A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Jehova’n A Mite Chu Êngin A Cheimawi Ṭhin

Jehova’n A Mite Chu Êngin A Cheimawi Ṭhin

Jehova’n A Mite Chu Êngin A Cheimawi Ṭhin

“Tho la, êng rawh; i êng chu a lo thleng a, LALPA ropuina chu i chunga a lo chhuah tâk hi.”​—ISAIA 60:⁠1.

1, 2. (a) Mihringte dinhmun eng nge ni? (b) Mihringte thimna phênah hian tunge awm?

“AW, Isaia emaw, Mi Thianghlim Paula emaw kan va mamawh êm!” He thu hi kum 1940 chho bâwr vêla U.S. President Harry Truman-a beidawng ṭawngkam a ni. Engvângin nge hêng thute hi a chhâk chhuah le? A hun laia khawvêla hruaitu ṭha tak an mamawhzia a hriat vâng a ni. Mihringte hian kum zabi 20-na chhûnga lungngaihna nasa ber, indopui pahnihna chu an hnuchhawn zo chiah a. Indona tâwp tawh mah se, khawvêl erawh a la râlmuang chuang lo a ni. Lungngaihna chhûm chu a la zîng ta reng a. Dik tak chuan, indona tâwp hnu kum 57 thlengin, khawvêl hi thimah a la awm tak meuh a ni. President Truman-a kha la dam se zawng Isaia leh tirhkoh Paula te anga hruaitu ṭha mamawh a nihzia a la hmu cheu ngei ang le.

2 President Truman-a’n a hria emaw, hre lo emaw pawh ni se, tirhkoh Paula chuan mihringte tihrehawmtu thim chungchâng a sawi a, a lehkha thawnah pawh chu mi chungchânga vaukhânna thu a ziak a ni. Entîr nân, Paula chuan a rinpuite chu hetiang hian a vaukhân a: “Kan buante hi tisa leh thisen an ni si lo, lalnate leh, thuneihnate leh, he thim chunga khawvêl rorêltute leh, vân hmunahte thlarau sualho awmte an ni zâwk e,” tiin. (Ephesi 6:12) Hêng thute hmang hian, he khawvêl hi thlarau lam thimnain a tuam tih a hriatzia leh a bul inṭanna​—“khawvêl rorêltute” tia koh ramhuai thiltithei tak takte an ni tih​—a hriatzia Paula chuan a târ lang a ni. Khawvêl thimna phênah thlarau thiltithei takte an awm avângin, chu thimna hnawt chhuak tûr chuan mihringte mai chuan eng nge an tih theih ang le?

3. Mihring dinhmun chu thim hle mah se, mi rinawmte tân Isaia’n eng nge a hrilh lâwk?

3 Isaia pawhin mihringte tiretheitu thimna chungchâng a sawi bawk a. (Isaia 8:22; 59:⁠9) Mahse, tûn hun hi thlîr lâwkin, he thimna hunah pawh hian, Jehova chuan êng hmangaihtute chu a tiêng dâwn tih thlarauva thâwk khumna hnuaiah Isaia chuan a lo hrilh lâwk a. Paula leh Isaia chu atakin kan zîngah lo awm lo mah se, min kaihruaitu atân thlarauva thâwk khum an thuziakte kan nei a ni. Chu chu Jehova hmangaihtute tâna malsâwmna nasa tak a nihzia hriat nân, a lehkhabu bung 60-a hmuh Isaia hrilh lâwk thu hi i lo ngaihtuah ang u.

Hrilh Lâwk Thua Hmeichhiain Êng A Pe Chhuak

4, 5. (a) Jehova chuan eng ti tûrin nge hmeichhia chu thu a pêk a, eng thutiam nge a pêk? (b) Isaia bung 60-ah hian eng thu bengverh tak tak nge chuang?

4 Isaia 60-na tîr lamah chuan Isaia 54:​1-a sawi hmeichhe hnêna thusawi a awm a, Isaia 60 chuan chu hmeichhia chu thim kâra mu kawm reng angin a sawi a. Thâwklehkhatah êngin thim chu a rawn chhun tlang a, Jehova aw chuan chu hmeichhe hnênah chuan: “Tho la, êng rawh; i êng chu a lo thleng a, LALPA ropuina chu i chungah a lo chhuah tâk hi,” tiin a rawn ko va. (Isaia 60:⁠1) Chu entîr nei hmeichhia chu a thawh a, Pathian êng, a ropuina a lantîr hun chu a lo thleng ta a ni. Engvâng nge? A chhânna chu châng dawtlehah kan hmu a ni: “Ngai teh, thimin leilung hi a khuh dâwn si a, thim chhah mupin mite a khuh bawk dâwn a ni: nimahsela LALPA chu i chungah a lo chhuak ang a, a ropuina chu i chungah a la lang ang,” tiin. (Isaia 60:⁠2) Hmeichhia chuan Jehova thupêk chu a zawm chuan, rah chhuah ropui tak a nei dâwn tih a ring tlat a ni. Jehova chuan: “Hnam tin i êng lamah an lo kal ang a, lalte pawh i lo chhuah ênna lamah an lo kal bawk ang,” a ti a ni.​—Isaia 60:⁠3.

5 Hêng Bible châng pathuma thu bengverh tak takte hi Isaia bung 60 chhûnga thu awmte kaihtawi leh thuhmahruai a ni a. Chu chuan hrilh lâwk thua hmeichhe thil tawnte a sawi lâwk a; tin, thimin mihringte a khuh reng chung pawha Jehova ênga kan awm theih dân min hrilhfiah bawk a ni. Nimahsela, he thuhmahruai Bible châng pathuma entîrnate hi eng tihna nge ni?

6. Isaia bung 60-in a kawh hmeichhia hi tunge ni a, he leiah hian tute’n nge a ai awh?

6 Isaia 60:​1-3-in a kawh hmeichhia hi thlarau thil siamte hmanga din Jehova vân lam inawpna pâwl, Zion hi a ni. Tûn laiah vâna Krista nêna rorêl tûra beiseina neitu, thlarau lam hriak thih Kristian leia la bâng, “Pathian Israelte,” hian Zion ai chu an awh a. (Galatia 6:16) He thlarau lam hnam hian a tâwpah mi 1,44,000 a nei a; tin, tûn laia Isaia bung 60 chu he ‘ni hnuhnûnga’ leia la damte chungah a thleng famkim a ni. (2 Timothea 3:⁠1; Thu Puan 14:⁠1) Hrilh lâwkna chuan hêng Kristian hriak thihte thawhpui, “berâm dang,” “mipui tam tak” chungchâng pawh a sawi tam hle bawk.​—Thu Puan 7:9; Johana 10:⁠16.

7. Kum 1918-a Zion dinhmun chu eng ang nge ni a, chu chu engtin nge hrilh lâwk a nih?

7 Hrilh lâwknaa hmeichhiain a lo entîr lâwk ang khân, Pathian Israelte chuan thim zînga mut reng lai an nei rêng em? Aw, nei e, chu chu kum 80 aia tam kaltaah khân a ni. Indopui pakhatna chhûng khân, hriak thih Kristiante chuan thuhrilh rawngbâwlna thawh zawm zêl tumin theih tâwp an chhuah a. Mahse, kum 1918 chuan a huhova thuhrilhna chu a tâwp deuh thaw hial a ni. Khawvêl puma thuhrilh rawngbâwlna enkawltu unaupa, Joseph F. Rutherford-a leh mi lâr dangte chu dik lo taka puhin, rei tak lung in tâng tûra hrem an ni a. Thu Puan buah chuan chutih laia he leia hriak thih Kristiante chu ruang, “thlarau lam thua Sodom leh Aigupta” an tih ‘khaw ropui kawtthlêra awm reng’ anga sawi lâwk a ni. (Thu Puan 11:⁠8) Chu hun chu, he leia hriak thih a fate’n an lantîr angin, Zion tân chuan hun thim a ni na meuh mai!

8. Kum 1919-ah eng inthlâk thlengna nasa tak nge thleng a, eng nge a rah chhuah?

8 Nimahsela, kum 1919-ah chuan dinhmun inthlâk thlengna nasa tak a lo awm a. Jehova chuan Zion chungah chuan êng a rawn chhuah ta! Pathian Israel la bângte chuan ṭan lain, Pathian êng chu an ên chhuahtîr a, chanchin ṭha chu huaisen takin an puang leh ta a ni. (Matthaia 5:​14-16) Hêng Kristiante ṭhahnemngaih thar lehna avâng hian, mi dangte chu Jehova êng lama hîpin an awm a. A hmasain, chûng mi tharte chu Pathian Israelte zînga mi an lo ni a. Pathian vân lam Lalrama Krista rorêlpuitu tûrte an nih avângin, anni chu Isaia 60:​3-ah “lalte” tia sawi an ni. (Thu Puan 20:⁠6) Chu mi hnuah chuan, berâm dang mipui tam tak chu Jehova êng lama hîpin an lo awm leh ta a. Chûng mite chu hrilh lâwk thua “hnam tin” a tihte an ni thung.

Hmeichhe Fate An Lo Haw!

9, 10. (a) Eng thil lâwmawm tak nge hmeichhiain a hmuh a, chu chuan eng nge a entîr lâwk? (b) Zion hian hlimna tûr chhan eng nge a neih?

9 Tûnah chuan Jehova chuan Isaia 60:​1-3-a hrilh lâwk thute kim lehzualin a hrilhfiah a. Hmeichhe hnênah chuan thupêk dang a pe leh a ni. A thupêk chu ngaithla teh: “Dâk la, i mit lên vêl la, en rawh,” tih chu. Hmeichhia chuan a mit a han lên a, a thil hmuh chu a va thlamuanthlâk êm! A fate in lama an lo haw a hmu a ni. Bible chuan heti hian a sawi zawm zêl a: “An zain an inkhâwm a, i hnênah an lo kal a nih hi: i fapate chu hla tak aṭangin an lo kal ang a, i fanute chu an rawn pawm ang,” tiin. (Isaia 60:⁠4) Kum 1919-a inṭan khawvêl pum huap Lalram thu puanchhuahna chuan mi thar sâng tam takte chu Jehova rawngbâwl tûrin a hruaikhâwm a. Chûng mite pawh chu Pathian Israelte zînga mi hriak thih, Zion “fapate” leh “fanute” an lo ni bawk a ni. Tichuan, Jehova chuan mi 1,44,000 zînga a hnuhnûng berte êng lamah hruaiin, Zion chu a cheimawi ta a ni.

10 A fate a hnêna an awm avânga Zion hlim tûrzia chu i suangtuah thei em? Jehova chuan Zion chu hlimna tûr chhan dang a la pe cheu va. Hetiang hian kan chhiar: “Chumi hunah chuan i hmu ang a, i êng tawh ang a, i thinlung chu a khûr a, tihzauvin a awm ang; tuifinriata sumdâwnna tam tak mai chuan i hnên lam a pan dâwn avâng leh, hnam tin sum chuan i hnên a lo thlen dâwn avângin,” tiin. (Isaia 60:⁠5) Hêng hrilh lâwk thu ang chiah hian, kum 1930 chho bâwr vêl aṭangin lei lam beiseina nei mi tam tak chu Zion lamah an rawn kal khâwm ta a ni. Pathian laka inmihran mihringte entîr “tuifinriat” ata an lo chhuak a, hnam tin sum ang an ni a. Anni chu “hnam tinrêng thil duhzâwngte” an ni bawk. (Isaia 57:20; Hagaia 2:⁠7) Hêng “thil duhzâwngte” hian anmahni duhzâwng ṭheuhvin Jehova rawng an bâwl lo tih chhinchhiah ang che. Chutianga ti lovin, anni chuan an unau hriak thihte nên rawng bâwl tlângin Zion mawina chu an belhchhah a, anni nên ‘berâm pâwl khat, vêngtu pakhat’ hnuaia awm an lo ni ta a ni.​—Johana 10:16.

Sumdâwngtute leh Berâmpute Zion-ah An Lo Kal

11, 12. (a) Zion lam pana mipui kalkhâwm i hmuhte chanchin sawi rawh.

11 Chu lâk khâwmna chungchâng hrilh lâwkna a thlen famkim avângin Jehova faktute chu nasa takin an lo pung a. Chu chu a dawt leha hrilh lâwkna hian a sawi lâwk a ni. Tûnah, hrilh lâwknaa hmeichhia nên khân Zion Tlânga ding dûn angah han inchan ta la. Khawchhak lamah i mit i han lên a, chutah chuan eng nge i hmuh le? “Sanghâwngsei tam tak mai chuan an tuam dûl dûl ang che, Midian leh Epha rama sanghâwngsei tuaite chuan; chûng zawng zawng chu Seba ram aṭangin an lo kal ang: rangkachak leh beraw an rawn phur ang a, LALPA fakna thu an hriattîr ang.” (Isaia 60:⁠6) Sumdâwngtute chuan an sanghâwngseite leh tawlailîrte chu Jerusalem lam panin an rawn kai dûl dûl a. Sanghâwngseite chu tuilianin khawmual a khuh ang mai lah ni! Chûng sumdâwngtute chuan thil hlu tak tak, “rangkachak leh beraw” an rawn keng ṭeuh va. ‘LALPA fakna thu hriattîr’ tûr leh mipui hmaa amah fak tûrin Pathian êngah an rawn kal a ni.

12 Chuta lo kalte chu sumdâwngtute chang an ni lo. Berâmpute pawh Zion-ah chuan an rawn kal ve a. Hrilh lâwk thu chuan heti hian a sawi zawm zêl a: “Kedar-ho ran rual zawng i hnênah an lo kal khâwm ang a, Nebaiotha-ho berâmpate chuan i rawng an bâwl ang,” tiin. (Isaia 60:⁠7) Ran vulhtute pawh an ran rual zînga a ṭha ber berte Jehova hnêna hlân tûrin khawpui thianghlimah chuan an rawn kal a. Anmahni ngei pawh Zion rawng bâwl tûrin an inpêk hial hi! Engtin nge Jehova chuan chûng hnam dang mite chu a lo dawnsawn ang le? Pathian ngei chuan: “Ka maichâmah chuan lâwmin an chho vang a, ka ropuina in chu ka chawimawi ang,” tiin a sawi a ni. (Isaia 60:⁠7) Jehova chuan chûng hnam dang mite rawngbâwlna leh thil hlante chu lâwm takin a lo pawm a. Anni chuan a biak in chu an cheimawi a ni.

13, 14. Khawthlang lam aṭangin eng nge lo kal?

13 Tûnah chuan khawthlang lam hawiin han thlîr chiang ve thung teh le. Chu tah chuan eng nge i hmuh? Hla taka tuipui chungah chuan chhûm vâr ang tak thil inpharh duai mai a awm a. Zawhna i ngaihtuah mêk chu Jehova chuan heti hian a zâwt a: “Chhûm anga thlâwkte leh, ṭhuro anmahni tukverh pana thlâwk noh noh anga thlâwkte saw tute nge ni?” tiin. (Isaia 60:⁠8) Amah Jehova ngei chuan a chhânna a sawi nghâl a: “Ani chuan a chawimawi che avângin LALPA i Pathian hming atân leh Israel-ho Mi Thianghlim atân chuan i fapate an tangka leh rangkachak nên hla tak aṭanga hruai tûrin matheilovin thliarkârte chuan mi nghâk ang a, Tarsis lawng liante chuan hmasak ber an chuh ang,” tiin.​—Isaia 60:⁠9.

14 Thil awm dân chu i mitthla thei em? Chu chhûm vâr chu a rawn hnai a, tûnah chuan khaw thlang lam hla taka thil bawl ṭipṭep awmkhâwm a ang ta a. Tuifâwn chunga rawn tleng phei sava rual an ang êm êm a ni. Mahse, an rawn hnai zêl a, chûng chu thli dawng tûra lawng puanzâr inzârte a ni tih i hmu thei ta a. Jerusalem lam pana lawng tam tak lo kalte chu ṭhuro a huhova thlâwk ang a ni. Ram hla taka lawng chawlh hmun aṭangte chuan lawngte chu Jerusalema Jehova chibai bûk tûra lo kalte phurin chak takin a lo kal a ni.

Jehova Inawpna Pâwl A Lian Zêl

15. (a) Isaia 60:​4-9 thu hian eng punna nge a sawi lâwk? (b) Kristian dikte’n eng rilru nge an lantîr?

15 Châng 4 aṭanga châng 9-a hrilh lâwk thu chuan kum 1919 aṭanga khawvêl pum puia punna chu a va entîr chiang êm! Engvângin nge Jehova chuan chuti taka Zion chu mal a sâwm le? Kum 1919 aṭangin Pathian Israelte chuan thuâwih taka êng a chhuah reng vâng a ni. Amaherawhchu, châng 7 sawi angin, lo thleng tharte chu ‘[Pathian] maichâma lâwma an chhoh’ lai i hmu em? Maichâm chu hâlral thilhlan hlanna hmun a ni a, he hrilh lâwkna hian Jehova rawngbâwlnaah chuan mahni inphatna a telzia min hriatchhuahtîr a ni. Tirhkoh Paula chuan heti hian a lo ziak a: “Inthawina nung leh thianghlim leh Pathian lawm tlâk ni tûrin in taksa chu inhlânah ka ngên a che u,” tiin. (Rom 12:⁠1) Paula thu sawi nêna inmilin, Kristian dik takte chu chawlhkâr khata vawi khat inkhâwm ringawtah an lungawi tâwk lo va. An hun te, an tha leh zung te, leh an neih sumte chu biakna thianghlim hmasâwn nân an pe a ni. Chutianga inpumpêk chibai bûktute awmna chuan Jehova in chu a cheimâwi a ni lo’m ni? Isaia hrilh lâwkna chuan a cheimawi tûr thu a sawi a ni. Tin, chutiang chibai bûktu ṭhahnemngai takte chu Jehova mithmuhah an mawi thung a ni tih kan chiang thei a ni.

16. Hmân laia dinthar lehna hna chu tute’n nge ṭanpui a, tûn laiah tute’n nge ṭanpui ve thung?

16 Chûng lo thleng tharte chuan hna an thawk duh a. Isaia hrilh lâwkna thu chuan heti hian a sawi zawm a ni: “Ram dang mite chuan i kulh bangte chu an rem chho leh ang a, an lalte pawhin i rawng an bâwl tawh ang,” tiin. (Isaia 60:10) Babulon sal tânna ata kîrleh hun laia chûng thute thlen famkimna hmasaah chuan, lalte leh ram dang mite chuan biak in leh Jerusalem khawpui tundinlehnaah chuan an ṭanpui tak tak a. (Ezra 3:7; Nehemia 3:26) Tûn laia thlen famkimnaah chuan mipui tam tak chuan biakna dik dinnaah hriak thihte chu an ṭanpui a ni. Kristian kohhran dinnaah an ṭanpui bawk a, chutiang chuan khawpui ang mai Jehova inawpna pâwl “kulh bangte” chu an tinghet a ni. Tin, in sak tak takna​—Kingdom Hall saknaah te, Assembly Hall saknaah te, leh Bethel in saknaah te​—an ṭanpui bawk. Hêng kawngte hmang hian Jehova inawpna pâwl lian chho zêl mamawhte enkawlnaah hriak thih an unaute chu an ṭanpui a ni.

17. Jehova’n a mite a cheimawi dân kawng khat chu eng nge ni?

17 Isaia 60:10 tâwpna thu hi a va han thlamuanpui awm êm! Jehova chuan: “Ka thinrim chuan ka vua chia, nimahsela ka duhsaknain ka khawngaih si che a nih hi,” a ti. Ni e, kum 1918/19 khân Jehova chuan a mite chu a zilh ngei a. Mahse, chu chu thil kal tawh a ni. Tûn hi Jehova’n a chhiahhlawh hriak thihte leh an ṭhian berâm dangte chunga khawngaihna a lantîr hun a ni. Khawngaihna a lantîrzia a chianna chu ‘anmahni a cheimawina’ tih theih tûr, nasa taka puntîrna hmanga mal a sâwmna chu a ni.

18, 19. (a) Mi tharte a inawpna pâwla an lo luhna chungchângah Jehova’n eng thu nge a tiam? (b) Isaia 60 châng la bâng zawng hian eng nge min hrilh?

18 Kum tinin, “ram dang mi” sâng tam takte chuan Jehova inawpna pâwl chu an bêl a; tin, anmahni rawn zui tûr mi tam takte tân kawng chu hawn reng a ni ang. Jehova chuan Zion hnênah: “I kawngkhârte pawh hawnin a awm reng ang a; achhûn azânin an khâr lo vang; miten hnam tin sum chu i hnênah an rawn lâka, an lalte pawh an rawn hruai ve theih nân,” tiin a hrilh a ni. (Isaia 60:11) Dodâltu ṭhenkhat chuan chûng “kawngkhârte” chu khâr an tum ṭhîn a; mahse, an thlawhtling thei lo tih kan hria a ni. Jehova ngei chuan kawngkhâr chu eng kawng emaw talin a inhawng reng dâwn a ti si a. Chuvângin, an pung zêl dâwn a ni.

19 Jehova’n he ni hnuhnûnga a mite mal a sâwm dân, a cheimawi dân kawng dang pawh a la awm cheu va. Isaia 60 a la bâng zawng hian hrilh lâwk thuin chûng kawngte chu a târ lang a ni. (w02 7/1)

I Hrilhfiah Thei Em?

• Pathian “hmeichia” chu tunge ni a, he leiah hian tute’n nge a ai awh?

• Engtikin nge Zion fate chu an mut reng a, eng hunah leh engtin nge an “thawh”?

• Engtin nge Jehova chuan chhinchhiahna chi hrang hrang hmangin tûn laia Lalram thuhriltute punna chu a sawi lâwk?

• Eng kawngin nge Jehova chuan a mite chungah a êng a chhuah?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 10-naa milem]

Kâwlkila lawng rualte chu ṭhuro ang mai an ni