A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Chhiar Nân Leh Zir Nân Hun Lei Rawh

Chhiar Nân Leh Zir Nân Hun Lei Rawh

Chhiar Nân Leh Zir Nân Hun Lei Rawh

“Nîte hi a ṭhat loh avângin remchânnate lei . . . rawh u.”​—⁠Ephesi 5:⁠16.

1. Engah nge hun kan insiam thlap ṭhin a pawimawh a, kan hun hman dân hian kan chanchin eng nge târ lang thei?

“HUN thlan thiam chu hun khawhral lohna a ni,” tih a ni ṭhîn. Thil ṭûl tih nâna hun bituk zât siam thlap ṭhîntu chuan a hun neih chu a ṭangkaipui zual zâwk ṭhîn. Lal fing Solomona chuan: “Engkim tân hian dârkâr ruat a awm a, vân hnuaia thil zawng zawngin hun ruat a nei,” tiin a ziak a ni. (Thuhriltu 3:​1, Moffatt) Hun kan neih zât chu a inang ṭheuh va; a hman dân tûr chu mahni chung ṭheuhvah a innghat a ni. Kan thil ngaih pawimawh indawt dân leh hun kan sem dân chuan kan thinlung taka kan hlut ber chu nasa takin a lai lang a ni.​—⁠Matthaia 6:⁠21.

2. (a) Tlânga a Thusawinaah, kan thlarau lam mamawh chungchâng Isua’n eng nge a sawi? (b) Mahnia inenfiahna eng nge tih âwm?

2 Kan tisa mamawh a nih avângin, chaw ei nân leh mut nâna hun kan hman ngei ngei a ngai a. Kan thlarau lam ve thung chu engtin nge? Kan thlarau lam mamawh pawh kan hrai tlai a ngai a ni tih kan hria. Tlâng chunga a Thusawinaah Isua chuan: “Mahni thlarau lam mamawh ngaihven mite chu an eng a thâwl e,” tiin a puang a. (Matthaia 5:​3, NW) Chuvângin, “bawi rinawm, fing tak” chuan Bible chhiar nân leh zir nâna kan hunte hman a pawimawhzia min hrilh reng a ni. (Matthaia 24:45) A pawimawhzia chu i hre mai thei a; mahse, Bible chhiar nân emaw, zir nân emaw chuan hun i nei lo viau-ah i ngai mai thei. Chutiang a nih chuan, Bible chhiar nân te, mahnia zir nân te, leh chhût veng veng nân tea kan nuna hun insiam dân leh a insiam dân kawngte i lo bihchiang ang u.

Bible Chhiar Nân leh Zir Nâna Hun Neihna

3, 4. (a) Kan hun hman dân chungchângah eng fuihna nge tirhkoh Paula’n min pêk a, chu chuan eng nge a huam tel? (b) Paula’n ‘mahni tâna remchânnate lei’ tûra min fuih khân eng a tihna nge ni?

3 Kan tûn lai hun han ngaihtuah hian, tirhkoh Paula thu sawi: “Mi fing lote anga awm lovin mi fingte anga awm zâwkin, in awm dânah fîmkhur rawh u; nîte a ṭhat loh avângin remchânnate lei zêl rawh u. Chu mi avâng chuan â duh suh ula, Lalpa duhzâwng engnge ni tih lo hre zâwk rawh u,” tih chu kan za atân ngaihven a ngai tak meuh a ni. (Ephesi 5:​15-17) Dik takin, he fuihna thu hian Kristian inpumpêk tawh kan nih angin, kan nun kawng engkim a huam a ni. Zîr nân te, ṭawngṭai nân te, inkhâwm nân te, leh “lalram chanchin ṭha” hrilhnaa theih tâwpa tel nâna hun neihte a huam vek a ni.​—⁠Matthaia 24:14; 28:​19, 20.

4 Tûn laia Jehova chhiahhlawh tam takte chuan Bible chhiar leh ngun taka zir chu an nunna chhawm harsa an ti niin a lang a. Ni khatah dârkâr dang kan belh theih si loh avângin, Paula fuihna chuan awmze dang a nei ngei ang le. Grik ṭawng, “remchânnate lei zêl” tia lehlin ṭawngkauchheh hian thil dang pawimawh nêp zâwkte ngaihthah a, a pawimawh zâwk atâna hun hman zâwk a tih duhna a ni. W. E. Vine-a chuan a Expository Dictionary, tih lehkhabu-ah chuan “remchânna hi hloh a nih chuan tuma kohkîr leh theih a nih loh avângin, hun remchâng tam tak insiam a, remchânna tinrêng hmang ṭangkai” tiin a awmzia a hrilhfiah a ni. Bible chhiar nân leh zir nâna hun mamawh chu khawi aṭangin nge kan lei ang?

Ngaih Pawimawh Zâwk Kan Siam Tûr A Ni

5. “Thil pawimawh zualte” chu engtin nge kan ngaihsak ang a, engvângin nge?

5 Khawvêl lam mawhphurhna kan neihte bâkah, thlarau lam thil ngaihsak tûr tam tak kan nei a ni. Jehova hnêna inpumpêk chhiahhlawh kan nih tawh angin, ‘Lalpa hna ṭhahnemngai taka thawh’ tûr tam tak kan nei a. (1 Korinth 15:58) Chu mi avângin, Paula chuan Philippi khuaa Kristiante chu “thil pawimawh zualte ngaihsak” tûrin a zirtîr a ni. (Philippi 1:​10, NW) A awmzia chu ngaih pawimawh zâwk siam tûr tihna a ni a. Thlarau lam thilte chuan khawvêl thil lam ngaihtuahna a hmakhalh reng tûr a ni. (Matthaia 6:​31-33) Chutichung pawhin, kan thlarau lam mawhphurhna hlen chhuah nân inbûktâwk a ngai bawk. Kan Kristian nun kawng chi hrang hrangahte engtin nge kan hun kan sem darh? Kristianin a ngaihpawimawh tûr “thil pawimawh zualte” zînga mi, mahnia zirna leh Bible chhiarna chu ngaihthah deuh a ni tih Bial kantute’n chanchin an thlen a ni.

6. Remchânna leinaah hian, khawvêl lam hnathawh emaw, in chhûng khur hnathawh emawah eng nge a huam tel theih?

6 Kan hriat tawh angin, remchânna leinaah chuan, “hun remchâng tam tak insiam” leh ‘remchânna tinrêng hman ṭangkaina’ a tel a. Chuvângin, kan Bible chhiarna leh zirna chu kan tiṭha thei lo a nih chuan, kan mi mal hun hman dân tlângpui endik chu a ṭha ang. Kan khawvêl lam hnathawh hian kan hun leh tha leh zung a la lutuk a nih chuan, Jehova hnênah ṭawngṭaiin kan hrilh tûr a ni. (Sâm 55:22) Chutianga kan tih chuan, thil pawimawh tak Jehova kan biakna pêng, Bible chhiarna leh zirna neih nân insiamremna kan nei thei mai thei asin. Hmeichhe hna hian tâwpintai a nei lo tih thufing a awm a, chu chu a dik hle. Chuvângin, Kristian unaunute pawhin ngaih pawimawh zâwk insiamin, ngun taka zir nân leh Bible chhiar nân hun an hauh ngei tûr a ni.

7, 8. (a) Eng thiltih aṭangtein nge zirna leh chhiarna neih nân hun kan lâk chhuah theih? (b) Intihhlimnain a tum chu eng nge ni a, chu mi hriatna chuan ngaih pawimawh tûr insiamnaah engtin nge min ṭanpui?

7 A tlângpui thu-in, kan zavai hian thil pawimawh lo zâwk tih nâna hun kan hman tûr chu zirna neih nâna hmangin hun kan lei thei a ni. Heti hian kan inzâwt thei ang, ‘Khawvêl lam chanchinbu chhiar nân, television en nân, rimawi ngaihthlâk nân, a nih loh leh video game khelh nân hun eng zât nge ka khawh ral? Bible chhiar nâna ka hun hman aia tam zâwk chu computer hmaah ka khawh ral em?’ tiin. Paula chuan: “Â duh suh ula, Lalpa duhzâwng engnge ni tih lo hre zâwk rawh u,” a ti a. (Ephesi 5:17) A hleih a hluaka television enna chu, Thuhretu tam takte’n mi mal zirna leh Bible chhiar nâna hun duh tâwk an neih theih loh chhan bul ber niin a lang.​—⁠Sâm 101:3; 119:​37, 47, 48.

8 Ṭhenkhat chuan, englai pawha zirna neih chu an theih loh thu leh intihhlimna hun an mamawh thu an sawi mai thei. Chu chu a dik êm êm rualin, intihhlim nâna kan hun khawh ral zât leh zir nân emaw, Bible chhiar nân emawa kan hun hman zât khaikhin chu a ṭha ang. Chutianga i khaikhin chuan i rin aia tam chu intihhlim nân i hmang a ni tih i hmu chhuak mai thei a ni. Intihhlimna leh chawlhhahdamna chu a ṭûl êm êm laiin, a hmun tûr dik taka dah tûr a ni. Thlarau lam thil tih nâna tha thar min pêk chu a thil tum ber a ni miau si a. Bible chhiarna leh zirna chuan min tihharh a, tha thar min pêk laiin, television hun duan tam tak leh video game-te chuan min tichau zâwk a ni.​—⁠Sâm 19:​7, 8.

Mi Ṭhenkhatte’n Zir Nâna Hun An Neih Theih Dân

9. 1999 Ni Châng bu-a thurâwn pêkte zawmna aṭanga hmuh theih hlâwknate chu engte nge ni?

9 1999 Ni Châng bu thuhmahruai chuan: “He lehkhabu tê aṭanga ni châng leh a hrilhfiahna zîng lama chhiar chu a ṭangkai zual ang. Zirtîrtu Ropui, Jehova chuan a zirtîrnate hmanga kaiharh che angah i inngai thei ang. Isua Krista chu zîng tina Jehova zirtîrna hlâwkpuitu anga hrilh lâwk a ni: ‘Ani [Jehova] chuan atûk atûk tin [mi] kaiharh a, zirtîrten an hriat anga hre tûrin ka beng hi a kai harh ṭhîn,’ tiin. Chûng zirtîrnate chuan Isua chu “zirtîrte lei” a pe a; tichuan, ‘mi hah tak chu thu-in a tihahdam thiam’ ang. (Isaia 30:20; 50:4; Matthaia 11:​28-30) Zîng tina a hun apianga Pathian Thu fuihnaa kaih harh kan nihna chuan i harsatnate hmachhawn thei tûra a ṭanpui che bâkah, mi dangte ṭanpui nân ‘zirtîrte leiin’ a thuam bawk ang che. *

10. Engtin nge ṭhenkhatin Bible chhiar nân leh zir nân hun an insiam a, eng hlâwkna nge a rah chhuah?

10 Kristian tam takte chuan chu thurâwn chu zâwmin, ni châng leh a hrilhfiahna te, leh Bible chhiarna emaw, zirna emaw chu zîng hma takah an nei ṭhîn a ni. France rama hmatâwng rinawm tak pakhat chuan hma takah tho ṭhînin, minute 30 chu Bible chhiar nân a hmang ṭhîn a ni. Engin nge ani chu kum tam tak chhûng chutianga tihtîr thei? A sawi dân chuan: “Ka phûr hle a, engpawh lo thleng se, ka hun duan ka zâwm tlat a ni!” a ti. Eng hunah pawh chhiar ila, a pawimawh ber chu hun duan vawn ṭhat hi a ni. Europe khawmual leh Africa Hmar lama kum 40 lai hmatâwng thawk René Mica-a chuan: “1950 aṭangin kum tina Bible chhiar chhuah chu ka tum a ni a, tûnah chuan vawi 49 lai ka chhiar chhuak tawh a ni. Chu chu ka tân chuan min siamtu nêna inlaichînna bul tak neih reng nân thil pawimawh tak niin ka hria. Pathian Thu ngun taka chhûtna chuan Jehova rorêl dikna leh a mize dangte hre thiam tûrin min ṭanpui a, chu chu awi awm lo khawpa chakna bul a lo ni,” tiin a sawi a ni. *

‘A Hun Apianga Chaw Sem’

11, 12. (a) Eng thlarau lam “chaw chan” nge “sum enkawltu rinawm,” chuan a sem? (b) Engtin nge “chaw chan” chu a hun taka sem a nih?

11 Hunbi neia chaw ei ṭhinna chuan taksa a tihhrisêl angin, hunbi neia zirna leh Bible chhiarna chu thlarau lam hrisêlna atân a ṭha a ni. Chanchin Ṭha Luka ziakah chuan, Isua thusawi: “Sum enkawltu rinawm, fing tak, a puin a hun apianga an chaw chan tûr semsak tûrin a chhûngte chunga hotua a siam tûr chu tu ber nge ni ang le?” tih chu kan chhiar a ni. (Luka 12:42) Thlarau lam ‘a hun apianga chaw chan’ chu Vênnainsâng leh Bible ṭanchhan lehkhabute, leh thu leh hla chhuahte hmangin kum 120 chuang sem chhuah a ni tawh a ni.

12 ‘A hun apianga’ tih thu hi han ngaihtuah teh. A hun takah kan “Zirtîrtu Ropui,” Jehova chuan a Fapa leh a bawi rinawm pâwl hmangin a mite chu thurin leh nungchang lamah kaihhruaina a pe a ni. ‘Ding lama kan pên veleh emaw, vei lama kan pên veleh emaw, . . . “Hei hi kawng a nih hi, tah hian kal rawh u,” ’ tih thâwm a huhova hria ang kan ni. (Isaia 30:​20, 21) Chu bâkah, ngun taka miin Bible leh Bible ṭanchhan thu leh hla chhuahte an chhiar hian, an thil chhiarte chuan anmahni a kâwk bîk tlatah an ngai fo a ni. Ni e, Pathian fuihna leh kaihhruaina chu kan tân a hun têah a lo thleng ang a, thlêmna min dotîr thei emaw, thu tlûkna fing min siamtîr thei emaw a ni ang.

Inchâwm Dân Ṭha Zir Rawh

13. Thlarau lama inchâwm ṭhat lohna ṭhenkhat chu eng nge ni?

13 Chûng a hun taka “chaw chan” tûr sem chu ṭangkaipui tûrin, ṭha taka inchâwm dân kan zir a ngai a ni. Bible chhiar nân leh mi mal zirna atân hun duan siam a, zawm chu a pawimawh hle. Thlarau lama ṭha taka inchâwm dân leh ngun taka mi mal zirna neih hun i nei em? Kan tâna uluk taka buatsaih thute chu a i rilru la zâwng thute chauh i chhiar thuak thuak zâwk em ni? A nih loh leh chaw ṭhenkhat chu i ei lo hulhual zâwk? Thlarau lama an inchâwm ṭhat loh avângin ṭhenkhatte chu rinna lamah an chak ta lo va​—⁠an phatsan hial a ni.​—⁠1 Timothea 1:19; 4:​15, 16.

14. Kan hriat tawh ni âwm taka lang thute pawh fîmkhur taka zir chu engvângin nge a hlâwk?

14 Mi ṭhenkhat chuan thurin bulpuite hre vek tawhah inngaiin, thuziak apiangin thu thar hlak a keng lovah an ngai mai thei. Chuvângin, hunbi nei thlap thlapa zirna leh inkhâwmte chu thil ṭûl lovah an ruat thei a. Mahse, Bible chuan kan zir tawhte pawh hriatnawntîr kan ngaihzia a târ lang a ni. (Sâm 119:​95, 99; 2 Petera 3:1; Juda 5) Ei rawngbâwl thiam takin chawhmeh chi khat chauh pawh chi hrang hranga tuihnai taka a siam angin, bawi pâwl chuan thlarau lam chaw chu chi hrang hrangin, tuihnai tak takin a siam a ni. Kan zir fo tawh thute telna thuziakah pawh kan hmaih duh hauh loh tûr thu pawimawh ṭha tak tak a awm ṭhîn. Kan thu chhiar aṭanga hlâwkna kan hmuh chu, chu mi zir nâna hun leh kan thawh rim dânah a innghat a ni.

Chhiarna leh Zirna Aṭanga Hmuh Theih Thlarau Lam Hlâwknate

15. Engtin nge Bible chhiarna leh zirna chuan Pathian Thu rawngbâwltu hlawhtling zâwk min nihtîr ang?

15 Bible chhiarna leh zirna aṭanga hlâwkna kan dawn chu a tam hle a. “Hnathawktu, thutak thu fel taka hmang” ṭheuh tûra kan Kristian mawhphurhna bul ber, tlin thei tûrin min ṭanpui a ni. (2 Timothea 2:15) Bible kan chhiar tam a, kan zir tam poh leh, kan rilru chu Pathian ngaihtuahnain a khat ting mai a ni. Tichuan, Paula angin, mite chu ‘Pathian Lehkha Thu aṭangin khûn taka chhûtpuiin, kan hrilhfiah’ thei ang. (Tirhkohte 17:​2, 3) Kan zirtîr thiamna chu a pung ang a, kan titina te, kan thusawi te, leh fuihna kan pêkte chuan mi a tisâwt zual ang.​—⁠Thufingte 1:⁠5.

16. Pathian Thu chhiarna leh zirna chu eng kawngin nge a mi malin kan hlâwkpui?

16 Chu bâkah, Pathian Thu bihchian nâna kan hun hman chuan kan nun kawng chu Jehova kawngte nên min inmiltîr thei ang. (Sâm 25:4; 119:​9, 10; Thufingte 6:​20-23) Chu chuan kan thlarau lam mize inngaihtlâwmna te, rinawm nghehna te, leh hlimna te a tipung bawk ang. (Deuteronomy 17:​19, 20; Thu Puan 1:⁠3) Bible chhiarna leh zirna aṭanga kan thu hriatte kan hman hian, kan nunah Pathian thlarau kan dawng ang a, kan thiltih apiangah thlarau rahte nasa takin a rah chhuak ang.​—⁠Galatia 5:​22, 23.

17. Engtin nge kan mi mal Bible chhiarna leh zirnaa hun kan hman zât leh kan tihṭhat dân chuan Jehova nêna kan inlaichînna a nghawng?

17 A pawimawh berah chuan, Pathian Thu chhiarna leh zirna atâna thil dang tih hnâwl a, hun leina chuan Pathian nêna inlaichînna kawngah malsâwmna nasa tak a thlen ang. Paula chuan a Kristianpuite chu ‘thlarau lam finna leh hriat theihna zawng zawng kawngah [Pathian] duhzâwng hriat famkimnaah chuan an lo khah a, Lalpa zui tlâka awm’ tûrin a ṭawngṭai a ni. (Kolossa 1:​9-12) Chutiang bawkin, kan tân pawh ‘Jehova zui tlâka kan awm’ theih nân, ‘thlarau lam finna leh hriat theihna zawng zawng kawngah ama duhzâwng hriat famkimnaa kan khah’ a ngai a ni. Chiang takin, Jehova malsâwmna leh pawmna kan dawnna chu, Bible zirna leh chhiarnaa hun kan hman zâtah leh kan tihṭhat dânah a innghat nasa hle.

18. Johana 17:​3-a Isua thusawi kan zawm chuan, eng malsâwmnate nge kan ta ni thei dâwn?

18 “Hei hi chatuana nunna a ni, nang Pathian tak chauh leh i tirh Isua Krista hriat hi.” (Johana 17:⁠3) Hei hi, Bible zir a pawimawhzia hre thiam tûra mi dangte ṭanpui nâna Jehova Thuhretute Bible châng hman lâr tak a ni. Chu Bible zirna chu keimahni mi tin tân pawh, a pawimawhna a nêp chuang hauh lo. Kan chatuan nun beiseina chu Jehova leh a Fapa, Isua Krista hriatnaa hma kan sâwnnaah a in nghat tlat a. Chu mi awmzia chu han ngaihtuah teh. Jehova chanchin kan zirna chuan tâwpintai a nei dâwn lo tihna a ni a, a chanchin zirna chatuan hun a lo la awm dâwn tihna a ni bawk.​—⁠Thuhriltu 3:11; Rom 11:⁠33.

[Footnote-te]

^ par. 9 Watchtower Bible and Tract Society. lehkhabu chhuah a ni.

^ par. 10 “An Chhiar Hun leh An Hlâwkpui Dân,” tih thuziak May 1, 1995, Vênnainsâng (English), phêk 20-1-naa chhuah en rawh.

Ennawnna Zawhnate

• Kan hun hman dân hian eng nge a târ lan?

• Eng thil tihna ata nge Bible chhiarna leh zirna atân hun a lei theih?

• Thlarau lama kan inchâwm dânah engvângin nge kan fîmkhur ang?

• Pathian Lehkha Thu chhiarna leh zirna aṭangin eng hlâwknate nge lo awm?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 20, 21-naa milemte]

Hunbi neia Bible chhiarna leh zirna chuan ‘thutak thu fel takin min hmantîr’ thei ang