A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

BUNG 4

Engvângin Nge Thuneihna Kan Zah Ang?

Engvângin Nge Thuneihna Kan Zah Ang?

“Mi zawng zawng chawimawi rawh u.”—1 PETERA 2:17.

1, 2. (a) Engvângin nge thuneihna zah chu kan harsat? (b) Eng zawhnate nge kan ngaihtuah ang?

NAUPANG pakhat, a duh lohzâwng an tihtîr huna a awm dân hi i hmu ngai tawh em? A duh lohna chu a hmêlah chiang takin a lang a. A nu leh pate thusawi chu a hria a, an thuneihna a zah tûr a ni tih a hre bawk. Mahse, he thilah hi chuan an thu a âwih duh lo. Hetiang dinhmun hi mi tinte hian tawh châng kan nei ṭhîn.

2 Thuneihna zah hi thil awlsam zawng a ni lo. I chunga thuneitute zahna lantîr harsa tih châng i nei em? I nei a nih chuan, i mal lo ve. Thuneihna zahna a tlâk hniam ber hunah kan awm a. Mahse, Bible chuan kan chunga thuneitute zah tûrin min hrilh a ni. (Thufingte 24:21) Pathian hmangaihnaa awm reng kan duh chuan, chu chu tihmâkmawh a ni. Chuti a nih chuan, zawhna ṭhenkhat a lo chhuak ta. Engvângin nge kan tân thuneihna zah chu a harsat êm êm? Engvângin nge Jehova’n thuneihna zah tûra min beisei a, engin nge zah tûrin min ṭanpui ang? A tâwp berah, eng kawngtein nge thuneihna kan zahzia kan lantîr theih?

A HARSAT CHHAN

3, 4. Engtin nge sual leh ṭhat famkim lohna chu a inṭan a, engvângin nge kan ṭhat famkim lohna chuan thuneihna zah a tihharsat?

3 Thuneitute zahna lantîr a harsat chhan pahnih i lo ngaihtuah lawk ang u. A pakhatnaah, kan ṭhat famkim loh vâng a ni a; pahnihnaah chuan, kan chunga thuneitute pawh an ṭhat famkim loh vâng a ni. Mihringte sualna leh ṭhat famkim lohna chu Eden huana Adama leh Evi’n Pathian thuneihna laka an hel khân a inṭan daih tawh a. Chutiang chuan, sualna chu helna rualin a rawn inṭan a. Tûn thleng hian, hel duhna chu kan pianpui a ni.—Genesis 2:15-17; 3:1-7; Sâm 51:5; Rom 5:12.

4 Sual kan pianpui avângin, inngaihtlâwmna nei tûr leh vawng reng tûra kan thawhrim a ngaih laiin, chapona leh intihveina erawh chu awlsam têin kan nei mai ṭhîn. Rinawm taka kum tam tak chhûng Pathian rawng kan bâwl hnuah pawh, luhlulna leh chapona kan nei thei a ni. Entîr nân, harsatna tam tak kâra Jehova mite lama ṭang tlattu, Kora chungchâng hi han ngaihtuah teh. Chutiang mi a ni chung pawhin, thuneihna tam zâwk a duh avângin chutih hun laia nung dam tawh azâwnga zaidam ber, Mosia lakah zah pawh hre lovin a hel a ni. (Number 12:3; 16:1-3) Chapona avânga Jehova biak ina lût a, puithiamte chauh tih tûr rawngbâwlna thianghlim hlântu, Lal Uzzia chungchâng hi han ngaihtuah bawk teh. (2 Chronicles 26:16-21) Chûng mite chuan an helna avângin hremna na tak an tuar a ni. An entîrna ṭha lote chu kan vai atâna vaukhânna ṭangkai tak a ni a. Thuneihna zah tiharsatu chapona chu kan do a ngai a ni.

5. Engtin nge mi ṭha famkimlote chuan an thuneihna an hman sual?

5 Kawng lehlamah chuan, thuneihna neitu mihring ṭha famkim lote chuan thuneihna zah tiharsa zâwngin thil an ti ṭhîn a. Mi tam tak chu nunrâwng tak, mite ânkhum chîng tak, leh mite hnehchhiah chîng tak an ni a. Dik takin, mihringte chanchin chu thuneihna hman sualna hlîrin a khat a ni. (Thuhriltu 8:9 chhiar rawh.) Entîr nân, Saula chu Jehova’n lal tûra a thlan lai khân, mi ṭha leh inngaitlâwm tak a ni a. Mahse, chapona leh îtsîknaah a tlu lût a; tichuan, mi rinawm Davida chu a tiduhdah ta a ni. (1 Samuela 9:20, 21; 10:20-22; 18:7-11) A hnuah Davida chu Israel lal ṭha berte zînga mi a lo ni a; mahse, Hit mi Uria nupui a rûksak a, pawisawi lo a pasal chu indonaa thi tûra a tirh khân, a thuneihna chu a hmang sual a ni. (2 Samuela 11:1-17) Ni e, ṭhat famkim lohna chuan dik taka thuneihna hman chu a tiharsa a. Thuneihna chelhtute’n Jehova zahna an neih loh hian an thuneihna chu an hmang dik lo lehzual a ni. Catholic pope ṭhenkhatin hmun tam taka tihduhdahna an thlentîr chungchâng sawiin, British mi lian pakhat chuan: “Thuneihna chuan chhiatna a thlen a, thuneihna pumhlûm chuan chhiatna pumhlûm a thlen ṭhîn,” tiin a ziak a ni. Chutianga thuneihna hman sualna chu rilrua vawng rengin: Engvângin nge thuneihna kan zah ang? tih zawhna hi i lo ngaihtuah ang u.

ENGVANGIN NGE THUNEIHNA KAN ZAH ANG?

6, 7. (a) Pathian kan hmangaihna chuan eng nge min tihtîr a, engvângin nge? (b) Intukluhnaah chuan eng ang rilru put hmang nge tel a, chu chu engtin nge kan târ lan theih ang?

6 Thuneihna kan zah chhan ṭha ber chu hmangaihna aṭangin a lo chhuak a ni—Jehova kan hmangaihna, kan mihring puite kan hmangaihna, leh mahni ngei kan inhmangaihna aṭangin. Jehova chu tu dang zawng aia kan hmangaih zâwk avângin a thinlung tihlâwm chu kan duh a ni. (Thufingte 27:11; Marka 12:29, 30 chhiar rawh.) Eden huana helna a chhuah aṭangin a lalchungnunna, lei leh vâna rorêl tûra dikna a neih chu leiah hian cho a ni a, mihring a tam zâwkte chu Setana lama ṭangin, Jehova rorêlna an hnâwl tih kan hria. Mahse, keini erawh chuan Jehova lalchungnunna chu lâwm takin kan thlâwp a ni. Thu Puan 4:10, 11-a thu ropui takte kan han chhiarna chuan kan thinlung aṭanga phûr taka chhâng lêt tûrin min chêttîr a. Jehova chu lei leh vâna Rorêltu dik tak a ni tih kan va hre chiang tak êm! Kan nî tin nunah a rorêlna chu pawmin, Jehova lalchungnunna chu kan thlâwp a ni.

7 Chutianga zahnaah chuan thuâwihna aia tam a tel a ni. Jehova chu kan hmangaih avângin a thu kan âwih a. Mahse, thu âwih harsa kan tih hle châng chu a awm ngei ang. Chutiang hunah chuan, atîra kan sawi tâk naupang ang khân intukluh dân kan zir a ngai ang. Isua chuan harsa a ti hle chung pawhin a Pa duhzâwng tiin a intulût tih kan hre chhuak thei a ni: “Ka thu ni lovin, nangma thu ni zâwk rawh se,” tiin a Pa hnênah a sawi si a.—Luka 22:42.

8. (a) Tûn laia Jehova thuneihna hnuaia intukluhnaah chuan eng nge tel ṭhîn a, he mi chungchângah hian engin nge Jehova rilru put hmang târ lang? (b) Zilhna pawma, thununna pawisa tûrin engin nge min ṭanpui thei? ( Phêk 46-47-naa bâwm chu en rawh.)

8 Jehova chuan tûn laiah a mi malin min be pawh lo va; a Thu leh leia a aiawhtu mihringte hmangin min be pawh a ni. Chuvângin, kan chunga thuneitua a ruatte leh thu an neih a phalte chunga zahna lantîrin, Jehova lakah kan intulût tih kan târ lang tlângpui ṭhîn. Chutiang thuneitute min pêk Bible ṭanchhan zilhna leh siamṭhatnate pawm duh lohna hmanga an laka kan hel chuan Pathian chu kan tilungni lo vang. Israel mite Mosia laka an phunnawi a, an hel khân, Jehova chuan a chunga ti angah a ngai a ni.—Number 14:26, 27.

9. Engvângin nge mi dangte kan hmangaihna chuan thuneihna zah tûra min chêttîr ang? Entîrna pe rawh.

9 Mi dangte kan hmangaih avângin thuneihna kan zah bawk a. Engtin nge a nih theih? Sipai pakhat angah han inchan ta la. Sipaite hlawhtlinna leh a pâwl anga an dam khawchhuahna chu sipai tinte thawhhona, thu âwihna, leh an chunga thuneitute an zahnaah a innghat a. Chu thuneihna hnuaia i intukluh loh chuan, sipai zawng zawngte chu dinhmun hlauhawm takah an ding thei a ni. Mihring sipaite chuan tûn lai khawvêlah chiatna nasa tak an thlen a. Mahse, Jehova chuan mite ṭhatna tûr chauh thlentu sipaite a nei a ni. Bible chuan Pathian chu “sipai-hote LALPA” tiin vawi tam tak a ko va. (1 Samuela 1:3) Thlarau thil siam thiltithei tam takte chunga Thuneitu ber a ni. Jehova chuan leia a chhiahhlawhte pawh sipai anga sawi châng a nei a. (Sâm 68:11; Ezekiela 37:1-10) Kan chunga thu nei tûra Jehova mi ruatte laka kan hel chuan, thlarau lama sipai dang, kan unaute chu dinhmun hlauhawm takah kan dah tihna a ni dâwn lâwm ni? Entîr nân, Kristian pakhatin upate thu âwih lova a hel chuan, kohhrana mi dangte’n an tuar thei a. (1 Korinth 12:14, 24-26) Naupang pakhat a hel chuan, an chhûngkuain an tuar thei bawk. Chuvângin, mi dangte zahna leh thawhpui duhna rilru lantîrin, anmahni kan hmangaihzia kan târ lang a ni.

10, 11. Engtin nge mahni tâna ṭha ber tûr duhna chuan thuneitute thu âwih tûra min chêttîr?

10 Kan tâna ṭha ber tûr a nih avângin thuneihna chu kan zah bawk a. Jehova’n thuneihna zah tûra min tih hian, a hlâwkna tûr pawh a sawi lang ṭhîn. Entîr nân, naupangte chu an nu leh pate thu âwih tûrin a ti a; chu chu an dam rei nân leh nun hlimawm tak an neih theih nân a ni a. (Deuteronomy 5:16; Ephesi 6:2, 3) Kohhran upate zah tûrin min ti a; zah loh chu kan thlarau lam tâna a pawi dâwn vâng a ni. (Hebrai 13:7, 17) Chu bâkah, sawrkâr thuneitute thu âwih tûrin min ti a; chu chu kan invênhim nân a ni bawk.—Rom 13:4.

11 Jehova’n thu âwih tûra min duh chhan hriatna chuan thuneihna zah tûrin min ṭanpui tih chu i pawm dâwn lâwm ni? Chuti a nih chuan, nun kawng pêng pathuma thuneihna kan zahzia kan lantîr theih dân i lo ngaihtuah ang u.

IN CHHUNGKHURA ZAHNA KAN LANTIR DAN

12. Jehova chuan chhûngkuaa pasal leh pa ber hnênah eng chanvo nge a pêk a, chu chu engtin nge a hlen chhuah theih ang?

12 Jehova chu chhûngkaw dintu a ni a. Fel taka ruahmantu Pathian a nih avângin, chhûngkua chu hlawhtling tûrin a ruahman a ni. (1 Korinth 14:33) Pasal leh pate hnênah chuan chhûngkaw lû ni tûrin thuneihna a pe a. Isua’n kohhran chunga lû nihna a hman dân chu entawnin, pasal chuan a Lû, Krista Isua zahna a lantîr a ni. (Ephesi 5:23) Chuvângin, pasal chuan a mawhphurhna thlahthlam lovin, mipa nih tling takin a hlen tûr a ni a; mi dangte awpbeh chîng leh nunrâwng tak ni lovin, hmangaihna ngah tak, nunnêm tak, leh ngilnei tak a ni zâwk tûr a ni. A thuneihna chuan tiam chin a nei a, Jehova thuneihna aiin a chungnung zâwk ngai lo tih a rilruah a vawng reng bawk.

Kristian pa ber chuan Krista’n lû nihna a chelh dân a entawn

13. Engtin nge nupui leh nu ber chuan chhûngkuaa a mawhphurhna chu Jehova tilâwm zâwnga a hlen chhuah theih ang?

13 Nupui leh nu ber chu a pasal ṭanpuitu, a nih loh leh a kawppui angin a awm tûr a ni a. Bible chuan “i nu zirtîrna” chungchâng a sawi avângin chhûngkuaah thuneihna pêk a ni tih a lang. (Thufingte 1:8) A thuneihna chu a pasal thuneihna hnuaiah a awm a. Kristian nupui chuan a pasal chu chhûngkaw lû ber a nihna chanvo hlen tûra ṭanpuiin, a pasal thuneihna a zahzia a lantîr a ni. A pasal chu a hmusit lo va, thunun tum lovin, a dinhmun luahsak a tum hek lo. Chu ai chuan, a ṭanpuiin a thlâwp ṭha hle zâwk a ni. A pasal thu tlûkna siam chu a duh dân a nih loh hunah chuan, zah takin a ngaih dân a sawi ang a; mahse, a intulût reng ang. A pasal chu ring lotu a nih chuan, dinhmun khirh takte pawh a tâwk thei a, chuti chung pawhin a intukluhna chuan a pasal chu Jehova zawng tûrin a chêttîr thei a ni.—1 Petera 3:1 chhiar rawh.

14. Engtin nge naupangte chuan an nu leh pate leh Jehova hlimna an thlen theih ang?

14 Naupangte’n an nu leh pate thu an âwih hian, chu chuan Jehova thinlung an tilâwm a. An nu leh pate a chawimawiin, a tihlim bawk. (Thufingte 10:1) Nupa kawp chawi loh chhûngkuaah pawh naupang chuan a nu emaw, a pa emawin ṭanpui leh thlâwp a mamawh lehzual tih hriain, thuâwihna kawngah chu thu bul tho chu a nunpui a ni. Chhûngkuaa mi tinte’n Pathian pêk an chanvo an hlen ṭheuh hian, thlamuanna leh hlimna nasa tak a awm ṭhîn. Chu chuan chhûngkua zawng zawng Dintu, Pathian Jehova a chawimawi a ni.—Ephesi 3:14, 15.

KOHHRANA ZAHNA KAN LANTIR DAN

15. (a) Engtin nge kohhranah Jehova thuneihna kan zahzia kan lantîr ang? (b) Eng thu bulte’n nge hotute thu âwih tûra min ṭanpui thei? ( Phêk 48-49-naa bâwm chu en rawh.)

15 Jehova chuan a Fapa chu Kristian kohhran chunga Rorêltuah a ruat a. (Kolossa 1:13) Isua chuan, leia Pathian mite thlarau lam mamawh enkawl tûrin “bawi rinawm, fing tak” a ruat leh chhâwng a ni. (Matthaia 24:45-47) Jehova Thuhretute Governing Body chu “bawi rinawm, fing tak” a ni a. Kum zabi khatnaa Kristian kohhrante angin, tûn laia upate chuan Governing body aṭangin emaw, an aiawhtu bial kantute hnên aṭangin emaw kaihhruaina leh fuihna an dawng ṭhîn a. Kristian kohhran upate thuneihna kan zah hian Jehova thu kan zâwm tihna a ni.—1 Thessalonika 5:12; Hebrai 13:17 chhiar rawh.

16. Eng kawngin nge upate chu thlarau thianghlim hmanga ruat an nih?

16 Kohhran upate leh kohhranho rawngbâwltute chu ṭha famkim an ni lo va. Keimahni ang bawkin thil an tisual thei a ni. Mahse, upate chu kohhranho thlarau lama chak reng tûra ṭanpuitu, ‘mihringte hnêna thilpêkte,’ an ni a. (Ephesi 4:8) Upate chu thlarau thianghlim hmanga ruat an ni. (Tirhkohte 20:28) Chu chu engtin nge a nih theih? Chutiang mite chuan a hmasain Pathian thlarauva thâwk khum Bible-a chhinchhiah tlin ngaite chu an tlin a ngai a. (1 Timothea 3:1-7, 12; Tita 1:5-9) Chu bâkah, unaupa tuemawin thil phûtte a tlin leh tlin loh ngaihtuahtu upate chuan Jehova thlarau thianghlim kaihhruaina chu tih tak zeta ṭawngṭaiin an dîl ṭhîn a ni.

17. Kohhran thiltihnaah engvângin nge Kristian hmeichhiate chuan lû khuh châng an neih?

17 Kohhranah chuan upate leh kohhranho rawngbâwltute thawh ṭhin, thlawhhma rawngbâwlna atâna inhmuhkhâwmna kaihhruai ang chite titu tûr awm loh châng a awm thei a. Chutiang hunah chuan, baptisma chang tawh unaupa dangte’n an kaihruai thei bawk a. Chutianga titu tûr pawh an awm loh chuan, Kristian unaunu puitling takte chuan an kaihruai thei bawk a ni. Amaherawhchu, hmeichhiain baptisma chang tawh mipate hnêna pêk ṭhin chanvote a chelh chuan, a lû a khuh tûr a ni. * (1 Korinth 11:3-10) Hei hian hmeichhiate dinhmun a dah hniam lo. Chhûngkuaah leh kohhrana lû nihna chungchânga Jehova ruahmanna an zahzia lantîr theihna hun ṭha a pe zâwk mah a ni.

SAWRKAR THUNEITUTE ZAHNA LANTIR DAN

18, 19. (a) Rom 13:1-7-a thu bul târ lan chu engtin nge i hrilhfiah ang? (b) Engtin nge sawrkâr thuneitute chungah zahna kan lantîr ang?

18 Kristian dikte chuan Rom 13:1-7-a târ lan thu bulte chu ṭhahnemngai takin an zâwm a. (Chhiar rawh.) Chu thu i han chhiar chuan, “an chunga rorêltute” tia a sawi chu khawvêl sawrkârte sawina a ni tih i hmu ang. Jehova’n hêng sawrkârte an awm a la phal chhûng chuan anni chuan hna pawimawh tak an thawk a, muanna engemaw chen an awmtîr bâkah, mipui vântlâng tân thil pawimawh takte an ti a ni. Dânte zâwmin hêng thuneitute kan zahzia kan lantîr a. Chhiah kan chawi tûrte chu ṭha takin kan chawi a, sawrkârin a phût lehkha pawimawh apiang chu ṭha takin kan ziak khat a, keimahni, kan chhûngkua, kan sumdâwnna leh kan thil neihte atâna dân awm apiangte chu kan zâwm bawk a ni. Mahse, sawrkâr thuneitute chuan Pathian thu âwih lo tûra min tih erawh chuan an thuhnuaiah kan intulût lo. Hmân laia tirhkohte angin: “Mihring thu aiin Pathian thu kan zâwm zâwk tûr a ni,” tiin kan chhâng zâwk a ni.—Tirhkohte 5:28, 29; Phêk 42-naa “ Tu Thuneihna Nge Ka Awih Ang?” tih bâwm chu en rawh.

19 Mi dangte kan dâwr dânah sawrkâr thuneitute hnênah zahna kan lantîr bawk. A châng chuan, sawrkâr thuneitute chu mahni ngeia kan dâwr a ngai pawh a ni thei. Tirhkoh Paula pawhin Lal Heroda leh Ram Awptu Festa angte chu a dâwr a ni. Anni chu mi ṭha an ni hauh lo va; mahse, Paula chuan zah takin a bia a ni. (Tirhkohte 26:2, 25) Thuneitu kan biak chu sawrkâr mi lian tak a ni emaw, tualchhûng police emaw pawh ni se, Paula entawn tûr siam chu kan zui a ni. School-ah Kristian naupangte chuan an zirtîrtute, school thuneitute, leh hnathawktute chungah chutiang zahna chu lantîr an tum tlat bawk. Chutiang zahna chu kan rinna faktute chungah chauh ni lovin Jehova Thuhretu dodâltute chungah pawh kan lantîr a. Ni e, ring lotute pawhin an chungah zahna kan lantîr tih an hmu tûr a ni.—Rom 12:17, 18 chhiar rawh; 1 Petera 3:15.

20, 21. Thuneitute zahna lantîrna aṭanga lo awm malsâwmna ṭhenkhat chu eng nge ni?

20 Zahna lantîr chu i hreh lo vang u. Tirhkoh Petera chuan heti hian a ziak a ni: “Mi zawng zawng chawimawi rawh u,” tiin. (1 Petera 2:17) Zahna dik tak kan lantîr hian, chu chuan mite rilru a khawih hle thei a. He mizia hi hmuh tûr a vâng tawlh tawlh tih hre reng ang che. Chuvângin, mite zahna lantîr chu Isua thupêk: “In êng chu mi mit hmuhin êng rawh se, chutichuan in thil tih ṭhatte an hmu ang a, in Pa vâna mi an chawimawi thei ang,” tih kan zawm dân kawng khat a ni.—Matthaia 5:16.

21 He khawvêl thimah hian, thinlung ṭha pute chu thlarau lam êng lama hîpin an awm a. Chuvângin, chhûngkuaah, kohhranah, leh sawrkâr thuneitute chunga zahna kan lantîrna chuan mi ṭhenkhatte chu hîpin, kan ruala ênga kal tûrin a chêttîr thei a ni. Chu chu a va ropui dâwn êm! Chutiang thil chu a thleng lo a nih pawhin, thil pakhat erawh chu a chiang hle. Mihringte kan zahna chuan Pathian Jehova a tilâwm a, a hmangaihnaa awm reng tûrin min ṭanpui a ni. Chu aia ropui zâwk lâwmman chu a awm thei dâwn em ni?

^ par. 17 Phêk 209-212-naa Thu Belhna chuan he thu bul nunpui theih dân ṭhenkhat a târ lang.