A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Nova, Daniela, leh Jobate Rinna leh Thuâwihna Chu Entawn Rawh

Nova, Daniela, leh Jobate Rinna leh Thuâwihna Chu Entawn Rawh

“Nova, Daniela leh Joba te meuh pawh hi . . . an felnain anmahni nunna chauh an chhanhim tûr a ni.”—EZEKIELA 14:14.

HLA: 6, 54

1, 2. (a) Engvângin nge Nova, Daniela, leh Joba te entawn tûr siam chhût ngunna chuan min tihchak theih? (b) Ezekiela’n eng dinhmun hnuaiah nge Ezekiela 14:14-a thute hi a ziah?

DAM lohna te, sum leh pai harsatna te, leh tihduhdahnate avângin hun harsa takte i hmachhawn em? Jehova rawngbâwlnaah hlim reng chu harsa tih châng i nei em? Chutianga i awm chuan Nova, Daniela, leh Joba te entawn tûr siam chhût ngunnain a tichak thei che a ni. Hêng mite hi mi ṭha famkim lo leh tûn laia kan harsatna tawh ang tâwk vete an ni a. Dinhmun hlauhawm taka an awm châng pawh a awm a. Mahse, Jehova chungah an rinawm tlat a, ani chuan rinna leh thuâwihna kawngah entawn tlâk niin a thlîr a ni.—Ezekiela 14:12-14 chhiar rawh.

2 Ezekiela chuan kan thupui Bible châng hi B.C.E. 612-a Babulon-a a awm laiin a ziak a. * (Footnote en rawh.) (Ezekiela 1:1; 8:1) Chu chu B.C.E. 607-a Jerusalem tihchhiat a nih hma lawkah a ni. Jerusalemah chuan Nova, Daniela, leh Joba te anga rinawm leh thuâwih chu mi tlêmte chauh an awm a, chûng mite chu an dam khawchhuak a ni. (Ezekiela 9:1-5) An zîngah chuan Jeremia, Baruka, Ebedmeleka, leh Rekaba te an tel a ni.

3. He thuziakah hian eng nge kan sawiho vang?

3 Chutiang bawkin tûn laiah pawh, Nova, Daniela, leh Joba te anga Jehova’n mi fela a ruatte chauh chu he khawvêl suaksual tâwpnaah an dam khawchhuak ang. (Thu Puan 7:9, 14) Chuvângin, Jehova’n a mithmuha thil ṭha titute entawn tûr atân hêng mi pathumte a hman chhan i lo en ang u. He thuziakah hian (1) an harsatna tawhte, leh (2) an rinna leh thuâwihna kan entawn theih dânte kan sawiho vang.

NOVA CHU KUM 900 AIA TAM A RINAWMIN THU A AWIH!

4, 5. Nova tawh harsatna ṭhenkhat chu eng nge ni a, a chungchânga thil chhinchhiah tlâk takte chu eng nge ni?

4 Nova tawh harsatna ṭhenkhat chu eng nge ni? Mite chu Nova pu Enoka hun lai aṭang tawhin an sual hle tawh a. Jehova chungchângah “thu khauh tak” an sawi a ni. (Juda 14, 15) Chutih hun laia khawvêlah chuan tharum thawhna a pung tawlh tawlh a. Nova hun a thlen chuan, “lei hi inpâwngnêknain a khat zo ta,” a ni. Vântirhkoh sualte chu mihring taksa puin leiah an rawn chhuk a, mihring fanute chu nupuiah an nei a. An fapate chu nunrâwng tak leh tharum thawh chîngte an ni. (Genesis 6:2-4, 11, 12) Mahse, mi zawng zawngin Nova chu danglam tak a ni tih an hria a. “Nova erawh chuan LALPA mit a tlung a,” tiin Bible chuan a sawi. Ani chuan a chhehvêla mite ang lo takin thil dik a ti a. “Nova chu Pathian nên an lêng dûn ṭhîn,” a ni.—Genesis 6:8, 9.

5 Hêng thute hian Nova chungchâng eng nge min hrilh? A hmasain, Nova’n Tuilêt hma, chu khawvêl suaksual takah eng chen nge rinawm taka Jehova rawng a bâwl tih chu ngaihtuah rawh. Chu chu kum 70 emaw, 80 emaw lek ni lovin, kum 600 dâwn lai a ni! (Genesis 7:11) A pahnihnaah, tûn laia kan neih ang, amah ṭanpuitu tûr leh fuihtu tûr kohhran pawh a nei lo tih hre reng ang che. A unaute pawhin an tlâwp lo niin a lang. *—Footnote en rawh.

6. Engtin nge Nova’n huaisenna nasa tak a lantîr?

6 Nova chuan mi ṭha nih mai chu tâwk niin a ngai lo va. Mi dangte hnênah Jehova a rinzia huaisen takin a hrilh a ni. Bible chuan “felna thu hriltu,” tiin a ko a. (2 Petera 2:5) Tirhkoh Paula chuan Nova chungchângah: “Khawvêl chu thiam loh a chantîr ta a,” tiin a sawi. (Hebrai 11:7) Mite chuan Nova chu an nuihsawhin a thu hrilh tihtâwpsak an tum ngei ang. Chu bâkah, tihnat an tum pawh a ni mai thei. Mahse, Nova chuan mite chu a hlau lo va. (Thufingte 29:25) Rinna a neih avângin Jehova’n huaisenna a pe a. Tûn laia a chhiahhlawh rinawm zawng zawngte pawh chutiang huaisenna chu a nei a ni.

7. Nova’n lawng a tuk lai khân eng harsatnate nge a tawh?

7 Nova’n kum 500 aia tam rinawmna a lantîr hnuah Jehova’n lawng lian tak tuk tûrin a hrilh a. Chu chu Tuilêt ata mi ṭhenkhat leh ramsate chhandam nân a hmang dâwn a ni. (Genesis 5:32; 6:14) Chutiang lawng lian tak tuk chu Nova tân thil harsa tak a ni ngei ang. Mite’n an nuihsawh nasa lehzual ang a, a nun an tiharsa lehzual ang tih a hre chiang a. Mahse, Nova chuan Jehova a ring a, a thu a âwih a ni. “Chutiang chuan Novan a ti a.”—Genesis 6:22.

8. Engtin nge Nova chuan a chhûngte châwm nân Jehova a rinchhan?

8 Nova chuan harsatna dang pawh a la nei a. A nupui fanaute a châwm a ngai a. Tuilêt hmain, mite chuan ei tûr an neih theih nân an thawhrim hle a ngai a. Nova pawhin chutiang chuan a ti a ni. (Genesis 5:28, 29) Mahse, a chhûngkaw mamawh chu lungkham ber tûrah a ngai lo. Jehova rawngbâwl chu a nunah a dah pawimawh ber reng a. Kum 40 emaw, 50 emaw chhûng lawng tukin buai hle mah se, Jehova a thlîr tlat a ni. Tuilêt hnuah pawh chutiang chuan kum 350 lai a ti a. (Genesis 9:28) Nova chu rinna leh thuâwihna kawnga entawn tûr ṭha tak a ni!

9, 10. (a) Engtin nge Nova rinna leh thuâwihna chu kan entawn theih? (b) Pathian dânte zawm i tum tlat chuan eng nge i chian theih?

9 Nova rinna leh thuâwihna chu engtin nge kan entawn theih? Kan entawn theih dân chu thil dik chungchânga Jehova thlîr dân kan vawn tlat a, Setana khawvêla kan inlâk hran a, Jehova kan dah hmasakna hmangin a ni. (Matthaia 6:33; Johana 15:19) Ni e, chutiang avâng chuan khawvêlin min hua a ni. Entîr nân, sex leh inneihna chungchânga Pathian dânte zawm kan tum tlat avângin, mite chuan media-ah a chhe zâwngin min sawi pawh a ni mai thei. (Malakia 3:17, 18 chhiar rawh.) Nova angin, mite chu kan hlau lo. Jehova kan ṭih zâwk a, chu chu amah zahna thûk tak neiin, tihlunghnual kan duh lo tihna a ni. Amah chauhvin chatuan nunna min pe thei tih kan hria a ni.—Luka 12:4, 5.

10 Heti hian inzâwt rawh: ‘Minte’n min nuihsawh a, min sawisêl a nih pawhin, Pathian mitthmuhah thil dik ka ti reng em? Chhûngkaw châwm a harsat hunah pawh Jehova’n min ṭanpui thei tih ka ring tlat em?’ tiin. Nova anga Jehova i rinchhan a, a thu i âwih chuan Jehova’n a ngaihsak ang che tih i chiang thei a ni.—Philippi 4:6, 7.

DANIELA CHU KHAWPUI SUAL TAKAH AWM MAH SE, A RINAWMIN THU A AWIH

11. Daniela leh a ṭhian pathumte chuan Babulonah eng harsatna lian tak nge an tawh? (A thupui chunga milem en rawh.)

11 Daniela tawh harsatna ṭhenkhat chu eng nge ni? Daniela chu pathian dik lo leh dawithiamnaa khat ram dang khawpui Babulona cheng tûra tihluih a ni a. Chuta mite chuan Judate chu an duh lova, anmahni leh Pathian Jehova chu an nuihsawh a ni. (Sâm 137:1, 3) Chu chuan Daniela leh Jehova hmangaihtu Juda dangte rilru a tina ngei ang! Chu bâkah, mi tam tak chuan Daniela leh a ṭhian pathum Hanania, Misaela, leh Azaria te chu Babulon lal tâna hna thawk tûra zirtîr an nih dâwn avângin an enthla reng a. Anni chu lal chaw ei tûra beisei an ni a, chutah chuan Jehova’n a mite ei atâna a duh loh thilte a tel a ni. Mahse, Daniela chuan “lal chaw leh a uain in ṭhin te chuan” a intibawlhhlawh lo.—Daniela 1:5-8, 14-17.

12. (a) Daniela chu mi eng ang nge a nih? (b) Engtin nge Jehova’n Daniela chu a thlîr?

12 Daniela chuan a tîr lama harsa lutuk anga lang lo chona dang pawh a nei a. Ani chu mi thiam tak a nih avângin lalin chanvo pawimawh takte a pe a ni. (Daniela 1:19, 20) Mahse, Daniela chu a inchhuang lova, a ngaih dân chu englai pawha dik reng tûrah a ngai lo. Inngaihtlâwmna leh thuhnuairawlhna a nei reng a. Jehova ṭanpuina avânga hlawhtling a ni tih a sawi ṭhîn. (Daniela 2:30) Han ngaihtuah teh: Jehova chuan kan entawn tûr atân Daniela chu Nova leh Joba te rualin a târ lang a ni. Chutih hun laiin, Nova leh Joba chuan an dam chhûngin rinawm takin Jehova rawng an lo bâwl tawh a; mahse, Daniela chu ṭha lai mai a la ni a. Jehova chuan Daniela chu a ring tlat a ni! A rin ang ngeiin, ani chuan a dam chhûngin Pathian chungah a rinawmin, a thu a âwih bawk. Kum 100 dâwn lai a nih chuan Pathian vântirhkohvin a hnêna thu a hrih khân: “Aw Daniel, nang mi duhawm tak,” tih ṭawngkam duhawm tak a hmang a ni.—Daniela 10:11.

13. Jehova’n Daniela chu nihna sâng tak a chelhtîr chhan pakhat chu eng nge ni?

13 Jehova ṭanpuina avângin Daniela chu nihna sâng tak chelhtu a rawn ni a, a hmasain Babulon Empire-ah a ni a, a hnuah Medo-Persia Empire-ah a ni. (Daniela 1:21; 6:1, 2) Jehova’n Aigupta rama Josefa leh Persia * rama Estheri leh Mordekaia te chunga a tih ang khân, a mite a ṭanpui theih nân Daniela chu he nihna sâng tak hi a chelhtîr a ni thei ang. (Footnote en rawh.) (Daniela 2:48) Ezekiela leh Juda sal tâng dangte chuan Jehova’n anmahni ṭanpui tûra Daniela a hman dân an hmuh huna an awm dân tûr chu i mitthla thei em? Chu chuan nasa takin a tichak ngei ang!

Jehova chunga kan rinawm tlat chuan a tân mi duhawm tak kan ni ang (Paragraph 14, 15-na en rawh)

14, 15. (a) Engtin nge kan dinhmun chu Daniela dinhmun nên a inan? (b) Tûn laia nu leh pate chuan Daniela nu leh pate hnên aṭangin eng nge an zîr theih?

14 Engtin nge Daniela rinna leh thuâwihna chu kan entawn theih? Tûn laia kan chênna khawvêl chu nungchang bawlhhlawhna leh biakna dik lovin a khat a. Mite chu Bible-in “ramhuaite awmna” tia a koh khawvêl sakhaw dik lo lalram, Babulon Khaw Ropui thununin an awm a. (Thu Puan 18:2) Mahse, keini chu he khawvêlah hian ram dang mi ang kan ni a. Chuvângin, mite chuan kan danglamzia an hmuin, min nuihsawh ṭhîn a ni. (Marka 13:13) Engpawh ni se, Daniela angin, kan Pathian Jehova chu i hnaih tlat ang u. Kan inngaihtlâwm a, Jehova kan rinchhan a, a thu kan âwih chuan mi duhawm tak angin min thlîr ve ang.—Hagaia 2:7.

15 Daniela nu leh pate hnên aṭangin zir tûr pawimawh tak kan zir thei a. Daniela chu Juda rama naupangtê a nih lai chuan a chhehvêla mi a tam zâwk chu sual tak an ni a. Mahse, ani chu Jehova hmangaihtu niin a ṭhang chho a ni. Chu chu tihpalh thil thua lo awm mai em ni? Ni lo ve. A nu leh pate chuan Jehova chungchâng an zirtîr ngei ang. (Thufingte 22:6) “Ka Rorêltu Chu Pathian A ni” tih awmze nei Daniela hming ngei pawh hian a nu leh pate’n Jehova an hmangaih tih a târ lang a ni. (Daniela 1:6) Chuvângin, nu leh pate u, in fate chu dawhthei takin Jehova chungchâng zirtîr ula. Beidawng mai suh u. (Ephesi 6:4) Ṭawngṭaipui ṭhîn rawh u. An tân ṭawngṭaisak ṭhîn rawh u. Jehova’n ṭha a tihte ngaina tûra in zirtîr hunah theih tâwp chhuah rawh u, tichuan Jehova’n mal a sâwm dâwn che u a ni.—Sâm 37:5.

JOBA CHU A HAUSA EMAW, A RETHEI EMAW PAWH NI SE, A RINAWMIN, THU A AWIH A NI

16, 17. Joba chuan a nun kawng hrang hrangah eng harsatnate nge a tawh?

16 Joba tawh harsatna ṭhenkhat chu eng nge ni? Ani chuan a nunah inthlâkthlengna lian tak tak a tâwk a. Atîrah, Joba chu “khaw chhak fate zîngah chuan mi ropui ber a ni.” (Joba 1:3) Mi hausa tak, mite hriat hlawh tak leh mi zahkai tak a ni a. (Joba 29:7-16) Chuti chung pawhin, Joba chuan mi dangte aia ṭha zâwkah emaw, Pathian mamawh lo niin emaw a inngai lo va. Chu chu Pathian Jehova’n “ka chhiahhlawh,” tia kovin, “mi ngil, Pathian ṭih mi, thil ṭha lo laka insûm thei mi,” tia a sawina aṭangin kan hre thei a ni.—Joba 1:8.

17 Mahse, vawilehkhatah Joba nun chu a inthlâkthleng ta thawk a. Engkim a chân avângin thih duh hial khawpin a beidawng a ni. Tûn laiah, Joba buainate awmtîrtu chu Setana a ni tih kan hria a. Ani chuan Joba chu mahni hmasialna avânga Jehova rawngbâwlah a puh a. (Joba 1:9, 10 chhiar rawh.) Jehova chuan chu puhna dik lo tak chu a ngai pawimawh hle a ni. A nih leh, Jehova chuan Setana chu mi sual, dâwt sawi hmang a ni tih tilang tûrin eng nge a tih ang? Pathianin Joba chu A chunga rinawm tûr leh hmangaihna avânga rawngbâwl a nihzia lantîr tûrin hun remchâng a pe a ni.

18. (a) Joba chungchângah engin nge i rilru khawih ber? (b) Joba a cheibâwl dân aṭangin Jehova chungchâng eng nge kan zir theih?

18 Setana chuan Joba chu vervêk takin a bei nawn fo ṭhîn a, chûng beihnate chu Pathian tih anga ngaihtîr a tum a ni. (Joba 1:13-21) Chu mi hnuah, Joba ṭhiana inchhâl mi pathumte chuan a chungah ṭawngkam ṭha lo tak takte an hmang bawk. Joba chu a sualna avânga Pathian hrem niin an sawi a. (Joba 2:11; 22:1, 5-10) Chutiang a ni chung pawhin, Joba chu Jehova chungah a rinawm a ni. Ni e, Joba chuan âtthlâk taka thil sawi châng a nei ngei mai. (Joba 6:1-3) Mahse, Jehova’n chu chu a na tawrh vâng leh a beidawn vânga sawi a ni tih a hre thiam a. Setana chuan Joba chu sawichhiain, bei ṭhîn mah se, Jehova chuan Joba’n a phatsan ngai lo vang tih a hria a. Chu dinhmun khirh takte a paltlang hnu chuan Jehova’n a hmaa a neih lêt hnih a pêk bâkah, kum 140 dang a dam zawmtîr a ni. (Jakoba 5:11) Chutih hun chhûng chuan Joba’n a thinlung zawng zawngin Pathian rawng a bâwl zawm a. Chu chu engtin nge kan hriat? Kan thupui Bible châng Ezekiela 14:14-a thu hi Joba thih hnu kum za tam taka ziah a nih vâng a ni.

19, 20. (a) Engtin nge Joba rinna leh thuâwihna chu kan entawn theih? (b) Engtin nge Jehova angin mi dangte chungah khawngaihna kan lantîr theih?

19 Engtin nge Joba rinna leh thuâwihna chu kan entawn theih? Kan dinhmun chu engpawh ni se, Jehova chu kan nuna Mi pawimawh ber nihtîr reng kan duh a. Amah rinchhan pumhlûm a, thinlung zawng zawnga a thuâwih chu kan duh a ni. Dik tak chuan, Joba ai pawhin chutianga tih chhan tûr tam tak kan nei a. Tûn laia kan thil hriat hi han ngaihtuah teh: Setana leh a thiltih dânte chu kan hre chiang a. (2 Korinth 2:11) Pathianin hrehawm kan tawrh a phal chhan chu Bible-a Joba bu aṭangin kan hre chiang lehzual a ni. Daniela hrilh lâwkna aṭangin Pathian Ram chu Isua Krista rorêlna hnuaia awm sawrkâr tak tak a ni tih kan hria a. (Daniela 7:13, 14) Chu bâkah, chu Lalram chuan lei pumpui chungah ro a rêl thuai ang a, hrehawm tawrhna zawng zawng a titâwp ang tih pawh kan hre bawk.

20 Joba thiltawn chuan kan unaute’n hrehawm an tawrh hunah khawngaihna lantîr tûrin min zirtîr bawk a. Joba angin, thil âtthlâk tak tak an sawi mai thei a ni. (Thuhriltu 7:7) Mahse, an tlin lohnate chu kan ngaihtuah tûr a ni lova, thilsual engemaw tiah kan puh tûr a ni hek lo. Chu aiin, hriatthiam kan tum zâwk tûr a ni. Chutianga kan tih chuan hmangaihna leh zahngaihnaa khat kan Pa Jehova ang kan ni ang.—Sâm 103:8.

JEHOVA’N “A TICHAK ANG CHE”

21. Petera thawnkhat 5:10-a thute chuan Nova, Daniela, leh Joba te thiltawn chu engtin nge min hriatchhuahtîr?

21 Mihring chanchina hun hrang hranga nung Nova, Daniela, leh Joba te dinhmun chu a inang lo hle a. Mahse, an vaiin an harsatnate chu chhel takin an tuar chhuak a ni. An thiltawnte chuan tirhkoh Petera sawi: “Khawngaihna zawng zawng Pathian, a chatuan ropuina chang tûra Kristaa kotu ngei che u chuan rei lo tê in tuar hnuan a siam ṭha famkimin, a tinghetin, a tichak ang che u,” tih hi min hriatchhuahtîr a ni.—1 Petera 5:10.

22. A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?

22 Petera thawnkhat 5:10-a thu hi tûn lai Pathian mite tân pawh a dik tak zet a ni. Jehova chuan a chhiahhlawhte chu a tinghetin, a tichak ang tih min rinnghehtîr a. Kan vaiin Jehova’n min tichak se tih kan duh a, a chunga rinawm tlat pawh kan duh bawk. Chuvângin, Nova, Daniela, Joba te rinna leh thuâwihna chu entawn kan duh a ni. A dawta thuziakah chuan hêng mite hian Jehova an hriat chiang êm avânga A chunga an rinawm tlat theih dân kan sawiho vang. Dik tak chuan, anni chuan Jehova’n ti tûra a duh “engkim an hre thiam” thei a. (Thufingte 28:5) Keini pawh chutiang chuan kan ti ve thei a ni.

^ par. 2 Ezekiela chu B.C.E. 617-ah Babulona hruai a ni a. Hruai a nih aṭanga “kum rukna,” B.C.E. 612-ah Ezekiela 8:1–19:14-a thute hi a ziak a ni.

^ par. 5 Nova pa Lameka chuan Pathian a ring a; mahse, Tuilêt hma kum nga vêlah a thi a. Nova unaute leh a nu pawh Tuilêt ṭan khân an la dam a nih pawhin an dam khawchhuak lo a ni.

^ par. 13 Jehova chuan Hanania te, Misaela te, leh Azaria te pawh Juda mite an ṭanpui theih nân chutiang chuan a tihsak a ni thei ang.—Daniela 2:49.