A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Hremhmun Mei—Engtin Nge A Awm Tâk?

Hremhmun Mei—Engtin Nge A Awm Tâk?

Hremhmun Mei—Engtin Nge A Awm Tâk?

“HREMHMUN” tih thu mal hian i rilruah eng ngaihtuahna nge a pêk che? Mei leh kât inchawhpawlh tak tak, tâwp nei lova innghaisakna leh na tawrhna hmun niin i hria em? Nge, dinhmun engemaw sawifiahna tehkhin thu mai zâwk?

Kristianna ram sakhaw hruaitute chuan kum zabi tam tak chhûng chu mi sualte tawn ngei ngei tûr nasa taka innghaisakna, hremhmun mei chu an lo suangtuah tawh a. Chu ngaih dân chu sakhaw tam takah a la lâr hle. U.S.News & World Report chuan: “Hremhmun theh lârtu chu Kristianna pawh a ni mahna; mahse, chu chu Kristiante chauh neih thurin a ni lo. Thih hnua inhrem hlauhna ang chi chu sakhaw lian zawng zawng deuhthawah leh sakhaw lian vak lo ṭhenkhatah a awm a ni,” a ti. Hindu-ho te, Buddhist-ho te, Mosolman-ho te, Jain-ho te, leh Taoist-ho te pawhin hremhmun a eng ber emaw chu an ring tlat a ni.

Mahse, hremhmun chuan tûn lai ngaih dânah hmêlhmang dang a nei a. A chunga kan târ lan tâk magazine vêk chuan: “Hremhmun tih chu mei hmun tak tak ni tûra ring an awm reng chungin, chatuana innghaisakna tih chu hrehawm taka inkhung hran bîkna anga thlîr dân thar a lo lang a; chu chuan atîra mi angin hremhmun chu mei alh tak takna hmun a ni lo tih a sihhmuh a ni,” tiin a sawi bawk.

Kohhran puithiamho chanchinbu La Civiltà Cattolica chuan: “Pathian chuan thiamloh a chantîrte chungah ramhuaite hmanga meia hremna hlauhawm tak thlentîr tûra ngaih chu . . . inbumna a ni,” a ti a. Tin, heti hian a sawi belh a: “Hremhmun chu khawi emaw lai ni lovin, dinhmun a ni; Pathian laka inmihrante rilru manganna dinhmun chu,” tiin. Pope John Paul II chuan kum 1999 khân: “Hremhmun tih chuan khawi emaw lai ni lovin, nunna leh hlimna zawng zawng lo chhuahna bul, Pathian hnên ata duhrêng vânga inla hrang ṭhakte dinhmun chu a hril zâwk a ni,” a ti. Mei alh hluah hluah anga lantîr milemte chungchâng chu sawiin, ani chuan: “Chûng chuan Pathian tel lova nun chu a holamzia leh a beidawnthlâkzia a târ lang a ni,” a ti bawk. Kohhran chungchâng zir mi Martin Marty-a chuan, pope hian hremhmun chu “mei alh hluah hluah leh thuamhnaw sen haa thirkut sei keng diabola” awmna hmun angin sawi sela chuan, “tuman an âwih hauh lo vang,” a ti.

Chutiang ngaih dân thlâk danglamna chu kohhran dangah pawh a awm a. Church of England tirhchhuah thurin chhuitu pâwlin chanchin a thlen dânin: “Hremhmun chu chatuana innghaisakna hmun a ni lo, lêtleh thei rual ni lova Pathian duhzâwng kalh hulhual nun kawng thlan avânga boral pumhlûmna hi a ni,” a ti.

United States Episcopal Church thurin thu-in-chhâng chuan hremhmun chu “Pathian kan hnâwl avânga chatuana thihna” tiin a hrilhfiah a ni. U.S.News & World Report sawi dânin mi tam tak chuan “suahsualna tâwpna chu boralna a ni a, chatuana tawrhna a ni lo,” tih ngaih dân an siam chhuak a. “[Anni chuan] a tâwpa Pathian hnâwltute chu hremhmun ‘mei alh’ hmanga tihboral an ni ang tiin an hnial a ni.”

Tûn laiah mei leh kât ngaih dân chu hnâwl tum ni mah se, mi tam tak chuan hremhmun hi innghaisakna hmun tak tak a nih an la ring zêl a. America ram, Kentucky state, Louisville khua, Southern Baptist Theological Seminary-a Albert Mohler-a chuan “Pathian Lehkha Thuin meia innghaisakna hremhmun a awm tak tak thu a sawi chiang êm,” a ti. Tin, hremhmun chungchâng bih chiang tûra tirh, Evangelical Alliance Commission siam chhuah, The Nature of Hell, (Hremhmun Nihphung) lehkhabu chuan: “Hremhmun hi hnâwl nihna leh innghaisakna hriat theihna hmun a ni,” a ti a. “Hremhmunah chuan leia thil tihsual nasat dân azira inhremna leh innghaisakna chi hrang hrang a awm a ni,” tih a sawi belh bawk.

A nih leh, hremhmun hi chatuana innghaisakna mei hmun nge ni a, boral phiarna zâwk? Nge, Pathian laka inmihranna dinhmun mai zâwk? Hremhmun chu eng nge a nih chiah? (w02 7/15)

[Phêk 4-naa bâwm/milemte]

Hremhmun Mei Chanchin Tawi

KRISTIANA inchhâlte chuan engtikah nge hremhmun mei rinna chu an pawm ṭan? Isua Krista leh a tirhkohte hun a liam aṭanga hun rei takah an pawm ṭan chauh a ni. French Encyclopædia Universalis chuan: “Apocalypse of Peter (C.E. kum zabi 2-naa mi) chu mi sualte hremhmuna nghaisakna leh hremna chungchâng sawina Kristian tihchhuah [apocryphal] lehkhabu hmasa ber a ni,” a ti.

Amaherawhchu, Kohhran Hruai hmasatute zîngah chuan hremhmun chungchânga inremlohna a lo awm a. Justin Martyr-a te, Aleksandria khaw chhuak Clement-a te, Tertullian-a te, leh Cyprian-a te chuan hremhmun chu mei alh hluah hlauhna hmun a nih an ring a. Origen-a leh Gregory of Nyssa theologian chuan hremhmun hi Pathian laka inmihranna hmun​—thlarau lama tawrhna hmun​—a nih an ring thung. Kawng lehlamah, Hippo khaw chhuak, Augustine-a ve thung chuan hremhmuna tawrhna chu thlarau lam leh tisa lamah a ni ve ve tih a ring a​—chu chuan pawm a hlawh hle. “Kum zabi pangana a lo thlen meuh chuan, mi sualte chuan he nun a tâwp hnuah insiam ṭhatna hun an nei tawh dâwn lo tih leh anmahni kângtu mei chu tihmih a ni ngai dâwn lo tih thurin khirh tak chu a lâr ta êm êm a ni,” tiin Professor J.N.D. Kelly-a chuan a ziak a ni.

Kum zabi 16-naah chuan, Martin Luther-a leh John Calvin-a te ang Protestant hruaitute chuan hremhmuna nghaisak tih chu chatuana Pathian laka inmihranna sawina niin an hre thiam a ni. Mahse, a hnu kum zabi pahnihah chuan hremhmun hi innghaisakna hmun a ni tih rin dân chu a lo lang leh a. Protestant thuhriltu Jonathan Edwards-a chuan hremhmun ni âwm tak lem ziakte hmangin kum zabi 18-naa American Ram awpna hnuaia awmte thinlungah chuan hlauhna a tuh a ni.

Mahse, chu mi hnu lawkah chuan, hremhmun chu mei alh hmun a nih rinna chu zawi zawiin a reh leh ṭan a. “Kum zabi 20-naah phei chuan hremhmun chungchâng chutiang rin dân chu a bo ṭêp ṭêp a ni,” tiin, U.S.News & World Report chanchinbu chuan a sawi a ni.

[Milemte]

Justin Martyr-a chuan hremhmun chu mei alh hluah hluahna hmun a nih a ring

Hippo khaw chhuak, Augustine-a chuan hremhmun chu thlarau lam leh tisa lama tawrhna a ni ve ve tih a zirtîr