A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

BUNG 10

Thlarau Thil Siamte’n Min Nghawng Dân

Thlarau Thil Siamte’n Min Nghawng Dân
  • Vantirhkohte’n mite an ṭanpui ṭhîn em?

  • Engtin nge thlarau suaksualte’n mihringte an thunun ṭhin?

  • Thlarau suaksualte kan hlauh a ngai em?

1. Engvângin nge vântirhkohte chanchin zir kan duh ang?

TUEMAW hre chiang tak zet tûr chuan an chhûngkaw chanchin engemaw hriat a ngai tlângpui a. Chutiang bawkin, Pathian Jehova hre chiang tûr chuan a vântirhkoh chhûngkuate hriat a ngai a ni. Bible chuan vântirhkohte chu “Pathian fate” tiin a ko va. (Joba 38:7) A nih leh, Pathian thiltumah mawhphurhna eng nge an neih le? Mihring chanchinah tel vena an nei em? Vântirhkohte chuan i nunah nghawng an nei em? An nei a nih chuan, engtin nge an nghawng che?

2. Vântirhkohte chu tu siam nge ni a, engzât nge an nih?

2 Bible chuan vântirhkohte chungchâng vawi tam tak a sawi a. An chanchin hriat tam lehzual nân chûng a sawite zînga ṭhenkhat chu i lo ngaihtuah ang u. Vântirhkohte chu tu siam nge ni? Kolossa 1:16 chuan: “Amahah [Isua Kristaah] chuan engkim siam a ni a, vâna awmte, leia awmte nên,” tiin a sawi. Chuvângin, vântirhkoh tia kan koh thlarau thil siam zawng zawngte chu Pathian Jehova’n a Fapa, a fa tîr hmanga a siam vek an ni. Vântirhkoh engzât nge awm? Bible chuan vântirhkoh maktaduai tam tak an awm a, an vaiin thiltithei tak an ni vek tih min hrilh a ni.—Sâm 103:20. *

3. Joba 38:4-7-in vântirhkohte chungchâng eng nge min hrilh?

3 Pathian Thu, Bible chuan leilung nghahchhan din a nih laiin, “Pathian fate zawng zawng an au,” tih min hrilh a. (Joba 38:4-7) Vântirhkohte chu mihringte siam a nih hma, leilung siam a nih hma daih aṭangin an awm tawh a ni. He Bible thu hian vântirhkohte chu ‘an zaikhâwm’ a tih avângin, an hlimzia a lantîr a; chu chuan rilrua thil vei an neih theihzia a târ lang bawk. “Pathian fate zawng zawng” chu an hlim tlâng vek tih chhinchhiah la. Chutih lai chuan, vântirhkoh zawng zawngte chu Pathian Jehova rawng bâwl chhûngkaw inlungrual tak zîngah an tel a ni.

VANTIRHKOH ṬANPUINA LEH VENHIMNA

4. Engtin nge Bible-in vântirhkoh rinawmte’n mihringte thiltih an ngaihvenzia a târ lan?

4 Mihring hmasa ber siam an hmuh phat aṭangin, thlarau thil siam rinawmte chuan mihring chhûngkaw ṭhan chhoh zêl dân tûr leh Pathian thiltum thlen famkim chhoh dân tûr chu an ngaihven hle a. (Thufingte 8:30, 31; 1 Petera 1:11, 12) Amaherawhchu, hunte a liam zêl a, mihring a tam zâwkte’n anmahni hmangaihtu Siamtu rawng bâwl chu an bânsan tih vântirhkohte chuan an hmu chho zêl a. Chu chuan vântirhkoh rinawmte chu a tilungngai hle ngei ang. Kawng lehlamah chuan, mi pakhat lek pawh Jehova lama a hawikîr chuan, ‘vântirhkohte zîngah lâwmna’ a awm ṭhîn a ni. (Luka 15:10) Vântirhkohte chuan chutiang khawpa Pathian rawngbâwltute an ngaihsak avângin, Jehova’n leia a chhiahhlawh rinawmte tichak tûr leh vênghim tûra a hman fo chhan chu kan hre thiam thei a ni. (Hebrai 1:7, 14) Entîrna ṭhenkhat lo ngaihtuah ta ila.

“Ka Pathian chuan a vântirhkoh a rawn tîr a, sakeibaknei kâte a tichîp.”—Daniela 6:22

5. Bible-ah vântirhkoh ṭanpuina târ langtu entîrna eng nge kan hmuh?

5 Vântirhkoh pahnihin mi fel Lota leh a fanute chu khawpui suaksual tak Sodom leh Gomorra aṭanga hruai chhuakin chu khawpui tihchhiatna ata dam khawchhuak tûrin an ṭanpui a. (Genesis 19:15, 16) Kum za bi engemaw zât a liam hnuah, zâwlnei Daniela chu sakeibaknei pûkah paih a ni a; mahse, ani chu tihnatin a awm lo, amah ngei chuan: “Ka Pathian chuan a vântirhkoh a rawn tîr a, sakeibaknei kâte a tichîp a,” tiin a sawi a ni. (Daniela 6:22) C.E. kum zabi khatnaah, vântirhkoh chuan tirhkoh Petera chu tân in aṭangin a chhuah a. (Tirhkohte 12:6-11) Chu bâkah, vântirhkohte chuan Isua chu a lei lam rawngbâwlna ṭan tirh lam khân an ṭanpui bawk a. (Marka 1:13) Tin, Isua a thih hma lawk pawh khân, vântirhkoh pakhat rawn inlârin, a rawn “tiharh” bawk a ni. (Luka 22:43) Isua tân a nuna hun pawimawh lai taka vântirhkoh ṭanpuina dawn chu a va thlamuanthlâk dâwn êm!

6. (a) Engtin nge tûn laiah vântirhkohte’n Pathian mite an vênhim? (b) Tûnah hian eng zawhnate nge kan ngaihtuah ang?

6 Tûn laiah hian, vântirhkohte chu leia Pathian mite hnênah an inlâr tawh lo va. Mihring mita hmuh theih ni lo mah se, Pathian vântirhkoh thiltithei takte chuan a mite chu an la humhim reng a, a bik takin, thlarau lama thil hlauhawmte lakah an vêng a ni. Bible chuan: “Amah ṭihtute chu, an vêlah LALPA vântirhkoh chuan a awm chilh a, a chhanhim ṭhîn,” a ti. (Sâm 34:7) Engvângin nge chûng thute chu kan tân thlamuanthlâk tak a nih ang? A chhan chu min tihchhiat tum thlarau thil siam suaksual hlauhawm tak takte an awm vâng a ni. Chûngte chu tute nge an nih? Khawi aṭangin nge an lo awm? Engtin nge min tihnat an tum? A chhânna hriat nân, mihring chanchin inṭan tirh phata thilthleng engemaw chu tawi têin ngaihtuah ta ila.

KAN HMELMA THLARAU THIL SIAMTE

7. Mite Pathian hawisantîr a tumna kawngah Setana chu eng angin nge a hlawhtlin?

7 He lehkhabu Bung 3-naa kan zir tawh ang khân, vântirhkohte zînga pakhat chuan mi dangte awp châkna a neih avângin, Pathian a hawisan a. Chu vântirhkoh chu, a hnuah chuan Diabol-Setana tia hriat a ni. (Thu Puan 12:9) Evi a bum aṭanga kum zabi 16 chhûng zawng chuan, Setana chuan mi rinawm tlêm tê Abela te, Enoka te, leh Nova te tih chauh loh mi dang zawng zawng deuhthaw chu Pathian hawisan tûrin a thlêm thlu thei hial a ni.—Hebrai 11:4, 5, 7.

8. (a) Engtin nge vântirhkoh ṭhenkhat chu ramhuai an lo nih? (b) Nova hun laia Tuilêta an him theih nân ramhuaiho khân eng nge an tih ngai?

8 Nova dam lai khân, vântirhkoh dangte pawh Jehova lakah an hel a. Anni chuan vâna Pathian chhûngkaw zînga mi an nihna chu kalsanin, mihring taksa puin leiah an rawn chhuk a ni. Engvângin nge? Genesis 6:2-ah chuan: “Pathian fapate chuan mihring fanute chu hmêl ṭha takin an hmu a; tichuan an duhzâwng apiangte chu nupuiahte an lo nei ta ṭhîn a,” tiin kan chhiar a ni. Mahse, Pathian chuan chûng vântirhkohte thiltih leh a rah chhuah mihringte chhiatna a awm zêl chu a phal lo. Chuvângin, lei pum puiah hian tui a lêttîr a, chu chuan mi suaksual zawng zawng chu a tiboral vek a, a chhiahhlawh rinawmte erawh a humhim thung a ni. (Genesis 7:17, 23) Chutiang chuan, vântirhkoh helte, a nih loh leh ramhuaihote chu an mihring taksa kalsan a, thlarau thil siam anga vâna lêt leh tûra tih luih an ni ta a. A hnua “Ramhuai lal” lo ni ta Diabola lam ṭangah an insiam ta a ni.—Matthaia 9:34.

9. (a) Ramhuaiho kha vâna an kîr leh khân engtin nge an awm? (b) Ramhuaiho chungchângah eng nge kan ngaihtuah ang?

9 Vântirhkoh thuawih lo hote vâna an kîr leh chuan, anni chu an chunga rorêltu Setana ang bawka an chipuite zîng ata hnawhchhuah an ni a. (2 Petera 2:4) Tûnah chuan mihring taksa pu leh thei tawh lo mah se, mihringte chungah thununna ṭha lo tak an la nei reng a ni. Dik tak chuan chûng ramhuaiho ṭanpuinain, Setana chuan ‘khawvêl zawng zawng a bum’ a ni. (Thu Puan 12:9; 1 Johana 5:19) Engtin nge a bum? Ramhuaiho chuan mite hruai bo nâna duan tih dânte chu an hmang deuh ber a. (2 Korinth 2:11) Chûng zînga ṭhenkhat chu i lo ngaihtuah ang u.

RAMHUAIHOTE’N MIN HRUAI BO DAN

10. Eng nge dawithiamna chu?

10 Mite hruai bo nân ramhuaiho chuan dawithiamna an hmang a. Dawithiamna chu mi dang kal tlang emaw, mahni ngei emawa ramhuaiho nêna inkûngkaihna neih hi a ni. Bible chuan dawithiamna a sawi chhe hle a, chûng nêna inkaihhnawih thil rêng rêng laka inthiar fihlîm tûrin min vaukhân a ni. (Galatia 5:19-21) Sangha man nâna sa chah a ṭangkai ang bawkin, dawithiamna chu ramhuaihote tân a ṭangkai hle a ni. Sangha mantu chuan sangha chi hrang hrang man nân sa chah chi hrang hrang a hmang a. Chutiang bawk chuan, thlarau suaksualte pawhin mi chi hrang hrangte chu an thu hnuaia an dah theih nân dawithiamna chi hrang hrang an hmang ve bawk a ni.

11. Eng nge aienna chu ni a, engvângin nge kan pumpelh ang?

11 Ramhuaihovin sa chah anga an hman chi khat chu aienna hi a ni. Eng nge aienna chu? Nakina thil lo thleng tûr hriat tumna a ni. Aienna pêng ṭhenkhat chu arsi en leh lehkhaden hmanga aienna te, lung fîm mûm hmanga aien te, kutze en te, leh mumang hrilhfiah tumna te a ni a. Mi tam tak chuan aien hi thil pawi lovah ngai mah se, Bible chuan nakin hun tûr sawi lâwktute leh ramhuaiho chu an inzawm tlat tih a târ lang. Entîr nân, Tirhkohte 16:16-18 chuan ‘ramhuai aienthiam zâwl’ avânga nula pakhatin “ai en” thiamna a neih thu a sawi a. Mahse, a kawchhûng ata ramhuai chu hnawhchhuah a nih hnu chuan, a ai en theihna chu a hloh ta a ni.

Ramhuaihote chuan mite bum nân thil chi hrang hrang an hmang

12. Engvângin nge mitthite nêna inbiak pawh tum chu a hlauhawm?

12 Ramhuaihote’n mite an hruai bo dân kawng dang leh chu mitthite biak pawh tumna hi a ni. An hmangaih tak sûn tate chu mitthite chungchânga ngaih dân dik lo takte bumin an awm fo ṭhîn a. Ramhuai zâwltu chuan mitthi chungchâng thu engemaw tak sawiin, mitthi ta ang chiahin a rawn ṭawng chhuak pawh a ni thei. Chu mi avâng chuan, mi tam takte chuan mitthite chu an la nung reng a, anmahni biak pawhna chuan a la damte chu hnêm thei tûrah an ring tlat a ni. Mahse, chutianga “inhnemna” chi rêng rêng chu a dik lo hulhual a, a hlauhawm hle bawk. Engvângin nge? A chhan chu ramhuaiho chuan mitthi ta aw ang chiah an zir theiin, ramhuai zâwltu hnênah mitthi ta chanchin an hriattîr theih bawk vâng a ni. (1 Samuela 28:3-19) Chu bâkah, Bung 6-naa kan zir tawh angin, mitthi chu a awm tawh lo. (Sâm 115:17) Chuti chu, “mitthi biak chîng mi te” chu thlarau suaksualho hruai bovin an awm a, anni chuan Pathian duh dân nên inkalhin thil an ti a ni. Chuvângin, ramhuaihote’n sa chah ang maia an hman thil hlauhawm takte chu harhfîm takin hnâwl tlat ang che.

13. Ramhuaiho hlau ṭhîn mi tam takin eng nge an tih theih?

13 Thlarau suaksualho chuan mite chu an hruai bo satliah mai pawh ni lovin an tihṭhaih tel bawk a. Setana leh a ramhuaiho chuan hrên beh an ni ṭêp tawh tih an inhriat avângin tûn hma zawng aia nasain sual rawng an bâwl a ni. (Thu Puan 12:12, 17) Chutichung pawhin, nî tina chutiang thlarau suaksualte hlau rêng rênga khawsa ṭhîn mi sâng tam takte chu an hlauhna ata an chhuak zalên thei a ni. Engtin nge an chhuah theih? Mi chu dawithiamna nên lo inkûngkaih ṭhîn tawh pawh ni se, ani chuan eng nge a tih theih?

THLARAU SUAKSUALHOTE DO DAN

14. Kum zabi khatnaa Ephesi khuaa Kristiante angin, engtin nge thlarau suaksualho lak ata chu kan tâl chhuah theih?

14 Bible chuan thlarau suaksualhote do dân leh an lak ata tâl chhuah dân min hrilh a. Kum zabi pakhatnaa Ephesi khawpuia Kristiante entîrna siam kha han ngaihtuah teh. Ṭhenkhat chuan Kristian an nih hma chuan dawithiamna an lo hmang ṭhîn a. Dawithiamna aṭanga tâl chhuah an tum tâkah chuan eng nge an tih? Bible chuan: “Dawihmang a ṭhen tam tak pawhin an lehkhabute an rawn la khâwm a, mi zawng zawng mithmuhah an hâl ta a,” tiin a sawi. (Tirhkohte 19:19) An dawihmanna lehkhabute hâlin, chûng Kristian lo ni tharte chuan tûn lai huna thlarau suaksualho do duhte tân entawn tûr an lo siam a ni. Jehova rawngbâwl duh apiang chuan dawithiamna nêna inkaihhnawih thil engpawh chu an hnâwl vek tûr a ni. Chutah chuan dawithiamna leh chutiang thilte tihchâk awm tak leh phûrawm tak anga lantîr thei lehkhabute, magazine-te, film-te, lehkha târte, leh rimawite a tel vek a ni. Tin, chûng zîngah chuan ramhuai laka invên nâna hman chi thil rêng rêngte pawh a tel bawk.—1 Korinth 10:21.

15. Thlarau suaksualho do tûrin, eng nge kan tih ngai?

15 Ephesi khuaa Kristiante’n an dawi hmanna lehkhabute an tihral hnu kum engemaw zâtah, tirhkoh Paula chuan: “Kan buante hi . . . thlarau sualho awmte an ni zâwk e,” tiin an tân a lo ziak a. (Ephesi 6:12) Ramhuaiho chu an tlâwm mai lo. Mihringte chungah thu neih an la tum reng a ni. Chuvângin, chûng Kristiante chuan eng dang nge an la tih ngai? Paula chuan: “Chûng lo pawh chu rinna phaw la ula, chu mi chuan mi sual [Setana] thal alh thei zawng zawng chu in timit thei ang,” tiin a ziak a ni. (Ephesi 6:16) Kan rinna phaw a ngheh zawh poh leh thlarau suaksualhote chu kan do thei lehzual ang.—Matthaia 17:20.

16. Engtin nge kan rinna kan tihngheh theih?

16 A nih leh, engtin nge kan rinna chu kan tihngheh theih ang? Bible zirna hmangin kan tinghet thei a ni. Kulh bang nghehna chu a lungphûm ngheh dânah a innghat a. Chutiang bawk chuan, kan rinna ngheh dân chu a lungphûmah a innghat a, chu chu Pathian Thu, Bible hriatna dik tak hi a ni. Nî tin Bible kan chhiar a, kan zir ziah bawk chuan kan rinna chu a lo nghet sawt ang. Kulh bang nghet tak angin, chutiang rinna chuan thlarau suaksualho thununna lak ata min hum dâwn a ni.—1 Johana 5:5.

17. Thlarau suaksualho do nân eng thil nge tih ngai?

17 Ephesi khuaa Kristiante khân eng thil nge an tih belh ngai? Anni chu ramhuai biaknaa khat khawpuia an chên avângin, humhim an la ngai zêl a ni. Chuvângin, Paula chuan: “Ṭawngṭaina leh dîlna tinrêngin eng hun pawha thlarauva ṭawngṭaiin . . . ngaihven rawh u,” tiin a hrilh a ni. (Ephesi 6:18) Keini pawh ramhuai biaknaa khat khawvêla chêng kan nih avângin, thlarau suaksualhote do nân Jehova hnênah a humhimna dîla tih tak zeta kan ṭawngṭai chu a pawimawh tak zet a. Kan ṭawngṭainaah Jehova hming chu kan lam a ngai tel bawk a ni. (Thufingte 18:10) Chuvangin, Pathian hnênah Diabol-Setana, “Mi sual lakah chuan min chhandam zâwk ang che” tiin kan dîl reng tûr a ni. (Matthaia 6:13) Jehova chuan chutianga tih tak zeta ṭawngṭaina chu a chhâng ang.—Sâm 145:19.

18, 19. (a) Eng vângin nge thlarau thil siam suaksualte kan dona kawngah hnehna kan chang ngei dâwn tih kan chian theih? (b) Bung 11-naah eng zawhna nge chhân ni dâwn?

18 Thlarau suaksualho chu hlauhawm hle mah se, Diabola kan do va, Pathian duhzâwng tia Amah kan hnaih tlat chuan anni chu kan hlauh a ngai lo. (Jakoba 4:7, 8) Thlarau suaksualho thiltihtheihna chuan chin tâwk a nei a. Anni chu Nova dam lai khân hrem an lo ni tawh a, nakînah an chunga rorêlna hnuhnûng ber chu an la hmachhawn leh ngei ngei dâwn a ni. (Juda 6) Jehova vântirhkoh thiltithei takte’n min vênghim a ni tih hre reng bawk ang che. (2 Lalte 6:15-17) Chûng vântirhkohte chuan thlarau suaksualho dona kawnga kan hlawhtlin dân hmuh chu an châk tak zet a ni. Vântirhkoh felte chu kan tân an lo ṭang nasa hle tia sawi theih a ni. Chuvângin, Jehova leh a thlarau thil siam rinawm takte hmanga din a chhûngkua chu i hnaih tlat ang u. Dawithiamna chi rêng rêng pumpelhin, Pathian Thua zilhna chu englai pawhin i zâwm zêl bawk ang u. (1 Petera 5:6, 7; 2 Petera 2:9) Chutiang chuan, thlarau thil siam suaksualho kan dona kawngah chuan kan hlawhtling ngei ang tih kan hre chiang thei a ni.

19 Mahse, Pathianin mite chunga hrehawm tawrhna tam tak thlentu thlarau suaksualte leh suahsualnate a awm chu engvângin nge a phal? Chu zawhna chu Bung 11-ah chhân a ni ang.

^ par. 2 Vântirhkoh felte chungchângah, Thu Puan 5:11 chuan: “An tam lam chu a sînga sîng hmun sîng tam tak leh, a sânga sâng hmun sâng tam tak a ni,” tiin a sawi. Chuvângin, Bible chuan vântirhkoh maktaduai têl siam an nihzia a târ lang ngei a ni.