A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Lunga inker thuziak: “Hagav-a fapa Hagaf-a hi Yahweh Sabaot-a hian ânchhia lawh rawh se”

I Lo Hre Tawh Em?

I Lo Hre Tawh Em?

Engtin nge hmân lai thuziak chuan Bible sawi a nemngheh?

JERUSALEM-A Bible Lands Museum-ah chuan B.C.E. 700-600 bâwr vêla mi, thuziak chuanna lung chher pakhat a awm a. Chu lung chu Israel ram Hebron aṭanga hla vak lova awm thlân atâna an hman pûk pakhata hmuh a ni a. Chu lunga inker thuziak chu: “Hagav-a fapa Hagaf-a hi Yahweh Sabaot-a hian ânchhia lawh rawh se,” tih hi a ni. Chu thuziak chuan engtin nge Bible sawi chu a nemngheh? Chu chuan hmân lai hawrawpa ziah YHWH, Pathian hming Jehova, a nih loh leh Yahweh chu hriat lâr tak niin, Bible hun laia nî tin nuna hman a ni tih a târ lang a. Dik tak chuan, chûng pûka hmuh thuziak dangte chuan inhmuh khâwm nân leh bihrûk nâna chûng pûk hmangtute’n Pathian hming leh Pathian hming chheh tel mi mal hmingte chu pûk bangahte chuan an ziak fo ṭhîn tih a târ lang bawk.

Chûng thuziakte chungchângah, Georgia University-a Dr. Rachel Nabulsi-i chuan: “YHWH hming hman nawn fo chu thil pawimawh tak a ni a. . . . [Bible] chângte leh chûng thuziakte chuan Israel mite leh Juda mite nuna YHWH pawimawhzia a târ lang a ni,” tiin a sawi. Chu chuan Hebrai ṭawnga Pathian hming YHWH vawi sâng tam tak a chuanna Bible thu chu a nemnghet a ni. Chu bâkah, mi mal hmingahte chuan Pathian hming chheh tel a ni fo bawk.

Lunga thuziak “Yahweh Sabaot,” tih awmzia chu “sipaihote LALPA [a nih loh leh, Jehova],” tihna a ni a. Chuvângin Bible hun laia mite chuan Pathian hming mai ni lovin, “sipaihote LALPA,” tih chu an hmang nasa hle niin a lang. Chu chuan Bible-in “sipaihote LALPA” tih thu a hman chu a nemnghet a; chu thu chu Hebrai Pathian Lehkhabu-ah chuan vawi 250 aia tam a chuang a, a bîk takin, Isaia, Jeremia, leh Zakaria thuziakahte a hmuh theih a ni.