A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Tangka Sum Thlîr Dân Inbûktâwk Engtin Nge I Neih Theih Ang?

Tangka Sum Thlîr Dân Inbûktâwk Engtin Nge I Neih Theih Ang?

Tangka Sum Thlîr Dân Inbûktâwk Engtin Nge I Neih Theih Ang?

Tangka sum ngainatna leh neihnun châkna hi thil thar a ni lo; Hmân lai ata tawh a nih avângin, Bible pawhin tûn hnaia lo awm ni âwm takin a ngawih bopui mai lo. Israel mite Dân a pêkah chuan Pathianin heti hian a hrilh: “I vêngte chhûngte chu i awt tûr a ni lo va, . . . i vêngte ta rêng rêng chu engmah i awt tûr a ni lo,” tiin.​—⁠Exodus 20:⁠17.

TANGKA SUM leh hausakna ngainat chu Isua hun lai pawh khân a tam hle. ‘Mi hausa tak’ pakhat leh Isua an titina hi han ngaihtuah rawh. “Isuan . . . a hnênah: ‘Tûnah pawh kawng khat i la bâk e; i neih zawng zawng hralh la, pachhiate hnênah sem rawh, chutichuan vânah ro i nei ang; tin, lo kal la, mi zui ang che,’ a ti a. Ani erawh chuan chûng thu chu a hriatin, a lungngai ta êm êm a, a hausak êm avângin.”​—⁠Luka 18:​18-23.

Tangka Sum Thlîr Dân Dik

Bible-in tangka sum hrim hrim emaw, a hmanna hrim hrim emaw a dem anga ngaih erawh chu a dik lo vang. Tangka sum chuan retheihna leh retheihna avânga buaina awm theite a tikiang thei a, mite mamawh châkkhai a phuhrûk thei tih Bible chuan a târ lang a ni. Lal fing Solomona chuan: “Finna hi himna a ni si, tangka sum [pawh hi] himna a ni bawk,” a lo ti a. Tin: “Ruai siam a ni, hlimhlawp atân, uain chu nun tihnawm nân, tangkain engkim a si thlu,” a ti bawk.​—⁠Thuhriltu 7:12; 10:⁠19.

Pathian chuan a nih dân tûr taka sum hman chu ṭha a ti a. Entîr nân, Isua chuan: “Sum lemin in tân, ṭhiante siam rawh u,” a ti a. (Luka 16:⁠9) Pathian chu kan Ṭhian atân kan duh ngei avângin, sum lema ṭhian siamnaah hian Pathian biakna dik a ṭhanduan nâna thawhlâwm thawh pawh a tel a ni. Solomona ngei pawhin a pa Davida entawn tûr siam chu zuiin, Jehova biak in sak nân sum tam tak leh thil hlu dang tam tak a thawh a ni. Kristian tâna thupêk dang chu mamawhte hnêna sum leh pai ṭanpuina pêk hi a ni. Tirhkoh Paula chuan: “Mi thianghlimte tlâkchhamnaah chhawmdâwl ula,” a ti a. “Mikhualte lâwmin awm fo ula,” a tih zawm a ni. (Rom 12:13) Chutiang ti tûr chuan sum sên a ngai fo ṭhîn. A nih leh tangka sum ngainatna chu eng nge ni ta ang le?

‘Tangka Sum Ngainatna’

Paula chuan a Kristianpui, tlangvâl Timothea chu “tangka sum ngainat”​—⁠a nihna takah chuan, “tangkarua ngaihnatna”​—⁠chungchâng a sawipui nasa hle. Paula fuihna chu 1 Timothea 6:​6-19-ah hmuh theih a ni. Ani chuan “tangka sum ngainat” chu khawvêl thil hausaknate chungchâng a sawina zîngah a telh a. Keini pawhin tûn lai khawvêl mite’n tangka sum an dah pawimawh êm avângin Paula thâwk khum thusawite hi ngun takin kan zir ve tûr a ni. Chûng zir chianna chuan ‘nunna tak tak vawn’ theih dân thurûk a târ lan avângin a sâwt tak zet a ni.

Paula chuan: “Tangka sum ngainat hi sual tinrêng bul a ni si a; chu chu ṭhenkhatten an awt a, rinna chu an kal bosan a, anmahni leh anmahni lungngaihna tam takin an inchhun tlang ta chuk a,” tiin vaukhânna thu a sawi a. (1 Timothea 6:10) He Bible châng hian tangka sum hi sual a ti lo va​—⁠Bible châng dangte pawhin a ti hek lo. Tirhkoh chuan tangka sum hi “sual tinrêng” bul angin a sawi lo va, buaina zawng zawng lo chhuahna bul angin a sawi bawk hek lo. Chutiang ni lo vin, tangka sum ngainatna chu​—⁠a awmtîrtu awmchhun a nih loh pawhin​—⁠“sual tinrêng” awmtîrtu thil pakhat a ni a ti zâwk a ni.

Duhâmna Lakah Invêng Rawh

Pathian Lehkha Thu-in tangka sum a dem loh avângin Paula vaukhânna thu chu ngaihnêp tûr a ni lo. Tangka sum ngaina ṭan Kristiante tân buaina engkim tawh a hlauhawm êm êm a, chu buaina zînga pawi ber chu rinna kal pênsan hi a ni. He thu dik hi Kolossa Kristiante hnêna Paula thusawi hian a tinghet a ni. Hetiang hian a sawi a: “Chutichuan in taksa pêng leia awmte hi tihlum rawh u, . . . châkna sual te, duhâmna te hi duhâmna chu milem biakna a ni si a,” tiin. (Kolossa 3:⁠5) Engtin nge duhâmna, a nih loh leh ‘tangka sum ngainatna’ chu milem biakna a nih theih? In lian ṭha zâwk te, motor thar ṭha zâwk te, a nih loh leh hna ṭha zâwk te neih châk chu a sual tihna em ni dâwn? Ni lo ve, hêng zawng zawngte hi anmahni mai chuan sual an ni hauh lo. Chu ai chuan: Engin nge chutiang thilte chu duhtîr a, chûngte chu mamawh tak tak an ni em? tih hi a ni zâwk a ni.

Duhna satliah leh duhâmna inkâr danglamna chu chaw chhumna tâwk thuk mei leh ramngaw kângraltu mei nên hian tehkhin theih a ni ang. Duhna ṭha leh inâwm tak chu thil ṭangkai tak a ni thei a. Chu chuan thawk rim tûr leh thawk tam tûrin min tiphûr ṭhîn. Thufingte 16:26 chuan: “Hnathawk mi chu ei tûr avângin a rim a, a rilṭâm reh nân a thawk rim ṭhîn,” a ti a. Mahse, duhâmna erawh chu a hlauhawmin mi a tichhe thei a ni. Chu chu khuahkhirh theih a ni lo.

Tangka sum neih kan duhna thunun hi harsatna lian ber a ni a. Kan tangka sum khâwlkhâwmte emaw, kan thil neihte emaw chu kan bâwihah an ṭang dâwn nge keimahni hi an bâwihah kan ṭang zâwk dâwn? Chuvângin a ni Paula chuan: “Mi duhâm chu milem betu a ni,” a tih ni. (Ephesi 5:⁠5) Thil engemawa duhâm tih awmzia chu a nihna takah chuan kan thil duh lakah kan inpumpêk tihna a ni a​—⁠chu thil chu kan hotu leh kan pathianah kan siam tihna a ni. Chu mi nêna inpersan tak maiin, Pathian chuan: “Keimah lo chu Pathian dang rêng rêng i nei tûr a ni lo,” tiin chiang takin min hrilh thung a ni.​—⁠Exodus 20:⁠3.

Kan duhâmna chu Pathianin min tiam anga thawkin kan mamawhte min pe ang tih kan ring lo tihna a ni bawk. (Matthaia 6:33) Chuvângin, duhâmna chu Pathian lak ata kalpênna tluk a ni. Hetiang kawng pawh hian duhâmna chu “milem biakna” a ni. Chuvângin Paulan vaukhânna chiang tak a pêk pawh hi a mak lo ve!

Isua pawhin duhâmna chungchângah vaukhânna chiang tak a lo pe a. Kan thil neih lohte ît ngawih ngawih lo tûrin hetiang hian thu min pe: “Fîmkhur ula, awhna rêng rêng lakah chuan invêng rawh u; sum ngah hi mihring dam chhan a ni lo ve,” tiin. (Luka 12:15) He thuziak leh a hnua Isua tehkhin thu sawi zawm aṭang chuan, duhâmna hi nuna thil pawimawh ber chu hausakna a ni tih rinna âtthlâk taka innghat a ni. Chu chu tangka sum te, dinhmun te, thiltihtheihna leh a kaihhnawih thil dangte a ni thei. Neih theih thil engkimah kan duhâm thei a ni. Chu thil neihna chuan min tilungawi tûrah kan ngai a ni thei. Nimahsela, Bible leh mihringte thiltawnin a târ lan dânin, Pathian chauvin kan mamawh tak takte chu a phuhru thei a, a phuhru bawk dâwn a ni. Hei hi Isua’n a zirtîrte a hrilh dân a ni.​—⁠Luka 12:​22-31.

Thil lei leh hralh hrât a, chu mia buai reng tûn lai mite chuan duhâmna chu an tizual a. Hriatthiam har tak; mahse, thil ti thei tak sia a thununna tuar mi tam tak chuan an thil neih rêng rêng hi an duh khawp lo ṭhîn. An neihsa aia tam, a aia lian zâwk, leh ṭha zâwk thilte chu an duh zêl a ni. Kan chhehvêla mite chu thlâk danglam thei lo mah ila, keini hian a mi mal zâwngin engtin nge he rilru put hmang hi kan do theih ang?

Lungawina leh Duhâmna Inkhînna

Paula chuan duhâmna nêna inkalh chiah, lungawina chungchâng a sawi a. “Nimahsela ei tûr leh silh tûr neiin chûngah chuan kan lungawi ang,” tiin. (1 Timothea 6:⁠8) Kan mamawh tak zet thilte chu “ei tûr leh silh tûr” chauh a ni tih ngawt mai hi chu a lutuk mah mah niin a lang mai thei. Mi tam takte chuan in lian nuam tak taka mi hmingthang tak takte an biangbiak lai hmuh theihna television program-te chu an en ṭhîn a ni. Chu chu lungawina neih theihna kawng a ni lo.

Hetia tih vâng hian Pathian chhiahhlawhte chu intihretheih chawp tûr tihna a ni hauh lo. (Thufingte 30:​8, 9) Amaherawhchu, Paula chuan retheihna tak tak chu: nunna tûr khawp ei tûr, silh leh fên tûr, leh chênna in tûr neih lohna hi a ni tih min hriattîr a ni. Chuvângin, chûng thilte kan neih chuan kan lungawi thei tihna a ni.

Chutiang lungawina thute angin Paula chu a awm tak tak thei em? Mamawh bulpui tak tak​—⁠ei leh in, silh leh fên, leh chênna tûr in​—⁠neia lungawi tak tak chu thil theih a ni em? Paula chuan a hre ngei tûr a ni. Atîrah chuan Rom khua leh tui a ni a, Juda-ho zîngah dinhmun sâng chelhin hausa takin a khawsa a. (Tirhkohte 22:28; 23:6; Philippi 3:⁠5) Tin, missionary nia rawng a bâwlnaah harsatna nasa tak pawh a tuar leh bawk a ni. (2 Korinth 11:​23-28) Chûng hun chhûng chuan, lungawi reng theih dân thurûk chu a zir a ni. Chu chu eng nge ni?

“Thurûk Chu Ka Hre Chhuak Tawh”

Paula chuan a lehkha thawn pakhatah hetiang hian a sawi: “Tlâwm taka awm dân ka thiam a, hausaa awm dân pawh ka thiam bawk a; thil tinrêngah leh thil zawng zawngah tlai leh rilṭâma awm dân, hausa leh thlachhama awm dân thurûk chu ka hre chhuak tawh,” tiin. (Philippi 4:12) Paula chu a inringtâwkin, beiseina a va nei êm! Hêng thu a ziah lai khân duhthusâma a nun kan ring mai thei a; mahse, chutiang a ni hauh lo. Rome khuaa lung in a tân laia a ziah a ni!​—⁠Philippi 1:​12-14.

He thu mak tak hi kan ngaihtuah chuan, he thu hian khawvêl lam thil neiha lungawina mai ni lo vin, kan awmna dinhmuna lungawina chungchâng pawh min hrilh a ni. Hausak lutukna emaw, retheih lutukna emaw chuan kan ngaih pawimawh hmasak ber chu eng nge ni tih a fiah thei a. Paula chuan khawvêl lam thil dinhmun engpawh kâra lungawina petu thlarau lam hausakna chungchâng chu heti hian a sawi: “[Pathian] mi tichaktuah chuan engkim ka ti thei a ni,” tiin. (Philippi 4:13) Paula chuan a thil neih chu a tam emaw, a tlêm emaw; a dinhmun chu a duhawm emaw, duhawm lo emaw pawh ni se, chûngah innghat lovin, a mamawhte phuhrûksak tûrin Pathian lam a hawi zâwk a ni. Chu mi rah chhuah chu lungawina a ni.

Paula entîr siam chu Timothea tân a pawimawh zual bîk a. Tirhkoh chuan ani chu hausakna aia Pathian ngaihsakna leh amah nêna inlaichînna bul neih dah pawimawh zâwk nun phung ûm tûrin a fuih a ni. Paula chuan hetiang hian a sawi: “Nimahsela nang, Pathian mi, chûng thilte chu tlânsan la, felna te, Pathain ngaihsakna te, rinna te, hmangaihna te, dawhtheihna te, thuhnuairawlhna te ûm zêl rawh,” tiin. (1 Timothea 6:11) Hêng thute hi Timothea tâna sawi ni mah se, Pathian chawimawi duh leh nun hlim tak tak neih duh apiangte tân pawh a ni vek a ni.

Timothea chu Kristian dangte ang bawkin duhâmna lâka a fîmkhur a ngai a. Paula’n he lehkha a thawn laia a awmna Ephesi kohhranah chuan, ringtu mi hausa tak tak an awm ngei ang. (1 Timothea 1:⁠3) Paula chuan chu mi sumdâwnna hmunpuiah chuan, Krista chanchin ṭha a thlen a, mi tam takte chu thutakah a hruai lût a ni. Tûn lai Kristian kohhranah pawh ṭhenkhat hausa tak tak an awm ang bawk hian, chûng thutaka hruai luhte zîngah chuan mi hausa tak tak an tel ngei ang.

Tichuan, 1 Timothea 6:​6-10-a zirtîrna êng aṭanga zawhna zo awm ta chu: Mi hausate’n Pathian chawimawi an duh chuan eng nge an tih ang? tih hi a ni. Paula chuan an rilru put hmang an endik hmasa ber tûr a ni a ti. Tangka sum chuan chapona rilru a siam duh ṭhîn a. Chuvângin, Paula chuan: “He mi khawvêla hausate hi chapo lo tûr leh sum rinawm lovah hian an beiseina nghat lova, thil zawng zawng lâwmna tûra tam taka min petu Pathian chungah chuan nghat zâwk tûrin zilh rawh,” a ti. (1 Timothea 6:17) Mi hausate chuan an tangka sum piah lam thil thlîr dân an zir a ngai a; hausakna zawng zawng hnâr, Pathian chu an thlîr a ngai a ni.

Mahse, rilru put hmang chu hlawhtlinna kawng chanve chauh a la ni. Kristian hausa takte chuan an hausakna chu fing takin an hmang ṭangkai ṭhîn bawk tûr a ni. Paula chuan hetiang hian a fuih bawk a ni: “Thil ṭha ti tûrin, thil ṭha tih ngah tûrin, thil phala thawhlâwm peih tûrin.”​—⁠1 Timothea 6:⁠18.

“Nunna Taktak”

Paula fuihna thuin a tum ber chu, khawvêl thilte hlutna neih dân kan inhriattîr fo a ṭûl tih a ni a. Pathian Thu chuan: “Mi hausa chuan a sum chu a kulhpui a ni a, a suangtuah dânah chuan kulh sâng tak a ni,” tiin a sawi. (Thufingte 18:11) A ni, hausaknain a pêk muanna chu a tâwpah chuan suangtuahna mai a ni a, mi a bum tak zet a ni. Chuvângin, kan nun chu Pathian duhsakna neih aia hausaknaa kan nghah chuan kan tisual ngei ang.

Rin tlâk lo khawvêl hausakna chu kan beiseina nghahna ngam chi a ni rêng rêng lo. Beiseina dik tak chu thil engemaw nghet tak, awmze nei tak, leh tlo takah a innghat tlat tûr a ni. Kristian beiseina chu min Siamtu, Pathian Jehova-ah leh a tiam chatuan nunnaah a innghat a ni. Tangka sum chuan hlimna a lei thei lo va, chhamdamna phei chu a lei thei lo lehzual. Pathiana kan rinna chauhvin chutiang beiseina chu min pe thei a ni.

Chuvângin, kan hausa emaw, kan rethei emaw pawh ni se, ‘Pathian lama min tihausa’ thei tûr nun kawng lam chu i ûm ang u. (Luka 12:​21) Siamtu pawm nih aia hlu thil dang engmah a awm si lo. Chutiang ti tûra kan beihna chuan ‘nunna, nunna taktak chu kan vawn theih nân, hun lo thleng tûr atân chuan lungphûm ṭha tak kan tâna khâwl khâwm’ tûrin min ṭanpui a ni.​—⁠1 Timothea 6:19 (w01 6/15)

[Phêk 7-naa milem]

Paula chuan lungawi dân thurûk a zir

[Phêk 8-naa milem]

Kan thil neihah kan hlimin kan lungawi thei