1. Engtin nge Abrahama chuan Jehova rorêl dikna a rinzia a târ lan? (A thupui chunga milem en rawh.)

“LEI chung zawng zawng Rorêltu chuan fel takin a ti dâwn lâwm ni?” (Genesis 18:25) Mi rinawm Abrahama chuan rinhlelhna a neih avângin he zawhna hi zâwt a ni lo. Jehova’n Sodom leh Gomorra khawpui chungah dikna ṭha famkimin ro a rêl ang tih a rinzia a târ lang zâwk a ni. Jehova chuan ‘mi felte chu mi sualte zîngah a tihlum’ ngai lo vang tih a ring tlat a. Chu chu Abrahama ngaih chuan ‘thil tih âwm a ni lo.’ A hnuah, Jehova’n: “Lungpuia chu, a thiltih a fel famkim; a awm dân zawng zawng chu dân a ni: Pathian rinawm, khawlohna nei lo, fel leh ṭha a ni,” tiin a hrilh a ni.—Deuteronomy 31:19; 32:4.

2. Dik lo taka rorêl chu Jehova tân engvângin nge thil theih a nih loh?

² Engvângin nge Abrahama chuan Jehova’n thil fel a tireng ang tih a rin tlat? Jehova chu dikna leh felna atân entawn tûr ṭha ber a nih vâng a ni. A nihna takah chuan, “dikna” tih  leh “felna” tih hian awmze thu hmun a neih avângin Hebrai Pathian Lehkha Thuah hman kawp a ni ṭhîn. A tehnate chu englai pawha a dik reng avângin dik takin ro a rêl ṭhîn ngei ang. Bible chuan: “Felna leh rorêlna fel hi a ngaina ṭhîn a,” tiin a sawi a ni.—Sâm 33:5.

3. Tûn lai khawvêlah dik lo taka rorêlna a awm tih entîrna pe rawh.

³ Jehova chu englai pawhin a dik reng ṭhîn tih hriat chu a thlamuanthlâk hle. Mahse, tûn lai khawvêl hi dik lohnain a khat a. Entîr nân, mite chu an tih loh pui dân bawhchhiatnaa tela puh niin thiam loh chantîr an ni a, tân ina khung an ni. A tâwp a tâwpah DNA test-na aṭangin, mi ṭhenkhat chu pawisawi lo an nih thu hriat chhuah a ni a; mahse, kum tam tak tân inah an lo awm hman ṭhîn a ni. Chutianga dik lo taka rorêlnate chuan beidawnna leh thinurna a thlen ṭhîn a. Mahse, chu aia tawrh har zâwk dik lo taka rorêlna dang pawh a la awm. Chu chu eng nge ni?

4. Engtin nge Kristian rinna chu fiah a nih theih?

⁴ Kristiante chuan Kristian kohhran pâwnah dik lo taka rorêlna ṭhenkhat an tawng dâwn tih an beisei a. Mahse, kohhran chhûnga dik lo taka rorêlna nia langte kan hmuh emaw, kan tawh hunah emaw kan rinna chu fiah a ni thei. Chutiang a nih chuan, engtin nge i tih ang? Chu chu tlûk phah nân i hmang ang em?

5. Kohhranah dik lo taka rorêlna kan hmu emaw, kan tawng emaw a nih chuan engvângin nge mak kan tih loh vang?

⁵ Kan vai hian ṭha famkim lo vek kan niin thil kan tisual thei vek a, chuvângin miin kan chungah dik lo takin thil an tipalh thei a, keini pawhin kohhrana mi tuemaw chungah dik lo takin kan tipalh thei a ni. (1 Johana 1:8) Chûng thil chu thleng khât hle mah se, dik lo taka rorêlna a awm hian Kristian rinawmte chuan mak an ti lova, an tlûk phah hek lo. Jehova chuan kan unaute zînga mi pakhatin dik lo taka min tih huna rinawm tlat tûra min ṭanpui theitu thurâwn ṭangkai tak Bible-ah min pe a ni.—Sâm 55:12-14.

6, 7. Engangin nge unaupa pakhat chu kohhranah dik lo taka rorêlsak a nih a, eng miziate’n nge ani chu ṭanpui?

⁶ Willi Diehl-a thiltawn hi han ngaihtuah teh. Kum 1931 aṭangin, ani chuan Switzerland ram, Bern khawpuia awm Bethel-ah rinawm takin rawng a bâwl a. Kum 1946-ah chuan U.S.A. New York-ah Gilead School vawi riatna a kal a ni. A zir zawh hnu chuan, Switzerland ramah bial kantu ni tûra ruat a ni a. Unau Diehl-a chuan a nun kawng chanchin a sawinaah, nupui neih a tum thu chu kum 1949 May thlaah Switzerland rama branch chu a hriattîr a. Chuta mawhphurhna neitu unaute chuan a chanvo zawng zawng a chân dâwn tih an hrilh a ni. Pioneer chauh a thawk thei dâwn a. Unau Diehl-a chuan, “Vântlâng thusawi theihna ka nei lova, mi tam takin min chibai duh tawh lovin, hnawh chhuah ang maiin min cheibâwl a ni,” tiin a sawi.

⁷ Unau Diehl-a chuan, chu chu engtin nge a chhân lêt? “Inneih chu Bible-in a khap lo tih kan hria a, chuvângin ṭawngṭaina chu inhumhim nân kan hmang a, Jehova kan rinchhan tlat a ni,” tiin a sawi a. Unau ṭhenkhatin Jehova’n  inneihna a thlîr dân chu hre thiam lo mah se, a hnuah hre thiam tûra ṭanpui an ni a, Unau Diehl-a pawhin a chanvo chân tâkte chu a chelh leh ta a ni. Jehova’n a rinawmna chu mal a sâwm a. * (Footnote en rawh.) Heti hian i inzâwt ṭheuh vang u: ‘Chutianga dik lo taka rorêlsak ka nih chuan, Jehova’n dinhmunte a siamṭhat hun chu dawhthei takin ka nghâk ve ang em? Nge ni a, mahni inrinchhanin dik lo taka rorêlna chu do ka tum zâwk dâwn?’ tiin.—Thufingte 11:2; Mika 7:7 chhiar rawh.

8. Engvângin nge keimahni emaw, mi dang emaw chu dik lo taka rorêlsaka awm nia kan ngaih mai theih?

⁸ Kohhranah dik lo taka thiltih ṭhenkhat a awm nia i hriat chuan, nang pawhin thil i tisual ve thei tih hre reng ang che. Engvângin nge? Kan ṭhat famkim loh vâng leh dinhmun kan hriat sual palh theih vâng a ni. Thil nih dân dik tak chu kan hre vek thei lo va. Kan hriatthiam dân chu a dik emaw, dik lo emaw pawh ni se, chutiang dinhmunah chuan Jehova hnênah kan ṭawngṭaiin, amah kan rinchhanin, rinawm reng kan tum tûr a ni. Chu chuan ‘LALPA chunga vui’ lo tûrin min vêng ang.—Thufingte 19:3 chhiar rawh.

9. He thuziakah leh a dawta thuziakah eng thilthlengte nge kan ngaihtuah ang?

⁹ Bible hun laia Jehova mite’n dik lo taka rorêlsak an nih dân thilthleng pathumte hi i lo ngaihtuah ang u. He thuziakah hian, Abrahama tuchhuan Josefa leh a unaute inkâra thilthleng kan ngaihtuah ang a. A dawta thuziakah chuan, Jehova’n Lal Ahaba a dâwr dân leh Suria Antiokei khuaa tirhkoh Petera thiltawnte kan sawiho vang. Hêng thilthlengte kan sawiho hunah, Jehova i ngaihtuah tlat theih dân leh amah nêna in inlaichînna i vênhim theih dân kawngte zawng ang che. A bîk takin, dik lo taka rorêlsak nia i inhriat hunah chutiang chuan ti ang che.

10, 11. (a) Josefa chu engtianga dik lo taka rorêlsak nge a nih? (b) Josefa chu lung ina a tân laiin eng hun remchâng nge a neih?

¹⁰ Josefa chu dik lo taka rorêlna tuartu Jehova chhiahhlawh rinawm a ni a. A tâna tawrh hrehawm ber chu a unaute’n dik lo taka an cheibâwl hi a ni. Josefa kum 17 mi a nih chuan, a unaute’n ru bovin salah an hralh a. Tichuan Aiguptaa hruai a ni ta a. (Genesis 37:23-28; 42:21) A hnuah, chu ramah chuan Josefa chu hmeichhe pâwngsual tum anga dik lo taka puh a ni a, finfiahna pawh awm lovin lung ina khung a ni. (Genesis 39:17-20) Josefa chuan salah leh lung in tângin kum 13 vêl hrehawm a tuar a. Kan unaute’n dik lo taka min tih huna min ṭanpui theitu tûr Josefa thiltawn aṭangin eng nge kan zir theih?

 ¹¹ Josefa lung ina a tân laiin, lal uain petu hotu ber pawh a tâng ve a. Zan khat chu, uain petu chuan mumang a nei a, Jehova’n Josefa chu hrilhfiah thei tûrin a ṭanpui a ni. Josefa chuan uain petu chu lung in aṭang chhuah a ni ang a, Pharaoa rawng a bâwl leh ang tih a hrilh a. Josefa’n chu chu a dinhmun hrilhfiah nân hun remchângah a hmang a. Josefa thil sawi aṭang chauh ni lovin, a thil sawi loh aṭang pawhin thil tam tak kan zir thei a ni.—Genesis 40:5-13.

12, 13. (a) Josefa’n dik lo taka rorêlsak a ni chu a pawm mai lo tih engtin nge kan hriat theih? (b) Josefa chuan uain petu hnênah eng nge a hrilh loh?

¹² Genesis 40:14, 15 chhiar rawh. Josefa chuan “rûk bo” a nih thu a sawi tih chhinchhiah ang che. Hei hian dik lo taka rorêlsak a ni tih a tichiang hle. Josefa chuan an puh angin thil sual a ti lo tih chiang takin a sawi bawk a. Chuvângin, uain petu hnênah a chungchâng Pharaoa hrilh tûrin a ngên a. A thiltum chu eng nge ni? “He in ata hi mi hruai chhuak ang che,” tiin a sawi a ni.

¹³ Josefa chuan thil engmah tih tum lovin a dinhmun chu a pawm mai em? Pawm mai lo! Dik lo taka rorêlsak a tâwk zing hle tih a hria a. Chuvângin, uain petuin a ṭanpui theih beiseiin a dinhmun chu a hrilhfiah a ni. Mahse, Josefa chuan Pharaoa  pawh tiamin mi dangte hnênah amah ru botute chu a unaute an ni tih a hrilh thu Bible-ah a chuang lo tih chhinchhiah ang che. Dik takin, a unaute Aiguptaa an lo kal a, Josefa nêna inremna an siam khân, Pharaoa’n anni chu a lo lâwm a, Aigupta rama chêng tûr leh “ram zawng zawnga thil ṭha apiang” chên tûrin a ti a ni.—Genesis 45:16-20.

14. Kohhranah dik lo taka rorêlsak kan nih chuan ṭawngkam nâ tak sawi lo tûrin engin nge min ṭanpui ang?

¹⁴ Kohhranah dik lo taka rorêlsak nia kan inhriat chuan, chu mi chungchâng chu sawi darh lo tûrin kan fîmkhur tûr a ni. Unau pakhatin sual pawi tak a tih chuan upate kan hrilhin ṭanpuina kan dîlsak tûr a ni tih chu a dik ngei mai. (Leviticus 5:1) Mahse, sual pawi tak tihna ni lo dinhmun tam takah chuan, upate pawh tiamin tumah hrilh lovin, thil sual titu nên remna siam theih a ni. (Matthaia 5:23, 24; 18:15 chhiar rawh.) Chûng dinhmunahte chuan rinawm taka awm a, Bible thu bulte nunpui tlat i tum ang u. A châng chuan dinhmun chu kan hre sual palh tih leh dik lo taka rorêlna kan tuar lo tih kan hre chhuak mai thei. Tichuan, kan unaute chanchin a chhe zâwnga kan sawi loh avânga dinhmun a chhiat zual loh avângin kan lâwm hle ngei ang! Kan dik emaw, dik lo emaw pawh ni se, mi tina thei thusawi chuan dinhmun a ti ṭha ngai lo tih hre reng ang che. Jehova leh kan unaute chunga rinawmna chuan chutiang thil sual ti lo tûrin min ṭanpui ang. Fakna hla phuahtu chuan ‘dik taka awm’ mi a awm tih a sawi a. Chutiang mi chu “a leia mi rêl ngai lova, . . . a vêngte hming pawh sawichhe ngai lo mi” a ni.—Sâm 15:2, 3; Jakoba 3:5.

15. Jehova nêna an inlaichînna chu engtin nge Josefa tân malsâwmna a nih?

¹⁵ Josefa hnên aṭangin thil pawimawh dang kan la zir thei a. Kum 13 chhûng dik lo taka rorêlsaka a awm pawhin, Jehova thil thlîr anga a thlîrzia a târ lang a ni. (Genesis 45:5-8) A dinhmun avângin Jehova a mawhpuh ngai lo. Dik lo taka rorêlsak a nih chu theihnghilh thei lo mah se, chu chu thinur nân a hmang lo. A pawimawh ber chu, mi dangte ṭhat famkim lohna leh thil tih dik lohte chu Jehova laka inlâk hran nân a hmang lo. Josefa chuan a rinawmna avângin, Jehova’n dik lo taka rorêlna a siam ṭhat dân te, amah leh a chhûngte mal a sâwm dânte chu a hmu ta a ni.

16. Kohhranah dik lo taka rorêlsak kan nih pawhin engvângin nge Jehova kan hnaih tlat ang?

¹⁶ Chutiang bawkin, Jehova nêna kan inlaichînna chu kan vênghimin kan hlut tûr a ni a. Kan unaute famkim lohna chuan kan hmangaih tak leh kan biak Pathian lak ata min lâk hrantîr kan phal tûr a ni  lo. (Rom 8:38, 39) Chu aiin, kohhranah dik lo taka rorêlna kan tâwk a nih chuan Josefa entawnin Jehova i hnaih lehzual sauh ang u. A thil thlîr dân angin thlîr tum ve rawh. Bible thu bulte kan zawmna hmanga buaina chingfel tûra theih tâwp kan chhuah hnuah, thubuai chu Jehova kutah kan nghat tûr a ni. Ani chuan a hun takah leh a duh dân angin thil a tifel ang tih kan ring tlat thei a ni.

17. “Lei chung zawng zawng rorêltu” chu kan rinchhan tlat tih engtin nge kan târ lan theih?

¹⁷ He khawvêl suaksuala kan awm chhûng hian dik lo taka rorêlsak kan tâwk thei tih kan hria a. Nangmah emaw, i mi hriat tuemawin kohhrana dik lo taka rorêlna nia lang chu tâwkin, hmuh châng in nei mai thei a. Chu chu tlûk phah nân hmang suh ang che. (Sâm 119:165) Chu aiin, Pathian lakah rinawm tlat la, a ṭanpuina dîlin ṭawngṭai la, amahah innghat rawh. Ṭhat famkim lohna avângin dinhmun chu i hre sual theiin, thil nih dân zawng zawng chu i hre lo pawh a ni thei tih hre reng la. Josefa entawn tûr siam chu entawnin dinhmun tichhe zualtu a chhe zâwnga thusawi chu pumpelh ang che. A tâwp berah, mahni inrinchhan aiin, rinawm reng tum tlat la, Jehova’n thil a tihfel hun tûr chu dawhthei takin nghâk rawh. Chutiang a nih chuan, Josefa ang bawkin Jehova lawm hlawhna leh malsâwmna i dawng ang. “Lei chung zawng zawng rorêltu” Jehova chuan englai pawhin thil dik a ti reng tih i ring tlat thei a ni.—Genesis 18:25; Deuteronomy 32:4.

18. A dawta thuziakah eng nge kan sawiho vang?

¹⁸ A dawta thuziakah chuan, Bible hun laia Jehova mite zînga dik lo taka rorêlsakna chungchânga thilthleng pahnih kan sawiho vang. Chûngte chuan inngaihtlâwmna leh ngaihdamnain rorêlna dik chungchânga Jehova thlîr dân entawn tûrin min ṭanpui ang.