A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

NUN KAWNG CHANCHIN

Mi Mal Ngaihsakna Lantîrnain Malsâwmna Tluantling A Thlen

Mi Mal Ngaihsakna Lantîrnain Malsâwmna Tluantling A Thlen

Kum 1948-a ka nu leh ka farnu, Pat-i nên

“Anglican Kohhran chuan thutak an zirtîr lo va. Thutak chu zawng chhunzawm zêl rawh,” tia Anglican kohhrana awm ka pi-in a sawi hnu chuan sakhaw dik ka zawng ṭan ta a. Mahse, ka nu chuan Jehova Thuhretute chu a be duh lo va, Canada rama Toronto khuaa kan ina an rawn kal chuan biru tûrin min hrilh a. Mahse, kum 1950-a ka nutei’n Thuhretute nên Bible a zir ṭan chuan ka nu pawh a tel ve a. Ka nutei inah an zir ṭhîn a, a hnuah baptisma a chang ta a ni.

Ka pa chu United Church of Canada kohhrana upa pakhat a nih avângin, chawlhkâr tin hian ka nau hmeichhia nên Sunday school-ah min kaltîr ṭhîn a, chumi hnuah dâr 11:00-ah a inkhâwmnaah kan zui leh ṭhîn a ni. Chawhnu lamah chuan Kingdom Hall-a inkhâwm tûrin ka nu kan zui ṭhîn a. Chu sakhaw pahnih danglamna chu awlsam takin kan hmu thei a ni.

Kum 1958-a Pathian Duhzâwng International Inkhâwmpuia Unau Hutcheson-a te chhûngkua nên

Ka nu chuan a ṭhian Bob Hutcheson-a leh Marion Hutcheson-i te chu a thurin tharte a hrilh a, anni pawh Jehova Thuhretute an rawn ni ta a. Kum 1958-ah Unau Hutcheson-a te nupa chuan New York khawpuia neih, ni riat awh Pathian Duhzâwng International Inkhâwmpuiah an fapa pathumte nên min hruai a. Ka han ngaihtuah lêt hian, inkhâwmpuia min hruai tel kha an tâna thil awlsam chu a ni hran lo; mahse, chu inkhâwmpui chu ka nuna thilthlengte zînga chhinchhiah tlâk tak pakhat a ni.

UNAUTE’N TAM LEHZUALA JEHOVA RAWNGBAWLNAA TEL TURIN MIN ṬANPUI

Ka tleirâwl chhoh chuan ran vulhna hmunah kan awm a, ran enkawl chu nuam ka ti hle a. Ran doctor nih pawh ka châk hle bawk. Ka nu chuan chumi chungchâng chu kohhran upa pakhat hnênah a hrilh a. Ani chuan hun hnuhnûngah kan awm tawh tih leh kum tam tak chhûng university kalnain Jehova nêna kan inlaichhînna a nghawng theih dânte pawh ngilnei takin min sawipui a. (2 Tim. 3:1) Chumi avâng chuan university kal chu ka tum ta lo a ni.

High school kal zawha ka tih tûr chu ka la ngaihtuah reng a. Chawlhkâr tin thlawhhma rawngbâwlnaah tel ṭhîn mah ila, rawngbâwlnaa tel chu nuam ka ti lo va, pioneer ka nih theih pawh ka inring lo. Chutih rualin, ring lotu ka pa leh ka patêa’n Toronto-a insurance company lian tak pakhata hunbi kima hna thawk tûrin min fuih a. Chu company-ah chuan ka patêa’n hna lian tak a chelh avângin kei pawh ka thawk ve ta a ni.

Toronto-ah chuan hnathawh hunbi pângngai aia tam ka thawh deuh reng avâng leh ka ṭhian kawmte chu khawvêl mite an nih avângin thlarau lam thiltihnaah ka tel ziah thei ta lo va. A tirah chuan, Thuhretu ni lo ka pu hnênah ka awm a, a thih hnu chuan hmun dangah ka awm a ngai ta a ni.

Kum 1958-a inkhâwmpuia min hruaitu Unau Hutchesons-a te nupa chu ka nu leh pa ang an ni. An ina awm tûrin min sâwm a, thlarau lama ṭhang chho tûrin min ṭanpui bawk. Kum 1960-ah an fapa John-a nên baptisma kan chang a. John-a’n pioneer a thawh ṭan chuan kei pawh rawngbâwlna lamah ka tui chho ve ta a. Kohhrana unaupate chuan thlarau lamah hma ka sâwn chho tih an hriat chuan Theocratic Rawngbâwlna School kaihruaitu atân min ruat ta a ni. a

KAWPPUI ṬHA TAK NEIIN PIONEER KA THAWK

Kum 1966-a kan inneih nî

Kum 1966-ah mamawh zualna hmuna rawngbâwl châk em êmtu Randi Berge-i nên kan innei a. Kan bial kantu chuan min ngaihsak hle a, Ontario biala Orillia kohhran ṭanpui tûrin min fuih a. Tichuan, kan thawmhnawte kan têla, kan insawn ta nghâl a ni.

Orillia kan thlen veleh Randi-i nên regular pioneer kan thawk nghâl a. Amah ang bawkin rawngbâwlnaah ka phûr hle a. Thinlung leh tih tak zeta pioneer ka thawh hnu chuan Bible thu hmanga mite thu hrilh chu nuam ka tiin, thutak an hre thiam tih ka hmuh chuan lâwmna nasa tak ka nei a ni. Orillia khuaa nupa tuak khat chu an nun kawng inthlâk danglama Jehova rawngbâwl tûrin ka ṭanpui thei a, chu chu malsâwmna ropui tak a ni.

ṬAWNG THAR ZIRA KAN NGAIHTUAH DAN SIAMREMNA

Toronto-a ka zin lai khân Bethel rawngbâwlna hruaitute zînga pakhat unau Arnold MacNamara nên kan inhmu a. Ani chuan special pioneer ka thawh duh leh duh loh min zâwt a. “Duh teh rêng mai! Quebec a nih loh phawt chuan!,” tiin ka chhâng nghâl a. France ṭawng hmanna Quebec biala khawtlâng buaina chungchânga Canada Sâp ṭawng hmangte ngaih dân ṭha lo chuan min lo thunun reng a. Chutih lai chuan, politics lam thilah Quebec bial chuan Canada thuneihna hnuai aṭanga zalen an duh avângin lungawi lohna an lantîr a ni.

Arnold-a chuan, “Tun lai tak chu branch chuan Quebec bialah chauh special pioneer a thawn a,” tiin min chhâng a. Chuta kal chu ka pawm nghâl a. Chumi hmunah chuan Randi-i’n rawngbâwl a châk tih ka hre si a. A hnuah, chu chu kan nuna thu tlûkna kan siam azawnga ṭha ber a ni tih ka hre chhuak ta a ni.

Chawlhkâr nga chhûng French ṭawng ka zir hnu chuan, ka nupui Randi-i leh nupa tuak dang kawp khat nên Montreal khawpui hmâr chhak lam kilometer 540 (mêl 336) hlaa awm Rimouski khawpuiah kan kal a. Inkhâwmnaa thupuan chhuah tûr ṭhenkhat ka chhiar chuan zir tûr tam tak ka la nei tih a chiang hle. Inkhâwmpui kan neih tûrah chuan “Austria rama palai” tam tak tia sawi lovin “vanghâwngsei (ostrich) palai” tam tak an lo kal dâwn tiin ka sawi a ni.

Rimouski khawpuia “White House”

Rimouski khawpuiah chuan keini nupa tuak hnih bâkah nula pali ṭhahnem ngai takte leh unau Huberdeaus-a te nupa leh an fanu pahnihte nên kan awm a. Unau Huberdeaus-a te chuan mutna pindan pasarih nei in pakhat an luah hawh a, an in luah man pêk ṭâwmin ka awmho va. An in ban leh a hma lam bang chu rawng vâra hnawih a nih avângin White House tiin kan ko va. Chutah chuan mi 12 emaw, 14 emaw vêl hi kan awm reng ṭhîn. Kei leh Randi-i chu special pioneer kan nih angin zîng lamahte, chawhnu lamahte leh tlai lamahte chuan rawngbâwla kan chhuah ṭhin avângin thlasik khaw vâwt tak kârah pawh rawngbâwlnaa min ṭawiâwmtu kan nei reng thei chu lâwmawm kan ti hle.

Chûng pioneer rinawm takte nên chuan inlaichînna ṭha tak kan neih avângin chhûngkua ang mai kan ni a. A châng chuan, meipui kan chhepin kan ai ho va, a nih loh leh, ei tûr chi hrang hrang siamho chângte kan nei bawk. Unaupa pakhat chu rimawi tum thiam tak a nih avângin Inrinni tlai lamahte chuan hla te sain, kan lâm ṭhîn a ni.

Rimouski-a kan thu hrilhna biala mite chuan Bible chungchâng an ngaihven hle! Kum nga chhûngin Bible zirpui tam takin baptisma chang thei tûr khawpa hma an sâwn hmuh chu a hlimawm hle a. Kohhranah chuan thuchhuahtu mi 35 vêl lai an pung chho a ni.

Quebec-ah chuan chanchin ṭha hriltu anga ṭha taka zirtîrna kan dawng a. Jehova’ n rawngbâwlnaa min ṭanpui dân leh tisa lam mamawhte min phuhrûksak dân kan hmu a ni. Chu bâkah, French ṭawng hmang mite, an ṭawngte, leh an hnam dânte ka ngaina ta hle a, hnam dang nun phung leh hnam dân pawh ka ngainat phah a ni.—2 Kor. 6:13.

Beisei loh takin, branch chuan New Brunswick chhak lam kama awm Tracadie khawpuia insawn tûrin min ti a. Chutih lai chuan in luah man kan pêk hlim chauh a ni a, hunbi neia zirtîr tûrin school board nên kan inbe fel hlim a ni bawk nên hrehawm kan ti khawp mai. Chu bâkah, kan Bible zirpui ṭhenkhat chu thuchhuahtu tharte an nih bâkah, Kingdom Hall saknaah kan buai lai tak a ni bawk.

Chawlhkâr tâwp chhûng chu kan insawn tûr chungchângah kan ṭawngṭai a, Rimouski khawpui laka danglam tak Tracadie khua chu kan va tlawh a. Mahse, Jehova’n kal tûra min duh avângin chutah chuan insawn kan tum ta a ni. Jehova ṭhatzia kan fiah a; tichuan, kan harsatna zawng zawng min sut kiansak tih kan hmu a ni. (Mal. 3:10) Randi-i hian rinna nghet tak a nei a, mahni inpêk duhna a rilru put hmang leh mi hlim thei tak a nihna chuan insawn a tiawlsam ṭhîn khawp mai.

Kan kohhran thara kohhran upa awm chhun chu Robert Ross-a a ni a. Ani chu a nupui, Linda-i nên pioneer an thawk a, fapa an neih hnu chuan, chumi khuaa awm zawm an tum ta a ni. Naupang enkawl ngai an ni chung pawhin, Randi-i nên kan chungah ṭha takin khualchhâwn thiamna an lantîr a, rawngbâwlnaah ṭhahnem an ngai hle a, min tichak tak zet a ni.

MAMAWHNA HMUN APIANGA RAWNGBAWLNA AṬANGA MALSAWMNATE

Thlasik khawvawh laia kan bial kanna hmasa ber

Tracadie khuaa kum hnih chhûng pioneer nia rawng kan bâwl hnu chuan kan beisei ngai loh, bial kantu nia rawngbâwl tûra sâwm ka ni a. Sâp ṭawng hmanna biala kum sarih chhûng rawng kan bâwl hnu chuan, French ṭawng hmanna Quebec biala rawngbâwl tûra tih kan ni leh a. Quebec biala kan district overseer Léonce Crépeault-a chuan ka thusawi chungchângah min fak a. Mahse, a hnuah: “Engtin nge hei aia fiah lehzuala i sawi theih ang?” tiin min zâwt ṭhîn a ni. b Chutianga mi mal taka min ngaihsakna chuan ka zirtîrna pêkte chu hriatthiam awlsam tak leh tluangtlam tak ni tûrin min ṭanpui a ni.

Ka theihnghilh theih loh chanvo pakhat chu kum 1978-a Montreal khawpuia neih “Victorious Faith” tih Khawvêl Pum Huap Inkhâwmpuia ka dawn chanvo kha a ni a. Ei leh in buatsaihna lamah ka thawk a. Mi 80,000 lo kal tûra kan beisei avângin, ei leh in lamah ruahmanna thar siam a ni a. Thil engkim mai hi a thar vek a: hmanrua te, menu te, leh ei leh in siam dânte pawh a thar vek a ni. Thil dah vawhna (fridge) lian tak tak 20 vêl kan nei a, a khât tâwkin hman theih loh châng pawh a awm. Inkhâwmpui ni hmasa ber hma chuan inkhêl an awm avângin, inkhâwmpui buatsaih tûrin zan lai thlengin stadium chhûngah kan lût thei lo va. Chu bâkah, khawvâr hmain zing chaw tûr siam nân chhang urna thuk kan buatsaih a la ngai zui! Kan chau hle a; mahse, tlâwmngaia inpe ka thawhpuite thawhrimna, puitlinna leh mi hlim thei tak an nihna aṭangin thil tam tak ka zir a ni. Kan inṭhian ṭhatna chu chumi ni aṭanga vawiin ni thlengin a la nghet reng a. Kum 1940-1950 inkâra tihduhdahna nasa tak thlenna Quebec biala, chutiang inkhâwmpui pawimawh tak kan hmang thei chu a va lâwmawm tak êm!

Kum 1985-a Montreal khawpuia Inkhâwmpui inbuatsaihnaa Randi-i nên kan ṭanpui lai

Montreal khawpuia inkhâwmpui lian tak kan neih chhûng chuan ka thawhpui overseer-te hnên aṭangin thil tam tak ka zir a. Kum khat chu, tûna Governing Body nia rawngbâwl mêk Unau David Splane-a chu inkhâwmpui huaihawt tûra mawhphurhna pêk a ni a. A hnua inkhâwmpuiah chu mawhphurhna pêk ka nih chuan, Unau David-a chuan nasa takin min ṭanpui a ni.

Bial kan hnaa kum 36 chhûng kan thawh hnu kum 2011-ah chuan, Kohhran Upate Tâna School-a kaihruaitu ni tûra sâwm ka ni a. Kum hnih chhûngin mut hmun 75 vêlah Randi-i nên kan insawn a; mahse, chu chu inpêkna manhla tak a ni. Chawlhkâr tâwp apiangin, kohhran upate chuan Jehova nêna an inlaichhînna chungchânga Governing Body-in a ngaihsakzia an hmuh avângin an lâwm hle a ni.

A hnuah, Lalram Chanchin Ṭha Puangtute School-ah ka zirtîr a. Zirlaite chu an hun duan a chêp hle a, ni khatah dârkâr sarih vêl an zir a ngai a, zan tin in lamah dârkâr 3 vêl homework tih tûr an nei a, chawlhkâr tin hian chanvo pali emaw, pa nga emaw an neih avângin an chauvin, an rim hle a ni. Kei leh zirtîrtu dang chuan Jehova ṭanpuina tel lo chuan chûngte chu an tih theih loh tûr thu kan hrilhfiah a. Zirlaite chuan Jehova an rinchhan avânga an ngaihtuah theih phâk aia tam an ti thei tih an hmuh a, mak an tih dânte kha ka la hre reng a ni.

MI DANGTE NGAIHSAKNAIN MALSAWMNA TLUANTLING A THLEN

Ka nuin mi dangte chunga mi mal ngaihsakna a lantîrnain a Bible zirpuite hmasâwn tûra a ṭanpui bâkah, ka pa pawh thutak ngaihven tûrin a ṭanpui a. Ka nu thih hnu ni thumnaah ka pa chu beisei loh takin Kingdom Hall-ah vântlâng thusawi ngaithla tûrin a lo kal a, a hnu kum 26 chhûng chu a inkhâwm zawm zêl a. Ani chu baptisma chang lo mah se, kohhran upate’n chawlhkâr tin hian inkhâwmah a thleng hmasa ber ṭhîn tih min hrilh a ni.

Ka nu chu a fate tân entawn tûr ṭha tak a ni a. Ka farnu pathumte leh an pasalte chuan rinawm takin Jehova rawng an bâwl a. Ka farnu pahnihte chu Portugal branch-ah leh Haiti branch-ah rawng an bâwl a ni.

Tûnah chuan Randi-i nên Ontario biala Hamilton khawpuiah special pioneer niin rawng kan bâwl a. Bial kantu nia rawng kan bâwl lai khân, unaute tlawhkîrnaah leh Bible zirpuinaahte zuiin nuam kan ti hle ṭhîn a. Tûnah chuan keimahni Bible zirpuite ngei thlarau lama hma an sâwn hmuh chu a hlimawm tak zet a ni. Kan awmna kohhran thara unaute nên inlaichhînna ṭha kan nei a, Jehova’n anni chu hun nuamah leh hrehawmahte a ṭanpui dân kan hmuhna chuan min tichak hle a ni.

Kan han ngaihtuah lêt hian unau tam takin kan chunga mi mal ngaihsakna an lantîr avângin kan lâwm hle a. Chuvângin, keini pawhin mi dangte chu theih tâwp chhuaha Jehova rawngbâwl tûra fuihin, mi dangte tâna ‘ṭhahnem kan ngaihzia’ lantîr kan tum a ni. (2 Kor. 7:6, 7) Entîr nân, chhûngkaw pakhatah an nu ber, an fapa, leh an fanute chu hunbi kimin rawng an bâwl a. Pa ber chu pioneer thawh a duh leh duh loh ka zawh chuan, pioneer pathum thawk thei tûrin ka ṭanpui a lâwm tiin min chhâng a. “Jehova aiin i ṭanpui theih zâwk em ni?” tiin ka zâwt a. A chhûngte neih ang hlimna chu nei ve tûrin ka fuih a. Thla ruk hnuah pioneer a rawn ni ta a ni.

Randi nên hian Pathian Jehova “thilmak tihte” chu “ṭhangthar lehte” hnênah kan hrilh zawm zêl ang a, keimahni ang bawka hlimna nei tûrin kan beisei a ni.—Sâm 71:17, 18.

a Tûnah chuan Nun leh Rawngbawlna Inkhâwm Overseer tia koh a ni.

b Léonce Crépeault-a nun kawng chanchin chu February, 2020 chhuak, Vênnainsâng, p. 26-30-naah en rawh.