Kal idhi e weche manie iye

Kal idhi kama ochanie weche mantie

 SIGAND NGIMA

Ne Aketo Tiyo ne Jehova Obed Ngimana

Ne Aketo Tiyo ne Jehova Obed Ngimana

Bang’ tieko klas apar gariyo e dwe mar Januar 1937, ne adonjo Iowa State University ma ne chiegni gi kama ne wadakie yo imbo mar Piny Amerka. Ne asomo to koni ne atiyo mondo achul pes skul to mano nomiyo adich maonge gimachielo ma ne anyalo timo. A kinde ma ne an rawera, ngimana ne en puonjruok weche gero gorofe kod dareche.

E chak higa mar 1942, kinde matin bang’ Amerka donjo e Lweny mar Ariyo mar Piny, ne oyudo asebedo e yunivasiti kuom higni abich kendo nodong’ mana dweche matin mondo ayud digri mara e architectural engineering. Ne wadak e ot achiel gi ji ariyo moko. Achiel kuomgi nonyisa ni awuo gi ng’at moro ma ne jalimo yawuowi moko ma ne odak e ot mapiny e gorofa ma ne wadakie. Kanyo ema ne aromoe gi ng’at miluongo ni John O. (Johnny) Brehmer, ma ne en achiel kuom Joneno mag Jehova. Dhoga nomoko neno kaka nonyalo dwoko chiegni penjo moro amora kotiyo gi Muma. Mano nomora, mi ne achako puonjora Muma gi Johnny maok abara kendo ne achako dhi kode e tij lendo e thuolo moro amora ma ne an go.

Wuon Johnny ne iluongo ni Otto. Kapok Otto obedo Janeno mar Jehova, ne en jatend bengi moro ma ne ni Walnut, Iowa. To kane obedo Janeno noweyo tijeno mondo oti gi thuolone duto e tij lando wach Nyasaye. Bang’ kinde, ranyisi maber mar Otto kaachiel gi mar joode ne omiyo atimo yiero moro maduong’.

ATIMO YIERO

Chieng’ moro, achiel kuom joma nochung’ ne somo e yunivasiti nonyisa ni ne ok atim maber e penj kendo ni ne ok dhi miya digri kata obedo ni kinde motelo ne asekalo penj moko. Ne alemo matek ka akwayo Jehova Nyasaye mondo okonya ng’ado paro. Matin nono bang’ mano, ne oluonga mondo adhi wawuo gi profesa ma ne puonja tij bedo injinia. Profesano nonyisa ni injinia moro ne dwaro ng’at ma ne nyalo timo tij injinia, kendo profesano ne oyiene ni abiro kawo tijno kata obedo ni ne pok openja. Ne agoyo ne profesano erokamano, kata kamano, ne alerone gimomiyo ne adwaro tiyo ne Jehova kuom thuolona duto. Tarik 17 dwe mar auchiel, 1942, ne obatisa kendo mana matin bang’ mano, ne oketa bedo japainia, nying miluongogo Joneno mag Jehova ma tiyo gi thuologi duto e lando wach Nyasaye.

Ka higa mar 1942 dhi rumo, ne ayudo barua ma chiko ni adonj e lweny, to mano nomiyo adhi e nyim komiti mar joma ndiko ji e lweny mondo alernegi gimomiyo ne ok anyal donjo e lweny. Ne atang’onegi barupe ma ne awuokgo e yunivasiti ma ne profese ondiko kuoma manyiso kaka an ng’ama timbene beyo kendo molony e tij injinia. Kata obedo ni ne owach weche mabeyo kamano kuoma, ne ogoya fain mar dola 10,000 mag Amerka kendo ne ong’adna twech mar higni abich e jela mar jomahundu man Leavenworth, Kansas.

 NGIMA E JELA

Kaka tinde jela mar jomahundu man Leavenworth, Amerka chalo. Kanyo ema notwewae ji maromo 230

Joneno mag Jehova 230 ne otwe e jela mar Leavenworth kendo ne otergi tiyo ka mabuse e puodho moro ma ne jelano ochung’ne. Ne watiyo e puodhoni e bwo askeche mogwaro. Moko kuom askechego nong’eyo ni wan Jokristo maok donj e lweny kendo ne giwinjowa.

Askeche moko matin noriwowa lwedo mar dhi nyime bedo gi thuolo mar timo chokruogewa mapuonjo Muma. Bende, ne gikonyowa yudo buge malero Muma ka wan e jela. Jatend kanyo nochulo mondo oyud moro ka moro kuom gaset mar Consolation (ma sani iluongo ni Amkeni!) kokalo e posta!

AWUOK E JELA KENDO ABEDO JAMISONARI

Tarik 16 dwe mar ariyo 1946, ne ogonya wuok e jela. Ne otweya higni adek kar higni abich ma ne ong’adna. Kinde ma ne ogonyano, noyudo ka Lweny mar Ariyo mar Piny oa mana rumo dweche matin motelo. Kanyo gi kanyo, ne achako tiyo gi thuolona duto e tij lendo kaka japainia. Ne oora mondo adog atim tij painia Leavenworth, Kansas. Ne aluoro migawono nikech ne ikwedo Joneno mag Jehova ahinya kuno. Yudo tich kod ot ne tek nyowuoyo.

Chieng’ moro jarit moro ne oriemba ka okokna niya, “Ai ka!” Kane aneno luth ma noting’o e lwete, luoro ne omaka ma awuok mapiyo piyo. To e ot machielo, dhako moro nonyisa niya: “Rit ane matin” kae to oloro dhot. Kane pod arite, ne apo mana ka miyono oyawo dirisa e ot man malo ma oolo kuoma pi molil ma ne oa luokogo sende. Kata kamano, ne ayudo gweth mang’eny e tija mar lendo. Bang’e, ne ayudo ni moko kuom joma ne okawo buge malero Muma ma ne amiyogi, ne obedo Joneno.

E higa mar 1943, ne ochak skul moro mar jomisonari e dala mar New York. Ne oluonga e klas mar apar mar skundno kendo ne atieko tarik 8, dwe mar ariyo, 1948. Bang’e, ne oduog oluong skundno ni Watchtower Bible School of Gilead. Bang’ tieko skundno, ne ayudo migawo mar dhi e piny mar Gold Coast, ma tinde iluongo ni Ghana.

Kane achopo Gold Coast, nomiya migawo mar lendo ne jotich sirkal kod wasunge. E giko juma, ne achokora gi kanyakla mar Joneno mag Jehova kendo konyogi lendo ot ka ot. Ne ajadhi kuonde ma ne nitie mana Joneno achiel achiel kendo ne atiegogi e tij lendo. E wi mano, ne atiyo kaka jarit malworo e piny Ivory Coast, ma tinde iluongo ni Côte d’Ivoire.

Kane an kuondego ne adak e ngima Jo-Afrika. Kuom ranyisi, ne anindo e od lowo, ne achiemo maonge ojiko, kendo ne adhi losora “oko” kaka Jo-Israel ne timo kinde ma ne gin e thim. (Rapar mar Chik 23:12-14) Mano ne omiyo an  kaachiel gi jomisonari wetena wabedo gi nying maber. Moko kuom mond jotend sirkal nochako puonjore Muma kodwa. Omiyo, kane joma ne kwedowa okelo chik moro mondo omawa visa, mond jotelogo nowuoyo gi chwogi ma nyaka oketh chikno!

Ne ayudo tuwo mar malaria mana kaka jomisonari mang’eny ma biro e pinje mag Afrika. Denda ne chwakore ahinya ma chop kama pacha ok ti maber. Kinde moko ne atetni kendo ne chuna siro tika mondo lekena owe terni. Kata kamano, tija ne kelona mor gi kuwe e chunya.

Kuom higni ang’wen mokwongo ma ne an Afrika, ne andiko ne Eva Hallquist, nyako ma ne aromogo kinde matin kapok awuok Amerka. Ne afwenyo ni ne en e klas mar 21 mar skul mar Gilead kendo nyasi mar tieko klasno ne idhi tim tarik 19 dwe mar abiriyo, 1953, e chokruok moriwo pinje mag Joneno mag Jehova ma ne idhi tim e stadiam mar Yankee man New York. Nikech ne aonge pesa mar chulo mondo achop Amerka, ne akwayo derep meli mondo oyiena ati e meli kar chulo pesa mi noyiena.

Bang’ ndalo 22, ne achopo Amerka kendo ne achomo ofis maduong’ mar Joneno mag Jehova man Brooklyn mondo arom gi Eva. Ka wan e wi tado mar gorofano, kendo wath mar New York ma ne lombo wang’ opedhore maber e nyimwa, ne akwayo Eva mondo oyie akende. Bang’e, Eva nobiro Gold Coast mondo wati ne Jehova ka wan kanyachiel.

CHOPO TING’ MAR RITO JONYUOLWA

Bang’ tiyo ne Nyasaye ka wan gi Eva kuom higni mogwaro ka wan Afrika, mamawa nondikona konyisa ni wuonwa ne nigi tuwo mar kansa kendo ni ne ochiegni tho. Bang’ yudo rusa, ne wadok Amerka. Wuonwa ne ohewore mapiyo nono mi ochwe otho.

Bang’ duogo Ghana ma watieko higni ang’wen kama, ne wachako wawinjo ni mamawa ne tuwo ahinya. Osiepewa moko nojiwowa mondo wadog dala wadhi warite. Weyo tij misonari e gima ne teknwae mogik. Bang’ tiyo tij misonari kuom higni 15 ma 11 kuomgi noyudo ka an gi jaoda Eva, ne wang’ado mar dok thurwa Amerka.

Ka wan gi chif moro e piny Gold Coast ma tinde iluongo ni Ghana

Kuom higni mogwaro, ne wakonyo mama kendo ne watere e chokruoge sama ne en gi teko. Gikone, ne otho tarik 17 Januar, 1976, ka en gi higni 86. Kata kamano, higni ochiko bang’e, gimarach moloyo ne otimore. Noyud ni Eva nigi tuwo mar kansa. Ne watemo kar nyalowa mondo walo tuono to tuono notamo wang’wa mi gikone Eva ne otho tarik 4 dwe mar auchiel, 1985, ka en gi higni 70.

LOKRUOGE MOGUNDHO E TICH MABER SIDANG’

E higa mar 1988, ne ogwela e nyasi mar walo ofis mar Joneno man Ghana ma noyudo omed ger obed maduong’. Mano kaka ne en kinde mor! Higni 40 motelo ne kindeno, kane akwongo dhi Ghana bang’ skul mar Gilead, ne nitie mana Joneno miche e pinyno. E higa mar 1988, ne gin Joneno mokalo 34,000, to sani koro gihawo 114,000!

Higni ariyo bang’ wuok Ghana, ne akendo osiep Eva ma Eva nohero ahinya miluongo ni Betty Miller tarik 6 dwe mar aboro, 1990. Wasedhi nyime tiyo ne Jehova kuom thuolowa duto ka wan kaachiel. Wagombo neno kwerewa gi deyewa, jonyuolwa, kaachiel gi Eva chieng’ ma ochiergi e Paradis.—Tich Joote 24:15.

Amor sidang’ gi thuolo majaber ma Jehova osemiya mar tiyone kuom higni mokalo 70. Kinde ka kinde aduoko ne Jehova erokamano maduong’ kuom taya mondo atine gi thuolona duto. Kata obedo ni sani ajahigni 90 gi dire, Jehova, ma enie Injinia maduong’ e piny gi polo osetega kendo osejiwa mondo adhi nyime tiyone gi thuolona duto.