kendo ne giwacho dho Esan. Nikech minwa nowuok kama opogore gi wuonwa, wede wuonwa ne obuone nyaka thone. Mano nomiyo akuong’ora ni ne ok adhi tudora gi ng’ato ang’ata mawacho dho Esan kendo ni ne ok anyal tedo ne ng’at mawuok Edo State. Kata kamano, kane achako puonjora Muma, ne achako neno gik moko e yo mopogore. Nikech Muma wacho ni Nyasaye ok buon ji kendo oyie gi ng’ato ang’ata maluwo chikene, ne apenjora ni an to an ng’a ma dabuon ji nikech oganda ma giwuokie? Ne aloko pacha kendo ne aloso kue gi wede wuonwa. Tiyo gi puonj mawuok e Muma osekelona mor kendo omiyo abedo gi kue e chunya. Puonjgo bende osekonya bedo gi winjruok maber gi ji duto bed ni giwuok e oganda mane, giwacho dhok mane, kata gia e pinje mage. To gimiwuoro en ni ne okenda  gi ng’at mawuok Edo State kendo mawacho dho-Esan!

Ang’o momiyo Muma osekonyo jogi koda jomamoko mondo olo sigu koda tim mar buono ji? Mano en nikech Muma en Wach Nyasaye. Muma nigi teko mar loko paro ma ng’ato nigo kuom jomoko. E wi mano, Muma nyiso gimachielo madwarore mondo otiek chuth tim mar buono ji.

Muma nyalo konyowa loyo paro mosegurore ahinya e chunywa. Kata kamano, mondo otiek chuth tim mar buono ji, nitie gik moko ariyo manyaka tiek. Mokwongo, en tieko richo ma wan-go kaka dhano. Muma wacho maler niya: “Onge ng’ato ma ok tim richo.” (1 Ruodhi 8:46) Omiyo kata watem machal nade, pod wanyagore gi chandruok ma jaote Paulo be noyudo. Nondiko niya: “Kadwaro timo gi maber, gi marach ni koda.” (Jo Rumi 7:21) Kuom mano, kinde ka kinde, chunywa morem biro miyo wabed gi “paro maricho” manyalo miyo wabuon ji.—Mariko 7:21.

Mar ariyo, nyaka tiek Satan Jachien. Muma luonge ni “janek” kendo wacho ni en ‘ema owuondo piny ngima.’ (Johana 8:44; Fweny 12:9) Mano konyowa neno gimomiyo tim buono ji onya e piny ahinya kendo miyo waneno gimomiyo dhano ok nyal tieko monruok mabedoe e kind ogendni, tuono jomoko ratiro maggi, nek mar tieko oganda moro, koda buono ji e yore mopogore opogore nikech oganda ma giwuokie, din margi, kod chalgi e oganda.

Omiyo, mondo otiek chuth tim buono ji, nyaka kwong tiek richo ma wan-go kaka dhano koda teko ma Satan Jachien nigo e wi dhano. Muma nyiso ni Pinyruodh Nyasaye biro chopo mano.

Yesu Kristo nopuonjo jolupne mondo olem kama: “Pinyruodhi mondo obi, gi midwaro mondo otimre e piny kaka e polo.” (Mathayo 6:10) Pinyruodh Nyasaye ema biro tieko timbe duto mag buono ji.

Ka Pinyruodh Nyasaye okawo loch e wi piny duto, ‘notue’ Satan kata geng’e chuth mondo kik “ochak owuond ogendini.” (Fweny 20:2, 3) Eka “piny manyien” nobedie tiende ni oganda dhano, “ka ma wach makare odakie.” *—2 Petro 3:13.

Joma biro dak e kindeno biro bedo joma kare maonge richo. (Jo Rumi 8:21) Joma odak e bwo Pinyruodh Nyasaye ‘ok notim marach kata ketho gimoro.’ Nikech ang’o? “Ni mar ng’eyo Jehova nopong’ piny.” (Isaiah 11:9) E kindeno, ji duto biro puonjore e wi Jehova Nyasaye koda yorene kendo gibiro luwo kite mar hera. Ma ema biro bedo giko mar buono ji “nikech Nyasaye ok dew wang’ ji.”—Jo Rumi 2:11.