A chhûng thu-ah lût rawh

SIAM A NI EM?

Chêngkawl Chi Khata (Barnacle) Châr Beh Theihna

Chêngkawl Chi Khata (Barnacle) Châr Beh Theihna

 Ramsa chanchin zir mite chuan chêngkawl chi khat (barnacle) chu lung te, khawmual aṭanga lawnga kal kaina tûra an dawh banah te, leh lawng bangah te nghet takin an bet ṭhîn tih an hriatna a rei tawh a. Hêng chêngkawlte châr beh theihna hi mihringte siam chhuah thil chârna dang zawng aia nasain a châr nghet zâwk nia sawi a ni bawk. Thil huha an beh tlat theihna chu tûn thlenga hmuh chhuah a la ni lo.

 Ngaihtuah rawh: Zir chianna aṭangin chêngkawl (barnacle) notêin a kal kual pahin a behna tûr hmun ṭha ber a thlang ṭhîn tih hmuh chhuah a ni a. Chutiang hmun a zawn hmuh hnuah amah aṭangin thil chi hnih a tichhuak ṭhîn a ni. A hmasa zâwk chu tuihnâng mawm a ni a, chu chuan a awmna hmun tûr thlana tui lo awm chu a tihul ṭhîn a ni. Chu tui mawm chuan a thil tih chhuah pahnihna phosphoproteins tia koh, protein-a siam chuan bet nghet thei tûrin a buatsaih bawk a ni.

 Hêng thil chi hnih infin hian bacteria pawhin a tihchhiat theih loh thil chârna nghet tak a siam a ni. A awmna tûr hmun a thlanah a dam chhûnga a awm tawh dâwn avângin he a thil châr behna hi a ngheh a, a tlo a pawimawh hle.

Chêngkawl chi khat (barnacle) taksa chhûnga châr behna zai sînte

 Chêngkawl (barnacle) thil châr behna ang siam hi scientist-te chuan an rin ai daihin a har tih an hria a. He thil hmu chhuaktu team zînga pakhat chuan heti hian a sawi: “Mihring siam chawp ni lo he tuihnâng mak danglam tak hi thil huhah pawh a bet thei a ni,” tiin. He an thil hmuh chhuah hian mi thiamte chu tui hnuaia hman chî thil chârna te, mihring siam chawp ni lo thil chârnate siam chhuak tûrin a ṭanpui thei ang a. Hêng thil chârnate hian electronic hmanrua leh taksa chhûnga phûm chî hmanruate an siam chhuak thei ang.

 Engtin nge i ngaih? Chêngkawl chi khata (barnacle) châr beh theihna hi chanchhâwnna avânga lo awm nge ni a, siam a ni zâwk?