A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jehova Leh Isua Anga Kan Zaa Inpumkhatin

Jehova Leh Isua Anga Kan Zaa Inpumkhatin

‘An zaa pumkhat an nihna tûrin ngensak ka ni; . . . Ka Pa, nang keimaha i awm leh, kei nangmaha ka awm ang bawk hian.’—JOHANA 17:20, 21.

HLA: 16, 31

1, 2. (a) Isua’n a tirhkohte tâna a ṭawngṭai hnuhnûng ber zân khân, eng nge a dîl? (b) Engvângin nge Isua’n inpumkhatna chungchâng chu a ngaih pawimawh?

ISUA chuan a tirhkohte chaw a kîlpui hnuhnûng ber zân khân inpumkhatna chungchâng a vei hle a. A zirtîrte tâna a ṭawngṭainaah a Pa nên an inpumkhat ang bawka anni pawh inpumkhat tûra a duh thu a sawi a ni. (Johana 17:20, 21 chhiar rawh.) An inpumkhat chuan Jehova’n Isua leiah a rawntîr tih mite’n an hria ang. An inhmangaih tawn chuan mite’n Isua zirtîr dik tak an ni tih an hria ang a, chu hmangaihna chuan a inpumkhattîr lehzual ang.—Johana 13:34, 35.

2 Isua’n chumi zâna inpumkhatna a sawi uar chhan chu kan hre thiam thei a. A tirhkohte chu inpumkhat tâwk lo nia a hriat vâng a ni. Entîr nân, tirhkohte chu tûn hmaa an tih ṭhin angin ‘an zîngah tu nge ropui ber’ tih chungchângah an inhnial a. (Luka 22:24-27; Marka 9:33, 34) Ṭum dangah chuan, Jakoba leh Johana’n Isua chu vân rama hmun pawimawh tak, a dawt chiaha ṭhut theihna an dîl a ni.—Marka 10:35-40.

3. Engin nge Krista zirtîrte inpumkhatna chu tichhe thei a, eng zawhnate nge kan sawiho vang?

3 Thiltihtheihna leh thuneihna tam zâwk neih duhna chu Krista zirtîrte inpumkhatna tichhe thei awmchhun a ni lo. Isua hun laia mite chu huatna leh inpâwng huatna avângin an inṭhen darh a. A zirtîrte chuan chutiang rilru put hmang ṭha lo chu an hneh a ngai a ni. He thuziakah hian, hêng zawhnate hi kan sawiho vang: Isua’n inpâwng huatna chungchângah eng thil nge a tih? Engtin nge a hnungzuite chu inpumkhat tûr leh duhsak bîk nei lo leh dik taka mi dangte cheibâwl tûra a ṭanpui? Engtin nge Isua entawn tûr siam leh a zirtîrnate chuan inpumkhat tlat tûra min ṭanpui?

ISUA LEH A HNUNGZUITE’N PAWNGPAW HUAT AN HLAWH

4. Isua’n pâwngpaw huat a hlawh tih entîrna pe rawh.

4 Isua pawhin mite pâwngpaw huat a hlawh a. Philipa’n Nathanaela hnênah Messia a hmuh thu a hrilh khân, Nathanaela chuan: “Nazaret khuaah thil ṭha a chhuak thei em ni?” tiin a sawi a ni. (Johana 1:46) Mika 5:2-a sawi lâwk angin, ani chuan Messia chu Bethlehemah a piang ang tih a hre mai thei a. Nazaret khua chu Messia pianna khua tûr atân chuan pawimawh tâwk lo niin a ngai mai thei bawk. Chu bâkah, Isua chu Galili ram aṭanga lo kal a nih avânga amah ngainêptu Juda challangte pawh an awm a ni. (Johana 7:52) Juda tam tak chuan Galili rama mite chu mi hnuaihnung tak niin an thlîr a. Juda mi dang lehte chuan Isua chu Samari mi tia kovin an diriam bawk. (Johana 8:48) Samari mite chu hnam danglam tak an ni a, an sakhua pawh Judate biakna lakah a danglam hle. Juda mite leh Galili mite chuan Samari mite chu zahna an nei meuh lova, an pumpelh ṭhîn a ni.—Johana 4:9.

Inpumkhat reng tûr chuan, Isua zirtîrte’n an ngaihtuah dân an thlâk danglam a ngai

5. Isua zirtîrte chuan eng inpâwng huatna nge an tawh?

5 Juda sakhaw hruaitute chuan Isua hnungzuite chu an zah lo bawk. Pharisiate chuan “ânchhe dawng” tiin an ko va. (Johana 7:47-49) Anni chuan Juda sakhaw school-a zir lo leh an hnam dân zui lo apiangte chu mi tlâktlai lo leh mi mâwl tak angin an thlîr a ni. (Tirhkohte 4:13) Chutih hun laia mite chuan an sakhua te, an tualchhûng inrêlbâwl dân te, leh an hnamte chu an chhuanpui êm avângin, Isua leh a zirtîrte chuan pâwngpaw huat an hlawh a ni. Chu chuan a zirtîrte chungah leh mi dangte an thlîr dânah a thunun bawk. Inpumkhat reng thei tûr chuan, a zirtîrte’n an ngaihtuah dân an thlâk a ngai ngei ang.

6. Pâwngpaw huatnain min nghawng theih dân entîrna pe rawh.

6 Inpâwng huatnaa khat khawvêlah kan awm a. Mite chuan min pâwngpaw huat mai thei a, a nih loh leh mi dang tuemaw chu kan pâwngpaw huat mai thei bawk. Australia rama pioneer thawk mêk unaunu chuan: “Aboriginal mite chunga tûn hma leh tûna dik lo taka an cheibâwl dân ka hmuh hian mi ngote ka huatna hi a zual sauh ṭhîn,” tiin a sawi. Dik lo taka cheibâwl a nih avângin huatna rilru a nei nasa hle bawk. Canada rama unaupa chuan: “French ṭawng hmangte chu chungnung bîk niin ka hria,” tih a sawi a. A thusawi aṭang chuan Sap ṭawng hmangtute chu a duh lo tih a lang a ni.

7. Isua chuan inpâwng huatna chungchângah eng thil nge a tih?

7 Isua hun lai ang bawkin, tûn laiah pawh inpâwng huatna rilru put hmang chu a nasa hlein, thlâk danglam harsa tak a ni a. Chutiang rilru put hmang chungchângah Isua’n eng thil nge a tih? Pakhatnaah, ani chuan inpâwng huatna rilru a nei ngai lo va. Duhsak bîk lah a nei hek lo. Mi hausa leh mi retheite, Pharisaite leh Samari mite, chhiahkhawntute leh mi sualte hnênah thu a hril a. Pahnihnaah, Isua chuan entawn tûr siamin a zirtîrte chu mi dangte ringhlel lo tûr leh pâwngpaw huatna nei lo tûrin a zirtîr a ni.

INPAWNG HUATNA CHU HMANGIAHNA LEH INNGAIHTLAWMNAIN HNEH RAWH

8. Kan inpumkhatnain a ṭanchhan thu bul pawimawh tak chu eng nge ni? Hrilhfiah rawh.

8 Isua chuan kan inpumkhatnain a ṭanchhan thu bul pawimawh tak a zirtîr a. A zirtîrte hnênah: “Nangni zawng zawng chu unau in ni si a,” tiin a hrilh a ni. (Matthaia 23:8, 9 chhiar rawh.) Dik tak chuan, kan vai hian Adama fate kan nih avângin unau vek kan ni a. (Tirhkohte 17:26) Isua chuan a zirtîrte chu an Pa vâna mi Jehova hretu an nih avângin unau an ni tih a hrilh bawk. (Matthaia 12:50) Chu bâkah, Pathian chhûngkaw zînga mi an ni vek a, hmangaihna leh rinnain an inpumkhat a ni. Chuvângin, tirhkohte chuan kohhrana an lehkha thawnah an Kristianpuite chu unaute tiin an ko a ni.—Rom 1:13; 1 Petera 2:17; 1 Johana 3:13.

9, 10. (a) Engvângin nge Juda mite chuan an hnam chhuanpuina tûr chhan an neih loh? (b) Engtin nge Isua’n hnam dang hmuhsit chu thil dik lo a ni tih a zirtîr? (A thupui chunga milem pakhatna en rawh.)

9 Isua’n a zirtîrte hnênah unaute anga inen a ngai tih a hrilh hnuah inngaihtlâwmna an neih a ngaih thu a sawi uar a. (Matthaia 23:11, 12 chhiar rawh.) Kan hriat tawh angin, a châng chuan chaponain tirhkohte chu a ṭhen darh a ni. Isua hun laia mite chuan an hnam an chhuang hle a. Juda tam tak chuan Abrahama thlahte an nih avângin hnam dang aia ṭha zâwkah an inngai bawk. Mahse, Baptistu Johana’n an hnênah: “Pathianin hêng lungte hi Abrahama thlahahte a dintîr thei e,” tiin a hrilh a ni.—Luka 3:8.

10 Isua chuan mite’n an hnam an chhuanpui chu a dik lo tih a zirtîr a. Lehkha ziaktu pakhatin: “A nih leh, ka vêngte chu tunge ni?” tia a zawh khân, chu mi chungchâng chu a tifiah lehzual a ni. Chu zawhna a chhânnaah, thilthleng chanchin a hrilh a. Juda pakhat chu rûkrute’n an vuak hrep hnuah kawngah an hnutchhiah a. Chu mi kawnga kal Juda ṭhenkhat chuan chupa chu an ṭanpui duh lo va. Mahse, Samari mi pakhat chuan a khawngaih êm avângin a bawihsâwm ta a. Isua chuan lehkha ziaktu chu Samari mi ang a nih a ngaih thu hrilhin a chanchin sawi chu a titâwp a ni. (Luka 10:25-37) Isua chuan Samari pakhatin Judate chu an ṭhenawmte hmangaih dân a zirtîr thei tih a târ lang a ni.

11. Engvângin nge Isua zirtîrte chuan duhsak bîk an neih loh a ngaih a, chu chu hre thiam tûrin Isua’n engtin nge a ṭanpui?

11 Isua vâna a lâwn hma khân, a zirtîrte hnênah ‘Judai leh Samari ram khaw tinah te, kâwlkil thleng pawha,’ thu hril tûrin a hrilh a. (Tirhkohte 1:8) Chutianga tithei tûr chuan chapona leh pâwngpaw huatna an neih chu an hneh a ngai a ni. Isua chuan hnam dang mite neih mize ṭhate chu a sawi fo va, chu chuan a zirtîrte chu hnam zawng zawng hnêna thu hril tûrin a ṭanpui a ni. Entîr nân, rinna nasa tak nei, hnam dang mi, sipai za hotu chu a fak a. (Matthaia 8:5-10) Zarephath khuaa mi Kanaan hmeithai leh Suria rama phâr Naamanate ang, hnam dang mi Jehova’n a ṭanpui dânte chu a pianna Nazaret khuaah a hrilh a ni. (Luka 4:25-27) Amah pawhin Samari hmeichhe pakhat hnênah thu a hrilh a, a thuchah ken chu mite’n an ngaihven êm avângin Samari khuaah chuan ni hnih lai a châm bawk a ni.—Johana 4:21-24, 40.

KRISTIAN HMASATE CHUAN INPAWNG HUATNA AN DO A NGAI

12, 13. (a) Isua’n Samari hmeichhe pakhat a zirtîr khân a tirhkohte’n engtin nge an chhân lêt? (A thupui chunga milem pahnihna en rawh.) (b) Isua’n a zirtîr tum tak chu Jakoba leh Johana’n an hre thiam lo hulhual tih engin nge târ lang?

12 Tirhkohte tân inpâwng huatna hneh chu thil awlsam a ni lo. Isua’n Samari hmeichhe pakhat a zirtîr duh chu mak an ti hle a. (Johana 4:9, 27) Engvângin nge? Juda sakaw hruaitute chuan vântlâng hmunah hmeichhia te, a bîk takin hming chhiatna nei Samari hmeichhia chu an be ngai lo ngei ang. Tirhkohte’n chaw ei tûrin hrilh mah se, Isua’n chu hmeichhe hnêna thu hrilh chu nuam a ti hle a, chaw ei chu a ngai pawimawh lo va. Pathianin ani chu Samari hmeichhe pawh tiamin, mite hnêna thu hril tûrin a duh a, chu a Pa duh zâwng tih chu a tân chaw ang a ni.—Johana 4:31-34.

13 Jakoba leh Johana chuan he zir tûr pawimawh tak hi an hre thiam lo va. Zirtîrte chu Isua nên Samari rama an zin khân, Samari mite khuaah riahna tûr hmun an zâwng a. Mahse, Samari mite chuan riahtîr an phâl lo va. Jokoba leh Johana chuan an thinrim êm avângin vân ata mei ko thla a, a khaw puma tiboral tûrin Isua an ngên a. Isua’n anni chu na takin a zilh a ni. (Luka 9:51-56) Chu chu Galili ram an khuaa thilthleng ni ta se, Jakoba leh Johana chu an thinrim lutuk lo mai thei. Inpâwng huatna an neih avânga thinrim an ni mai thei a. A hnuah, Johana’n Samari mite hnêna thu a va hrilh khân, mi tam takin an ngaihthlâk avângin, a hmaa a lo chhân lêt dânah inthiam lohna a nei mai thei a ni.—Tirhkohte 8:14, 25.

14. Inpâwng huatna avânga awm buaina chu eng anga chinfel nge a nih?

14 C.E. 33, Pentikost hnu lawkah, kohhranah thlei bîk neihna a awm avângin buaina a thleng a. Unaute’n ṭanpui ngai hmeithaite hnêna chaw an sem khân, Grik ṭawng hmang hmeithaite chu an ngaihthah a ni. (Tirhkohte 6:1) Chu chu ṭawng avânga inpâwng huatna awm a ni thei. Tirhkohte chuan chu buaina chu an chingfel nghâl a ni. Dik taka chaw sem tûrin unaupa tling tak pasarihte chu an thlang a. Chûng unaupate chuan Grik hming an put vek avângin lungni lo hmeithaite chu an thla a muang ngei ang.

15. Engtin nge Petera’n mi tinte chunga thlei bîk neih lohna lantîr tûra a zir? (A thupui chunga milem pathumna en rawh.)

15 C.E. 36-ah, Isua zirtîrte chuan hnam zawng zawng hnênah thu an hril ṭan a. Chu mi hma chuan, tirhkoh Petera’n Juda mite hnênah chauh hun a hmang ṭhîn a. Tichuan, Pathianin Kristiante chu thlei bîk an nei tûr a ni lo tih a tihchian tâkah chuan, Petera’n Rom sipai Kornelia hnênah thu a hrilh a ni. (Tirhkohte 10:28, 34, 35 chhiar rawh.) Chu mi hnuah, Petera chu Juda mi ni lo Kristiante nên hun hmangin a eiin a in ṭhîn a. Kum tam tak hnuah, Antiokei khuaa Juda mi ni lo Kristiante chu a eipui duh ta lo va. (Galatia 2:11-14) Ani chu Paula’n a zilh a, chu zilhna chu a pawm a ni. Engtin nge kan hriat? Petera’n Asia Minor-a Juda te leh Juda mi ni lo Kristiante hnêna lehkha a thawn hmasak ber khân, unau zawng zawngte kan hmangaih a pawimawh dân a sawi a ni.—1 Petera 1:1; 2:17.

16. Kristian hmasate chu eng anga hriat hlawh nge an nih?

16 Tirhkohte chuan Isua entawn tûr siam avângin, “mi zawng zawng” hmangaih dân an zir tih a chiang hle. (Johana 12:32; 1 Timothea 4:10) Hun pêk ngai deuh mah se, mite an thlîr dân chu an thlâk a. Dik tak chuan, Kristian hmasate chu an inhmangaih tawnna avângin hriat an hlawh a ni. Kum zabi hnihnaa lehkha ziaktu Tertullian-a chuan Kristiante chungchânga mite sawi chu heti hian a sawi chhâwng a: “An nun pêk inhuam khawpin an inhmangaih tawn a ni,” tiin. Chûng Kristiante chuan ‘mihring thara,’ an inthuam avângin Pathianin mi zawng zawng inang khata a thlîr angin, thlîr ve an tum a ni.—Kolossa 3:10, 11.

17. Inpâwng huatna rilru put hmang engpawh chu engtin nge kan paih bo theih? Entîrnate pe rawh.

17 Tûn laiah pawh, inpâwng huatna rilru put hmang paih bo tûr chuan hun pêk a ngai ngei ang. France rama unaunu chuan chutianga paih bo chu a harsatzia a sawi a. “Jehova chuan hmangaihna awmzia te, thil phal awmzia te, leh mi zawng zawng hmangaih tih awmziate chu min zirtîr a. Mahse, mi dangte pâwngpaw huatna rilru put hmang hneh tûrin ka la bei reng a, thil awlsam erawh a ni lo. Chuvângin, chu mi chungchângah ka la ṭawngṭai reng a ni,” tiin a sawi. Spain rama unaunu chuan hnam chi khat chungchânga ngaih dân ṭha lo a neih chu a do a ngai tih a sawi a. “Vawi tam tak ka hlawhtling a; mahse, ka do zawm zêl a la ngai tih ka hria. Jehova zârah, chhûngkaw inpumkhat tak zînga ka tel thei chu ka lâwm hle,” tiin a sawi. Kan za hian kan ngaihtuah dânte kan fîmkhur hle a ngai a. Keini pawh inpâwng huatna rilru put hmang ṭhenkhat kan nuai bo a ngai ve em?

HMANGAIHNA A PUN HIAN, INPAWNG HUATNA A REH

18, 19. (a) Mi tinte kan lawmna chhan tûr chu eng nge ni? (b) Chu chu engtin nge kan tih theih?

18 Pathian lakah inmihranin kan awm ngai tawh tih hriat chu kan tân a ṭha a. (Ephesi 2:12) Mahse, Jehova chuan a hmangaihnain min hîp a ni. (Hosea 11:4; Johana 6:44) Chu bâkah, Krista chuan min lâwm a. Pathian chhûngkaw zînga mi nih theihna min pe a ni. (Rom 15:7 chhiar rawh.) Isua chuan ṭha famkim lo kan ni chung pawha ngilnei taka min pawm avângin tuemaw hnâwl chu kan ngaihtuah ngai tûr a ni lo!

“Chung lam aṭanga finna” neih kan tum avângin kan inpumkhatin, kan inhmangaih tawn (Paragraph 19-na en rawh)

19 Khawvêl tâwpna a hnaih telh telh rualin, mite chu an inṭhen darhin, inpâwng huatna, leh huatna rilru an nei lehzual a. (Galatia 5:19-21; 2 Timothea 3:13) Mahse, Jehova mite kan nih angin, thlei bîk nei lo tûr leh remna awmtîr tûra min ṭanpuitu “chung lam aṭanga finna” neih kan tum a ni. (Jakoba 3:17, 18) Ram dang mite ṭhiana siam chu kan duh a, an thiltih dânte chu kan pawmin, an ṭawngte pawh kan zir mai thei bawk. Chutianga kan tih chuan kan remna chu “lui ang” leh “tuifinriat fâwnte ang” mai a ni ang.—Isaia 48:17, 18.

20. Hmangaihnain kan ngaihtuah dân leh kan rilru put hmangte a thlâk danglam hian eng thil nge thleng?

20 Australia rama unaunuin Bible a zir chuan, inpâwng huatna leh huatna nasa tak a neih chu zawi zawiin a reh a. Hmangaihna chuan a ngaihtuah dân leh a rilru put hmangte chu a thlâk danglam a ni. Canada rama French ṭawng hmang unaupa chuan mite’n mi dangte an hriat chian loh avâng maiin an haw ṭhîn tih a hriat chhuah thu a sawi. Ani chuan “mite mizia chu an pianna hmunah a innghat lo” tih a hria a. Sap ṭawng hmang unaunu nên an innei a! Hêng entîrnate hian hmangaihnain inpâwng huatna a hneh thei tih a târ lang a ni. Hmangaihna chuan tihchhiat theih loh khawpin min inpumkhattîr thei a ni.—Kolossa 3:14.