E ripot moro ma Jun 2022, jatelo mar World Bank Group nowacho kama: “Pek mag yuto sani en chandruok mokwako piny ngima. Wang’ni nengo gik moko idho, to ji bende onge gi pesa ma ginyalo ng’iewogo gigo.”

 Riwruok mar International Monetary Fund bende nowacho kama: “Nengo mar mafuta kod mar chiemo medore ahinya, kendo mano osemiyo ngima oridore ne joma yutogi ni piny e pinje mopogore opogore.”

 Muma konyowa ng’eyo gimomiyo waromo gi chandruoge mang’eny mag yuto, kaka wanyalo nyagore gi chandruogego, kod geno ma wanyalo bedogo ni chandruoge kaka mago biro rumo chuth.

•    Muma luongo kinde ma wadakiegi ni “ndalo mag giko.”​—2 Timotheo 3:1.

•    Yesu nowacho ni “gik ma kelo luoro” kata ma bwogo ji ne dhi timore e ndalo mag giko. (Luka 21:11) Nengo mag gik moko ma siko ka idho miyo ji luoro. Ji mang’eny nigi parruok e wi kinde ma biro kendo gipenjore ka be gibiro nyalo pidho joutegi.

•    E bug Fweny, nokor ni nengo mar chiemo ne dhi medore e kindegi. Nokor kama: “Ne awinjo gimoro ma chalo gi dwol . . . kawacho niya, ‘Ogudu mar bel koro nengone romo pok jatich kuom odiechieng’ achiel, kendo ogute adek mag oduma bende nengone mana kamano!’”​—Fweny 6:6, The Bible in Luo, 1976.

 Mondo ing’e weche mathoth e wi ndalo mag giko kod gik ma bug Fweny nokoro ni ne dhi timore e ndalogo, ne vidio ma wacho ni Kaka Piny Oselokore Chakre Higa mar 1914 kod sula ma wacho ni “Joidh Farese Ang’wen Gin Jomage?”

•    “Gibiro gero ute kendo ginidagie, gibiro pidho puothe mzabibu kendo chamo olembegi. Ok giniger ute mondo jomamoko e modagie, kendo ok ginipur mondo jomoko nono e mocham.”​—Isaya 65:21, 22.

•    “Cham nobed mang’eny e piny; cham nochieg nyaka e wi gode.”​—Zaburi 72:16.

•    “Jehova wacho niya: ‘Nikech ithiro jo ma sandore, kendo nikech jo modhier chur, abiro a malo mondo akonygi.’”​—Zaburi 12:5. a

 Machiegnini, Nyasaye biro golo chandruoge mag yuto, ok e piny moro achiel kende to e piny duto. Mondo ine kaka obiro timo mano, som sula ma wiye wacho ni, “Be Nitie Kinde ma Chandruoge mag Yuto Norum?”

 Kata mana e kindegi, Muma pod nyalo konyi nyagori gi pek mosebedoe nikech nengo mag gik moko ma siko ka idho. E yo mane? Muma nigi paro ma nyalo konyowa tiyo gi pesa e yo maber. (Ngeche 23:4, 5; Eklesiastes 7:12) Mondo ipuonjri weche momedore, ne sula ma wacho ni, “Linda Mapato Yako” kod ma wacho ni, “Jinsi ya Kuishi Ukiwa na Pesa Kidogo.”