A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

A Phûte Chu Chawimawi Rawh

A Phûte Chu Chawimawi Rawh

“Lalṭhutphaha ṭhua leh, Berâm No hnênah chuan, malsâwmna te, chawimawina te, ropuina te, rorêlna te, chatuanin awm rawh se.”THU PUAN 5:13.

HLA: 9, 14

1. Engvângin nge mi ṭhenkhatte chuan chawimawi an phû a, he thuziakah eng nge kan hriat ang?

MITE chu engtin nge kan chawimawi theih? Ngun taka ngaihsakna leh zahna kan lantîrna hmangin a ni. A tlângpui thuin, chawimawi tlâk thiltitu te, chanvo nei te, leh dinhmun pawimawh tak chelhtute chu kan chawimawi ṭhîn a. He thuziakah hian tute nge kan chawimawi ang a, engvângin nge tih chu kan hria ang.

2, 3. (a) Engvângin nge Jehova chuan a bîk taka chawimawi a phû kan tih theih? (A thupui chunga milem en rawh.) (b) Thu Puan 5:13-a târ lan “Berâm No” chu tu nge ni a, engvângin nge kan chawimawi ang?

2 Thu Puan 5:13-na chuan “Lalṭhutphaha ṭhua” leh “Berâm No” chuan chawimawi an phû tih a sawi a. “Lalṭhutphaha ṭhua” chu Jehova a ni a. ‘Chatuana nung reng’ Jehova’n chawimawi a phû chhan pakhat chu Thu Puan bung 4-ah vântirhkohte’n min hrilh a. “Nang, kan Lalpa leh kan Pathian, ropuina te, chawimawina te, thiltihtheihna te chu hmu tlâk i ni e; nangin engkim i siam a, i duh avânga awm leh siam a ni bawk si a,” tiin an sawi a ni.—Thu Puan 4:9-11.

3 Thu Puan 5:13-a târ lan “Berâm No” chu Isua Krista a ni a. Engtin nge kan hriat theih? Leia a awm laiin, Isua chu “Pathian Berâm No, khawvêl sual kalpuitu tûr” tia sawi a ni. (Johana 1:29) Mahni khua leh tuite tâna inhuam taka nun pe duh lal dang an awm ngai em? Hei hi amah kan chawimawi chhan tûr ṭha tak a ni. Isua chu “lalberte Lalber, lalte Lal” a nih avângin chawimawi a phû a. (1 Timothea 6:14-16) “Berâm No talh tawha hi thiltihtheihna te, hausakna te, finna te, chakna te, chawimawina te, ropuina te, malsâwmna te hmu tlâk a ni e,” tia hla satu vântirhkohte angin i ti ve duh mai thei a ni.—Thu Puan 5:12.

4. Jehova leh Krista chawimawi chu engvângin nge kan tân a finthlâk?

4 Johana 5:22, 23 chuan Jehova’n mi zawng zawng chunga rorêltuah Krista a ruat tih a sawi a. Hei hi Isua kan chawimawina tûr chhan ber a ni. Chutianga kan tih chuan Jehova pawh kan chawimawi tihna a ni. Isua leh a Pa kan chawimawi chuan chatuana nunna kan nei thei ang.—Sâm 2:11, 12 chhiar rawh.

5. Engvângin nge mi zawng zawng hi engemaw chena chawimawi leh zah phû an nih?

5 Mihringte hi “Pathian anpui” ngeia siam kan ni a. (Genesis 1:27) Chumi awmzia chu mi tam zâwkin Pathian miziate lantîr theihna an nei tihna a ni. Entîr nân, mihringte chuan hmangaihna te, ngilneihna te, leh khawngaihnate an lantîr thei a. Chu bâkah, chhia leh ṭha hriatna te, thil dik leh dik lo hriatna te, rinawmna leh rinawm lohna te, thil tihâwm leh âwm lo hriatnate neia siam an ni bawk. (Rom 2:13-16) Mi tam zâwkte chuan thil thianghlim leh ṭha chu an duh ṭhîn a, mi dangte nên inrem taka awm tlân an duh bawk. Hei hi thil mak a ni lo, Jehova chu remruattu fel leh remna Pathian a ni si a. Mihring zawng zawng hian kawng khat emaw, kawng dangin emaw Jehova an entawn thei tih a chiang hle. Hêngte avâng hian, kan chawimawi leh zah an phû a ni.—Sâm 8:5.

CHAWIMAWINA DIK TAK LANTIR RAWH

6, 7. Mi dangte chawimawi hunah Jehova thuhretute chu mi tam tak lakah engtin nge an danglam?

6 Mi dangte chawimawi a ngai tih kan hria a; mahse, engtiang chawimawina nge tih leh eng anga nasa nge tih erawh hriat a harsa mai thei. A chhan chu Setana khawvêl rilru put hmangin, ṭha famkim lo mihringte nasa takin a thunun vâng a ni. Mi tam tak chuan an mihringpuite chu pathian tlukin an ngaisâng a. Jehova chawimawi leh zah aiin an mihringpuite chu nasa takin an chawimawi zâwk a, pathian ang hialin an bia a. Sakhaw hruaitu te, politician te, infiam mi te, lemchang thiam te, leh mi lârte inchei dân leh awm dânte chu an entawn a ni.

7 Mihringte chuti taka chawimawi chu a dik lo tih Kristian dikte’n an hria a. Nung tawh azawngah, Isua chauhvin kan tân entawn tûr ṭha famkim a hnutchhiah a ni. (1 Petera 2:21) “Mi zawng zawngin thil an tisual tawh vek a, Pathian ropuina an chang zo ta lo a ni,” tih hi kan hriat a ngai a. (Rom 3:23) Atuamah hian Pathian anga biak kan phû lo. Mihringte chu an phû tâwk aia nasaa kan chawimawi a nih chuan Jehova chu a lâwm lo vang.

8, 9. (a) Jehova thuhretute’n sawrkâr thuneitute chu engtin nge an ngaih? (b) Eng hunah nge rorêltute thu kan zawm loh?

8 Mi ṭhenkhat chuan an dinhmunte avângin kan zah leh chawimawi an phû a. Entîr nân, sawrkâr thuneitute’n kan tâna thil an tihte chu han ngaihtuah teh. An khua leh tuite mamawh leh himnate ngaihsakin an ṭanpui a. An hnathawhte chuan hlâwkna tam tak a thlen a ni. Tirhkoh Paula’n hêng sawrkâr thuneitute hi “rorêltute” angin kan ngai tûr a ni tih a sawi a. “Mi zawng zawng hnênah pêk tûr apiang pe rawh u; . . . chhiah chawina tûra hnênah chuan chhiah chawi ula, . . . pawisak tûra chu pawisa rawh u,” tiin an dânte kan zawm a ngai tih a sawi bawk a ni.—Rom 13:1, 7.

9 Jehova thuhretute kan nih angin, sawrkâr thuneitute zahna lantîr tûrin kan tih theih apiang kan ti a. Ram dânte chu a inan ṭhin loh avângin, thuneitute’n kan laka an beiseite chu ram khat leh ram khat a inang lo. Chuti chung pawhin, sawrkâr thuneitute hnathawh chu kan thlâwp a ni. Mahse, Jehova thu âwih lo tûra thil engemaw min tihtîr chuan, chu chu kan ti thei lo. Chûng dinhmunah chuan mihring thu aiin Jehova thu kan âwih a, amah kan chawimawi zâwk a ni.—1 Petera 2:13-17 chhiar rawh.

10. Hmân laia Jehova chhiahhlawhte chuan engtin nge kan tân entawn tûr ṭha an siam?

10 Ram awptute leh thuneitute lo chawimawi tawh ṭhîn hmân laia Jehova chhiahhlawhte hnên aṭangin kan inzir thei a. Josefa leh Mari chu entawn tûr ṭha an ni a. Rom sawrkârin a ram chhûnga mi awm zât hriat a duh avângin, Mari’n nau nei têp tawh mah se, Josefa leh Mari chu Bethlehemah hming ziak tûrin an zin a ni. (Luka 2:1-5) Rorêltute zahna kawnga entawn tûr ṭha dang leh chu tirhkoh Paula a ni a. Dik lo taka puh a nih khân, Juda ram awptu Lal Herod Agrippa leh Festa hmaah zah tak chungin a dikna thu a sawi a ni.—Tirhkohte 25:1-12; 26:1-3.

11, 12. (a) Engvângin nge sakhaw hruaitute chu a bîk taka chawimawina kan pêk loh vang? (b) Austria rama Thuhretuin politician pakhat chunga zahna a lantîr avângin eng thil nge thleng?

11 Sakhaw hruaitute chungchâng hi eng nge ni ve? A bîk taka chawimawina kan pe tûr a ni em? Mi dangte kan chawimawi ang bawkin anni chu kan chawimawi tûr a ni a. A bîk taka chawimawina chu beisei mah se, chutianga tih chu kan tân a dik lo vang. Engvângin nge? Sakhaw dik lo chuan Pathian leh a Thu, Bible chungchâng thu dik an zirtîr loh vâng a ni. Isua’n sakhaw dik lo zirtîrtute chu a sawichhia a, mi vervêk leh hruaitu ṭha lote tiin a ko a ni. (Matthaia 23:23, 24) Kawng leh lamah chuan, sawrkâr thuneitute chunga a bîk taka zahna leh chawimawina kan lantîr chu thil sual a ni lo. Chutianga kan tihna avângin anni chuan min ṭanpui ṭhîn a ni.

12 Chûng thuneitute zînga pakhat chu Austria mi, politician Dr. Heinrich Gleissner-a a ni a. Khawvêl Indopui II-na chhûng khân Nazi hovin an man a ni. Concentration camp-ah rêla thawn a nih laiin Austria rama Thuhretu ṭhahnemngai tak Leopold Engleitner-a nên an intawng a. Unau Engleitner-a’n a thurinte zah takin a hrilhfiah a, Dr. Gleissner-a chuan ngun takin a lo ngaithla a ni. Indona a zawh hnuah, Gleissner-a chuan Austria rama thuhretute ṭanpui nân a thuneihna chu a hmang fo va. Kristiante’n sawrkâr thuneitute zahna an lantîr avânga thilthleng ṭha tak takte i hre mai thei bawk.

MI DANGTE ZAHNA LANTIR RAWH

13. A bîk takin kan zahna leh chawimawina chu tute’n nge phû a, engvângin nge?

13 Kan unaute chuan kan zahna leh chawimawina an phû a. Upa te, bial kantu te, Branch Committee member te, leh Governing Body-te ang chi hruaitu unaupate chuan chutiang zahna chu an phû tak meuh a ni. (1 Timothea 5:17 chhiar rawh.) Anni chu Pathian mite mamawh ngaihsaktute an ni a, Bible-in ‘mihringte hnêna thilpêk’ tiin a sawi a ni. (Ephesi 4:8) Chuvângin, an hnam, zirna, dinhmun, a nih loh leh an sum dinhmunte chu eng ang pawh ni se, kan zahin kan chawimawi tûr a ni. Kristian hmasate chuan kan tân entawn tûr ṭha an siam a. Hruaitute an chawimawi ang bawkin tûn laiah pawh kan chawimawi ve a ni. An bula kan awm hunah mihring aia thiltithei vântirhkohte angin kan cheibâwl tûr a ni lo. Mahse, an thawhrimna leh an inngaihtlâwmna avângin kan zahin kan chawimawi a ni.—2 Korinth 1:24; Thu Puan 19:10 chhiar rawh.

14, 15. Engtin nge Kristian upate chu sakhaw hruaitu tam takte laka an danglam?

14 Chutiang upate chu berâm vêngtu inngaitlâwm takte ang an ni a. Mi hmingthangte anga cheibâwl chu an duh lo. Chuvângin, tûn lai leh Isua hun laia sakhaw hruaitu tam takte nên an danglam hle. Isua’n chûng sakhaw hruaitute chu: “Ruaiṭhehnaah hmun ṭha ber te, inkhâwmna inah ṭhutphah ṭha ber te, dâwr hmuna chibai bûk te . . . an ngaina si ṭhîn,” tiin a sawi.—Matthaia 23:6, 7.

Upate chu an inngaihtlâwm a, Isua thu an zawm chuan an unaute’n an hmangaih ang a, an zah ang a, an chawimawi bawk ang

15 Kristian upate chuan Isua sawi: “Nangni erawh chu ‘Rabbi’ tihin awm suh u; in zirtîrtu chu pakhat chauh a ni a, nangni zawng zawng chu unau in ni si a. Tin, lei chungah hian tumah ‘Ka pa’ ti suh u; in Pa chu pakhat chauh a ni, vâna mi khi. ‘Hruaitute’ tihin awm hek suh u’ in hruaitu chu pakhat chauh a ni, Krista chu. In zînga ropui ber chu in rawngbâwltuah a awm zâwk tûr a ni. Tupawh inngaihlu apiang an tlâwm ang a, tupawh inngaitlâwm apiang chawimawiin an awm ang,” tih hi an zâwm a ni. (Matthaia 23:8-12) Khawvêl pum huap kohhrana upate chuan inngaihtlâwmna an lantîr a, Isua thute an zawm hunah an unaute chuan an hmangaihin, an zahin, an chawimawi dâwn a ni.

Upate’n inngaitlâwm taka rawng an bâwl hian, an unaute hmangaihna, zahna leh chawimawinate an dawng (Paragraph 13-15-na en rawh)

16. Engvângin nge mi dangte chawimawi tûra kan thawhrim zêl ang?

16 Mi dangte chawimawi dân hre tûr chuan hun a ngai deuh mai thei a. Chutiang chu Kristian hmasate chungah pawh a thleng dik a ni. (Tirhkohte 10:22-26; 3 Johana 9, 10) Chutianga tih chu a manhla hle. Jehova duh dâna mi dangte kan chawimawi chuan hlâwkna tam tak kan dawng ve ang.

CHAWIMAWINA LANTIR AVANGA HLAWKNATE

17. Thuneitute chawimawina chuan eng hlâwkna ṭhenkhat nge a thlen?

17 Kan vêng chhûnga thuneitute chu kan zah a, kan chawimawi chuan thu hril tûra dikna kan neih chu min humhimsak duh ngei ang. Kan thu hrilh rawngbâwlna chu a ṭha zâwngin an thlîr pawh a ni thei. Chu chu kum tam tak liamta khân Germany ramah a thleng a, pioneer Birgit-i’n a fanu school kalnaa lâwmman pêkna huna a kal khân a ni. Zirtîrtute chuan Birgit-i hnênah kum tina zirnaah Thuhretu naupangte an neih ziah ṭhin avângin an lâwm hle tih an hrilh a. Thuhretu naupangte avângin school chu hmun ṭha lehzualah a chang niin an hria a ni. Birgit-i chuan an hnênah, “Kan fate chu nungchang lama Pathian tehnate zui tûrin kan zirtîr a, chutah chuan zirtîrtute zah leh chawimawi pawh a tel a ni,” tiin a hrilh a. Zirtîrtu pakhatin naupang zawng zawng chu Thuhretute ang ni vek se chuan zirtîr an nuam ngawt ang tiin a sawi. Thuhretu naupangte chu chutianga a ṭha zâwnga an hmuh avângin, chawlhkâr tam tak a liam hnu chuan zirtîrtu pakhat chu inkhâwmpuiah a rawn tel a ni.

18, 19. Upate kan chawimawi hunah eng nge kan hriat reng ang?

18 Pathian Thu-a kan hmuh thu bulte chuan kohhran upate chawimawi dân hre tûrin min ṭanpui a. (Hebrai 13:7, 17 chhiar rawh.) An thawhrimna avângin kan fak thei a, fak tûr pawh kan ni. An kaihhruaina kan zawm a, kan thawhpui chuan an rawngbâwlnaah nuam an ti ang. Bible chuan an rinna kan entawn tûr a ni tih a sawi a. Mahse, upa “hriathlawh” tak inchei dân, thusawi dân, leh zirtîr dân ang chiah chiahin tih ve kan tum tûr tihna erawh a ni lo. Chutianga kan tih chuan Krista zuitu ni lovin, mihring zuitu ang kan lo ni thei a ni. Upate chu keimahni ang bawka famkim lo an ni tih kan theihnghilh ngai tûr a ni lo.

19 Upate chu kan zah a, kan chawimawi a, mi challangte anga kan cheibâwl loh chuan, chu chuan anmahni a ṭanpui ang. Engtin nge? Inngaihtlâwmna neih a tiawlsam a, mi dangte aia ṭha zâwka inngaihna pumpelh tûrin leh englai pawha dik taka thil ti tûrin a ṭanpui a ni.

20. Engtin nge mi dangte chawimawi chu kan hlâwkpui?

20 Mi dangte chawimawina chuan mahni hma sial lo tûr leh mite ngaihsân kan hlawh huna inngaihtlâwmna nei tûrin min ṭanpui a. Chu bâkah, kan zah tak tuemawin min tihlunghnual hunah pawh tlu lo tûra min ṭanpui avângin kan tân invênhimna a ni bawk. Hlâwkna dang leh chu Jehova inawpna pâwl nên min inpumkhattîr reng hi a ni. Inawpna pâwl chuan ringtu a ni emaw, ni lo emaw pawh ni se, a lutukin tumah a chawimawi lo.

21. Mi dangte kan chawimawi avânga hlâwkna ropui ber chu eng nge ni?

21 Mi dangte kan chawimawi avânga hlâwkna ropui ber chu Pathian kan tilâwm hi a ni a. Ti tûra min duhte chu kan ti ang a, a chungah kan rinawm reng ang. Tichuan tumah an rinawm thei lovang tia sawitu Setana chu Jehova’n a chhâng lêt thei ang. (Thufingte 27:11) Khawvêla mi tam tak chuan dik taka mite chawimawi dân an hre lo va. Jehova duh anga mite chawimawi dân kan hria chu kan lâwm tak zet a ni!