Cameron: Jon, amor ndi kod mbaka ma wasebedo ka wagoyo e wi Muma. * E kinde mokalo, nipenjo penjo moro e wi Pinyruodh Nyasaye. Nipenjo gimomiyo Joneno mag Jehova wacho ni Pinyruoth nochako locho e higa mar 1914.

Jon: Ee, ne asomo achiel kuom bugeu, to bugno nolero ni Pinyruodh Nyasaye nochako locho e higa mar 1914. Mano nomiyo abedo gi siso mar ng’eyo wachno, nikech ujawacho ni puonj magu duto wuok e Muma.

Cameron: Mano adier, en kamano.

Jon: Anto asesomo Muma te. Kata kamano, ok apar ka asesomo kamoro e Muma ma wuoyo e wi higa mar 1914. Kuom mano, ne adhi e Muma moro manie Intanet mondo atim nonro e wi higa mar “1914.” To ne ayudo ka higano onge kamoro amora e Mumano.

Cameron: Jon, adwa pwoyi kuom weche ariyo. Mokwongo, en ni isesomo Muma te. Mano nyiso kaka ihero Wach Nyasaye adier.

Jon: En kamano. Onge buk moro amora minyalo pim gi Muma.

Cameron: Ayie gi wachno. Mar ariyo, adwa pwoyi kuom somo Muma sama itemo manyo dwoko mag penjo ma in-go. Ne itimo gima Muma jiwowa ni watim. Muma jiwowa ni wasik ‘ka wamanyo’ mondo wang’e tiend weche. * En gima ber ni isebedo kitimo kinda ma kamano.

Jon: Erokamano. Daher dhi nyime puonjruok. Kuom adier, ne atimo nonro momedore kendo nayudo weche moko e wi higa mar 1914 e buk ma wasebedo ka wapuonjoreni. Bugni wuoyo kuom lek moro ma ruoth noleko, lekno wuoyo kuom yath moro maduong’ ma ne otong’ piny, kae to aparo ni yadhno ne odongo kendo.

Cameron: Mmm, en adier. Mano en wach ma nokor mayudore e bug Daniel sula mar 4. Owuoyo e wi lek mar Nebukadereza, ruodh Babulon.

Jon: Ee, mano e ma nawacho. Ne asomo weche ma nokorgo nyadi nwoya. Kata kamano, kawacho awacha adier, ok ane kaka wechego otudore gi Pinyruodh Nyasaye kata gi higa mar 1914.

Cameron: Jon, kata mana janabi Daniel ok nowinjo tiend weche ma ne ondiko kotelne gi roho mar Nyasaye!

Jon: Adier?

Cameron: Kamano. Daniel 12:8, wacho kama: “To koro nawinjo, to wechegi ok nodonjona.”

Jon: To kare ok an kenda ma ok awinj wechego. Mano koro omiyo chunya ogonyore.

Cameron: Adier en ni, Daniel ne ok owinjo tiend wechego nikech kinde ma Nyasaye noketo ne pok ochopo mondo dhano owinjo tiend weche mokor mayudore e bug Daniel. To koro e  ndalowagi, wanyalo winjo tiend wechego e yo maber moloyo.

Jon: Ang’o momiyo iwacho kamano?

Cameron: Koro ne wach ma wasomo e kwan matindo ma luwo. Daniel 12:9 wacho niya: ‘Wechegi oseum, osetwegi gi kido, nyaka ndalo ma wechegi nogikie nochopi.’ Omiyo, weche mokorgi ne idhi winj tiendgi bang’e, e “ndalo ma wechegi nogikie.” Mana kaka wabiro puonjore e puonjruokwa mar Muma, nitie gik mathoth ma nyiso ni wadak e ndalo mowach e ndikono. *

Jon: Koro, be inyalo leronae tiend weche ma ne Daniel okorogo?

Cameron: Abiro temo.

Cameron: We achak ane gi leroni e yo machuok gima Ruoth Nebukadereza noleko. Kae to bang’e wanon tiende lekno.

Jon: Onge wach.

Cameron: E lekno, Nebukadereza noneno yath moro maduong’ kendo mabor ma ne chopo nyaka e polo. Kae to nowinjo ka jaote mar Nyasaye chiko mondo otong’ yadhno piny. Kata kamano, Nyasaye nowacho ni mondo owe kisiki mar tiendene kochung’ e lowo. Bang’ “higini abiriyo,” yadhno ne dhi dongo kendo. * Wach ma nokorno nokwongo chopo kuom Ruoth Nebukadereza owuon. Kata obedo ni ne en ruoth ma rahuma mana kaka yath ma ne bor ma chopo nyaka e polo, en bende ne chalo ka gima ne otong’e piny kuom “higini abiriyo.” Be inyalo paro kaka mano ne otimore?

Jon: Ooyo, ok anyal paro.

Cameron: We aparnigo. Muma wacho ni pach Nebukadereza ne olal kuom higni abiriyo. E kindeno, ne ok onyal locho kaka ruoth. Bang’ higni abiriyogo, pach Nebukadereza noduogo mochako locho kendo. *

Jon: Mmm, awinjo tiend gima ilero. Kata kamano, ere kaka wechego duto otudore gi Pinyruodh Nyasaye kod higa mar 1914?

Cameron: Ka alere e yo machuok, weche mokorgo chopo nyadiriyo. Mokwongo, wechego nochopo ka ne ochung matin loch mar Ruoth Nebukadereza mondo kik dhi nyime. Mar ariyo nochopo ka ne loch mar Nyasaye ochung’ kuom kinde. Omiyo, wach mar ariyono ema otudore gi Pinyruodh Nyasaye.

Jon: Ere kaka ing’eyo ni wach mar ariyono otudore gi Pinyruodh Nyasaye?

Cameron: Mokwongo, weche ma ne okorgo konyowa ng’eyo mano. Daniel 4:17 wacho ni weche mokorgo nondik “mondo jo mangima ging’e ka Ng’a Ma Malo Chutho obedo gi loch kuom piny ruodh dhano; omiyo ng’ato ma en odwaro mondo okaw ruoth, kendo oketo kuom pinyruodhno kata ji ajia.” Be ineno kama wacho ni “piny ruodh dhano”?

Jon: Ee, owacho ni “Ng’a Ma Malo Chutho obedo gi loch kuom piny ruodh dhano.”

Cameron: Iwacho adier. Iparo ni “Ng’a Ma Malo Chutho” en ng’a?

Jon: Aparo ni mano wuoyo kuom Nyasaye.

Cameron: Kamano. Mano nyisowa maler ni wechegi ok wuo mana kuom Nebukadereza kende. Oriwo kata “piny ruodh dhano,” ma en loch ma Nyasaye nigo e wi dhano. To mano en adier ka wanono weche mamoko molworo weche ma nokorgo.

Jon: Mano tiende ang’o?

Cameron: E Muma, bug Daniel wuoyo nyadinwoya kuom Pinyruodh Nyasaye. Bugno siko ka leronwa kaka ibiro chung Pinyruodh Nyasaye e bwo loch mar Wuode ma en Yesu. Kuom ranyisi, we wadog ane chiem matin. Donge inyalo somo Daniel 2:44?

Jon: Anyalo some. Owacho kama: “Kendo e ndalo ma ruodhigo nobedie, Nyasaye manie  polo nochung piny ruoth moro ma ok norum nyaka chieng’, onge oganda moro ma nobedi gi loch kuom piny ruodhno; to enong’iny pinje ruodhigi duto, mi notiekgi, kendo nobedie nyaka chieng’.”

Cameron: Erokamano. Be iparo ni wechego wuoyo kuom Pinyruodh Nyasaye?

Jon: Mmm. Ok an gadier.

Cameron: Ndikono wacho ni Pinyruodhno “nobedie nyaka chieng’.” Pinyruodh Nyasaye biro siko nyaka chieng’, kata kamano be nitie sirkand dhano ma nyalo siko nyaka chieng’?

Jon: Ooyo, aparo ni onge.

Cameron: Ne ane wach machielo ma nokor e bug Daniel ma wuoyo e wi Pinyruodh Nyasaye. Oyudore e Daniel 7:13, 14. Ndikono wuoyo kuom ruoth moro ma biro locho kowacho kama: ‘Nomiye loch gi duong’ kod piny ruoth, ni mondo ogendini duto gi libembini kod ji ma dhogi yore, gitine: lochne en loch ma nyaka chieng’ ma ok norum, kendo piny ruodhe en ma ok nokethre.’ Be nitie wach moro amora miwinjo e weche ma nokorgi motudore gi gima wawuoyoe?

Jon: Owuoyo kuom pinyruoth.

Cameron: Mano adier. To ok en mana pinyruoth moro amora. Kanyo wacho ni Pinyruodhno ne dhi bedo gi teko e wi “ogendini duto gi libembini kod ji ma dhogi yore.” E yo machielo, Pinyruodhno ne dhi locho e wi piny mangima.

Jon: Ne pok afwenyo ni mano e tiend ndikono, iwacho adier. Mano e gima Muma wacho.

Cameron: Bende, ne ane gima weche mokorgo wacho: “Lochne en loch ma nyaka chieng’ ma ok norum, kendo piny ruodhe en ma ok nokethre.” Donge wechegi dwa chal gi ma ne wasomo e Daniel 2:44, koso?

Jon: Ee.

Cameron: We wanwo ane machuok gik ma wasewuoyoe chop sani. Weche ma ne okor e bug Daniel sula mar 4 nondik mondo ji ong’e ni, “Ng’a Ma Malo Chutho obedo gi loch kuom piny ruodh dhano.” Wechego nyiso maler ni weche ma nokorgo ne ok dhi mana chopo kuom Nebukadereza kende, to ne dhi chopo e okang’ maduong’ moloyo. Kendo e bug Daniel mangima, wayudo weche mamoko ma ne okor ma wuoyo kuom kaka ibiro chung Pinyruodh Nyasaye e bwo loch mar Wuode. Kuom mano, be iparo ni owinjore wayie ni weche mokor e bug Daniel sula mar 4 otudore bende gi Pinyruodh Nyasaye?

Jon: Aparo kamano. Kata kamano, pod ok ane tudruok ma wechego nigo gi higa mar 1914.

Cameron: Koro, wadog ane kuom Ruoth Nebukadereza. Par ni en e ma ne ochung’ne yath maduong’ e weche ma nokorgo. Lochne ne ochungi matin e kinde ma ne otong’ yadhno piny kendo kisiki e ma nodong’ kuom higni abiriyo. Mano e kinde ma ne pache olal. Higni abiriyogo ne orumo ka ne pach Nebukadereza oduogo kendo odok e lochne. Weche ma nokorgo nochopo e okang’ mar ariyo ka ne loch mar Nyasaye ochung’ kuom kinde, to ok nikech Nyasaye ne orem e yo moro.

Jon: Mano tiende ang’o?

Cameron: E kinde mag Muma, ruodhi mag Israel ma ne locho e Jerusalem ne chal ka gima gibet e “kom duong’ mar Jehova.” * Ne gilocho e lo Nyasaye. Omiyo, loch mar ruodhigo ne nyiso mana loch mar Nyasaye. Kata kamano, bang’ kinde,  ng’eny ruodhigo noweyo luwo chike Nyasaye, kendo ng’eny joma ne gilocho e wigi bende noweyo luwo chike Nyasaye. Nikech wich teko mar Jo-Israel, Nyasaye ne oweyo mondo otergi e tuech Babulon e higa mar 607 Ka Ndalowa Podi (K.N.P.). Chakre kindeno, onge ruoth ma ne olocho e Jerusalem e lo Jehova. E yo ma kamano, loch mar Nyasaye ne ochung’ kuom kinde. Chop kae, be iwinjo gima atemo lero?

Jon: Awinji.

Cameron: Omiyo, higa mar 607 K.N.P. e ma ne en chakruok mar higni abiriyoka, kata kinde ma loch mar Nyasaye ne dhi chung’ kuom kinde matin. E giko mar higni abiriyo, Nyasaye ne dhi keto jaloch manyien ma ne dhi locho e loye, e polo malo. Mano e kinde ma weche mamoko mokor mwasomo e bug Daniel ne dhi chopo kare. Penjo maduong’ en ni: Higni abiriyogo ne orumo karang’o? Ka wanyalo dwoko penjono, wabiro ng’eyo kinde ma Pinyruodh Nyasaye nochako lochoe.

Jon: Awinji. Dibed ni higni abiriyogo ne orumo e higa mar 1914?

Cameron: Kamano! Iyude.

Jon: Kata kamano, ere kaka wang’eyo mano?

Cameron: E kinde ma Yesu ne nie piny, ne onyiso ni higni abiriyogo ne pok orumo. * Omiyo, nyaka bedni higni abiriyogo ochung’ne higni mang’eny ahinya. Higni abiriyogo ne ochakore higni miche mang’eny kapok Yesu obiro e piny, kendo ne gidhi nyime nyaka kinde matin bang’ ka osedok e polo. Par bende ni tiend weche ma ne Daniel okorogo ok ne dhi fwenyore nyaka “ndalo ma wechegi nogikie nochopi” kata ndalo mag giko. * Gimiwuoro en ni e higni mag 1800-1900, jopuonjre Muma moko ne nigi siso mar ng’eyo tiend weche mokorgo, kendo ne ginono wechego matut. Ne gichako fwenyo ni higni abiriyogo ne dhi rumo e higa mar 1914. Gik madongo kendo malich ma ne otimore chakre higano nyiso ayanga ni Pinyruodh Nyasaye nochako locho e polo. Mago e kinde ma ndalo mag giko nochakoree. Ang’eyo ni wechego oromi paro matut e wigi, . . .

Jon: Ee. Adhi nwoyo wechego kendo mondo awinj tiendgi maber.

Cameron: Kik idew. An be nokawa kinde mang’eny kapok ang’eyo tiend weche ma nokorgo kod kaka ne gichopo. To wach maduong’ie moloyo en ni, ageno ni mbaka mwabedogoni okonyi neno ni weche ma Joneno mag Jehova puonjo e wi Pinyruoth otenore kuom Muma.

Jon: Adier. Asebedo ka awuoro ahinya kaka puonj mau otenore kuom Muma.

Cameron: Kendo aneno ni kata in bende itemo mondo gik ma iyiego otenre kuom Muma. Mana kaka ne asewacho, magi oromi paro matut kuomgi. Samoro pod in-gi penjo mamoko. Kuom ranyisi, wasenwang’o ni higni abiriyo otudore gi wach Pinyruodh Nyasaye kendo ni ne gichakore e higa mar 607 K.N.P. Kata kamano, ere kaka wang’eyo gadier ni higni abiriyogo ne orumo 1914? *

Jon: Penjono osebedo ka chanda.

Cameron: Muma konyowa ng’eyo bor sie mar higni abiriyogo. Be diher mondo wapuonjre wachno chieng’ ma adwogo limi kendo?

Jon: Mano nyalo bedo maber. ▪