Kama ne igoloe chiwo e hekalu ne yudore e Laro mar Mon. Buk miluongo ni The Temple—Its Ministry and Services wacho ni e i hekalu ne nitie sirni moriedo kendo “e tie kor ot, ne nitie sanduge apar gadek, kata ‘tarumbeta,’ [kama] ne iboloe chiwo.”

Sandugego niluongo ni tarumbeta nikech ne gipwot gi yo ka wigi to ne giyarore yo ka pinygi. Moro ka moro kuomgi ne nigi gima ondik ma nyiso chiwo monego oketie, kendo chiwo ma ne iketo e sanduk ka sanduk, ne owal ne tich moro sie. Kinde moro Yesu ne ni e Laro mar Mon kane ji mang’eny, moriwo nyaka chi liel moro modhier, golo chiwo.—Luka 21:1, 2.

Sanduge ariyo ne oket tenge ne golo chiwo mag hekalu—achiel ne iketoe chiwo mag higano to machielo ne iketoe chiwo mag higa mokalo. Sanduk mar 3 nyaka 7 ne gin ma ng’ato boloe pesa marom kak gi nengo mar chiwo ma ne onego ogol ne gir misango ma di ne okelo. Kuom ranyisi, sanduk mar adek ne en mar chiwo mar akuche odugla, mar ang’wen ne en mar chiwo mag akuche matindo, mar abich ne en mar chiwo mag yien, mar auchiel ne en mar chiwo mag ubani, kendo sanduk mar abiriyo ne en mar chiwo mag sende molos gi dhahabu. Kapo ni ng’at ma ne golo chiwo ne okelo pesa mohewo gir misango ma ne onego ogol, ne onyalo keto pesa me wiyeno e achiel kuom sanduge modong’. Sanduk mar aboro ne en mar keto pesa ma ne ng’ato odong’go bang’ golo chiwo mar richo. Sanduk mar 9 nyaka mar 12 ne oting’o pesa ma ne ji odong’go bang’ golo chiwo mar ketho, bang’ golo winy kaka misango, kendo ne iketoe chiwo mag Jo-Nazir kod mag joma ne nigi dhoho. Sanduk mar 13 ne en mar keto chiwo maonge achuna.

Luka ne ondiko buge ariyo ma achiel kuomgi en Injili miluongo gi nyinge to machielo iluongo ni Tich Joote. Luka wacho niya: “Asenono weche duto nyaka a chakruokgi, aneno ka long’ona.” Kata kamano, josomo moko osebedo gi to kuom weche ma ne Luka ondiko. (Luka 1:3) Be Luka ne ondiko weche ma adier?

Luka ne owuoyo e wi weche ma ne otimore chon ma inyalo tim nonro kuomgi ma fweny ka gin weche ma adier kata ooyo. Kuom ranyisi, Luka tiyo gi nyinge moko mag telo maok ong’ere ahinya ma ne imiyo jotich sirkal mag Jo-Rumi. Nyingego ne gin kaka praetor, nying ma ne itiyogo e dala mar Filipo ma tiende en jang’ad bura; e dala mar Thessalonika ne nitie jotelo miluongo ni politarch, ma tiende ni jodong buch dala; to e dala mar Efeso ne nitie jotelo miluongo ni Asiarch kata jodong Asia. (Tich Joote 16:20, Kingdom Interlinear; 17:6; 19:31) Luka luongo Herode Antipa ni tetrarch, tiende ni ruoth, kendo oluongo Sergia Paulo ni jaduong’ piny Kupro.—Tich Joote 13:1, 7.

Gima morowa en kaka Luka tiyo gi nyinge telo mowinjore, nimar samoro amora ma lokruok ne nitie e gweng’ ma Jo-Rumi ne lochoe, sirkand Jo-Rumi ne loko bende nying telo mar Ja-Rumi ma ne locho e gweng’no. Janon weche Muma miluongo ni Bruce Metzger wacho ni “nyinge ma Luka wuoyoe e bug Tich Joote gin kare kaluwore gi kinde kod kama ne itiyoe kodgi.” Jasomo machielo miluongo ni William Ramsay luongo Luka ni “jatim nonro mang’ula.”