A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Bible Chhiarna—Hlâwk Tak Leh Hlimawm Tak Chu

Bible Chhiarna—Hlâwk Tak Leh Hlimawm Tak Chu

Bible Chhiarna​—⁠Hlâwk Tak Leh Hlimawm Tak Chu

“Chu mi thu ziak zawng zawng chu . . . chhûn leh zân i ngaihtuah zâwk tûr a ni.”​—⁠JOSUA 1:⁠8.

1. Lehkha chhiar hlâwkna tlângpui chu engte nge ni a, Bible chhiar hlâwkna chu eng nge ni bîk?

LEHKHABU ṭha tak chhiar hi thil manhla tak a ni. French political philosopher, Montesquieu-a (Charles-Louis de Secondat) chuan: “Ka tân chuan, lehkha chhiar hi nun lungngaihna chhâwktu ṭha ber a ni a. Dârkâr khat lehkha chhiarnain a sutkian theih loh lungngaihna ka la tawng ngai lo,” tiin a ziak a ni. Hei hi Bible chhiarnaah chuan a dik bîk a. Thlarauva pâwl, fakna hlaphuahtu chuan: “LALPA dân chu a ṭha famkim a, nunna a siam ṭha ṭhîn: LALPA thuhriattîr chu a rinawm a, mi mâwl a tifing ṭhîn; LALPA thununna thu chu a dik a, thinlung a tilâwm ṭhîn,” a ti a ni.​—⁠Sâm 19:​7, 8.

2. Engvângin nge Jehova’n Bible chu kum tam tak chhûng a lo humhalh a, eng anga hmang tûrin nge a mite a beisei?

2 Bible Ziaktu a nih angin, Pathian Jehova chuan kum zabi tam tak chhûng chu sakhuana leh sawrkâr dodâlna nasa tak lakah Bible chu a humhalh tlat a. Ani chuan “mi zawng zawng chhandama awmah leh thutak hriaah a duh” avângin, a Thu chu mi tin hmuh theih atân a siam a ni. (1 Timothea 2:⁠4) Ṭawng chi 100 hmangin khawvêl mi zâ zêla 80-te hnênah thu a thlen theih nia chhût a ni a. Bible pum pui chu ṭawng 370-in a hmuh theih a, a ṭhen azâr chu ṭawng 1,860-in a hmuh theih a ni. Jehova chuan a Thu chu a mite’n chhiar se a duh a. Ani chuan a Thu ngaihsaktu, a ni, nî tina chhiartu a chhiahhlawhte chu mal a sâwm a ni.​—⁠Sâm 1:​1, 2.

Enkawltute Chu Bible Chhiar Tûra Phût An Ni

3, 4. Israel lalte hnênah Jehova’n eng nge a phût a, a phût chhan engte nge tûn lai Kristian upate tân pawh a hman theih?

3 Israel hnamte’n lal an neih hun tûr ngaihtuah chungin, Jehova chuan: “Heti hi a ni ang a, a ram lalṭhutthlênga a ṭhut hun chuan puithiam Levi-hote kawl ṭhin dân hi lehkhabuah a ziak chhâwntîr ang a; a kawl ang a, a dam chhûng zawng a chhiar ṭhîn tûr a ni, hêng dân leh hêng thuruat zawng zawngte hi pawm a, zâwma ti tûra LALPA a Pathian ṭih dân a zir theih a, a rilru a unaute chungah a dah lova ding lamah emaw, vei lamah emaw, thupêk chu a pênsan lohna tûr,” hian tiin a sawi a ni.​—⁠Deuteronomy 17:​18-20.

4 Jehova’n Israel lal lo ni tûrte laka a dân thianghlim ni tina chhiar tûra a phût chhante han chhinchhiah teh: (1) ‘hêng dân leh thuruat zawng zawngte hi pawm a, zâwm tûra LALPA a Pathian ṭih dân a zir theihna tûrin’; (2) ‘a uanute laka a indah chungnun lohna tûrin’; (3) ‘ding lamah emaw, vei lamah emaw, thupêk chu a pênsan lohna tûrin’ a ni. Tûn laia Kristian enkawltute chuan Jehova an ṭih a, a dânte an zâwm a, an unaute lakah indah chungnung lo va, Jehova thupêkte an pênsan loh chu a ngai a ni lâwm ni? Chuvângin, hmân lai Israel lalte ang bawkin, nî tina Bible an chhiar a ngai a ni.

5. Tûn hnaia Governing Body-in Branch Committee member-te lehkha a thawnnaah Bible chhiarna chungchâng eng nge an ziah a, chu fuihna chu engvângin nge Kristian upa zawng zawngte’n an zawm ang?

5 Tûn laia Kristian upate chu an buai hle a, chuvângin nî tina Bible chhiar chu a harsa a ni. Entîr nân, khawvêl pum puia Jehova Thuhretute Governing Body member-te leh Branch Committee member-te chu an buai thei hle a. Chutichung pawhin, tûn hnaia Branch Committee-te hnêna Governing Body lehkha thawn chuan, nî tina Bible chhiar leh zirna ṭha neih a pawimawhzia a sawi uar a ni. Chu lehkha thawnin a kawhhmuh dân chuan, chu chuan Jehova leh thutak kan hmangaihna a tipung ang a; tin, chu chuan “tâwpna ropui tak thlengin kan rinna te, kan hlimna te, leh chhelna te vawng thei tûrin min ṭanpui ang.” Jehova Thuhretute kohhrana upa zawng zawngte pawhin, chu chu an mamawh ṭheuh a ni. Nî tina Bible chhiarna chuan anni chu ‘fing taka thil ti’ tûrin a ṭanpui ang. (Josua 1:​7, 8) A bîk takin, an tân chuan Bible chhiar chu “zirtîr kawngah te, zilh kawngah te, thiam loh chantîr kawngah te, leh felna zirtîr kawngah te a hlâwk” a ni.​—⁠2 Timothea 3:​16, Revised Standard Version.

A Pui A Pangte Tâna Mamawh

6. Engvângin nge Josua’n Jehova dân thu zawng zawng chu Israel leh hnam dang pungkhâwmho hmaah a chhiar?

6 Hmân lai chuan, Bible chu mi mal hman atân a neih theih loh avângin mipui pungkhâwm hmaah chhiar a ni ṭhîn. Jehova’n Ai khua a pêk hnuah, Josua chuan Israel hnamte chu Ebal Tlâng leh Gerizim Tlâng hmaah a hruaikhâwm a. Tichuan, thu ziak chuan: “Dân thu zawng zawng, malsâwmna thu leh ânchhe dawn thu chu a chhiar a, dân lehkhabua chuang zawng zawng ang kha. Mosia thupêk zawng zawng chu Israel-ho pungkhâwm zawng zawng leh, hmeichhiate leh naupang tê tê te leh, an zînga hnam dang chêng vete hriatah chuan Josuan chhiar loh rêng rêng a nei lo,” tih min hrilh a ni. (Josua 8:​34, 35) A pui a pang te, hnam dang te leh chu mi rama piang te chuan Jehova malsâwmna thlen thei nungchang leh a duh lohzâwng nungchangte chu an rilru leh thinlungah an tuh tlat a ngai a ni. Chu mi atân chuan hunbi neia Bible chhiarna chuan min ṭanpui ngei ang.

7, 8. (a) Tûn laia “hnam dang” mite ang chu tute nge ni a, engvângin nge nî tina Bible an chhiar a ngaih? (b) Eng kawngin nge Jehova mite zînga “naupang tê tê” te chuan Isua entîr siam chu an zui theih?

7 Tûn laia Jehova chhiahhlawh maktaduai têlte chu thlarau lamah chuan chûng “hnam dang” mite ang chu an ni. Hmânah chuan, khawvêl nun angin an nung a; mahse, tûnah chuan an nun an thlâk danglam tawh a ni. (Ephesi 4:​22-24; Kolossa 3:​7, 8) Mahse, Jehova chhia leh ṭha tehnate mahnia an inhriatnawntîr fo a ngai a. (Amosa 5:​14, 15) Nî tina Pathian Thu chhiarna chuan chutianga inhriatnawntîr tûrin anni chu a ṭanpui ang.​—⁠Hebrai 4:12; Jakoba 1:⁠25.

8 Jehova mite zîngah pawh nu leh pate’n Jehova tehnate an zirtîr tawh; mahse, a duhzâwngte a dikzia mahnia finfiah la ngai “naupang tê tê” tam tak an awm a ni. (Rom 12:​1, 2) Chu chu engtin nge an tih theih ang? Israel ramah chuan puithiamte leh upateho chu hetianga zirtîr an ni: “He dân hi Israel mi zawng zawng hriatah in chhiar tûr a ni. Mipuiho ahmei apa, in fanau tê tê te, in awmpui ram dang mi te, anni chuan an ngaihthlâk a, an zir a, LALPA in Pathian chu an ṭih a, he dân thu zawng zawng hi fîmkhur taka an zawm theih nân leh an fate la hre ve lote pawhin an hriat a . . . Pathian ṭih an zir theih nân ko khâwm rawh u,” tiin. (Deuteronomy 31:​11-13) Dân thupêk hnuaia awmin, Isua chuan kum 12 lek a nih lai aṭang rêngin, a Pa dânte hriat chu a châk hle a ni. (Luka 2:​41-49) A hnuah chuan, inkhâwmna ina Bible chhiarna leh sawihonaa tel chu a tih dân pângngai a lo ni ta a ni. (Luka 4:16; Tirhkohte 15:21) Tûn laia ṭhalaite chu, Isua tihhmuhna chu entawnin, nî tina Pathian Thu chhiar tûra fuih an ni a, Bible chhiar leh zirna inkhâwma tel zat zat tûra fuih an ni bawk.

Bible Chhiarna​—⁠Ngaih Pawimawh Zâwk Tûr

9. (a) Kan thil chhiarah engvângin nge kan duhtui ang? (a) Bible zirna ṭanpuitu chungchângah he magazine chhuah ṭantu editor chuan eng nge a sawi?

9 Lal fing Solomona chuan: “Zilhin awm ta che. Lehkhabu tam tak siam hi tâwpintai a awm lo ve, nasa taka zir pawh hi tîsa chauhna mai a ni,” tiin a ziak a ni. (Thuhriltu 12:12) Tûn laia lehkhabu chhuah tam takte chhiar chu tisa chauhna mai bâkah, tlang taka sawi chuan, rilru atân a hlauhawm tiin a belh chhah thei ang. Chuvângin duhtui hi a pawimawh a ni. Bible zirna thu leh hla chhuahte chhiar bâkah, Bible ngei kan chhiar a ngai a ni. He megazine chhuah ṭantu editor chuan a chhiartute hnênah: “Bible hi kan tehkhâwng a ni a, min ṭanpui tûrin Pathianin thil tam tak dang min pe mah se, chûng chu Bible ai awhtu a ni lo; min ‘ṭanpuina’ mai a ni tih theihnghilh suh ang che u,” tih a ziak a ni. * Chuvângin, Bible ṭanchhan thu leh hla chhuahte ngaihthah chuang lovin, Bible ngei kan chhiar a ngai a ni.

10. Engtin nge “bawi rinawm, fing tak” chuan Bible chhiar a pawimawhzia an sawi uar?

10 He mamawh hi ngaihven rengin, kum tam tak ata “bawi rinawm, fing tak” chuan Bible chhiar chu kohhran tina Theocratic Rawngbâwlna School hun duanah a telh a ni. (Matthaia 24:45) Tûna Bible chhiarna hun duan hman mêk chuan Bible pum pui chu kum sarih vêlah min chhiar zawhtîr a. He hun duan hi mi zawng zawng tân a ṭangkai a, a bîk takin Bible la chhiar chhuak lo mi tharte tân a ṭangkai zual a ni. Missionary ni tûra Watchtower Bible School of Gilead-a zirte, Ministerial Training School-a kalte, leh Bethel chhûngkaw zînga mi tharte tân kum khat chhûnga Bible chhiar chhuah vek a ngai a ni. Eng hun duan pawh hmangin, mi mal ang emaw, chhûngkua ang emawa zir pawh ni u la, chu hun duan anga kal zêl theih nân Bible chhiar ngaih pawimawh hmasak zâwk a ngai a ni.

I Chhiar Dânin Eng Nge A Târ Lan?

11. Engting nge Jehova kaa thu tin chhuakin kan in châwm ang a, eng nge a chhan?

11 I Bible chhiarna hun duan i vawn theih loh chuan: ‘Ka lehkha chhiarna emaw, ka TV enna emaw hian Jehova Thu ka chhiar theihna chu engtin nge a nghawng?’ tia inzawh âwm a ni. Mosia thu ziak, Isua pawhin a sawi nawnleh: “Mihring hi chhang chauhvin an nung lo vang a, Pathian kaa thu tin chhuakin an nung zâwk ang,” tih hi hre reng ang che. (Matthaia 4:4; Deuteronomy 8:⁠3) Nî tina kan nun nân, chhang emaw, thil dang emaw kan ei a ṭûl ang hian, kan thlarau lam vawng ṭha reng tûr chuan nî tina Jehova ngaihtuahnate kan lâk luh a ngai a ni. Bible chhiarna aṭangin Pathian ngaihtuahnate chu nî tin kan dawng thei a ni.

12, 13. (a) Tirkoh Petera chuan Pathian Thu châkna kan neih âwm tak chu engtin nge a hrilhfiah? (b) Engtin nge Paula hnute tui tehkhin thu chu Petera hman dân nên a dang lam?

12 Bible hi, ‘mihring thu pawma pawm lo va, Pathian thu pawma kan pawm zâwk’ chuan nausênin a nu hnute tui a châk angin, châkna kan nei ang. (1 Thessalonika 2:13) Chutiang chuan tirhkoh Petera chuan a khaikhin a ni: “Nausên piang tharte angin thlarau lam hnutê, engmah pawlh loh chu châk rawh u, chu miah chuan chhandamna tling khawpa in ṭhan len theih nân; Lalpa chu mi khawngaih thei tak a ni tih in hriat tawh phawt chuan,” tia ziakin. (1 Petera 2:​2, 3) “Lalpa chu mi khawngaih thei tak a ni” tih mi mal thiltawnin kan tem tawh a nih chuan, Bible chhiar châkna kan nei ang.

13 A chunga thu-a Petera hnute tui hman dân chu tirhkoh Paula hman dân nên a inang lo a ni tih chhinchhiah tûr a ni. Hnute tuiah hian nausên piang hlimin a mamawh chaknate a pai vek a. Petera tehkhin thu chuan, Pathian Thu-ah hian ‘chhandamna tling khawpa ṭhan len theih’ nâna kan mamawh zawng zawng thil a tel tih a târ lang a. Paula erawh chuan, thlarau lama intipuitlingte inchâwm nâna ṭha tâwk lo chaw tehkhin nân a hmang thung a ni. Hebrai Kristiante hnêna a lehkha thawnah chuan Paula chuan: “A hun ngaihtuah zawngin zirtîrtu ni tawh hial âwm in ni na a, Pathian thu bul ber A Aw B te chu zirtîr in ngai leh ta a, chaw rum ni lova hnute la ngai mi ang in lo nih tâk hi. Hnute ring apiang chuan felna thu-ah hian hriatna an nei si lo, nausên an nih avângin. Chaw rum erawh chu puitlingte tân a ni, chûngte chuan an hman fo avângin chhia leh ṭha fiah tûrin an hriat theihnate chu an sawizawi tawh,” tiin a ziak a ni. (Hebrai 5:​12-14) Rilru pe taka Bible chhiarna chuan chhia leh ṭha hriat theihna nei thei tûrin leh thlarau lam thil châkna nei thei tûrin min ṭanpui thei a ni.

Bible Chhiar Dân

14, 15. (a) Bible Ziaktu chuan eng chanvo nge min pêk? (b) Pathian finna chu engtin nge kan hlâwkpui theih? (Entîrna pe rawh.)

14 Hlâwk taka Bible chhiarna chu, chhiarnain a inṭan nghâl lo va, ṭawngṭainain a inṭan zâwk a ni. Ṭawngṭaina hi chanvo ropui tak a ni a. Chu chu, thu leh hla ril tak i chhiar dâwn a, i hriat thiam theih nâna a ziaktu ṭanpuina i ngên ang chiah a ni. A va han sâwt dâwn êm! Bible ziaktu Jehova chuan chu chanvo chu a pe che a ni. Kum zabi pakhatna governing body member zînga pakhat chuan a uanute hnênah: “In zîngah tupawhin finna a tlâkchham chuan mi zawng zawng hnêna hau lo leh ui lova pe ṭhîntu Pathian chu dîl rawh se, chutichuan a hnênah pêk a ni ang. Nimahsela ringhlel hauh lovin rinna neiin dîl rawh se,” tiin a ziak a ni. (Jakoba 1:​5, 6) Tûn laia Governing Body pawhin tih tak zeta Bible chhiar tûrin min fuih reng a ni.

15 Finna chu hriatna a taka hman thiamna a ni. Chuvângin, i Bible i keu hmain, i mi mal nuna hman ngai i lehkha chhiar laia thu pawimawhte hre thiam tûrin Jehova ṭanpuina dîl ang che. I thu hriat tharte chu i hriatsate nên dah khâwm rawh. Tichuan, chûng chu “thu dik dân” kan hriatsate zîngah dah lût rawh. (2 Timothea 1:13) Hmân lai Jehova chhiahhlawhte nun kawng chu ngaihtuah vang vang la, chûng dinhmun hnuaia ding chu ni ta la, engtin nge i tih ang tih inzâwt ang che.​—⁠Genesis 39:​7-9; Daniela 3:​3-6, 16-18; Tirhkohte 5:​18-20.

16. Kan Bible chhiarna chu hlâwk zâwk leh chhawr tlâk zâwk a nih theihna tûrin, eng rawtnate nge pêk a nih?

16 I hun duan zawm nân mai chhiar suh. Hun insiamin i thil chhiar chu ngaihtuah rawh. Thil pawimawh hriatthiam loh lai i neih chuan, i Bible-a a awm phawt chuan a châng dang kawhhmuhna en chhuak ang che. I la hriat chian loh fo chuan, nakina zir chîk nân chhinchhiahna siam rawh. I chhiar pahin, i hriat reng duh emaw, i lâk chhuah duh emawte chu chhinchhiah ang che. Tichuan, a sîrah chhinchhiahna tawi tê leh a châng dang kawhhmuhna nangmahin i siam thei bawk ang. Nakina thu hrilhna leh zirtîrnaa i hman duh âwm thute chu, a thu mal chhinchhiah la, i Bible-in a neih chuan, a hnung lama Bible thu mal zawnawlnaah zawng ang che. *

Bible Chhiarna Chu Tuiawm Tak Nihtîr Rawh

17. Engvângin nge Bible chhiarna kan hlimpui ang?

17 Fakna hla phuahtu chuan ‘a lâwmna chu LALPA dânah a ni zâwk a; a dân thu chu achhûn azâna ngaihtuah ṭhîn,’ mi eng thâwl chanchin a sawi a. (Sâm 1:⁠2) Kan nî tin Bible chhiarna chu hna pakhat ang ni lovin, hlimawm tak a ni zâwk tûr a ni. Hlimawmtîr dân kawng khat chu kan thil zirte hlutna ngaihtuah reng hi a ni. Lal fing Solomona chuan: “Finna hmu chhûaktu chu a nihlawh a . . . A kawngte chu nunkhaw nawmna kawng a ni a, a kawng zawng zawng chu thlamuanna a ni. A vuan apiangte tân nunna thing a ni a, a kawl reng apiangte chu an hamṭha e,” tiin a ziak a ni. (Thufingte 3:​13, 17, 18) Finna kawng chu nunkhaw nawmna te, thlamuanna te, hlimna te, leh a tâwpah nunna te a nih avângin, hmuh tuma thawh rim a phû hle a ni.

18. Bible chhiar bâkah eng nge ngai a, thuziak dawhlehah eng nge kan zir dâwn?

18 A ni, Bible chhiar chu a ṭangkaiin, a hlimawm a ni. Mahse, chu mai chu a tâwk em? Kristianna ram sakhuate chuan kum zabi tam tak chhûng Bible an chhiar nâ a, ‘zir fo sia thutak hre phâk ngai lo an ni.’ (2 Timothea 3:⁠7) Bible chhiarna hlawhtling tak ni tûr chuan, hriatna kan dawnte kan mi mal nuna hman tum rân chung leh thuhrilh leh zirtîr siamnaa hman tum rân chungin kan chhiar a ngai a ni. (Matthaia 24:14; 28:​19, 20) Chutianga ti thei tûr chuan, thuziak dawtleha kan hmuh tûr angin, hlimawm tak leh hmanhla tak ni thei zir dân ṭha leh taihmâkna a ngai a ni.

[Footnote-te]

^ par. 9 Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc., chhuah Jehovah’s Witnesses​​—⁠Proclaimers of God’s Kingdom, lehkhabu phêk 241-na en rawh.

^ par. 16 May 1, 1995, Watchtower, phêk 16-17-a, “I Bible Chhiarna Tihphuisui Nâna Rawtnate” tih en ang che.

Ennawnna Zawhnate

• Israel lalte hnêna thupêk eng ber nge tûn lai enkawltute tân pawh ni a, engvângin nge?

• Tute nge tûn laiah “hnam dang” mite ang leh “naupang tê tê te” ang ni a, engvângin nge nî tina Bible an chhiar a ngaih?

• Eng ruahmanna hmantlâk tak hmangin nge “bawi rinawm, fing tak” chuan hunbi neia Bible chhiar tûrin min ṭanpui?

• Kan Bible chhiarna aṭangin hlâwkna leh hlimna dik tak engtin nge kan hmuh theih ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 9-naa milem]

A bîk takin, upate tân nî tina Bible chhiar a ngai