1-2. Kan ṭawngṭainate chungchângah eng nge kan ngaihtuah mai theih?

 JEHOVA’N i ṭawngṭainate a chhân leh chhân loh i ngaihtuah tawh ṭhîn em? I ngaihtuah tawh ṭhîn a nih chuan nangmah chauh i ni lo. Unau tam tak chuan, a bîk takin harsatnate an tawh laiin chutianga an ngaihtuah thu an sawi a. Keini pawhin hrehawm kan tuar a nih chuan Jehova’n kan ṭawngṭainate a chhân dân hriat chu harsa kan ti mai thei a ni.

² Jehova’n amah betute ṭawngṭaina a chhâng a ni tih kan rin tlat theih chhan i lo ennawn ang u. (1 Joh. 5:15) Hêng zawhnate pawh hi kan ngaihtuah ang: Engvângin nge Jehova’n kan ṭawngṭainate a chhâng lo anga lan châng a awm mai theih? Eng kawngtein nge tûn laiah Jehova’n kan ṭawngṭainate a chhân?

3. Engvângin nge Jehova’n a hnêna ṭawngṭai tûra min duh?

³ Bible chuan Jehova’n min hmangaih hle tih leh a tân kan hlu a ni tih min hrilh a. (Hag. 2:7; 1 Joh. 4:10) Chuvângin, a ṭanpuina dîla a hnêna ṭawngṭai tûrin min sâwm a ni. (1 Pet. 5:6, 7) Ani chuan amah hnaih reng tûr leh harsatnate hlawhtling taka hmachhawn tûra min ṭanpui chu a duh a ni.

4. Engtin nge Jehova’n amah betute ṭawngṭaina a chhâng tih kan hriat? (Milem en bawk rawh.)

⁴ Bible-ah hian Jehova’n amah betute ṭawngṭaina a chhâng tih kan chhiar fo ṭhîn a. Chûng zînga pakhat i ngaihtuah thei em? Ani chu Lal Davida a ni. Ani chuan a dam chhûngin  hmêlma hlauhawm tak takte a hmachhawn ṭhîn a, ṭawngṭaiin Jehova ṭanpuina a dîl fo a ni. Ṭum khat chu Jehova hnênah: “Aw LALPA, ka ṭawngṭaina hi ngaithla la; khawngaih ka dîlnaah hian beng lo chhî la: i rinawmna avâng leh i felna avângin mi chhâng ang che,” tiin a ngên a. (Sâm 143:1) Chhan chhuak tûra Davida ṭawngṭaina chu Jehova’n a chhâng a ni. (1 Sam. 19:10, 18-20; 2 Sam. 5:17-25) Davida chuan: “LALPA chuan a kotu zawng zawngte chu a hnaih ṭhîn,” tih rin tlatna nên a sawi a. Keini pawhin chutiang rin tlatna chu kan nei ve thei a ni.—Sâm 145:18.

5. Hmân laia Jehova betute ṭawngṭaina chu an beisei anga chhânsak a ni reng em? Entîrna pe rawh. (Milem en bawk rawh.)

⁵ Jehova chuan kan ṭawngṭainate chu kan beisei angin a chhâng lo mai thei a. Chutiang chu tirhkoh Paula’n a tawng a ni. Ani chuan ‘tisaa hlîng’ lâk bosak tûrin Pathian hnênah a ngên a. Chu a harsatna chungchângah chuan ṭum thum lai a ṭawngṭai a ni. Chûng a ṭawngṭainate chu Jehova’n a chhâng em? Chhâng e; mahse, Paula beisei loh dân kawngin a ni a. A harsatnate lâk bosak aiin, Jehova chuan rinawm taka a rawngbâwl zawm zêl thei tûra a mamawh chakna a pe a ni.—2 Kor. 12:7-10.

6. Engvângin nge Jehova’n kan ṭawngṭainate a chhâng lo anga lan châng a awm mai theih?

⁶ A châng chuan keini pawh kan beisei loh anga chhân kan ni thei a. Mahse, Jehova’n min ṭanpui dân tûr kawng ṭha ber a hria tih kan ring tlat thei a ni. Ani chuan “kan dîl leh kan ngaihtuah zawng zawng aia nasa zâwk” a ti thei a. (Eph. 3:20) Chuvângin, kan ṭawngṭainate chu kan beisei loh hunah, a nih loh leh kan beisei loh dân kawngin a chhâng thei a ni.

7. Engvângin nge ṭawngṭainaa kan thil dîl chu thlâk a ngaih mai theih? Entîrna pe rawh.

⁷ Pathian Jehova duh zâwng chiang lehzuala kan hriat hunah, ṭawngṭainaa kan thil dîl chu thlâk a ngai mai thei. Martin Poetzinger-a chungchâng hi lo ngaihtuah ta ila. Unau Poetzinger-a chu nupui a neih hnu lawkah Nazi concentration camp-ah a tâng a. A tîrah chuan, a nupui a enkawl theih nân leh, thu hrilh rawngbâwlnaa a tel zawm leh theih nân concentration camp aṭanga hruai chhuak tûrin Jehova hnênah a ngên a ni. Mahse, chawlhkâr hnih a liam hnuah, Jehova’n a chhuah theih nân kawng a hawnsak lo tih a hria a. Chuvângin: “Pathian Jehova, khawngaih takin ti tûra min duh chu min hriattîr ang che,” tiin a ṭawngṭai a ni. Tichuan,  camp chhûnga unaupa dangte thil tawrh chu a ngaihtuah ṭan ta a. An zînga tam tak chuan an nupui fanaute an ngaihtuah hle a. Unau Poetzinger-a chuan: “Jehova, ka chanvo thar dawn avângin ka lâwm e. Ka unaute tichak tûr leh fuih tûrin min ṭanpui rawh,” tiin a ṭawngṭai a. A hnu kum kaw chhûng chu ṭawngṭainaa a dîl ang chiah chuan a ti a ni!

8. Kan ṭawngṭai hunah eng thil pawimawh tak nge kan hriat reng ang?

⁸ Jehova chuan a hun ruata a thlen famkimtîr tûr thiltum a nei tih chu kan hre reng tûr a ni a. Chu a thiltumah chuan tûn laia hrehawm tawrhna thlentu—leilung chhiatna te, dam lohna te, leh thihnate ang chi—harsatna zawng zawng chatuan atâna nuai bo a tel a ni. Jehova’n a Lalram hmangin a thiltum chu a thlen famkimtîr ang. (Dan. 2:44; Thup. 21:3, 4) Mahse, chumi hun a thlen hma chu Setana’n khawvêl a awp rih chu a phal a. b (Joh. 12:31; Thup. 12:9) Pathian Jehova’n mihringte harsatna hi tûnah a chingfel a nih chuan, Setana rorêlnain hlawhtlinna engemaw chen a nei angin a lang thei a ni. Jehova’n a thiltum chu la thlen famkimtîr lo mah se, ani chuan min ṭanpui reng tho a ni. Min ṭanpui dân kawng ṭhenkhat i lo ngaihtuahho vang u.

9. Engtin nge thu tlûkna kan siam a ngaih hunah Jehova’n min ṭanpui theih? Entîrna pe rawh.

⁹ Ani chuan finna min pe. Jehova chuan thu tlûkna ṭhate siam tûra kan mamawh finna min pe ang tih min tiam a. Nupui pasal neih leh neih loh ang chi, kan dam chhûng nghawng thei thu tlûknate kan siam hunah Pathian finna chu kan mamawh lehzual a ni. (Jak. 1:5) Kawppui nei lo unaunu Maria-i thiltawn hi han ngaihtuah teh. c Hlim taka regular pioneer a thawh laiin unaupa pakhat nên an intawng a. Ani chuan: “Kan inṭhianna a ṭhan chhoh zêl rualin kan induh tawlh tawlh a. Thu tlûkna ka siam a ngai dâwn tih ka hria. Chumi chungchângah chuan vawi tam tak ka ṭawngṭai a. Jehova kaihhruaina ka mamawh a; mahse, ani chuan thu tlûkna min siamsak dâwn lo tih ka hria a ni,” tiin a sawi. Unaunu chuan finna dîla a ṭawngṭaina chu Jehova’n a chhâng niin a hria a ni. Engtin nge? Kan thu leh hla chhuahte hmanga zir bingna a neihna chuan, a zawhna neihte chhânna hmu tûrin a ṭanpui a. A nu thurâwn fing tak pêk chu a ngaithla bawk. Chu thurâwn chuan a rilru awm dân enfiah tûrin Maria-i chu a ṭanpui a. A tâwpah thu tlûkna fing tak a siam thei ta a ni.

10. Philippi 4:13-in a sawi angin, amah betute ṭanpui tûrin Jehova’n eng nge a tih ang? Entîrna pe rawh. (Milem en bawk rawh.)

¹⁰ Ani chuan tuar chhuak tûrin chakna min  pe. Jehova chuan tirhkoh Paula a tihsak angin, kan harsatnate tuar chhuak tûra kan mamawh chakna min pe ang. (Philippi 4:13 chhiar rawh.) Dinhmun harsa takte tuar chhuak tûra Jehova’n unau Benjamin-a a ṭanpui dân hi han ngaihtuah teh. A ṭhat lai hun tam zâwk chu a chhûngte nên Africa-a refugee camp-ah a hmang a. Benjamin-a chuan: “A lâwm zâwng ti tûra chakna min pe tûrin Jehova hnênah ka ṭawngṭai ziah ṭhîn. Jehova chuan rilru thlamuanna te, thu hril zawm zêl tûra huaisenna te, leh thlarau lama chak reng tûra thu leh hla chhuahte min pein ka ṭawngṭainate a chhâng a ni,” tiin a sawi. Ani chuan: “Thuhretu rinawm dangte thiltawn ka chhiarna leh tuar chhuak tûra Jehova’n a ṭanpui dânte ka hriatna chuan rinawm reng tûrin min ṭanpui a ni,” tiin a sawi belh bawk.

11-12. Engtin nge Jehova’n kan ṭawngṭainate chhâng tûrin kan unaute a hman mai theih? (Milem en bawk rawh.)

¹¹ Ani chuan kan unaute a hmang. A nun a hlan hma zân khân Isua chu ṭhahnemngai takin a ṭawngṭai a. Ani chuan Pathian sawichhetu anga zahthlâk taka puh a nih loh nân Jehova hnênah a ngên a. Jehova chuan a dîlna anga tihsak aiin, amah tichak tûrin vântirhkoh pakhat tîrin a ṭanpui zâwk a ni. (Lk. 22:42, 43) Jehova chuan min ṭanpui tûrin kan unaute zînga pakhat chu phone-a min be tûrin emaw, ina min tlawh tûrin emaw a hmang thei a. Kan za hian kan Kristian unaute hnêna “thu ṭha” sawi theihna hun remchâng kan zawng ṭheuh thei a ni.—Thuf. 12:25.

¹² Unaunu Miriam-i thiltawn hi lo ngaihtuah ta ila. A pasal a boral aṭanga kâr rei lote hnuah chuan, amah chauhvin inah a awm a, a lungchhiain a beidawng hle. A ṭap bâng thei lo va, tuemaw biak tûr a mamawh a ni. Ani chuan: “Mi dang phone tûrin chakna ka nei lo; chuvângin, Jehova hnênah ka ṭawngṭai a. Chutia ka ṭaha ka ṭawngṭai lai mêk chuan ka phone a rawn ri a. Min rawn phone-tu chu ka ṭhian ṭha tak kohhran upa a ni,” tiin a sawi. Chu upa leh a nupui chuan Miriam-i chu an thlamuan a. Ani chuan amah phone tûrin chu unaupa chu Jehova’n a chêttîr a ni tih a ring nghet tlat a ni.

13. Jehova’n kan ṭawngṭainate chhâng tûrin amah be lotute a hman theih dân entîrna pakhat pe rawh.

 ¹³ Ani chuan amah be lotute a hmang thei. (Thuf. 21:1) A châng chuan, Jehova’n a mite ṭawngṭaina chu ring lotute hmangin a chhâng a. Entîr nân, khawpui a sak ṭhat leh theih nâna Jerusalema kîr leh tûra Nehemia ngenna phalsak tûrin Lal Artazerzia chu a chêttîr a. (Neh. 2:3-6) Tûn laiah pawh, Jehova chuan kan mamawh huna min ṭanpui tûrin amah be lotute chu a chêttîr thei a ni.

14. Engtin nge Soo Hing-i thiltawn chuan a tihchak che? (Milem en bawk rawh.)

¹⁴ Unaunu Soo Hing-i chuan amah ṭanpui tûrin a doctor chu Jehova’n a hmang niin a hria a. A fapa chuan rilru lamah hrisêl lohna chi hrang hrang a nei a. An fapain chêtsualna râpthlâk tak a tawh hnu phei chuan a pasal nên an fapa enkawl tûrin hna an bânsan a ni. Chuvângin, sum leh pai lamah harsatna an nei a. Soo Hing-i chuan chu aia harsatna nasa chu a tawrh theih a rin loh thu a sawi a ni. Jehova hnênah a thinlung leih buain a ṭanpuina a dîl a. A doctor râwn chuan amah leh a chhûngkua a ṭanpui theih dân tûr a ngaihtuahpui a. Chuvâng chuan sawrkâr aṭangin ṭanpuina an dawng a, an luah theih tâwk tûr in an zawng hmu bawk a ni. A hnuah, Soo Hing-i chuan: “Jehova min ṭanpui dân chu kan hmu a. Ani chu ‘ṭawngṭaina Ngaithlatu’ a ni tak zet a ni,” tiin a sawi.—Sâm 65:2.

15. Engin nge unaunu pakhat chu a ṭawngṭainate chhân a ni tih hre tûra ṭanpui?

¹⁵ Kan ṭawngṭainate chu langsâr taka chhân a ni lo tlângpui a. Mahse, chhânna kan dawnte chu kan Pa vâna mi chunga rinawm reng tûra kan mamawh tak a ni ṭhîn. Chuvângin, Jehova’n i ṭawngṭaina a chhân dân chu chîk ṭhîn ang che. Unaunu Yoko-i chuan Jehova’n a ṭawngṭainate a chhâng lo niin a hria a; mahse, a thil dîlte chu ziakin a chhinchhiah ṭan a ni. Hun engemaw chen a liam hnuah a chhinchhiahna lehkhabu chu a en a, a theihnghilh tawh thil ṭhenkhat pawh tiamin Jehova’n a ṭawngṭaina tam zâwk a chhâng tih a hre ta a ni. Jehova’n kan ṭawngṭainate a chhân dân chu a khât tâwkin kan ngaihtuah a ngai a ni.—Sâm 66:19, 20.

16. Engtin nge ṭawngṭaina chungchângah rinna kan lantîr theih? (Hebrai 11:6)

¹⁶ Jehova hnêna kan ṭawngṭai bâkah, min chhân dân engpawh chu pawmin rinna kan lantîr a. (Hebrai 11:6 chhiar rawh.) Mike-a  leh a nupui Chrissy-i te thiltawn hi han ngaihtuah teh. Bethel-a rawngbâwl chu thiltumah an nei a. Mike-a chuan, “Kan nupain kum tam tak chhûng Bethel-a awm dîlna form kan theh lût a, chumi chungchângah chuan Jehova hnênah vawi tam tak kan ṭawngṭai a ni. Mahse, sâwm kan ni ngai lo,” tiin a sawi. Mike-a leh Chrissy-i te chuan Jehova’n a rawngbâwlnaa anmahni hman dân tûr kawng ṭha ber a hria tih an ring nghet tlat a. Mamawh zualna hmuna regular pioneer thawkin leh theocratic in saknatea telin an tih theih apiang an ti zawm zêl a ni. Tûnah chuan bial kan hna an thawk mêk a. Mike-a chuan, “Kan ṭawngṭainate chu Jehova’n kan beisei angin a chhâng reng lo va; mahse, kan ngaihtuah theih aia ṭhain a chhâng a ni,” tiin a sawi.

17-18. Sâm 86:6, 7-nain a sawi angin, eng nge kan rinngheh tlat theih?

¹⁷ Sâm 86:6, 7 chhiar rawh. Fakna hla phuahtu Davida chuan Jehova’n a ṭawngṭainate a ngaithlain a chhâng a ni tih a ring tlat a. Chutiang rin tlatna chu i nei ve thei a ni. He thuziaka kan sawiho tâk thiltawnte chuan, Jehova’n tuar chhuak tûra kan mamawh finna leh chakna min pe thei tih min hriatnawntîr a. Ani chuan min ṭanpui tûrin kan unaute emaw, tûna amah la be lotute emaw a hmang thei a ni.

¹⁸ Jehova’n kan ṭawngṭainate chu kan beisei angin chhâng reng lo mah se, a chhâng ngei ang tih kan hria a. Ani chuan kan mamawh tak chu a hun takah min pe ang. Chuvângin, rinna nên ṭawngṭai zawm zêl la, Jehova’n tûnah a ngaihsak ang che tih leh, khawvêl thar lo thleng tûrah ‘thil nung zawng zawng châkna a tihrehsak’ ang tih ring tlat ang che.—Sâm 145:16.