A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

BUNG 6

Intihhlimna Ṭha Thlan Dân

Intihhlimna Ṭha Thlan Dân

‘In tih apiang chu Pathian ropuina tûr hlîrin ti rawh u.’—1 KORINTH 10:31.

1, 2. Intihhlimna chungchângah eng duhthlanna nge kan siam ngai?

THEI tui tak ei tum angah han inchan ta la; mahse, a ṭhen lai chu a lo ṭawih reng tih i hmu a ni. Eng nge i tih ang le? A ṭawih lai pawh telin a pumin i ei thei a; a pumin i paih thei bawk a; a nih loh leh a ṭawih lai paihin a ṭha lai chauh i ei thei bawk a ni. Eng nge i thlan ang?

2 Intihhlimna chuan chu thei nêna inanna lai a nei a. Intihhlim duh châng i nei mai thei; mahse, tûn laia intihhlimna tam tak chu a ṭha lo va, thei ṭawih ang mai a ni hial thei a ni. A nih chuan eng nge i tih tâk ang? Mi ṭhenkhat chuan thil ṭha lote chu pawm zamin, he khawvêlin a pêk intihhlimna apiang chu an pum hmawm a. Mi dangte chuan thil hlauhawm engpawh laka invên nân, intihhlimnate chu an hnâwl vek pawh a ni thei. Mi dang lehte chuan intihhlimna ṭha lote chu fîmkhur taka pumpelhin, ṭha thawkhata ngaih theihte chu an en mai thei bawk. Pathian hmangaihnaa invawng ṭha tûrin eng duhthlanna nge i siam ang?

3. Tûnah eng nge kan ngaihtuah ang?

3 Kan zînga a tam zâwk chuan a pathumna chu kan thlang ngei ang. Intihhlimna ṭhenkhat neih a ngai tih chu kan hria; mahse, intihhlimna thianghlim chauh neih kan duh a ni. Chuvângin, intihhlimna ṭha leh ṭha lo thliar hran theih dân kan ngaihtuah chu a ngai a ni. Mahse, kan intihhlimna thlanin Jehova chibai kan bûknaa nghawng a neih theih dân chu i lo sawiho hmasa ang u.

‘IN TIH APIANG CHU PATHIAN ROPUINA TUR HLIRIN TI RAWH U’

4. Engtin nge kan inpumpêkna chuan intihhlimna kan thlan chu a nghawng ang?

4 Tûn hnai mai khân, kum 1946-a baptisma chang Thuhretu kum upa tawh tak pakhat chuan: “Baptisma channa thusawi zawng zawnga telin, keima channa tûr ang hrimin ngun takin ka ngaithla ṭhîn,” tiin a sawi a. Engvângin nge? Heti hian a hrilhfiah a ni: “Ka inpumpêkna hriat reng chu rinawm reng nâna thil pawimawh tak a ni,” tiin. Chu ngaih dân chu i pawm ngei ang. Jehova rawngbâwl nâna i nun pum hman i intiamna hriat rengna chuan chhel tûrin a chêttîr ang che. (Thuhriltu 5:4 chhiar rawh.) Dik takin, i inpumpêkna chhût ngun leh ṭhinna chuan Kristian rawngbâwlna i thlîr dân chauh ni lovin, intihhlimna pawh tiamin i thiltih apiang chu a nghawng ang. Chu thudik chu tirhkoh Paula chuan a hun laia Kristiante hnênah: “In ei pawhin, in in pawhin, in tih apiangah pawh, Pathian ropuina tûr hlîrin ti rawh u,” tia ziakin a târ lang a ni.—1 Korinth 10:31.

5. Engtin nge Leviticus 22:18-20 chuan Rom 12:1-naa tel vaukhânna chu hmu thiam tûra min ṭanpui?

5 I thiltih apiang chu Jehova i biakna nên a inkûngkaih a. Paula chuan, chu thu dik chu a Kristian unaute rilrua a tuh ngheh theih nân, Rom khuaa mite hnêna a lehkha thawnah awmze thûk tak nei ṭawngkam a hmang a. Anni chu: “Inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlâk ni tûrin in taksa chu inhlânah ka ngên a che u; chu chu in rawngbâwlna âwm rêng a ni,” tiin a fuih a ni. (Rom 12:1) I taksaah chuan i rilru, i thinlung, leh i chakna a tel a. Chûngte chu Pathian rawngbâwlnaah i hmang vek a ni. (Marka 12:30) Paula chuan chutianga thinlung zawng zawnga rawngbâwlna chu inthawina tiin a sawi a. Chu ṭawngkamah chuan vaukhânna a tel. Mosia Dân hnuaiah chuan, inthawina sawisêl kai chu Pathianin a pawm lo va. (Leviticus 22:18-20) Chutiang bawkin, Kristianin thlarau lam inthawina a hlan chu kawng eng emaw taka a bawlhhlawh chuan Pathianin a pawm lo vang. Mahse, chutiang chu engtin nge a thlen theih?

6, 7. Engtin nge Kristian chuan a taksa chu a tihbawlhhlawh theih a, eng nge a rah chhuah theih?

6 Paula chuan Rom khuaa Kristiante chu: “In taksa pêngte . . . sualna hnênah pe phal . . . suh u,” tiin a fuih a. ‘Taksa thiltihte thlarauva tihlum’ tûrin anni chu a hrilh bawk a ni. (Rom 6:12-14; 8:13) A lehkha thawn tîr lamah, chutiang ‘taksa thiltih’ entîrna ṭhenkhat chu a sawi a. Sual nei mihringte chungchângah heti hian kan chhiar a ni: ‘An chu ânchhe lawhnain a khat a.’ “An ke chu thisen chhuah tûrin a pên chak a.” “An mithmuhah Pathian ṭihna rêng a awm lo,” tiin. (Rom 3:13-18) Kristian pakhatin a taksa pêngte chu chutiang thil sual tih nâna a hman chuan a taksa chu a tihmêlhem a ni. Entîr nân, tûn laiah pawh Kristianin saruak lem leh thuziakte emaw, nunrâwng taka tharum thawhna ang chite emaw a en luih chuan, ‘[a mit chu] sualna hnênah a pe’ tihna a ni a, chutiang chuan a taksa pum chu a tibawlhhlawh a ni. Pathian a biakna chu inthawina thianghlim a ni tawh lo va, Pathian tân pawm theih a ni tawh lo. (Deuteronomy 15:21; 1 Petera 1:14-16; 2 Petera 3:11, 12) Intihhlimna thianghlim lo ûmna rah chhuah chu a va râpthlâk êm!

7 Kan intihhlimna thlan chuan kan chungah nghawng pawi tak a nei tih a chiang hle. Chuti a nih chuan, Pathian hnêna kan inthawina tibawlhhlawh lo va, tiduhawm zualtu intihhlimna thlan chu kan duh ngei ang. Tûnah chuan, intihhlimna ṭha leh ṭha lo kan thliar hran theih dân i lo sawiho tawh ang u.

“SUAL LAM CHU HUA ULA”

8, 9. (a) A tlângpuia kan ṭhen theih intihhlimna chi hnih chu eng nge ni? (b) Eng ang intihhlimnate nge kan hnâwl a, engvângin nge?

8 A tlângpuiin, intihhlimna chu chi hnihin a ṭhen theih a. Pakhat chu Kristiante’n an pumpelh ngei tûr a ni a; a dang chu Kristiante’n pawm tlâk emaw, tlâk loh emawa an ngaih theih intihhlimna a ni. A hmasa zâwk, Kristiante pumpelh tûr intihhlimna chungchâng aṭangin i lo sawi ṭan ang u.

9 Bung 1-naa kan hriat tawh angin, intihhlimna ṭhenkhatah chuan Bible-in chiang taka a dem thiltihte a tel a. Entîr nân, nunrâwnna râpthlâk tak te, ramhuai lam thil te, saruak lem leh thuziak te, a nih loh leh nungchang bawlhhlawhna thiltihte chawi lârna website-te, film-te, TV program-te, leh rimawite hi han ngaihtuah teh. Kristian dikte chuan Bible dân leh thu bulte bawhchhiatna thil pawm theih anga târ langtu chutiang intihhlimna bawlhhlawhte chu an hawisan tûr a ni. (Tirhkohte 15:28, 29; 1 Korinth 6:9, 10; Thu Puan 21:8) Chutiang intihhlimna ṭha lote i hnâwlna chuan Jehova hnênah ‘sual lam i huat’ tak zetzia leh eng lai pawhin ‘sual i kalsan’ tih a târ lang a. Chutiang chuan, “rinna dik tak,” a nih loh leh vervêkna tel lo rinna i nei tihna a ni.—Rom 12:9; Sâm 34:14; 1 Timothea 1:5.

10. Intihhlimna chungchângah eng ang ngaihtuahna nge hlauhawm a, engvângin nge?

10 Mahse, mi ṭhenkhat chuan nungchang bawlhhlawhna târ langtu intihhlimna en chu thil pawi lovah an ngai mai thei a. Anni chuan, ‘Chutiang thilte chu film-ah emaw, TV-ah emaw ka en mai thei; a takah chuan ka ti ngai lo vang,’ tiin an ngaihtuah a. Chu ngaihtuahna chu inbumna hlauhawm tak a ni. (Jeremia 17:9 chhiar rawh.) Jehova thil huatte hmanga kan intihhlim chuan, ‘sual lam kan hua’ kan ti thei tak zet ang em? Chûng thil ṭha lote kan en a, kan chhiar a, kan ngaihthlâk fona chuan kan hriat theihna chu a tichawmawlh ang. (Sâm 119:70; 1 Timothea 4:1, 2) Chûng thiltihte chuan kan thiltih emaw, mi dangte thil sual tih kan thlîr dân emaw chu a nghawng thei a ni.

11. Intihhlimna chungchângah Galatia 6:7 thu hi engtin nge a dik?

11 Chutiang chu a thleng tak tak a ni. Kristian ṭhenkhat chuan intihhlim nâna an en ṭhinte thununa awmin, nungchang bawlhhlawhna thilte an ti a. Anni chuan: “Miin a theh apiang, chu mi vêk chu a seng bawk dâwn,” tih chu mahni ngeia an tawn hnuah chauh an hria a ni. (Galatia 6:7) Mahse, chutiang rah chhuah ṭha lo tak chu pumpelh theih a ni a. I rilruah nungchang thianghlimna i theh chuan, i nunah hlim takin thil ṭha i seng ang.—Phêk 67-naa “ Eng Intihhlimna Nge Ka Thlan Ang?” tih bâwm chu en rawh.

BIBLE THU BULTE ṬANCHHAN MI MAL THU TLUKNATE

12. Engtin nge Galatia 6:5 chu intihhlimna nêna a inkûngkaih a, mi mala thu tlûkna siamnaah eng kaihhruaina nge kan neih?

12 Tûnah chuan a pahnihna, Pathian Thu-in chiang taka a dem ni si lo, a pawm ni chuang si lo intihhlimna chungchâng chu ilo sawiho vang u. Chutiang intihhlimna thlannaah, Kristian tinte chuan mahniin thu tlûkna an siam ṭheuh tûr a ni. (Galatia 6:5 chhiar rawh.) Mahse, chutiang chi duhthlanna kan siam a ngaih hunah chuan kaihhruaina nei lo kan ni lo. Bible-ah chuan Jehova thil ngaihtuah dân hriat thiamna min petu thu bulte a chuang a. Chûng thu bulte ngaihsakna hmangin, intihhlimna kan thlanna pawh tiamin, thil engkimah “Lalpa duhzâwng eng nge ni tih,” kan hre thei a ni.—Ephesi 5:17.

13. Engin nge Jehova tilâwm lo thei intihhlimna pumpelh tûrin min chêttîr ang?

13 Nungchang lam thila Kristiante ngaih dân leh hriatthiam dân a inang vek lo chu a hriatthiamawm hle a. (Philippi 1:9) Chu bâkah, Kristiante chuan intihhlimna chungchângah duhzâwng a inang lo tih an hria a. Chuvângin, Kristian zawng zawng chuan thu tlûkna thuhmun an siam vek chu kan beisei tûr a ni lo. Chuti chung chuan, Pathian thu bulte’n kan rilru leh thinlung a thunun zawh poh leh Jehova tilâwm lo thei intihhlimnate pumpelh chu kan duh lehzual ang.—Sâm 119:11, 129; 1 Petera 2:16.

14. (a) Intihhlimna thlan hunah eng nge kan ngaihtuah tel ang? (b) Engtin nge nunah thlarau lam thil kan dah pawimawh ber theih?

14 Intihhlimna thlan hunah, thil pawimawh dang ngaihtuah tûr a awm a, chu chu i hun hman zât hi a ni. Intihhlimna i thlan chuan i thil pawm theihte a târ lan rualin, chu mi atâna i hun hman zât chuan i thil ngaih pawimawhte a târ lang thung. Kristiante tân chuan thlarau lam thil chu a pawimawh ber a ni. (Matthaia 6:33 chhiar rawh.) A nih chuan, i nunah thlarau lam thil i ngai pawimawh ber a ni tih lantîr tûrin eng nge i tih theih? Tirhkoh Paula chuan: “Mi fing lote anga awm lovin mi fingte anga awm zâwkin, in awm dânah fîmkhur rawh u; . . . remchânnate lei zêl rawh u,” a ti a. (Ephesi 5:15, 16) Intihhlimna atâna hun hman zât tûr bi tukna chuan “thil pawimawh zâwkte”—i thlarau lam ṭhatna tûr thiltihte—tih nâna hun nei tûrin a ṭanpui ang che.—Philippi 1:10 NW.

15. Engvângin nge intihhlimna thlan hunah a him tâwk tûra thlan chu a finthlâk?

15 Intihhlimna kan thlan hunah, a him tâwk tûra thlan chu a finthlâk a. Chu mi awmzia chu eng nge ni? Thei rah entîrna kha han ngaihtuah leh teh. A ṭawihna lai i ei palh loh nân, a chhe lai chauh ni lovin, a sa ṭha lai pawh i paih tel a ni. Chutiang bawk chuan, intihhlimna thlannaah pawh a him tâwk tûra thlan chu a finthlâk a ni. Kristian fing chuan Bible thu bulte nêna inkalh intihhlimna chauh ni lovin, rinhlelh kai emaw, thlarau lama min tichhe thei thilte telna emaw pawh a pumpelh a ni. (Thufingte 4:25-27) Pathian Thu kaihhruaina zawm tlatna chuan chutianga ti tûr chuan a ṭanpui ang che.

“A THIANGHLIM APIANG”

Intihhlimna thlan huna Pathian thu bulte hmanna chuan thlarau lam chhiatna lakah min vênghim

16. (a) Engtin nge nungchang lama Jehova thlîr dân kan neihzia kan târ lan theih? (b) Engtin nge Bible thu bulte nunpui chu i nun dân a lo nih theih?

16 Intihhlimna thlan hunah, Kristian dikte chuan Jehova thlîr dân chu an ngaihtuah hmasa ṭhîn a. Bible chuan Jehova rilru veizâwng leh tehnate chu a târ lang a ni. Entîr nân, Lal Solomona chuan Jehova thil huat zâwng ṭhenkhat a sawi a, chûngte chu “lei daw thei te, pawi khawih lo thisen chhuahna kut te, thil ṭha lo suangtuah ṭhîn thinlung te, pawi khawih tûra ngal chak te,” a ni. (Thufingte 6:16-19) Jehova thlîr dân chuan engtin nge i thlîr dân a nghawng ang? “Aw LALPA hmangaihtute u, sual haw rawh u,” tiin fakna hla phuahtu chuan min fuih a. (Sâm 97:10) Intihhlimna i thlante chuan Jehova thil huatzâwngte i haw tak zet tih a târ lan a ngai a ni. (Galatia 5:19-21) Mite hmuh lai aiin, mahni chauhva i awm laia i thiltihte chuan i nihna dik tak a târ lang tih hre reng bawk ang che. (Sâm 11:4; 16:8) Chuvângin, i nun kawng tinrêngah nungchang lama Jehova ngaih dân târ lan i duh tak zet chuan, Bible thu bulte milin duh thlannate i siam reng ang a. Chu chu i nun dân a lo ni ang.—2 Korinth 3:18.

17. Intihhlimna thlan hmain eng zawhnate nge kan inzawh ang?

17 Intihhlimna thlan hunah Jehova ngaihtuahna nêna inmila thil ti tûrin eng dang nge i tih theih? He zawhna hi ngaihtuah ang che, ‘Hei hian keimah leh Pathian hmaa ka dinhmun chu engtin nge a nghawng ang?’ tiin. Entîr nân, film pakhat i en dâwn nge dâwn lo tih thu tlûkna i siam hmain, ‘He film hian engtin nge ka chhia leh ṭha hriatna a nghawng ang?’ tiin inzâwt ang che. Chu mi chungchânga kan hman theih thu bulte chu i lo ngaihtuah ang u.

18, 19. (a) Engtin nge Philippi 4:8-a kan hmuh thu bul chuan intihhlimna ṭha leh ṭha lo hre thei tûrin min ṭanpui theih? (b) Eng thu bul dangte’n nge intihhlimna ṭha thlang tûra min ṭanpui thei? (Foodnote en rawh.)

18 Thu bul pawimawh tak chu Philippi 4:8-ah kan hmu a ni: “A dik apiang te, a zahawm apiang te, a fel apiangte, a thianghlim apiang te, a duhawm apiang te, a thangmawi apiangte—ṭhatna rêng a awm a, fakna rêng a awm phawt chuan—chûng chu ngaihtuah rawh u,” tih hi. Paula chuan intihhlimna chungchâng a sawina ni lovin, Pathian lawm tlâk thinlunga ngaihtuahna a sawina a ni a. (Sâm 19:14) Mahse, Paula thusawia tel a thu bul chu intihhlimna chungchângah pawh kan hmang thei a ni. Engtin nge?

19 Heti hian inzâwt rawh, ‘Film te, video games te, rimawi te, a nih loh leh intihhlimna dang ka thlante chuan ka rilru chu “a thianghlim apiang te” nên a tikhat em?’ tiin. Entîr nân, film pakhat i en hnuah i rilruah eng nge châm reng? Hlimna, rilru thianghlim, leh hahdamna a neihtîr che chuan intihhlimna i thlan chu a ṭha tihna a ni. Mahse, i film enin thil thianghlim lote a ngaihtuahtîr che a nih chuan, i intihhlimna thlan chu a ṭha lo va, a hlauhawm hial thei a ni. (Matthaia 12:33; Marka 7:20-23) Engvângin nge? Nungchang bawlhhlawh ngaihtuahna chuan i rilru a tihbuai bâkah, Bible zirtîr i chhia leh ṭha hriatna a tihchawlawl a, Pathian nêna in inlaichînna a tihchhiat vâng a ni. (Ephesi 5:5; 1 Timothea 1:5, 19) Chûng intihhlimnate chuan i mizia a nghawng theih avângin, pumpelh tum tlat ang che. * (Rom 12:2) “Thil engmah lo mai mai en lo tûrin ka mit mi lâktîr la,” tia Jehova hnêna dîltu fakna hla phuahtu ang ni ang che.—Sâm 119:37.

MI DANGTE ṬHATNA TUR ZAWNG RAWH

20, 21. Engtin nge 1 Korinth 10:23, 24-na chu intihhlimna ṭha thlan nên a inkûngkaih?

20 Paula chuan mi mal thila thu tlûkna kan siam huna ngaihtuah tel ngai Bible thu bul pawimawh tak a târ lang a. Ani chuan: “Thil engkim tih a thiang a, nimahsela thil engkim tihin mi a siam ṭha lo. Tupawhin mahni ṭhatna tûr zawng lovin mi dang ṭhatna tûr zawng zâwk rawh se,” tiin a sawi a. (1 Korinth 10:23, 24) Engtin nge chu thu bul chu intihhlimna ṭha thlanna nên a inkûngkaih? ‘Engtin nge ka intihhlimna thlan hian mi dangte a nghawng ang?’ tiin kan inzawh a ngai a ni.

21 I chhia leh ṭha hriatna chuan “thiang,” a nih loh leh pawm theiha i ngaih intihhlimna ṭhenkhat neih chu a remti mai thei a. Mahse, chhia leh ṭha hriatna zîm zâwk nei Kristian unau dangte’n pawm tlâk lova an ngaih chuan, tih loh mai chu i thlang thei bawk. Engvângin nge? Kristian unaute tân Pathian chunga rinawm tihharsat zualna hmanga ‘unaute chunga thil tihsual’—a nih loh leh Paula sawi angin, ‘Krista chunga thil tihsualna’ ni hial theite tih—chu i duh lo va. “Tlûk phahna tûr rêng rêng engmah ti suh u,” tih fuihna chu i ngai pawimawh a ni. (1 Korinth 8:12; 10:32, 33) Tûn laia Kristian dikte chuan intihhlimna “thiang” anga lang, mi erawh ‘siam ṭha lote’ chu pumpelhin, mi dangte ngaihtuahna leh finna pai Paula fuihna chu an zâwm a ni.—Rom 14:1; 15:1.

22. Engvângin nge Kristiante chuan mi mal thila thlîr dân inan lohna chu an pawm ang?

22 Mahse, mi dangte ṭhatna tûr zawn theih dân kawng dang a la awm a. Chhia leh ṭha hriatna zîm zâwk nei Kristian chuan intihhlimna ṭha chungchânga a ngaih dân chu Kristian kohhrana mi zawng zawng pawm luihtîr a tum tûr a ni lo. Chutianga a tih chuan, ama tlân chak duhzâwng anga kawngpuia motor khalhtu dangte pawh tlântîr vek tumtu driver ang a ni ang. Chutianga phût chu thil inâwm a ni lo vang. Chhia leh ṭha hriatna zîm zâwk neitu chuan Kristian thu bulte kalh a nih si loh chuan intihhlimna chungchânga a thlîr dân ṭâwmpui lo unaute thlîr dân chu hmangaihna avângin a zahsak tûr a ni. Chutiang chuan, ‘a âwm tâwk a hriatzia mi zawng zawng’ a hriattîr a ni ang.—Philippi 4:5, NW; Thuhriltu 7:16.

23. Engtin nge intihhlimna ṭha i thlan theih?

23 A tawi zâwnga sawi chuan, intihhlimna ṭha engtin nge i thlan ang? Bible-in chiang taka a dem nungchang bawlhhlawhna thiltih a lanna intihhlimna chu hnâwl vek ang che. Bible-a chiang taka a khap loh intihhlimna chungchângah chuan Bible thu bulte chu zâwm ang che. I chhia leh ṭha hriatna hliam theitu intihhlimna chu pumpelh la; mi dangte, a bîk takin Kristian unaute rilru tina thei intihhlimna chu pumpelh bawk ang che. Chutianga tih i tum tlatna chuan Pathian chawimawi sela, nang leh i chhûngte chu a hmangaihnaah vawng ṭha che u rawh se.

^ par. 19 Intihhlimna chungchânga hman theih thu bul dang ṭhenkhat chu Thufingte 3:31; 13:20; Ephesi 5:3, 4; leh Kolossa 3:5, 8, 20-ah hmuh theih a ni.