1. Thuhriltu 3:1, 7 chuan eng nge min zirtîr?

KAN zînga ṭhenkhat chu mi ṭawng duh tak an ni a. Mi dangte erawh chu ngawi chawi tak an ni thung. He thuziak thupuia târ lan angin, ṭawng hun leh ngawih hun a awm a. (Thuhriltu 3:1, 7 chhiar rawh.) Mahse, kan unau ṭhenkhat chu ṭawng tam deuh tûra kan duh rualin, ṭhenkhat chu ṭawng tlêm deuh tûrin kan duh mai thei a ni.

2. Ṭawng hun leh ṭawng dân tûrte chungchânga tehna siam tûrin tuin nge dikna nei?

² Thusawi theihna hi Jehova hnên aṭânga kan dawn thilpêk a ni a. (Ex. 4:10, 11; Thup. 4:10-11) Ani chuan a Thu, Bible hmangin, he thilpêk ṭha taka hman dân hre tûrin min ṭanpui a ni. He thuziakah hian ṭawng hun leh ngawih hun hre tûra min ṭanpuitu Bible-a entîrnate sawiho a ni ang a. Mi dangte hnêna kan thusawi chu Jehova’n engtin nge a ngaih tih kan hre bawk ang. A hmasain, ṭawng hun i lo ngaihtuah ang u.

3. Rom 10:14-a sawi angin, eng hunah nge kan ṭawng ang?

³ Jehova leh Lalram chungchâng sawi tûrin kan inpeih reng tûr a ni. (Mt. 24:14; Rom 10:14 chhiar rawh.) Chutianga kan tih chuan, Isua kan entawn a ni ang. Isua leia a lo kal chhan ber pakhat chu mite hnêna a Pa chungchâng thutak hrilh hi a ni. (Joh. 18:37) Mahse, kan ṭawng dân chu a pawimawh hle tih kan hre reng tûr a ni bawk. Chuvângin, mi dangte hnêna Jehova chanchin kan hrilh hian, “thuhnuairawlh tak leh ṭih dêk chungin” kan hrilh tûr a ni a, an rilru vei zâwng leh thurinte chu kan zahsak tûr a ni. (1 Pet. 3:15) Chutiang chuan, thusawi mai aia tam kan ti ang a; an thinlung thleng tûrin kan zirtîr ang.

4. Thufingte 9:9-na nêna inmilin, engtin nge kan ṭawngkam chhuakin mi dangte a ṭanpui theih?

 ⁴ Upate chuan unaupa emaw, unaunu emawin zilh a mamawh tih an hriat chuan zilhna pêk chu an hreh tûr a ni lo. Anni chuan ṭawng hun tûr dik tak chu an thlang ang a, ṭûl lo takin an tihrilhhai lo vang. Amah chauhva an kawm theih hunte chu nghah an duh ngei ang. Upate chuan unaute zahawmna tichhe lo zâwnga thusawi chu an tum tlat a. Chutih rualin, fing taka thil ti tûra ṭanpui theitu Bible thu bulte hrilh chu an hreh lo. (Thufingte 9:9 chhiar rawh.) A ṭûl huna ṭawng chhuak tûrin engvângin nge huaisena kan neih chu a pawimawh êm êm? Entîrna inang lo tak pahnih hi han ngaihtuah teh: dinhmun pakhatah chuan, pa pakhatin a fapate a zilh a ngai a, dinhmun dangah chuan nu pakhatin nakina lal la ni tûr chu a hmachhawn a ngai a ni.

5. Puthiam Lal Elia chu eng hunah nge a ṭawng chhuah loh?

⁵ Puithiam Lal Elia chuan a hmangaih êm êm fapa pahnih a nei a. Mahse, chûng a fapate chuan Jehova zahna an nei lo. Anni chuan biak bûkah puithiam nia rawngbâwlin, dinhmun pawimawh tak an chelh a. Mahse, an thuneihna chu dik lo taka hmangin, Jehova hnêna thil hlante an zah lohzia an lantîr a, zah pawh hre lovin nungchang bawlhlawhna thil sual an ti a ni. (1 Sam. 2:12-17, 22) Mosia Dânah chuan, Elia fapate chu thi tlâk an ni a; mahse, Elia chuan anni chu a hau liam mai mai a, biak bûka rawng an bâwl zawm zêl chu a phal a ni. (Deut. 21:18-21) Engtin nge Jehova’n Elia thiltih dân chu a ngaih? Ani chuan Elia hnênah: “Engvângin nge . . . keimah aia i fate i chawimawi zâwk?” tiin a zâwt a. Jehova chuan chûng mi sual pahnihte chu tihhlum a tum ta a ni.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Elia hnên aṭangin eng nge kan zir theih?

⁶ Elia hnên aṭangin thil pawimawh tak kan zir a. Kan ṭhiante emaw, kan chhûngte emawin Pathian dân an bawhchhia tih kan hriat chuan Jehova tehnate chu kan hriat nawntîr tûr a ni a. Chumi hnuah, Jehova aiawhtute hnên aṭangin an mamawh ṭanpuina an dawn leh dawn loh kan chian bawk tûr a ni. (Jak. 5:14) Elia anga, Jehova aia ṭhiante emaw, chhûngte emaw chawimawi chu kan duh ngai lo vang. Zilh ngai tuemaw hmachhawn tûr chuan huaisenna neih a ngai a; mahse, chutianga tih chu manhla tak a ni. Elia thiltih dân leh Israel hmeichhia Abigaili thiltih dân inan lohna hi lo chhinchhiah ang che.

7. Engvângin nge Abigaili’n Davida a biak?

 ⁷ Abigaili chu ram neitu mi hausa tak Nabala nupui a ni a. Davida leh a sipaite chu Lal Saula hnên aṭanga an tlân chhiat lai khân, Nabala berâmpute nên hun engemaw chen awmhovin, Nabala berâmte chu suamhmangte lakah an vênhimsak ṭhîn a ni. An ṭanpuina avângin Nabala chu a lâwm em? Lâwm lo. Davida’n a sipaite chu ei tûr leh in tûr tlêm azâwng lo pe tûra Nabala a ngen khân, ani chuan a thinur êm avângin anni chu a lo hau hrep a. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Chuvângin, Davida chuan Nabala chhûngkuaa mipa zawng zawng chu tihhlum vek a tum ta a ni. (1 Sam. 25:13, 22) Engtin nge chutiang thil râpthlâk tak lo thleng tûr chu pumpelh a nih theih? Abigaili chuan ṭawng hun a ni tih a hriat avângin, rilṭâm tak leh thinur tak râlthuam keng mi 400 va hmu tûr leh Davida va be tûrin huaisen takin a kal chhuak ta a ni.

8. Abigaili thiltih dân aṭangin eng nge kan zir theih?

⁸ Abigaili’n Davida a va hmuh chuan, huaisen tak, zah tak, leh thiam takin a bia a. Chu dinhmun ṭha lo tak chu Abigaili vânga thleng ni lo mah se, ani chuan Davida hnênah ngaihdam a dîl a. A mize ṭhate lantîr tûra ngênin, ṭanpuitu atân Jehova a rinchhan a ni. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Abigaili ang bawkin, tuemawin sual lian tak tih a tum tih kan hriat chuan huaisen taka kan ṭawng chhuah a ngai a. (Sâm 141:5) Zah tak chung siin; mahse, huaisen takin kan hrilh tûr a ni. Hmangaihna nei taka a mamawh zilhna kan pêk hian ṭhian dik tak kan nihzia kan lantîr a ni.—Thuf. 27:17.

9-10. Upate chuan mi dangte an zilh hunah eng nge an hriat reng ang?

⁹ A bîk takin, upate chuan kohhrana kawng ṭha lo zawhtu tuemaw chu thu hrilh tûrin huaisenna an nei tûr a ni. (Gal. 6:1) Upate chuan anmahni ngei pawh mi ṭha famkim lo ve tho an niin, zilhna mamawh hun an nei thei  tih inngaitlâwm takin an hria a. Mahse, anni chuan zilh ngai unaute chu an zilh hreh tûr a ni lo. (2 Tim. 4:2; Tit. 1:9) Zilhna an pêk hian thiam tak leh dawhthei taka zirtîr tûrin thusawi theihna thilpêk chu hman an tum a. An unaupa chu an hmangaih a, chu hmangaihna chuan thil ti tûrin a chêttîr a ni. (Thuf. 13:24) Mahse, an ngaih pawimawh ber chu Jehova tehnate zawmna leh hlauhawm laka kohhran vênhimna hmanga Jehova chawimawi hi a ni.—Tirh. 20:28.

¹⁰ Tûn thleng hian, ṭawng hun tûr chungchâng kan sawiho tawh a. Mahse, kan tân engmah sawi lova awm a ṭhat ber hun pawh a awm a ni. Chûng dinhmunahte chuan eng harsatnate nge kan hmachhawn mai theih?

11. Jakoba chuan eng tehkhin thu nge a hman a, engvângin nge chu chu inâwm tak a nih?

¹¹ Ṭawng insûm chu thil harsa tak a ni thei a. Bible ziaktu Jakoba chuan chu harsatna târ langtu tehkhinna inâwm tak a hmang a ni. Ani chuan: “A thusawia tisual ngai lo mi chu, mi puitling a ni a, a taksa pum pawh vêng thei mi a ni,” tiin a sawi. (Jak. 3:2, 3) Lakam chu sakawr lû-ah vuahin, thîrbarh chu a kaah an barh ṭhîn a. A chunga chuangtu chuan chu lakam hrui chu pawtin sakawr chu a duhna lamah a kaltîr emaw, a dintîr emaw thei a. A chuangtu chuan lakam chu a thunun loh chuan sakawr chu tlân chiamin, amah leh a chunga chuang chu a tina thei a ni. Chutiang bawkin, kan ṭawngkam chhuak kan thunun loh chuan buaina nasa tak a thlen thei a ni. “Kan lei thunun” a ngaih hun leh ṭawng lova kan awm a ngaih hun dinhmun ṭhenkhat i lo ngaihtuah ang u.

12. Eng hunah nge “kan lei thunun a,” ṭawng kan insûm ang?

¹² Unau tuemawin thurûk engemaw a hria a nih chuan engtin nge i tih ang? Entîr nân, kan  rawngbâwlna khap behna hmuna awm tuemaw hmu ta la, chumi hmuna kan rawngbâwlna hlen a nih dân chipchiar taka hrilh tûr chein i zâwt ang em? Dinhmun hlauhawma i dah duh loh avângin i zâwt lo ngei ang. Kan unaute chu kan hmangaih a, an chunga thilthlengte chu kan ngaihven a ni. An tâna ṭawngṭaisak pawh kan duh bawk. Mahse, tûn hi “kan lei thunun” hun leh ṭawng insûm hun a ni a. Thurûk hretu chu min hrilh tûra kan zâwt chhên a nih chuan, a chungah leh an hnathawh dân zêp tlat tûra amah beiseitu unaute chunga hmangaihna kan neih lohzia kan lantîr a ni ang. Kan zînga tu mah hian kan rawngbâwlna khap behna rama awm unaute harsatna belhchhah chu kan duh lo ngei ang. Chutiang bawkin, chûng rama awm unaute pawhin Thuhretute rawngbâwlna emaw, an Kristian thiltihte emaw chungchâng chipchiar taka sawi chhuah chu an duh lo ngei bawk ang.

13. Thufingte 11:13-a sawi angin, upate chuan eng nge an tih ang a, engvângin nge?

¹³ Kohhran upate chuan thurûk vawn tlatna hmangin, Thufingte 11:13-a chhinchhiah Bible thu bulte chu an nunpui tûr a ni a. (Chhiar rawh.) Upa chu nupui nei a nih chuan, chu chu thil harsa tak a ni thei. Nupate chuan tîtî dûn fovin, leh an ngaihtuahna te, an rilru vei zâwng te, leh an lungkhamnate inhrilh tawnin, inlaichînna nghet tak an nei a. Mahse, upa chuan kohhrana unaute “thurûkte” chu a sawi chhuak tûr a ni lo tih a hria a ni. A sawi chhuak a nih chuan, unaute’n an ring ngam tawh lovin, a hming ṭhatna chu a tichhe thei a ni. Kohhrana rinchhan tlâka ruatte chu “kamtam” emaw, bumhmang emaw an ni tûr a ni lo. (1 Tim. 3:8) Chu chu, mite bum leh sawisêl an chîng tûr a ni lo tihna a ni. Upa chuan a nupui a hmagaih chuan a hriat loh tûr thute chu a hrilh lo vang.

14. Engtin nge upa nupui chuan a pasal chu a hming ṭhatna vawng reng tûra a ṭanpui theih?

¹⁴ Nupui chuan a pasal chu thurûkte sawi chhuak tûra zâwt fo lovin, a hming ṭhatna vawng reng tûrin a ṭanpui thei a. Nupuiin chutianga a tih chuan, a pasal a thlâwp mai ni lovin, a pasal ring ngamtute pawh a chawimawi a ni bawk ang. A pawimawh ber chu, kohhranah remna leh inpumkhatna awm tûra a ṭanpui avânga Jehova a tilâwm hi a ni.—Rom 14:19.

15. Engtin nge Jehova’n Joba ṭhian pathumte chu a thlîr a, engvângin nge?

¹⁵ Bible-a Joba bu aṭangin ṭawng hun leh ṭawng dân tûr chungchângah thil tam tak kan zir thei a ni. Joba’n chhiatna râpthlâk tak takte a tawh hnuah, mi palite chu amah thlamuan tûr leh fuih tûrin an lo kal a. Chûng mite chu hun rei tak chhûng an ngawi reng a. Mahse, a hnua Elifaza, Bildada, leh Zofara te ṭawngkam chhuak chuan Joba ṭanpui theih dân tûr ngaihtuaha ngawi reng an ni lo tih a târ lang. Chu aiin, Joba’n thil dik lo engemaw a ti tih an finfiah theih dân tûr an lo ngaihtuah zâwk a ni. Thu dik ṭhenkhat chu an sawi chhuak ngei mai; mahse, Joba leh Jehova chungchânga an sawi a tam zâwk chu khawngaihna tel lo leh thu dik lote a ni a. Joba chu mi ṭha lovah an puh a ni. (Job. 32:1-3) Engtin nge Jehova’n a chhân lêt? Chûng mi pathumte chungah chuan a thin a ur hle a. Anni chu mi â tia kovin, an tâna Joba ṭawngṭaitîr tûrin a hrilh a ni.—Job. 42:7-9.

16. Elifaza, Bildada, leh Zofara te siam entawn tûr ṭha lo aṭangin eng nge kan zir theih?

¹⁶ Elifaza, Bildada, leh Zofara te siam entawn tûr ṭha lo aṭangin zir tûr tam tak kan nei a. Pakhatnaah, kan unaute chu kan sawisêl tûr a ni lo. (Mt. 7:1-5) Chu aiin, an chanchin kan sawi hmain, an ṭawngkam chhuak chu ngun  takin kan ngaithla hmasa tûr a ni. Chutianga kan tih chauhvin, an dinhmunte chu kan hre thiam thei ang. (1 Pet. 3:8) Pahnihnaah, thu kan sawi hunah, kan ṭawngkam chhuakte chu ngaihthlâk a nuamin, a dik tûr a ni. (Eph. 4:25) Pathumnaah, Jehova chuan unaute hnêna kan thusawi chu a ngaihven tak zet a ni.

17. Elihua entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih?

¹⁷ Joba rawn tlawhtu zînga a palina chu Abrahama chhûngkhat Elihua a ni a. Ani chuan Joba leh mi dang pathumte thusawi lai chu a lo ngaithla a. Joba ngaihtuahna siam ṭha thei tûra ṭanpuitu fuihnate chu khawihngaihna nei tak leh tlang taka a pêk theih avângin, an thusawite chu ngun takin a ngaithla tih a chiang a ni. (Job. 33:1, 6, 17) Elihua ngaih pawimawh ber chu mahni emaw, mi dang emaw ni lovin, Jehova chawimawi hi a ni. (Job. 32:21, 22; 37:23, 24) Elihua entawn tûr siam aṭanga kan thil zir chu, ngawih hun leh ngaihthlâk hun a awm tih hi a ni. (Jak. 1:19) Fuihna kan pêk huna kan ngaih pawimawh ber tûr chu mahni ni lovin, Jehova chawimawi hi a ni tih kan zir bawk.

18. Thusawi theihna thilpêk kan hlutzia engtin nge kan lantîr theih?

¹⁸ Ṭawng hun leh ṭawng dân tûr chungchânga Bible thurâwnte zawmna hmangin, thusawi theihna thilpêk hi kan hlutzia kan lantîr thei a. Lal fing Solomona chu: “A âwm taka [“a hun taka,” NW] thu sawi hi tangkaraw bâwma rangkachak apple ang a ni,” tih ziak tûra thlarauva thâwk khum a ni a. (Thuf. 25:11) Mi dangte thusawi ngun taka kan ngaihthlâk a, thu kan sawi hmaa kan ngaihtuah lâwk chuan, kan ṭawngkam chhuakte chu chûng rangkachak apple-te ang chuan a hluin, a mawi hle ang. Tichuan, kan ṭawng tam emaw, tlêm emaw pawh ni se, kan ṭawngkam chhuakte chuan mi dangte a tichak ang a, Jehova kan tilâwm ang. (Thuf. 23:15; Eph. 4:29) Pathian hnên aṭanga kan dawn he thilpêk avânga kan lâwmzia lantîr theih dân kawng ṭha zâwk a awm thei dâwn em ni!