1. Ramsate aia chungnung zâwka min siamtu chu eng nge ni?

JEHOVA chuan mihringte chu thil danglam tak a pe a. Chu chu kan chhia leh ṭha hriatna hi a ni. Hei hi ramsate aia chungnung zâwka min siamtu a ni a. Adama leh Evi te’n chhia leh ṭha hriatna an nei tih engtin nge kan hriat? Pathian thu an âwih loh hnu khân, a lakah an biru a. An chhia leh ṭha hriatnain a tibuai a ni.

2. Engtin nge kan chhia leh ṭha hriatna chu compass nên a inan? (A thupui chunga milem en rawh.)

² Kan chhia leh ṭha hriatna chu nuna min kaihruai theitu thil dik leh dik lo hriat theihna a ni a. Ṭha taka sawizawi loh chhia leh ṭha hriatna neitu chu compass ṭha lo hmangtu lawng ang a ni. Thli leh tuifinriat fâwnte chuan chu lâwng chu kawng dik lo lamah a hruai thei a. Ṭha taka hna thawk compass erawh chuan lawng captain chu kawng dikah a hruai thei a ni. Chutiang bawkin, kan chhia leh ṭha hriatna chu ṭha taka kan  sawizawi chuan, ṭha takin min kaihruai thei ang.

3. Kan chhia leh ṭha hriatna chu ṭha taka sawizawi a nih loh chuan eng thil nge thleng thei?

³ Chhia leh ṭha hriatna chu ṭha taka kan sawizawi loh chuan thil dik lo ti lo tûrin min vaukhân lo vang. (1 Timothea 4:1, 2) “Thil ṭha lo chu thil ṭha” niin min rintîr hial thei a. (Isaia 5:20) Isua chuan a zirtîrte hnênah: “Tupawh a tihlum tûr che u apiangin Pathian chungah thil ṭha tiin an inhria ang, chutiang hun chu a thleng dâwn,” tiin a hrilh a ni. (Johana 16:2) Chu chu zirtîr Stephena tihlumtute ngaih dân a ni. (Tirhkohte 6:8, 12; 7:54-60) Mihring chanchin tluan chhuakah, sakhaw mi tam tak chuan tualthahna ang chi thilsual takte an ti a, chu chu Pathian tâna ti niin an inchhâl a. Mahse, a nihna takah chuan, Pathian dânte an bawhchhia a ni. (Exodus 20:13) An chhia leh ṭha hriatna chuan dik takin a kaihruai lo tih a chiang hle!

4. Kan chhia leh ṭha hriatna chuan ṭha takin hna a thawk tih engtin nge kan chian theih?

⁴ A nih leh, kan chhia leh ṭha hriatna chuan ṭha takin hna a thawk tih engtin nge kan chian theih? Bible-a dânte leh thu bulte chu “zirtîr kawngah te, thiam loh chantîr kawngah te, zilh kawngah te, felna zirtîr kawngah te a sâwt bawk a ni.” (2 Timothea 3:16) Bible chu kan zir ziahin, ngun takin kan ngaihtuah ang a, kan nunpui bawk tûr a ni. Chutianga kan tih chuan, Jehova ngaihtuah angin kan ngaihtuah lehzual thei ang. Tichuan, kan chhia leh ṭha hriatnain ṭha takin min kaihruai tih kan chiang thei ang. Kan chhia leh ṭha hriatna sawizawi tûrin Jehova dânte leh thu bulte kan hman theih dân i lo sawiho vang u.

5, 6. Engtin nge Pathian dânte chuan min ṭanpui?

⁵ Pathian dânte hlâwkpui kan duh chuan, kan chhiar a, kan hriat mai aia tam kan tih a ngai a. Chûng dânte chu kan ngainat a, kan zah a ngai bawk. Bible chuan: “Sualna chu hua ula, ṭhatna ngaina ula,” tiin min hrilh a. (Amosa 5:15) Chu chu engtin nge kan tih theih? Jehova’n thilte a thlîr anga kan thlîr ve a ngai a ni. He hi han ngaihtuah teh. Ṭha taka i mut theih loh avângin, doctor chuan ei tûr ṭha te ei a, insawizawi a, i nun dân siam danglam tûrin a hrilh che angah han in chan teh. A kaihhruaina zawm chu i hlâwkpui tak zet a! Engtin nge doctor kaihhruaina chu i ngaih?

⁶ Chutiang bawkin, min Siamtu chuan sual avânga rahchhuah ṭha lote laka min vênghim tûr leh nun tihmasâwn thei tûrin dânte min pe a. Entîr nân, Bible chuan dâwtsawina te, inbumna te, rûkrûkna te, nungchang bawlhhlawhna te, tharum thawhna te, a nih loh leh ramhuai zâwlnate ang chi thiltih engpawh ti lo tûrin min zirtîr a ni. (Thufingte 6:16-19 chhiar rawh; Thu Puan 21:8) Jehova thuâwihnain rah ṭha tak a chhuah tih kan hmuh hian, amah kan hmangaihna leh a dânte kan ngainatna chu a pung a ni.

7. Engtin nge Bible thute chuan min ṭanpui theih?

⁷ A dik leh dik lo hriat nâna Pathian dânte bawhchhia a, a sawhkhâwk ṭha lote kan tawrh kher a ngai lo. Chu aiin, tûn hmaa mi dangte thil tihsual aṭangin kan inzir thei a ni. Chûng entîrnate chu Bible-ah chhinchhiah a ni a. Thufingte 1:5 chuan: “Mi fingten an hriat a, an thiamna te a lo pun a,” tiin a sawi a. He kaihhruaina hi Pathian  hnên aṭanga lo kal a ni a, kaihhruaina ṭha ber a ni! Entîr nân, Davida’n Pathian Jehova thu âwih lo va, Bath-sebi a chêtsualpui hnua a tawrh nasa dân kha han ngaituah teh. (2 Samuela 12:7-14) Bible-a a chanchin i chhiar hunah heti hian inzâwt ang che: ‘Engtin nge Davida’n chûng buainate chu a pumpelh theih? Chutiang dinhmunah awm ta ila, eng nge ka tih ang? Nungchang bawlhhlawhnaa inhnamhnawih tûrin thlêm ni ta ila, Davida nge ka an dâwn a, Josefa zâwk?’ tiin. (Genesis 39:11-15) Sual rah chhuah ṭha lo takte chu ngun taka kan ngaihtuah chuan, ‘sual huatna’ kan nei lehzual ang.

8, 9. (a) Kan chhia leh ṭha hriatna chuan eng ti tûrin nge min ṭanpui? (b) Engtin nge kan chhia leh ṭha hriatna chuan Jehova thu bulte ṭanchhana hna a thawh?

⁸ Pathian huat zâwngte chu kan hawisan tlat a. A nih leh, Bible-a thupêk chiang tak a awm lohna dinhmuna kan awm hunah, eng nge kan tih ang? Pathianin ti tûra min duhte chu engtin nge kan hriat theih? Bible hmanga kan chhia leh ṭha hriatna kan sawizawi chuan thu tlûkna fing kan siam ang.

⁹ Jehova chuan min hmangaih avângin, kan chhia leh ṭha hriatna kaihruai thei thu bulte min pe a. Ani chuan: “Kei hi LALPA in Pathian, in ṭhatna ṭûra nangmahni zirtîrtu, in kalna tûr kawnga hruaitu che u chu  ka ni,” tiin a sawi. (Isaia 48:17, 18) Bible thu bulte ngun taka kan ngaihtuah a, kan thinlunga kan khung tlat chuan, kan chhia leh ṭha hriatna chu kan siam ṭha thei ang a. Chu chuan thu tlûkna fing siam tûrin min ṭanpui ngei ang.

10. Thu bul chu eng nge ni a, engtin nge Isua’n a zirtîrnaah thu bulte a hman?

¹⁰ Thu bul chu kan ngaihtuahnate kaihruaitu thu dik bulpui a ni a, chu chuan thu tlûkna ṭha siam tûrin min ṭanpui a. Jehova thu bulte hriatna chuan a ngaihtuah dân leh dânte min pêk chhan hre thiam tûrin min ṭanpui a ni. Isua chuan ngaihtuahna leh thiltihin nghawng a nei tih a zirtîrte’n an hriatthiam nân thu bulte a hmang a. Entîr nân, thinurnain tharum thawhna a thlen thei a, nungchang bawlhhlawhna lam ngaihtuahnain uirêna a thlen thei tih a zirtîr a ni. (Matthaia 5:21, 22, 27, 28) Jehova thu bulte kan inkaihhruaitîr hian, kan chhia leh ṭha hriatna chu ṭha taka sawizawi a ni ang a, Pathian chawimawina thlentu duh thlanna kan siam ang.—1 Korinth 10:31.

11. Engtin nge kan chhia leh ṭha hriatna chu a inan loh theih?

¹¹ Kristiante’n Bible hmanga an chhia leh ṭha hriatna an sawizawi chung pawhin thil engemaw chungchângah thu tlûkna inang lo an la siam thei tho a ni. Entîrna pakhat chu, zu in leh in loh chungchângah a ni thei. Bible chuan zu in chu thil sual a ni tih sawi lo mah se, a lutukin emaw, rui khawpin emaw kan in tûr a ni lo tih erawh min vaukhân a. (Thufingte 20:1; 1 Timothea 3:8) Kristian pakhatin zu a in lutuk loh chhûng chuan, thu tlûkna a siam hunah, thil dang engmah a ngaihtuah a ngai lo tihna a ni em? Ni lo. A chhia leh ṭha hriatnain zu in phal mah se, mi dangte chhia leh ṭha hriatna pawh a ngaihtuah tel tûr a ni.

12. Rom 14:21-a thute chuan mi dangte chhia leh ṭha hriatna zah tûrin engtin nge min ṭanpui theih?

¹² Paula chuan: “I unau tlûkna tûr a nih chuan sa ei loh te, uain in loh te, thil engpawh tih loh a ṭha a ni,” tia a ziah khân mi dangte chhia leh ṭha hriatna kan zahsak a ngai tih a târ lang a. (Rom 14:21) Zu in tûrin dikna nei mah ila, kan zu innain Kristian dangte chhia leh ṭha hriatna a tibuai nia kan hriat chuan, chu kan dikna neih chu chân kan inhuam tûr a ni. Thutak a hriat hmaa zu ngawl vei tawh ṭhîn unaupa chuan zu in miah tawh lo tûrin thu tlûkna a siam pawh a ni thei a. A nun kawng hluia kîrtîr leh theitu thil engmah kan ti duh lo vang. (1 Korinth 6:9, 10) Chu unaupa chu kan mikhual chuan, zu in a duh lo chung pawhin inluihtîr kan tum ang em? Tum lo ngei ang!

13. Timothea’n chanchin ṭha pawm tûra mi dangte a ṭanpuinaah engtin nge an chhia leh ṭha hriatna a zahsak?

¹³ Serhtan chu na hle mah se, Timothea chuan a tleirâwl laiin, tan a remti a. Thu a va hrilhna tûr Juda mite tân serhtan chu a pawmmawh tih a hria a ni. Ani chuan Paula angin, mi dangte tihlungnih loh chu a  duh lo. (Tirhkohte 16:3; 1 Korinth 9:19-23) Mi dangte ṭanpui tûrin mahni ṭhatna tûr thil i chân ngam ang em?

14, 15. (a) Engtin nge mi puitling kan nih theih? (b) Kristian mi puitling chuan mi dangte chu engtin nge a cheibâwl?

¹⁴ Kan zain “Krista thu bul hril tawh lovin puitlin lam i pan” ṭheuh ang u. (Hebrai 6:1) Thutakah kum tam tak kan awm tawh avâng maiin Kristian mi puitling kan ni tihna a ni lo. Mi puitling ni tûr chuan theih tâwp kan chhuah a ngai a. Hriatna leh hriatthiamna lamah kan ṭhan chhoh a ngai a ni. Chuvângin, ni tin Bible kan chhiar a ngai a ni. (Sâm 1:1-3) Ni tin Bible i chhiar chuan, Jehova dânte leh thu bulte i hre thiam lehzual ang.

¹⁵ Kristiante tâna dân pawimawh ber chu eng nge ni? Hmangaihna dân hi a ni. Isua chuan a zirtîrte hnênah: “In inhmangaih chuan mi zawng zawngin ka zirtîrte in ni tih chu miah chuan an hria ang” tiin a hrilh a. (Johana 13:35) Hmangaihna chu “lal dân” leh “dân zawh famkimna,” tia koh a ni. (Jakoba 2:8; Rom 13:10) Bible-in “Pathian chu hmangaihna a ni” tia a sawi avângin hmangaihna a pawimawh êm êm pawh hi a mak lo ve. (1 Johana 4:8) Pathian tân chuan hmangaihna chu rilrua veina mai a ni lo. A hmangaihna chu thiltihin a lantîr a ni. Johana chuan: “He miah hian Pathian hmangaihna kan chungah a lo lang ta, amah avânga kan nun theihna tûrin Pathianin a Fapa neih chhun khawvêla a rawn tirhah hian,” tiin a ziak a. (1 Johana 4:9) Jehova, Isua, kan unaute, leh mi dangte chunga hmangaihna kan lantîr hian, Kristian mi puitling kan ni tih kan târ lang a ni.—Matthaia 22:37-39.

16. Kristian mi puitling kan nih angin, engvângin nge thu bulte chu kan ngaihhlut lehzual ang?

 ¹⁶ Kristian mi puitling kan nih poh leh thu bulte chu kan ngaihlu lehzual ang. Dân chu dinhmun engemaw bîk atâna hman a ni tlângpui a, thu bul erawh chu dinhmun chi hrang hranga hman theih a ni. Entîr nân, naupang pakhat chuan ṭhian sual kawm a hlauhawmzia a hriatthiam loh avângin, a nu leh pate chuan amah vênhim nân dânte an siam a ngai a. (1 Korinth 15:33) Mahse, a lo puitlin chhoh chuan Bible thu bulte chhût dân a zir a ni. Chûng thu bulte chuan ṭhian ṭhate thlang tûrin a ṭanpui ang. (1 Korinth 13:11; 14:20 chhiar rawh.) Bible thu bulte kan chhût ngun poh leh kan chhia leh ṭha hriatna chu a rin tlâk lehzual ang. Eng dinhmun hnuaiah pawh awm mah ila, Pathianin ti tûra min duhte chu kan hre thiam lehzual bawk ang.

17. Thu tlûkna fing siam tûrin kan mamawh thil engkim kan nei tih engvângin nge kan sawi theih?

¹⁷ Jehova tilâwmtu thu tlûkna siam tûrin kan mamawh engkim kan nei a. Bible-ah hian ‘hna ṭha tinrêng thawk tûra kim taka inthuam famkim thei’ tûra min ṭanpuitu dânte leh thu bulte kan hmu a ni. (2 Timothea 3:16, 17) Bible thu bulte chuan Jehova ngaihtuah dânte hre thiam tûrin min ṭanpui a. Mahse, chûng thu bulte hmu tûr chuan thawhrim a ngai a ni. (Ephesi 5:17) Min ṭanpuitu atân, Watch Tower Publications Index-te, Research Guide for Jehovah’s Witnesses-te, Watchtower Library-te, Watchtower ONLINE LIBRARY-te, leh JW Library app-te kan nei a ni. Hêng hmanruate kan hman ṭangkai chuan, mi mal inzirna leh chhûngkaw inzirna aṭangin hlâwkna kan hmu ang.

18. Kan nunah Jehova dânte leh thu bulte kan zawm hian eng thil nge thleng?

¹⁸ Jehova dânte leh thu bulte kan zawm hian kan nunin hma a va sâwn nasa tak êm! Sâm 119:97-100 chuan: “Aw, i dân hi ka va ngaina êm! Nilênga ka ngaihtuah ṭhin a ni. I thupêkte chuan mi dotute aia fing zâwkin mi siam a; kumkhuaa ka hnêna a awm fo ṭhin avângin. Min zirtîrtu zawng zawng aiin finna ka nei zâwk a ni, i thuhriattîrte hi ka ngaihtuah a nih ṭhin avângin. Tarte ai chuan ka hre thiam zâwk a ni, i thununna thute hi ka vawn ṭhat avângin,” tiin a sawi. Pathian dânte leh thu bulte chu hun pe a, ngun taka kan ngaihtuah chuan, finna leh hriatthiamna neiin thil kan ti ang. A dânte leh a thu bulte hmanga kan chhia leh ṭha hriatna kan sawizawi chuan, ‘Krista famkimna lenzia tlukin kan zain kan lo awm’ thei ang.—Ephesi 4:11-13.