LAWM nachâng hre mi niin i inhria em? Hei hi kan ngaihtuah ṭheuh tûr zawhna a ni. Bible chuan tûn kan hunah hian, mi tam tak chu “lâwm nachâng hre lo te” an ni ang tih a sawi lâwk a. (2 Tim. 3:2) Thil zawng zawng deuh thaw hi an ta ni âwm taka ngaitu mi ṭhenkhat chu i hmuh tawh ngei a rinawm. Chûng mite chuan an thil dawnte avânga lâwmna lantîr ṭûlin an hre lo niin a lang. Chutiang mite hual vêla awm chu hrehawm i ti em?

Chumi nêna inkalh takin, Jehova chhiahhlawhte chu “lâwm nachâng hre” tûra fuih kan ni a. “Engkimah lâwmthu hril fo” tûr kan ni. (Kol. 3:15; 1 Thes. 5:18) Dik tak chuan, lâwm nachâng hriat chu kan tân a ṭha a. Chutiang a nih chhan tam tak a awm a ni.

Lâwm nachâng kan hriat a ngaih chhan pawimawh tak pakhat chu, chu chuan mahni inthlîr dân ṭha min neihtîr theih vâng a ni. Lâwmthu sawitu chu rilru nuam takin a awm ṭhîn a, lâwmthu sawina dawngtu chu a hlim lehzual a ni. Engvângin nge lâwm nachâng hriatna chuan a petu leh a dawngtu chunga nghawng ṭha a neih? He entîrna hi han ngaihtuah teh: Mi dangin i tâna thil tihsak an inhuam hian, chu chuan engemaw chena i phu vâng a ni tih a târ lang a ni lâwm ni? Anni chuan an ngaihsak che a. Chumi hriatna chuan rilru nuam takin a awmtîr che a ni. Chutiang chuan Ruthi chu a awm tih kan ngaihruat thei a ni. Boaza chu Ruthi chungah a thilphal hle a. Chu chuan Ruthi chu tuemawin a ngaihsak tih a hriattîr avângin a tihlim ang tih rinhlelh rual a ni lo.—Rut. 2:10-13.

A bîk takin, Pathian chunga lâwmna kan lantîr hi thil inâwm tak a ni a. Rinhlelh rual lohvin, Pathianin thlarau lamah leh tisa lamah thilpêk tam tak a pe chein, a la pe zawm zêl che tih ngaihtuah châng i nei ngei ang. (Deut. 8:17, 18; Tirh. 14:17) Mahse, Pathian ṭhatna chu ngaihtuah thuak thuak mai lovin, nangmah leh i hmangaihte chunga a vûr malsâwmna tam tak chhût ngun nân engvângin nge hun i pêk loh vang? I chunga Siamtu thilphalna chhût ngunna chuan a chunga i lâwmna a tipung ang a, a hmangaih chein, a ngaihlu che tih a hriat chiantîr lehzual ang che.—1 Joh. 4:9.

Mahse, a thilphalna ngaihtuah leh a malsâwmnate chhût ngunna mai ni lovin, a ṭhatna avângin Jehova chungah lâwmthu sawi ṭhîn rawh. (Sâm 100:4, 5) “Lâwmthu sawina chuan kawng pawimawh takin mihring hlimna a thlen,” tia sawi ṭhin a ni.

Kan tâna lâwm nachâng hriat a ṭhat chhan dang leh chu, chu chuan inṭhianṭhatna a tihngheh vâng a ni. Kan za hian mite ngaihhlut nia inhriatna kan neih a ngai a. An thil ṭha tih avânga mi dang chunga tih tak zeta lâwmthu i sawi chuan, chu chuan in pahnihin a inhnaihtîr lehzual ang che u. (Rom 16:3, 4) Chu bâkah, lâwm nachâng hriate chu mite ṭanpui duhtu an ni tlângpui ṭhîn. An chunga ngilneihna lantîr chu an theihnghilh loh avângin, ngilneihna lantîr ve tûra chêttîrin an awm a ni. Ni e, mite ṭanpuina chuan hlimna min neihtîr a. Chu chu Isua’n: “Englo lâk aiin pêkin lukhâwng a nei zâwk,” tia a sawi ang chiah a ni.—Tirh. 20:35.

University of California-a codirector Robert Emmons-a chuan, lâwm nachâng hriatna chungchâng a zir a, heti hian a sawi a ni: “Lâwm nachâng hre tûr chuan, kan inmamawh tawn tih hriat a ngai a, mite hnêna pêk châng kan nei ang bawkin, an hnên aṭanga kan dawn châng pawh a awm,” tiin. Kawng tam taka mi dangte’n min  chhawmdâwl leh min ṭanpui avâng chauhva nung thei kan ni tih hi thu dik a ni. Entîr nân, ei tûr min pein, damdawia inenkawlna lamah min ṭanpui pawh a ni thei. (1 Kor. 12:21) Lâwm nachâng hretu chuan mite’n a tâna an tihsak chu a ngaihlu tak zet a ni. Chuvângin, mite’n i tâna an thiltihte avânga i lâwmzia i sawi ṭhîn em?

Lâwm nachâng hriat a ngaih chhan dang leh chu, chu chuan a chhe lam ni lovin, a ṭha lam ngaihven tlat tûra min ṭanpui vâng a ni. Entîr nân, i rilru chu thil thlit fîmna ang a ni a. Chu chuan i chhehvêla thilthlengte zînga ṭhenkhata rilru a pêktîr che laiin, a dangte chu a ngaihthahtîr che a ni. Lâwm nachâng i hriat chuan, thil ṭhate chauh i hmu ang a, i buainate chu i ngaihsak vak lo vang. Chu bâkah, lâwm nachâng i hriat nasat poh leh, thil ṭhate i hmu thei lehzual ang a, chu chuan lâwm nachâng hre lehzual tûrin a ṭanpui ang che. Nuna lâwmna tûr chhan ngaihtuahna chuan: “Lalpaah chuan lâwm fo rawh u,” tia tirhkoh Paula fuihna zâwm tûrin a ṭanpui ang che.—Phil. 4:4.

Lâwm nachâng hriatna chuan a thim zâwnga thil thlîr lo tûrin a ṭanpui ang che. Kan lâwm ruala thîkna te, lungngaihna te, leh lungnih lohnate neih chu a harsa a ni lâwm ni? Chu bâkah, lâwm nachâng hretute chu sum leh pai lama rilru pe vak lote an ni tlângpui. An neih tâwkah an lungawi a, neih belh zêl tumna an nei lo.—Phil. 4:12.

Kristiante kan nih angin, Setana chuan he hun hnuhnûnga harsatnate kan tawh avânga lunghnual leh beidawng tûrin min duh a. A thim zâwnga thlîr ṭhîn leh sawisêl chîng mi i nih chuan Setana chu a lâwm hle ang. Chutiang rirlu put hmang chuan chanchin ṭha hrilhnaah rah ṭha a chhuahtîr thei lo vang che. Dik tak chuan, Pathian min pêk thil ṭhate avânga lâwmna leh a thutiam zawng zawnga rinna neih pawh tiamin, lâwm nachâng hriatna chu Pathian thlarau rah hmêlhmangte nên ṭhen hran theih a ni lo.—Gal. 5:22, 23.

Jehova mite zînga mi i nih angin, lâwm nachâng hriatna chungchâng he thuziaka târ lante hi i pawm ngei a rinawm. Mahse, lâwm nachâng hriatna leh a êng zâwnga thlîrna chu amaha lo awm mai a ni lo tih i hria a ni. Chutiang chu ni mah se, lunghnual mai suh. Lâwm nachâng hriatna chu i nei thei a, i nei zawm zêl thei bawk. Engtin nge? I nuna lâwmna tûr chhan i neihte chu nî tin ngaihtuah ṭhîn ang che. Chutianga i tih nasat poh leh, lâwm nachâng hriatna i nei chho telh telh ang. Chu chuan, nuna harsatnate chauh ngaihtuah ṭhîntute aiin nasa takin a tihlim ang che. Pathian leh mi dangte’n i rilru tizângkhai leh tihlim tûra thil ṭha an tihsak che chu ngaihtuah tlat ang che. Chûngte chu ziakin i chhinchhiah thei a. I chhinchhiahna bu-ah chuan, chumi nia i hlimna thlentu thil pahnih emaw, pathum emaw chu i ziak thei a ni.

Hemi chungchâng zir chiangtu mi ṭhenkhat chuan “lâwm nachâng lantîr ziahna chuan kan thluak hnathawh dân a siam danglam theiin, nun chu a ṭha zâwnga thlîr a tiawlsam lehzual a ni,” tiin an sawi. Lâwm nachâng hretu chu mi hlim thei tak a ni a. Chuvângin, malsâwmna i dawnte chu ngaihtuah ṭhîn la, nuna thil ṭha i hmuhte chu hlimpuiin, lâwm nachâng hriatna lantîr zêl ang che! Thilpêk ṭha in dawnte avângin, “LALPA hnênah lâwmthu hril rawh u, ani chu a ṭha si a.” Ni e, “engkimah lâwmthu hril fo rawh u.”—1 Chro. 16:34; 1 Thes. 5:18.