A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

I Lo Hre Tawh Em?

I Lo Hre Tawh Em?

Rom mite chuan Isua anga bana khai hlumte chu thlân pângngaia phûm an phal em?

MI TAM tak chuan Isua chu mi sual pahnih inkâra bana khai hlum a nih thu an hria a. (Mt. 27:35-38) Mahse, mi ṭhenkhat chuan chumi hnua phûm tûra Isua ruang buatsaih a nih a, thlâna zalh a nih dân chungchânga Bible sawi hi thil ni thei niin an ring lo a ni.—Mk. 15:42-46.

Chanchin Ṭha ziak sawisêltu mi ṭhenkhat chuan tihhluma awmte ruang chu pângngai taka thlâna phûm phalsak a nih an ring lo va. Chu aiin, chutiang mite chu kawng danga cheibâwl an nih an ring zâwk mah a ni. Ziak mi Ariel Sabar-a chuan, Smithsonian magazine-a a thuziakah mi ṭhenkhatin chutiang thlîr dân an neih chhan chu heti hian a hrilhfiah a ni: “Bana khai hlum chu khawtlânga mi sual ber chunga hremna a ni a, mi thiam ṭhenkhat chuan Rom mite’n chutiang mi chu thlânah pângngai taka phûm an phal nia ngaih chu thil awihawm loh tak niin an ngai a ni,” tiin. Rom mite chuan thiam loh chantîra awm dân bawhchhetute chu a mualpho thei ang bera siam an duh avângin an ruangte chu ramsate ei atân banah an hnutchhiah ṭhîn a. Chumi hnuah chuan, a taksa la bângte chu thlân pângngaiah an paih mai ṭhîn a ni.

Mahse, hmân lai chanchin zirna aṭangin, a lo berah pawh chutianga tihhluma awm Juda mi ṭhenkhatte ruhro an hmuh chhuahte chuan thlîr dân dang a rawn hai lang a. Kum 1968 khân, kum zabi khatnaa tihhluma awm mitthi pakhat ruhro la bângte chu laih chhuah a ni a. Chu chu Jerusalem bula Juda chhûngkaw pakhat thlâna an hmuh a ni. Chûngte chu ruhro an dah khâwmna bâwm chhûnga hmuh a ni a. Chûng zîngah chuan ke artui ruh pakhat a tel a ni. Chu ruh chu centimeter 11.5 (4.5 in.)-a sei pereka thinga khen beh a ni a. Sabar-a chuan, “Yehochanan-a ke artui ruh an hmuh chhuah chuan Isua chungchânga Chanchin Ṭha ziakin thlana phûm a nih thu a târ lan chu thil ni thei a ni tih a finfiah a ni,” tiin a sawi. Chuvângin, “Yehochanan-a ke artui ruh chu Isua hun laia bana an khai hlumte ruang chu Rom mite’n Judate thlâna phûm an phal tih entîrna” a ni tih a chiang hle.

Chu ke artui ruh avâng chuan Isua bana khenbeh a nih dân chungchângah mite chuan ngaih dân hrang hrang an nei mai thei. Mahse, tihhluma awm mi sual ṭhenkhat ruang chu vântlâng hman thlânmualah paih mai lovin, ṭha taka phûm an ni tih erawh a chiang hle. Chu bâkah, Bible-in Isua ruang chu thlân pângngaia ṭha taka zalh a ni tia a sawi chu a rinchhan tlâk hle bawk. Chuvângin, finfiahnate chuan Bible sawi chu a thlâwp a ni.

Chûng aia pawimawh zâwk chu, Pathian Jehova chuan Isua chu mi hausa thlâna phûm a nih tûr thu a sawi lâwk a, chumi thleng famkim lo tûra dang thei tu mah an awm lo hi a ni.—Is. 53:9; 55:11.