A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

ZIR TUR THUZIAK 44

Jehova Hmangaihna Rinawm Chuan I Tân Eng Awmzia Nge A Neih?

Jehova Hmangaihna Rinawm Chuan I Tân Eng Awmzia Nge A Neih?

“Aw, Jehova hnênah lâwm thu hril rawh u; ani chu a ṭha si a: A hmangaihna rinawm pawh kumkhuain a awm dâwn si a.”—SAM 136:1, NWT.

HLA 108 Pathian Hmangaihna Rinawm

THLIR LAWKNA *

1. Jehova’n eng ti tûrin nge min fuih?

JEHOVA chuan hmangaihna rinawm chu a ngai pawimawh hle a. (Hos. 6:6) A chhiahhlawhte pawh chu mizia chu ngai pawimawh ve tûrin a fuih a ni. Zâwlnei Mika hmangin “khawngaihna,” a nih loh leh hmangaihna rinawm ngaina tûrin min fuih bawk. (Mik. 6:8) Mahse, kan ngainat hmain, hmangaihna rinawm chu eng nge a nih kan hriat a ngai a ni.

2. Hmangaihna rinawm ze ṭhenkhat chu engte nge ni?

2 “Hmangaihna rinawm,” tih ṭawngkam hi Sâpṭawnga tihchhuah New World Translation of the Holy Scriptures-ah chuan vawi 230 vêl a chuang a. Hebrai ṭawnga “hmangaihna rinawm,” tih chu Mizo Bible-ah khawngaihna, ngilneihna, leh zahngaihna tia lehlin a ni a. He thuziak leh a dawta thuziaka Bible châng târ lanah hetiang miziate a lan apiangin, “hmangaihna rinawm” a sawina a ni. A nih chuan, hmangaihna rinawm chu eng nge ni? New World Translation Bible-a “Thu Har Hrilhfiahna” sawi dân chuan, chu chu “intiamna, dikna, rinawmna, leh inzawmna nghet takin a chêttîr hmangaihna a ni a. Pathianin mihringte a hmangaihna nêna thlunzawma hman ṭhin mah ni se, mihringte inkâra lantîr hmangaihna sawi nân pawha hman a ni.” Pathian Jehova chu hmangaihna rinawm lantîr kawnga entawn tûr ṭha ber a ni a. He thuziakah hian, Jehova’n mihringte chunga hmangaihna rinawm a lantîr dân kan sawiho vang a. A dawta thuziakah chuan, a chhiahhlawhte kan nih angin, hmangaihna rinawm inlantîr tawnna hmanga Jehova kan entawn theih dân kan sawiho bawk ang.

JEHOVA CHU ‘HMANGAIHNA RINAWM NGAH TAK’ A NI

3. Engtin nge Jehova chu Mosia hnênah a inhriattîr?

3 Israel mite Aigupta ram aṭanga an kal chhuah hnu lawkah Jehova ngeiin Mosia hmangin a hming leh a miziate chu a puang chhuak a. Ani chuan: “LALPA chu, LALPA chu, Pathian lainatnaa khat, mi khawngaih thei tak, thin nel tak, ngilneihna leh thu tak ngah, mi sâng tam tak chunga khawngaihna lantîr ṭhîn, khawlohna te, bawhchhiatna te, suahsualna te ngaidam ṭhîn,” tiin a sawi a ni. (Ex. 34:6, 7) Jehova chuan chûng a mize duhawm takte chungchâng chu sawiin, Mosia hnênah hmangaihna rinawm ze pawimawh tak pakhat a hrilh a ni. Chu chu eng nge ni?

4-5. (a) Jehova chuan a chungchângah eng nge a sawi? (b) Eng zawhnate nge kan sawiho vang?

4 Jehova chuan hmangaihna rinawm a nei mai ni lovin, amah ngeiin ‘hmangaihna rinawm ngah tak’ a nihzia a târ lang a. Chutianga a ngahzia sawina ṭawngkamte chu Bible-ah hian vawi ruk târ lan belh a ni a. (Num. 14:17, 18; Neh. 9:17; Sâm 86:15; 103:8; Joel. 2:13; Jon. 4:2) Hêng Bible chângahte hian, mihringte sawi nân ni lovin, Pathian Jehova sawi nân chauhva hman a ni. Amah Jehova ngeiin a mize ropui tak hmangaihna rinawm a sawi uar hle chu chhinchhiah tlâk tak a ni lâwm ni? Hmangaihna rinawm chu a tân thil pawimawh tak a ni tih rinhlelh rual a ni lo. * Chuvângin, Lal Davida chu: “Aw, LALPA, i ngilneihna chu vânahte khian a awm a. . . Aw Pathian, i ngilneihna chu a va hlu êm! Mihring fate chuan i thla hnuai an chuh ṭhîn,” tia sawi tûra chêttîra a awm chu a mak lo ve. (Sâm 36:5, 7) Davida angin, Pathian hmangaihna rinawm chu kan ngaihlu tak zet em?

5 Hmangaihna rinawm hre chiang lehzual tûrin hêng zawhna pahnihte hi i lo sawiho vang u: Tute chungah nge Jehova’n hmangaihna rinawm a lantîr? Engtin nge Jehova hmangaihna rinawm lantîrna chu kan hlâwkpui theih?

TUTE CHUNGAH NGE JEHOVA’N HMANGAIHNA RINAWM A LANTIR?

6. Jehova’n tute chungah nge hmangaihna rinawm a lantîr?

6 Tute chungah nge Jehova’n hmangaihna rinawm a lantîr? Hmangaihna rinawm chu mihring chungah chauh lantîr theih a ni. Mahse, Jehova chuan mi zawng zawng chungah hmangaihna rinawm a lantîr lo. Amah nêna inlaichînna ṭha neitute chungah chauh a lantîr a ni. Kan Pathian chu a ṭhiante chungah a rinawm a. An tân thiltum duhawm tak a nei a, an chungah a beidawng ngai lo a ni.

Jehova chuan amah chibai bûk lotute pawh tiamin, mi zawng zawngte hnênah thil ṭha tam tak a pe (Paragraph 7-na en rawh) *

7. Engtin nge Jehova’n mi zawng zawng chungah hmangaihna a lantîr?

7 Jehova chuan mi zawng zawng chungah hmangaihna a lantîr a. Isua chuan Nikodema hnênah: “Pathianin khawvêl a hmangaih êm êm a; chutichuan, a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tu pawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zâwk nân,” tiin a hrilh a ni.—Joh. 3:1, 16; Mt. 5:44, 45.

Lal Davida leh zâwlnei Daniela sawi angin, Jehova chuan amah hretu te, ṭihtu te, hmangaihtu te, leh a thupêk vawngtute chungah hmangaihna rinawm a lantîr (Paragraph 8-9-na en rawh)

8-9. (a) Engvângin nge Jehova’n a chhiahhlawhte chungah hmangaihna rinawm a lantîr? (b) A dawtah eng nge kan sawiho vang?

8 Kan sawi tâk angin, Jehova chuan a hmangaihna rinawm chu amah nêna inlaichînna ṭha neitu a chhiahhlawhte chungah chauh a lantîr a. Chu chu Lal Davida leh zâwlnei Daniela thusawi aṭangin a lang a ni. Entîr nân, Davida chuan: “Nangmah hretute chungah chuan i ngilneihna chu lantîr zêl la.” “LALPA ngilneihna erawh chu amah ṭihtute chungah chuan chatuan ata chatuan thlengin a awm ang,” tiin a sawi a ni. Daniela chuan: “Aw Lalpa, Pathian ropui tak . . . nangmah hmangaiha, i thupêkte zâwm ṭhîntu hnêna thuthlung leh zahngaihna nei ṭhîntu,” tiin a sawi bawk. (Sâm 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Thlarauva thâwk khum hêng thute aṭang hian, Jehova’n a chhiahhlawhte chunga hmangaihna rinawm a lantîr chhan chu amah an hriat a, an ṭih a, a thupêkte an zawm vâng a ni tih kan hre thei a. Ani chuan a rawngbâwltu dik takte chungah chauh a hmangaihna rinawm a lantîr a ni.

9 Jehova rawng kan bâwl ṭan hma pawhin, mi zawng zawng chunga a lantîr a hmangaihna chu kan dawng a. (Sâm 104:14) Mahse, amah betute kan nih angin, a hmangaihna rinawm pawh kan dawng bawk. Dik tak chuan, Jehova chuan a chhiahhlawhte chu: “Ka ngilneihna erawh hi chu i lak ata a kal bo lo vang,” tiin a tiam a. (Is. 54:10) Davida ngei pawhin, “LALPA chuan Pathian ngaihsak mi chu ama tân a dah hrang,” tih hi a takin a tawng a ni. (Sâm 4:3) Hei hian eng ti tûrin nge min chêttîr ang? Fakna hla phuahtu chuan: “Tu pawh fing apiangin chûngte chu an vawng ṭha ang a, LALPA ngilneihnate an ngaihtuah ang,” tiin a ziak a. (Sâm 107:43) Chu thlarauva thâwk khum fuihna thu chu rilruah vawng rengin, Jehova chhiahhlawhte’n a hmangaihna rinawm an hlâwkpui dân kawng thumte hi i lo sawiho vang u.

ENGTIN NGE JEHOVA HMANGAIHNA RINAWM CHU KAN HLAWKPUI THEIH?

Jehova chuan amah betute chu nasa takin mal a sâwm (Paragraph 10-16-na en rawh) *

10. Engtin nge chatuan daih Pathian hmangaihna rinawm chuan min ṭanpui? (Sâm 31:7)

10 Pathian hmangaihna rinawm chuan chatuan a daih. He hmangaihna rinawm hmêlhmang pawimawh tak hi Sâm 136-ah hian vawi 26 lai târ lan a ni a. A châng hmasa berah chuan: “Aw, LALPA hnênah lâwm thu hril rawh u; ani chu a ṭha si a: a ngilneihna pawh kumkhuain a awm dâwn si a,” tiin kan chhiar a ni. (Sâm 136:1) Châng 2-na aṭanga châng 26-na thlengin “a ngilneihna chu kumkhuain a awm dâwn si a,” tih ṭawngkam hi kan hmu bawk. Chûng Bible chângte kan han chhiar chuan, Jehova’n a hmangaihna rinawm bâng lova kawng tam taka a lantîr dân chuan kan rilru a hneh hle. Chu thu vawi tam tak chham nawnna chuan Pathianin a mite a hmangaihna chu a danglam ngai lo tih min rinnghehtîr bawk. Jehova chu a chhiahhlawhte chungah a beidawng mai ngai lo tih hriat chu a va thlamuanthlâk tak êm! Chu aiin, a rawngbâwltute chu, a bîk takin harsatna an hmachhawn hunah a awmpui tlat zâwk a ni. Kan hlâwkpui dân: Jehova’n min awmpui tlat tih hriatna chuan hlimna min pêk bâkah, kan lungngaih mangannate hmachhawn thei tûr leh nunna kawnga kal reng thei tûra kan mamawh chaknate min pe a ni.—Sâm 31:7 chhiar rawh.

11. Sâm 86:5-nain a sawi angin, mite ngaidam tûra Jehova chêttîrtu chu eng nge ni?

11 Pathian chu a hmangaihna rinawm chuan mite ngaidam tûrin a chêttir. Jehova’n an thil sual tih avânga inchhîr a, a hnua chûng an thil sual tih bânsantute a hmuh hian, hmangaihna rinawm chuan ani chu ngaidam tûrin a chêttîr a. Fakna hla phuahtu Davida chuan Jehova chungchângah: “Kan sualnate angin kan chungah a ti lo va, kan khawlohnate angin kan chungah a thungrûl hek lo,” tiin a sawi. (Sâm 103:8-11) A thiltawn aṭangin chhia leh ṭha hriatnain thiam loh min chantîrna phur a rihzia leh a hrehawmzia a hre chiang hle a. Mahse, Jehova chu ‘ngaihdam peih’ tak a ni tih a hre bawk. A nih leh, engin nge mite ngaidam tûrin ani chu chêttîr? A chhânna chu Sâm 86:5-naah chhinchhiah a ni. (Chhiar rawh.) Ni e, Davida’n a ṭawngṭainaa a sawi angin, Jehova’n mite a ngaihdam chhan chu amah kotu apiangte chunga hmangaihna rinawm a ngah vâng a ni.

12-13. Hun kal tawha kan thil sual tih avânga inthiam lohna nasa tak kan nei a nih chuan, engin nge min ṭanpui ang?

12 Thil sual kan tih hian, pawi tihna rilru put hmang kan nei hi thil inâwm tak leh thil ṭha tak a ni a. Chu chuan inchhîr tûr leh ngaihdam dîla kan thil sual tihte bânsan tûrin min chêttîr thei a ni. Mahse, Jehova chhiahhlawh ṭhenkhat chuan hun kal tawha an thil sual tihte avângin inthiam lohna nasa tak an nei a. Eng ang pawhin inchhîr mah se, inthiam lohna nei an thinlung chuan Jehova ngaihdam ni thei ngai lo tûra inhriatna a neihtîr tlat a ni. Chutiang rilru i nei a nih chuan, Jehova’n a chhiahhlawhte chunga hmangaihna rinawm lantîr a inhuamzia zirna chuan a ṭanpui ang che.

13 Kan hlâwkpui dân: Mi ṭha famkim lo kan ni chung pawhin, chhia leh ṭha hriatna thiang tak nên hlim takin Jehova rawng kan bâwl thei a. Chutianga kan tih theih chhan chu, “a Fapa Isua thisenin kan sual zawng zawng min tlen faisak” vâng a ni. (1 Joh. 1:7) Ṭhat famkim lohnate avânga i lunghnual a nih chuan, Jehova chuan thil sual tia inchhîrtu chu ngaihdam a duh mai ni lovin, ngaihdam a châk hle tih hre reng ang che. Davida’n hmangaihna rinawm leh ngaihdamna a thlunzawm dân hi lo chhinchhiah teh. Ani chuan: “Vân khi lei chung sâng taka a awm angin, amah ṭihtute chunga a ngilneihna chu a nasa a ni. Chhak leh thlang a inhlat ang hian, kan bawhchhiatnate chu kan hnên ata a dah sawn ta daih a,” tiin a ziak a ni. (Sâm 103:11, 12) Ni e, Jehova chuan ‘ngaihdam nasat’ a duh a ni.—Is. 55:7.

14. Engtin nge Davida chuan Pathian hmangaihna rinawmin min vênhim dân a târ lan?

14 Pathian hmangaihna rinawm chuan thlarau lamah min vênghim. Jehova hnêna a ṭawngṭainaah Davida chuan: “Nang chu ka bihrûkna hmun i ni a; nang chuan manganna lakah mi humhim ang a; chhanhimna hlatein mi hual vêltîr ang. . . . LALPA ringtu erawh chu ngilneihnain a hual vêl zâwk ang,” tiin a sawi a ni. (Sâm 32:7, 10) Hmân laia khawpui chhûnga chêngte chu an khawpui hual vêltu kulhin a vênghim angin, Jehova hmangaihna rinawm chuan min hual vêl a, chu chuan kan rinawmna fiah thei thil hlauhawmte lakah thlarau lam vênhimna min pe a. Chu bâkah, a hmangaihna rinawm chuan a lama min hîp tûrin a chêttîr bawk a ni.—Jer. 31:3.

15. Jehova hmangaihna rinawm leh inhumhimna leh kulhbîng sâng chuan eng inzawmna nge a neih?

15 Davida chuan Pathianin a mite a vênhim dân sawi nân mitthla theih ṭawngkam dang pawh a hmang a. Ani chuan: “Pathian chu ka kulhbîng sâng, ka chunga ngilnei Pathian a ni si a,” tiin a ziak a ni. Pathian Jehova chungchângah: “Ka ngilneihna leh ka kulhpui, ka kulhbîng sâng leh mi chhanhimtu, ka phaw leh ka rinna nghahna,” tiin a ziak bawk. (Sâm 59:17; 144:2) Engvângin nge Davida’n Jehova hmangaihna rinawm chu inhumhimna leh kulhbîng sâng tak nêna a thlunzawm? Khawi hmunah pawh awm mah ila, a chhiahhlawh kan nih chhûng chuan Jehova chuan amah nêna kan inlaichînna duhawm tak humhim tûra kan mamawh vênhimnate min pe ang. Chu thutiam vêk chu Sâm 91-ah kan hmu a. Fakna hla phuahtu chuan: “LALPA chung thuah chuan, ‘Ani chu ka inhumhimna leh ka kulhpui a ni,’” tiin a sawi a. (Sâm 91:1-3, 9, 14) Mosia pawhin hetiang mitthla theih ṭawngkam tho hi a hmang a ni. (Sâm 90:1) Chu bâkah, a thih hma lawk khân Mosia chuan rilru khawih tak thute a sawi bawk. Ani chuan: “Chatuan Pathian chu i awmna a ni a, hnuai lamah chuan [a] chatuan bân a awm,” tiin a sawi. (Deut. 33:27) “Hnuai lamah chuan [a] chatuan bân a awm,” tih thu hian Jehova chungchâng eng nge min hrilh?

16. Eng kawng hnihin nge malsâwm kan nih? (Sâm 136:23)

16 Jehova chu kan Kulhpui a nih hian, him taka awm niin kan inhria a. Chuti chung pawhin, beidawn chângte kan neiin, chutiang chuan kan awm zawm zêl pawh a ni thei a. Chutiang hunah chuan Jehova’n kan tân eng nge a tih ang? (Sâm 136:23 chhiar rawh.) Dim dâwih takin a bânin min chawi ding ang a, mahni kea ding leh thei tûrin min ṭanpui ang. (Sâm 28:9; 94:18) Kan hlâwkpui dân: Pathian ṭanpuina chu kan rinchhan reng thei tih hriatna chuan kawng hniha malsâwm kan nih dân hre reng tûrin min ṭanpui a ni. Pakhatna, khawi hmunah pawh awm mah ila, Jehova chuan min humhim reng ang. Pahnihna, kan Pa vâna mi chuan min ngaihsak tak zet a ni.

PATHIAN HMANGAIHNA RINAWMIN RINNGHEHNA MIN NEIHTIR CHHAN

17. Pathian hmangaihna rinawm avângin eng nge kan rin ngheh tlat theih? (Sâm 33:18-22)

17 Kan sawiho tâk ang khân, fiahnate kan hmachhawn hunah Jehova chuan kan rinawmna vawng reng thei tûra kan mamawh ṭanpuinate min pein, kan tân thil a ti ang tih kan chiang thei a. (2 Kor. 4:7-9) Zâwlnei Jeremia chuan: “Tihborala ka awm lo hi LALPA zahngaihna a lo ni, a lainatnate chu a kang ngai loh avângin,” tiin a ziak a. (ṬH. 3:22) Chuvângin, fakna hla phuahtuin: “LALPA mit chu amah ṭihtute chungah chuan a fu reng ṭhîn a, a ngilneihna beiseitute chungah chuan,” tia a sawi angin, Jehova hmangaihna rinawm chu kan chungah a awm reng ang tih kan ring tlat thei a ni.—Sâm 33:18-22 chhiar rawh.

18-19. (a) Eng nge rilrua vawn reng kan duh? (b) A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?

18 Eng nge rilrua vawn reng kan duh? Jehova rawng kan bâwl hma chuan mi zawng zawng chunga a lantîr a hmangaihna chu kan dawng a. Mahse, amah betute kan nih angin, a hmangaihna rinawm chu kan hlâwkpui bawk a ni. Chu hmangaihnain a chêttîr avângin, Jehova chuan a vênhimna bânin min kuah tlat a. Englai pawha min hnaih rengin, kan tâna a thiltum chu a hlen ang. Kan hlawhtlin a duh si a! (Sâm 46:1, 2, 7) Chuvângin, eng ang harsatna pawh hmachhawn mah ila, Jehova chuan kan rinawmna vawng reng thei tûrin kan mamawh chakna min pe ang.   

19 Jehova’n a chhiahhlawhte chunga hmangaihna rinawm a lantîr dân kan hre tawh a. Keini pawh, chu hmangaihna rinawm chu inlantîr tawn tûrin min beisei a ni. Chu chu engtin nge kan tih theih? A dawta thuziakah chumi chungchâng thu pawimawh tak chu sawiho a ni ang.

HLA 136 Jehova Pêk Lâwmman Famkim

^ par. 5 Hmangaihna rinawm chu eng nge ni? Tute chungah nge Jehova’n hmangaihna rinawm a lantîr a, a dawngtute chuan engtin nge an hlâwkpui? Chûng zawhnate chhânna chu he mize pawimawh tak târ lanna thuziak pahniha a hmasa zâwkah hian sawiho a ni ang.

^ par. 4 Pathianin hmangaihna rinawm a ngahzia chungchâng sawina chu Bible châng dangahte pawh a lang a ni.—Nehemia 13:22; Sâm 69:13; 106:7; leh Ṭah Hla 3:32.

^ par. 54 MILEM HRILHFIAHNA: Jehova chuan a chhiahhlawhte pawh tiamin, mi zawng zawng chungah hmangaihna a lantîr a. Mite chunga milemte hian Pathianin hmangaihna a lantîr dân ṭhenkhat a târ lang. A lantîr dân pawimawh ber chu a Fapa tlanna ruahmanna hlâwkpui theihna hi a ni.

^ par. 62 MILEM HRILHFIAHNA: Tlanna inthawina ringtu Jehova chhiahhlawhte chuan kawng danglam takin Jehova hmangaihna an dawng. Jehova chhiahhlawhte chuan Pathianin mi zawng zawng chunga a lantîr hmangaihna an dawn bâkah, a hmangaihna rinawm pawh an dawng tel bawk. Chûng zînga tam tak chu milemah târ lan a ni.