Lweny Mokwongo mar Piny norumo tarik 11, Novemba 1918. Ji noloro ohendnigi kendo ne gimiel gi mor e wang’ yore. Kata kamano, morgi ne ok obudho. Matin nono bang’ lweny mokwongono, masira moro marach moloyo ne ong’ado mor ma ne gin go.

E dwe mar auchiel 1918, tuwo moro marach miluongo ni Spanish flu nomonjo jolweny ma ne ni e piny Faransa. Tuwono ne en tuwo marach miwuoro. Kuom ranyisi, e dweche manok kende, kwan mag jolweny mag Amerka ma ne otho e piny Faransa nikech tuwono ne ohingo kwan mag jolwenjgi ma ne oneg gi jowasigu kuno. Kendo jolweny ma nodok thuchegi noting’o tuwono, to mano nomiyo tuwono olandore mapiyo e piny mangima.

Bende, higni ma noluwo lwenyno, piny nobedo gi kech kod chandruoge mag yuto. Kane lwenyno orumo e higa mar 1918, ji ne tho kech e pinje mang’eny mag Ulaya. E higa mar 1923, pesa mar piny Jerman nobedo maonge tich. Higni auchiel bang’e, yore duto mag yuto nokethore e piny ngima. To ka nochopo e higa mar 1939, Lweny mar Ariyo mar Piny ngima nochakore—kendo ne chalo ka gima lweny mokwongocha ne pod dhi nyime. Ang’o ma nokelo masiche ma oluwore oluworego?

Weche mokor ma yudore e Muma konyowa ng’eyo tiend gik mosetimore e histori mar dhano, to moloyo Muma nyisowa gimomiyo Lweny Mokwongo mar Piny notimore. Yesu Kristo nokoro ni kinde ne dhi chopo ma “oganda noked gi oganda”  kendo kech kod tuoche nopong’ piny. (Mathayo 24:3, 7; Luka 21:10, 11) Ne onyiso jopuonjrene ni masiche ma kamago nobed ranyisi mag ndalo mag giko. Weche momedore yudore e bug Fweny, ma nyiso ni masiche ma timore e piny otudore gi lweny moro ma notimore e polo.—Ne sanduk ma wacho ni  “Lweny e Polo Kendo e Piny.”

Bug Fweny onogo wuoyo kuom ji ang’wen ma oidho ambuoche tiende ni farese. Adek kuom joidh faresego nyiso masiche ma Yesu bende nowuoyo kuomgi—lweny, kech, kod tuoche. (Ne sanduk ma wacho ni  “Be Joidh Farese Ang’wen Miwuoyoe e Muma Pod ni e Ng’wech?”) Nenore maler ni Lweny Mokwongo mar Piny ne okelo masiche ma pod dhi nyime nyaka chil kawuono. Kendo Muma nyiso ni Satan e ng’ama ne otugo masichegi. (1 Johana 5:19) Be chieng’ notiek teko Satan?

Bug Fweny bende nyisowa ni Satan “odong’ mana gi kinde manok.” (Fweny 12:12) Mano e momiyo en gi mirima maduong’ kendo okelo chandruoge mogundho e piny. To komachielo, chandruogegi bende nyisowa ni kinde Satan chiegni rumo.

Lweny Mokwongo mar Piny noloko piny chuth. Kanyo ema lwenje mokwako piny mangima nochako bedoe, kendo mano nomiyo ji ochako ng’anjo ne sirkande kaachiel gi jotend pinjegi. Bende, lwenyno nyiso abidha ni noriemb Satan wuok e polo. (Fweny 12:9) Jatend piny maok neni, notimo mana kaka jatelo marach nyalo timo kong’eyo ni ochiegni gole e kom. Ka loch Satan ochopo e giko, chandruok duto ma Lweny Mokwongo mar Piny nokelo biro rumo.

Kaluwore gi weche mokor e Muma, machiegnini Yesu Kristo Ruodhwa me polo biro ‘ketho tij Satan.’ (1 Johana 3:8) E kindegi, ji tara gi tara lemo mondo Pinyruodh Nyasaye obi. Be itimo kamano in bende? Ka Pinyruodhno obiro, dwach Nyasaye ema biro timore e piny to ok dwach Satan. (Mathayo 6:9, 10) E bwo Pinyruodh Nyasaye, lwenje ma kwako piny ngima ok nobedie, kata mana lweny moro amora ok nobedie! (Zaburi 46:9) Tim kinda ipuonjri e wi pinyruodhno mondo chieng’ ine ka Pinyruodhno kelo kuwe e piny ngima!—Isaiah 9:6, 7.