1-2. (a) Jubili chu eng nge ni? (“ Jubili Chu Eng Nge Ni?” tih bâwm chu en rawh) (b) Luka 4:16-18-a chhichhiah angin, Isua’n eng chungchâng nge a sawi?

RAM ṭhenkhatah chuan, lalpa emaw, lalnu emaw an lal kum 50-na hriat reng nân a bîk taka lawmnate an buatsaih a. Chu kum 50-na chu lalber jubili kum tia hriat a ni tlângpui. Jubili lawmnaa an thiltihte chuan ni khat emaw, chawlhkâr khat emaw, a nih loh leh chu aia rei a awh thei a; mahse, tâwp hun a nei a, an hlimnate chu an theihnghilh leh mai ṭhîn.

² Hmân laia Israel mite’n kum 50 dana an hman ṭhin kum khat pumhlûm awh kût aia ṭha, Jubili ṭha zâwk chungchâng kan ngaihtuah ang. Chu hmân lai Jubili chuan a hmangtute chu zalênna a pe a. Chu chu engvângin nge kan ngaihven ang? Israel mite hman ṭhin Jubili kum chuan Jehova’n tûn huna kan tâna a siam chatuan daih zalênna duhawm tak, Isua sawi zalênna chu min hriat chhuahtîr vâng a ni.—Luka 4:16-18 chhiar rawh.

3. Leviticus 25:8-12-a târ lan angin, engtin nge Israel mite chuan Jubili chu an hlâwkpui?

³ Pathianin hmân laia a mite tâna Jubili a ruahmanna kan ngaihtuah chuan, Isua sawi zalênna chu kan hre thiam lehzual thei ang. Jehova chuan Israel mite hnênah: “Kum sawmngana chu in lâwm ang a, ram chhûng zawng zawngah, chuta awm zawng zawngte hnênah zalênna thu in puang tûr a ni. In tân Jubili a ni ang a; mi tinin mahni ta ngai in ta leh ang a, mi tin mahni in chhûng khur ṭheuhvah in awm leh ang,” tiin a hrilh a ni. (Leviticus 25:8-12 chhiar rawh.) Thuziak hmasaah  khân, Israel mite’n chawlhkâr tina Chawlhni serhna an hlâwkpui dân kan sawiho tawh a. A nih leh, engtin nge anni chuan Jubili chu an hlâwkpui? Israel mi chuan leiba a nei a, chu a leiba rulh nân, loh theih lohvin a ram a hralh a ngai thei a. Mahse, Jubili kum chhûng chuan, chu ram chu a hnêna pêk kîr leh tûr a ni. Chutiang chuan, miin “mahni ta ngai” a nei leh thei ang a, a fate chu rochun tûr nei lovin an awm lo vang. Dinhmun dangah chuan, dinhmun khirh tak hmachhawntu chuan a leiba rulh nân a fate zînga pakhat, a nih loh leh amah ngei chu salah a inhralh a ngai thei a. Jubili kum chhûng chuan, bâwih chu ‘mahni in chhûng khurah a awm leh’ tûr a ni. Chuvângin, beisei tûr nei lova sal ni reng tu mah an awm lo vang! Jehova chuan a mite chu a va ngaihtuah tak êm!

4-5. Engvângin nge hmân lai Jubili chungchâng chu tûn laiah kan ngaihven ang?

⁴ Jubili hlâwkpui dân kawng dang leh chu eng nge ni? Jehova chuan: “Mi rethei rêng rêng in awm hauh lo vang a (LALPA in Pathianin luah tûra a pêk che u ramah chuan LALPAN mal a sâwm ngei ngei dâwn che u a ni),” tiin a hrilhfiah a ni. (Deut. 15:4, 5) Mi hausate an hausak telh telh a, mi retheite a retheih tulh tulhna, tûn lai khawvêla thilthlengte nên chuan a va inang lo tak êm!

⁵ Kristian kan nih angin, Mosia Dân hnuaiah kan awm tawh lo. Chumi awmzia chu sal chhuah zalênna te, leiba ngaihdamna te, leh ram inpêk kîr lehna te chungchânga hmân lai Jubili ruahmanna chu kan zawm a ngai tawh lo tihna a ni. (Rom 7:4; 10:4; Eph. 2:15) Mahse, Jubili chungchâng ngaihvenna tûr chhan kan nei a. Engvângin nge? Israel mite tâna Jehova ruahmanna min hriat chhuahtîrtu zalênna chu kan hlâwkpui theih vâng a ni.

6. Mihringte chu eng aṭanga chhuah zalên ngai nge an nih?

⁶ Kan za hian sal chi khat, sual bawiha kan tân ṭheuh avângin chhuah zalên kan ngai a. Sual fate kan nih avângin kan tarin, kan na a, kan thi a ni. Mi tam tak chuan dârthlalanga an inen hunah leh inenkawl tûra doctor a pan  hian chumi dikzia chu an hmu a ni. Thil sual kan tih hunah pawh lunghnualna kan nei ṭhîn bawk. Tirhkoh Paula chuan ‘a taksa pêngtea sualna dân awm chuan salah a hruai ṭhîn,’ tih a pawm a. Ani chuan: “Mi rehtei ka va ni tehlul êm! He thihna taksa lakah hian tuin nge mi chhan chhuak ang?” tiin a sawi belh a ni.—Rom 7:23, 24.

7. Chhuah zalênna chungchâng Isaia’n eng nge a hrilh lâwk?

⁷ Pathianin sual laka min chhan chhuak, a nih loh leh chhuah zalên tûra ruahmanna min siamsak chu thil lâwmawm tak a ni a. Chu zalênna chu Isua avâng chauhva lo awm thei a ni. Kan Vântlâng Kum Chhiar inṭan hma kum zabi riatnaah, zâwlnei Isaia chuan zalênna ropui tak lo awm tûr chungchâng chu a sawi lâwk a. Chu zalênna ropui tak chuan Israelte hman ṭhin Jubili kum aiin thil a hlenchhuak nasa zâwk ang. Ani chuan: ‘Thuhnuairawlhte hnênah chanchin ṭha hril tûra LALPAN hriak mi thih avângin, Lalpa Pathian thlarau chu ka chungah a awm; ani chuan, thinlung lungchhiate tuam tûr te, salte hnêna chhuahna thu sawi tûrtein, min tîr a ni,’ tiin ziak a. (Is. 61:1-3) Chu hrilh lâwkna thu chu tute tâna sawi nge a nih?

8. Chhuah zalênna chungchânga Isaia hrilh lâwk chu tu tân nge a nih?

⁸ Chu chhuah zalênna chungchânga hrilh lâwkna pawimawh tak chu Isua’n a rawngbâwlna a ṭan hnu khân a thleng famkim ṭan a. A seilenna Nazaret khuaa inkhâwmna ina a kal khân, Isua chuan chuta Juda pungkhâwmhote hnênah Isaia hrilh lâwk thute chu a chhiar a. “Lalpa thlarau chu ka chungah a awm; Ani chuan salte hnêna chhuahna thu leh, mitdelte hnêna mitvâr neih lehna thu sawi tûr te, tihduhdah tuarte chhuahtîrna tûr te, Lalpa lungawi kum thu sawi tûr tein, mi tîr a ni,” tih chu amahah a inhmehbel a ni. (Lk. 4:16-19, 21) Engtin nge chu hrilh lâwkna chu Isua’n a tihfamkim?

9. Isua hun laia mi tam tak chuan eng ang chhuah zalênna nge an beisei?

⁹ Isua chhiar Isaia hrilh lâwknaa chhuah zalênna chu kum zabi khatnaah a thleng famkim ṭan a. Isua’n: “He Pathian Lehkha Thu hi vawiinah hian in hriatah a lo thleng ta,” tia a sawi khân, chu chu a nemnghet a ni. (Lk. 4:21) Isua thu chhiar hretu mi tam tak chuan Rom awpna hnuai ata chhuah zalênna ang chi politic lama inthlâk danglamna ṭhenkhat an beisei mai thei. Anni chuan: “Keinin Israelte tlantu tûr kha a nih kan beisei tehlul nên,” tia sawitu mi pahnihte angin an ngaihtuah mai thei bawk. (Lk. 24:13, 21) Mahse, Isua chuan  a hnungzuitute chu Rom rorêlna khirh tak dodâl tûrin a fuih lo tih kan hria a. “Kaisara thilte chu Kaisara hnênah pe ula,” tiin a hrilh zâwk a ni. (Mt. 22:21) A nih leh, chutih hun laia mite chu engtin nge Isua’n a chhuah zalen?

10. Isua chuan eng aṭangin nge chhuah zalenna kawng a hawn?

¹⁰ Pathian Fapa chu mite’n kawng hniha chhuah zalênna an neih theih nâna ṭanpui tûrin a lo kal a. A hmasain, Isua chuan sakhaw hruaitute zirtîrna dik lo laka chhuah zalênna kawng a hawng a. Chutih hun laia Juda tam tak chu mihringte thurochhiah leh thurin dik lote bâwihah an tâng a ni. (Mt. 5:31-37; 15:1-11) Thlarau lama mite kaihruaitua inchhâlte chu mitdel ang an ni a. Chu bâkah, Isua chu Messia a ni tih leh thlarau lama hriatthiamna a pêkte an hnâwl avângin, anni chu thimah leh sualah an la awm reng a ni. (Joh. 9:1, 14-16, 35-41) A zirtîrna dik tak leh a entawn tûr ṭha siamte hmangin, Isua chuan thuhnuairawlhte chu thlarau lama chhuah zalênna a pe a ni.—Mk. 1:22; 2:23–3:5.

11. Isua pêk, chhuah zalênna a kawng hnihna chu eng nge ni?

¹¹ Isua pêk, chhuah zalênna a kawng hnihnaah chuan kan rochun sual laka chhuah zalênna pawh a tel a. Isua inthawina zârah, Pathian chuan tlanna ringtute leh pawmtute sual chu a ngaidam thei a ni. (Heb. 10:12-18) Isua chuan: “Fapain bâwih a bân che u chuan in chhuak tak meuh ang,” tiin a sawi a. (Joh. 8:36) Chu chhuah zalênna chu Israel mite hman ṭhin Jubili kum chhûnga an neih theih chhuah zalênna aiin nasa takin a ropui zâwk a! Entîr nân, Jubili chhûnga chhuah zalêna awm tuemaw chu bâwih a ni leh thei a, engpawh ni se, a tâwpah chuan a thi leh tho a ni.

12. Isua sawi zalênna hlâwkpuitu hmasa berte chu tute nge ni?

¹² C.E. 33, Pentikost nîah, Jehova chuan tirhkohte leh mi rinawm a hmei a pate chu thlarau thianghlimin hriak a thih a. Anni chu nakina vâna Isua nên rorêl tûra tholeh tûrin a fate angin a nei a ni. (Rom 8:2, 15-17) Chûng mite chu Isua’n Nazaret khuaa inkhâwmna ina a sawi zalênna hlâwkpuitu hmasa berte an ni a. Chûng a hmei a pate chu Juda sakhaw hruaitute zirtîrna dik lote leh Bible nêna inmil lo thiltihte bâwihah an awm tawh lo. Pathianin anni chu thihna thlentu sual laka zalên tawh angin a thlîr bawk. C.E. 33-a hriak thih Krista hnungzuitute hman ṭan entîr nei  Jubili chu Isua Kum Sâng Khat Rorêl zawhah a tâwp ang. Kum Sâng Rorêl tâwp hmain eng thil ṭhate nge thleng ang?

13-14. Hriak thih Kristiante bâkah, Isua sawi chhuah zalênna chu tute’n nge dawng thei?

¹³ Tûn laiah, hnam tin zînga mi rilru ṭha pu maktaduai tam takte chu “berâm dang” zînga mi an ni a. (Joh. 10:16) Anni chu Isua nêna vâna rorêl tûra Pathian kohte an ni lo. Chu aiin, anni chuan Bible sawi, leia chatuan nunna chu an beisei a ni. Chu chu i beisei ve em?

¹⁴ Tûnah ngei pawh, Pathian vân lam Lalrama tel tûrte dawn mêk malsâwmna ṭhenkhat chu i dawng ve thei a. Isua inthawina i rin avângin, Jehova hnênah i sualte ngaidam tûrin i dîl thei a ni. Chu chuan Pathian lawm hlawh ni thei tûr leh chhia leh ṭha hriatna thiang tak nei tûrin a ṭanpui thei che a. (Eph. 1:7; Thup. 7:14, 15) Kum rei tak i lo vawn tawh Bible nêna inmil lo thurinte laka chhuah zalên i nih avânga malsâwmna i dawnte chu han ngaihtuah teh. Isua chuan: “Thutak in hria ang a, thutak chuan bâwih a bân ang che u,” tiin a sawi. (Joh. 8:32) Chutiang zalênna neih chu a va hlimawm tak êm!

15. Kan hma lawkah eng zalênna leh malsâwmnate nge kan beisei theih?

¹⁵ Zalênna ropui zâwk lo la awm tûr chu kan beisei thei a. Kan hma lawkah, Isua chuan sakhaw dik lo leh mihring rorêlna dik lo zawng  zawng chu a nuaibo vek ang. Pathian chuan a rawngbâwltu “mipui tam tak” chu a vênghim ang a, lei paradis-a malsâwmnate chu a chentîr ang. (Thup. 7:9, 14) Mi tam takte chu an lo tholeh ang a, Adama sual sawhkhâwk zawng zawng laka chhuah zalen theihna hun remchâng an nei ang.—Tirh. 24:15.

16. Eng zalênna ropui tak nge mihringte’n an beisei?

¹⁶ Kum Sâng Rorêl chhûngin, Isua leh a rorêlpuite chuan mihringte chu tisa lam leh thlarau lama hrisêlna ṭha famkim nei tûrin an ṭanpui ang. Chu din thar lehna leh chhuah zalênna chu Israel rama Jubili ang a ni ang. Chu chuan he leia rinawm taka Jehova rawngbâwltu zawng zawngte chu ṭhat famkimna leh sual laka chhuah zalênna a neihtîr tawh ang.

17. Isaia 65:21-23-na chuan Pathian mite tân eng nge a hrilh lâwk? (A kâwma milem en rawh.)

¹⁷ Leia kan nun dân tûr hrilh lâwkna chu Isaia 65:21-23-ah kan hmu a. (Chhiar rawh.) Chutiang nun chu nun ninawm a ni lo vang. Chu aiin, chutih huna Pathian mite chuan hna pawimawh leh lungawithlâk tak takte an thawk ang tih Bible-in a târ lang. Chumi hun tâwpah chuan, “thil siam zawng zawngte ngei pawh chu chhiatna bâwih ata tihchhuahin an awm ang a, Pathian fate zalênna ropuiah chuan an lût dâwn,” tih kan chiang thei a ni.—Rom 8:21.

18. Engvângin nge hma lam hun ṭha tak kan beisei theih?

¹⁸ Jehova’n Israel mite tân inbûk tâwk taka hnathawh leh chawlh haddamna neih dân chungchânga ruahmanna a siamsak angin, Krista Kum Sâng Rorêl hunah pawh a mite tân a siamsak ang. Thlarau lam thiltih nân hun kan nei ang tih a chiang a ni. Tûn laiah, Pathian biakna chu hlimna atâna thil pawimawh tak a nih ang bawkin, khawvêl tharah pawh chutiang chu a la ni reng ang. Ni e, Krista Kum Sâng Rorêl chhûnga ringtu mihringte’n nun kan chen huna kan beisei theih thil ṭhate leh thlarau lam thitihte avângin lâwmna tûr chhan ṭha tak kan nei a ni.