A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Kristiante Chu An Inmamawh Tawn Ṭheuh

Kristiante Chu An Inmamawh Tawn Ṭheuh

Kristiante Chu An Inmamawh Tawn Ṭheuh

“Inpêng tawn ṭheuh kan ni si a.”​—EPHESI 4:​25.

1. Mihring taksa chungchângah encyclopedia pakhatin eng nge a sawi?

MIHRING taksa hi thil siam mak ropui tak a va ni êm! The World Book Encyclopedia chuan: “Mite hian a châng chuan mihring taksa hi thil siam chhuah tawh zawng zawnga mak ropui ber khâwl angin an sawi ṭhîn. Khâwl chu a ni hauh lo nâ a, kawng tam takin a khaikhin theih a ni. Khâwl ang bawkin, mihring taksa hi pêng chi hrang hrang invuah khâwm a ni a. Pêng tinte chuan khâwl pêng ang bawkin, hna thawh bîk an nei ṭheuh a ni. Mahse, pêng tinte chuan hna an thawkho va, chu chuan mihring taksa emaw, khâwl emaw chu tluang takin hna a thawhtîr a ni,” tiin a sawi.

2. Eng kawngin nge mihring taksa leh Kristian kohhran chu a inan?

2 Ni e, mihring taksa hian pêng tam tak a nei a, chûng pêng tinte chuan thil ṭûl engemaw an thawk ṭheuh a ni. Thisenzâm, tihrâwl, a nih loh leh taksa pêng dang pakhat tê mah hi a chuangtlai a awm lo. Chutiang bawkin, Kristian kohhrana mi tinte hian thlarau lama kohhran hrisêlna leh mawina chu an belhchhah thei ṭheuh a ni. (1 Korinth 12:​14-26) Kohhrana mite chu mi dangte aia chungnung zâwka inngai tûr ni lo mah se, pawimawh lova inngai tûr pawh an ni chuang lo.​—Rom 12:⁠3.

3. Engtin nge Ephesi 4:25 chuan Kristiante chu an inmamawh tawn ṭheuhzia a târ lan?

3 Mihring taksa pêngte an inrinchhan tawn ṭheuh angin, Kristiante pawh an inmamawh tawn ṭheuh a ni. Tirkoh paula chuan a rinpui thlarauva hriak thihte hnênah: “Dâwt sawi bânin, mahni ṭhenawm hnênah thu dik tak sawi ṭheuh rawh u; inpêng tawn ṭheuh kan ni si a,” a ti a. (Ephesi 4:25) “Inpêng tawn ṭheuh” an nih avângin, thlarau lam Israel​—“Krista taksa”⁠—⁠te zîngah chuan thudik inhrilh tawnna leh inthlâwp tlatna a awm a ni. Ni e, an vai chuan inpêng tawn ṭheuh an ni. (Ephesi 4:​11-13) Lâwm taka anmahni zâwmtute chu leilam beiseina nei thudik tak sawi a, inthlâwp tlattu Kristiante an ni.

4. Eng kawngin nge mi tharte chu ṭanpui theih an nih?

4 Kum tinin, lei paradis-a nun beiseina nei mi sâng tam takte chuan baptisma an chang a. Kohhrana mi dangte chuan anni chu “puitlin lam . . . pan” tûrin phûr takin an ṭanpui a ni. (Hebrai 6:​1-3) Chu ṭanpuinaah chuan Bible chungchâng zawhna chhânsak emaw, rawngbâwlnaa ṭanpuina pêk emaw a tel thei a ni. Mi tharte chu Kristian inkhâwmnaa chhânna pêk ziahna hmanga entawn tûr siamin, kan ṭanpui thei a. Tin, an lungngaih hunah kan fuihin, kan hnêm thei bawk a ni. (1 Thessalonika 5:​14, 15) Mi dangte chu ‘thutaka an awm reng’ theih nân ṭanpui dân kawng kan zawng tûr a ni. (3 Johana 4) Kan naupang emaw, kan tar emaw, thutakah kan awm ṭan chauh emaw, kum rei tak chhûng kan lo awm tawh emaw pawh ni se, kan rinpuite chu thlarau lamah kan tichangkâng thei a​—anni’n min mamawh a ni.

An Mamawh Ṭanpuina An Pe

5. Engtin nge Akuilia leh Priskilli te chu Paula tân mi ṭangkai tak an nih?

5 Kristian nupate hi rinpuite ṭanpuina kawnga lungawina hmutute zînga mi an ni. Entîr nân, Akuilia leh a nupui, Priskilli chuan Paula an ṭanpui a. An inah an thleng a, puan in an siampui a; tin, Korinth kohhran thar dinnaah an ṭanpui bawk a ni. (Tirhkohte 18:​1-4) Tin, târ lan loh kawng engemaw takin, Paula tân an nun an thâp bawk. Paula’n Rome khuaa Kristiante hnêna: “Priskilli leh Akuilia, Krista Isuaa ka hnathawhpui, ka nun chhanhim nâna nghâwng dawhte kha chibai mi bûksak ang che u; kei chang ni lovin, Jentail kohhranho pâwl zawng zawngin anni hnênah chuan lâwmthu an sawi a ni,” a tih khân, anni nupa chu Rom-ah an awm a ni. (Rom 16:​3, 4) Akuilia leh Priskilli te angin, tûn lai Kristian ṭhenkhat chuan kohhrante an tungdingin, an chibai bûkpuite chu kawng tam takin an ṭanpui a; a châng phei chuan Pathian chhiahhlawh dangte chu tiduhdahtute nghaisak leh tihhluma an awm loh nân an nun ngei chu an thâp a ni.

6. Eng ṭanpuina nge Apollova’n a dawn?

6 Akuilia leh Priskilli chuan Ephesi khuaa mite hnêna Isua krista chungchâng zirtîrtu Kristian thusawi thiam tak Apollova pawh an ṭanpui bawk a. Chutih lai chuan, Apollova chuan Dân thuthlung laka bawhchhiatna avânga inchhîrna lantîrna Johana baptisma chantîr chauh kha a hria a. Apollova’n ṭanpuina a mamawh tih hriain, Akuilia leh Priskilli te chuan “Pathian Kawng thu fel lehzualin an hrilhfiah” a ni. Kristian baptismaah chuan tuia inhnimphûm leh thlarau thianghlim dawn a tel tih an hrilhfiah ngei ang. Apollova chuan a thil zir chu a nunpui nghâl a. Chu mi hnuah Akaia ramah chuan, “Pathian khawngaihna avânga ringtute chu, nasa takin a pui a; vântlâng hriatin Judate chu nasa takin a tidang a, Pathian Lehkha Thu hmangin Isua kha Krista chu a ni tih a hriattîr ṭhîn” a ni. (Tirhkohte 18:​24-28) Kan chibai bûkpuite chhânna pêk ṭhinte chuan kan Pathian Thu hriatthiamna a tipung ṭhîn a. He mi kawngah pawh hian kan inmamawh tawn ṭheuh a ni.

Sum Leh Pai Lama Ṭanpuina

7. Philippi khuaa mite chuan an Kristianpuite’n sum leh paia ṭanpui an mamawh khân engtin nge an chhân lêt?

7 Philippi khuaa Kristian kohhran mite chuan Paula chu an hmangaih êm êm a, Thessalonika khuaa a châm chhûng pawh khân a mamawh châkkhaite an thawn a ni. (Philippi 4:​15, 16) Jerusalema unaute’n sum leh pai lama ṭanpui an ngaih khân, Philippi mite chuan an neih bâk bâk pêk an inhuamzia an lantîr a ni. Paula chuan Philippi khuaa a unaute rilru put hmang ṭha tak chu a lawm êm avângin, ringtu dangte entawn atân a târ lang hial a ni.​—2 Korinth 8:​1-6.

8. Epaphodita’n eng rilru put hmang nge a lantîr?

8 Paula chu tân ina khung a nih khân, Philippi khua mite chuan a thil mamawh châkkhaite an thawn mai bâkah, an palai Epaphrodita chu an tîr bawk a ni. Paula chuan: “In mi chhawmdâwlna tlin bâk chu chhunzawm nân thih dâwn lova beiin, Krista hnathawhna avângin thi chhâwngin [Epaphrodita chu] a lo awm ta si a,” a ti. (Philippi 2:​25-30; 4:18) Epaphrodita chu upa emaw, kohhranho rawngbâwltu emaw a nih thu engmah hrilh kan ni lo. Nimahsela, Kristian inpumpêk leh ṭangkai tak a ni a, Paula’n a mamawh êm êm a ni. In kohhranah Epaphrodita ang mi an awm em?

“Tichaktute” An Ni

9. Aristarka chungchângah eng entawn tûr nge kan neih?

9 Akuilia te, Priskilli te, leh Epaphrodita te ang unau hmangaihna neite hi khawi kohhranah pawh ngaihhlut êm êm an ni a. Kan chibai bûkpui ṭhenkhat pawh kum zabi pakhatnaa Kristian Aristarka ang kha an ni mai thei a. Ani leh mi dangte chu “tichaktute” an ni a, thil ṭûl, leh ṭangkai tak thila ṭanpuitu emaw, hnêmtu emaw an nih a rinawm. (Kolossa 4:​10, 11, NW) Paula ṭanpuiin Aristarka chu mamawh laia ṭhian dik tak a lo ni a. Ani chu Thufingte 17:​17-in a sawi ang chi ṭhian ṭha a ni: “Ṭhian chuan englai pawhin a hmangaih reng a, Mangan nî atâna unauva piang a ni,” tih hi. Kan za hian kan Kristianpuite “tichaktute” nih kan tum tûr a ni lâwm ni? A bîk takin, harsatna tawngte chu kan ṭanpui tûr a ni.

10. Petera’n Kristian upate tân entawn tûr eng nge a siam?

10 A bîk takin, Kristian upate chu an thlarau lam unaute tichaktu an ni tûr a ni a. Krista chuan tirhkoh Petera hnênah: “I unaute tinghet [“tichak,” NW] rawh,” a ti a. (Luka 22:32) Petera chuan lungpui ang mize nghet​—a bîk takin Isua thawhleh hnu aṭangin​—a lantîr avângin chu hna chu a thawk thei a ni. Upate u, chutiang bawk chu châk chung leh duh tak chungin tih tum hrâm rawh u, in rinpuite’n an mamawh che u si a.​—Tirhkohte 20:​28-30; 1 Petera 5:​2, 3.

11. Engtin nge Timothea rilru put hmang ngaihtuah chu kan hlâwkpui theih?

11 Paula zinpui Timothea chu Kristian dangte ngaihtuah êm êm ṭhîn upa a ni a. Hrisêl lohna engemaw nei mah se, Timothea chuan rinna nghet tak a lantîr a, ‘chanchin ṭha tihdarh kawnga Paula rawng bâwlpui ṭhin’ a ni. Chuvângin tirhkoh Paula chuan Philippi mite hnênah heti hian a sawi thei a ni: “Hetiang rilru pu, in awmzia tih tak zeta ngaihtuahsaktu tûr che u tumah ka nei si lo,” tiin. (Philippi 2:​20, 22; 1 Timothea 5:​23; 2 Timothea 1:⁠5) Timothea rilru put hmang ang lantîrna hmangin kan chibai bûkpuite tâna mi ṭangkai kan ni thei a ni. Keimahni chak lohnate leh fiahna chi hrang hrangte pawh kan tawng ngei dâwn a; mahse, chutih hunah pawh chuan rinna nghet tak leh kan thlarau lam unaute ngaihsakna chu kan lantîr ve thei a ni. Anni chuan min mamawh tih kan hre reng tûr a ni.

Mi Dangte Ngaihsaktu Hmeichhiate

12. Dorki entawn tûr siam aṭangin eng nge kan zir theih?

12 Mi dangte ngaihsaktu Pathian ṭih mi hmeichhiate zînga pakhat chu Dorki a ni a. A thih chuan, zirtîrte chuan Petera an ko va, pindan chungnungah an hruai a. Chutah chuan “hmeithai zawng zawng chu a kianga dingin Dorki an hnêna a awm laia a kawr siam te, a puan siamte entîr chungin an ṭap hlawm a.” Dorki chu tihnunleh a ni a, ‘thil tihṭhat leh thilpêk a ngah’ chhunzawm zêl ang tih rinhlelh rual a ni lo. Tûn lai Kristian kohhranah pawh, Dorki anga kawr siamtu emaw, mamawhte ṭanpuitu emaw an awm a ni. An thiltih ṭhatte zînga pawimawh ber chu Lalram hmakhaw tihhmasâwn a, zirtîr siamnaa an tel hi a ni.​—Tirhkohte 9:​36-42; Matthaia 6:33; 28:​19, 20.

13. Engtin nge Ludi’n Kristianpuite a ngaihsakzia a lantîr?

13 Pathian ṭih mi Ludi pawhin mi dangte a ngaihtuah êm êm a. Ani chu Thuatira khaw chhuak a ni a, C.E. 50 vêla Paula’n Philippi khuaa thu a hrilh laiin chu khuaah chuan a chêng a ni. Ludi chu Juda saphun a nih hmêl hle a; mahse, Philippi khuaah chuan Juda mi an tlêmin inkhâwmna in pawh a awm hmêl loh a ni. Amah leh Pathian ṭih mi hmeichhe dangte chu inkhâwm tûrin an kal khâwm a, chutah chuan tirhkoh chuan chanchin ṭha a hrilh a ni. Thu ziak chuan: “Paula thusawi zâwm tûrin Lalpa chuan [Ludi] thinlung a tivâr ta a. Tin, amah leh a chhûngten baptisma an chan zawhin, ‘Lalpa ring tak zeta mi ruat chuan ka inah lo thleng rawh u’ tiin min ngên chiam a, min chelh ta a,” a ti. (Tirhkohte 16:​12-15) Ludi chuan mi dangte chunga thil ṭha tih a duh avângin, a ina thleng tûrin Paula leh a ṭhiante chu a thlêm hlawhtling a ni. Tûn laia Kristian hmangaihna leh ngilneihna neite‘n chutiang khual chhawn thiamna an lantîr chu kan va ngaihlu êm!​—Rom 12:13; 1 Petera 4:⁠9.

Naupangte U, Nangni Pawh Kan Mamawh A Che U

14. Engtin nge Isua’n naupangte a chei bâwl?

14 Kristian kohhran chu Pathian Fapa nunnêm, khawngaihna ngah, Isua Krista din a ni a. Ani chu mi hmangaih thei tak leh lainatna ngah tak a nih avângin, mite chu a bulah an thla a muang a ni. Ṭum khat chu ṭhenkhatin an fate Isua hnêna rawn hruai an tum laiin, a zirtîrte chuan dan an lo tum a. Mahse, Isua chuan an hnênah: “Naupang tête ka hnênah han kaltîr ula, hnar suh u; Pathian ram chu hetiang mite ta a ni si a. Tih tak meuhvin ka hrilh a che u, tupawh Pathian ram chu naupang têin a lawm anga lâwm lo apiang a chhûngah an lût tawp lo vang,” tiin a hrilh a ni. (Marka 10:​13-15) Lalram malsâwmnate dawng tûr chuan, naupang tête anga inngaitlâwm leh zirtîr nuam tak kan ni tûr a ni. Isua chuan chûng naupang tête a hmangaihzia chu anmahni kuangkuah a, malsâwmin a lantîr a. (Marka 10:16) Tûn laia naupangte u, eng nge in chungchâng ni ve le? Kohhranah hian hmangaih leh mamawh in ni tih inhre reng ang che u.

15. Luka 2:​40-52-ah Isua chanchin thu dik eng nge inziak a, naupangte tân entawn tûr eng nge a hnut chhiah?

15 Isua chuan naupang mai a la nih lai pawhin, Pathian leh Pathian Lehkha Thu a hmangaihzia a lantîr a. Kum 12 mi a nih chuan, amah leh a nu leh pa, Josefa leh Mari te nên an khua Nazareth aṭangin Jerusalem-ah Kalhlên Kût hmang tûrin an zin a. An haw kawngah chuan Isua nu leh pa chuan an zîngah Isua a tel lo tih an hmu chhuak ta a. A tâwpah chuan biak in chhûng khawi emaw laiah ṭhuin, Juda zirtîrtute thusawi ngaithla leh zawhnate zâwtin an va hmu ta a ni. Josefa leh Mari’n zawnna tûr hmun an hre lo chu mak ti takin: “Ka Pa ina ka awm tûr in hre lo vem ni?” tiin a zâwt lêt a. Tichuan, a nu leh pa rual chuan a haw ta a, an thu zâwmin a awm a, a lo fing deuh deuhvin, a lo lian telh telh a ni. (Luka 2:​40-52) Isua chuan kan naupangte tân entawn tûr ṭha a va siam tak êm! Naupangte chuan an nu leh pate thu âwihin, thlarau lam thilte zir chu an châk hle tûr a ni ngei mai.​—Deuteronomy 5:​16; Ephesi 6:​1-3.

16. (a) Engtin nge Isua’n biak ina thu a sawi lai khân, mipa naupang ṭhenkhat kha an auh? (b) Tûnlaia Kristian naupangte’n eng chanvo nge an neih?

16 Naupang i nih angin, Jehova chungchâng chu school-ah i hrilhin, i nu leh pa rualin in tinah pawh i hrilh mai thei. (Isaia 43:​10-12; Tirhkohte 20:​20, 21) Isua’n a thih hma lawka biak ina thu hrilha mite a tihdam lai khân, mipa naupang ṭhenkhat chu: “Davida fapa Hosanna!” tiin an au va. Chu chu an hmuhin puithiam lalte leh lehkhaziaktute chu an lungni lo êm êm a, a hnênah: “Hêngho thu sawi hi i hria em?” an ti a. “Hria e; ‘Nausênte leh hnute hne laite kaa chhuak chuanin fakna i tiṭhafamkim ta’ tih hi in chhiar ngai lo vem ni?” tiin a chhâng a ni. (Matthaia 21:​15-17) Kohhrana naupangte u, chûng naupangte ang bawkin Pathian leh a Fapa fak theihna chanvo ropui tak chu in nei a. Lalram puan chhuahnaa min pui tûrin kan duhin, kan mamawh che u a ni.

Harsatna A Lo Awmin

17, 18. (a) Engvângin nge Paula chuan Judai rama Kristiante tân thawhlâwm a khawn? (b) Juda ringtute tâna duhthua thawhlâwm thawhte chuan Juda leh Jentail Kristiante chungah nghawng eng nge a neih?

17 Eng dinhmun hnuaiah pawh ding mah ila hmangaihna chuan Kristianpui ṭanpuingaite ṭanpui tûrin min tur a. (Johana 13:​34, 35; Jakoba 2:​14-17) Akaia te, Galatia te, Mekedonia te, leh Asia ram biala kohhran te zînga thawhlâwm khawn tûra Paula ruahmanna siamtîrtu chu Judai rama a unaute a hmangaihna hi a ni. Jerusalema zirtîrte tawrh tihduhdahna te, tualchhûng buaina te, ṭâm te chu Paula’n “tuarna,” “hrehawmte,” leh “sum lâksakte” tih a sawi chhan a nih a rinawm. (Hebrai 10:​32-34; Tirhkohte 11:​27–12:⁠1) Chuvângin, Judai rama Kristian retheite tân thawhlâwm a huaihawt a ni.​—1 Korinth 16:​1-3; 2 Korinth 8:​1-4, 13-​15; 9:​1, 2, 7.

18 Judai rama mi thianghlimte tâna thawhlâwm thawh chuan Jehova chibai bûktu Juda leh Jentailte inkârah inunauna nghet tak a awmzia a tichiang a. Thawhlâwm thawn chhuahna chu Jentail Kristiante’n an Juda chibai bûkpuite’n thlarau lama an châwmna chunga an lâwmzia an lantîrna a ni bawk. Chutiang chuan, tisa lam leh thlarau lamah semsem damdam an ti a ni. (Rom 15:​26, 27) Tûn laiah pawh, rinpui ṭanpui ngaite tâna thawhlâwm chu mahni duhthu leh hmangaihnain a chêttîr avânga thawh a ni ṭhîn. (Marka 12:​28-31) ‘A chhar tlêm chuan an tlâkchham loh’ nân he mi kawngah pawh hian kan inmamawh tawn a ni.​—2 Korinth 8:15.

19, 20. Jehova mite’n chhiat tawh huna an inṭanpui dân târ langtu entîrna sawi rawh.

19 Kristiante chu an inmamawh tawn ṭheuh tih hriain, rinnaa kan unaute chu kan ṭanpui nghâl vat zêl a ni. Entîr nân, kum 2001 tîr lama El Salvador rama lîrnghîng leh leimin nasa tak a thlen ṭuma thil thleng hi ngaihtuah teh. Report pakhat chuan: “El Salvador ram hmun hrang hranga unaute chuan chhanchhuahna hna an thawk a. Guatemala te, United States te, leh Canada te aṭanga unaute chu min ṭanpui tûrin an rawn kal a ni. . . . Rei lo te chhûngin in 500 chuang leh Kingdom Hall mawi tak tak 3 sak zawh a ni a. Hêng unau inpumpêkte ṭanpuina leh thawh rimna hian nasa takin thu a hriattîr a ni,” tiin a sawi.

20 South Africa aṭanga report pawhin heti hian a sawi: “Mozambique ram hmun zau tak tuilian râpthlâk takin a tihchhiat khân kan Kristian unaute tam tak pawh a khawih tel ve a. Mozambique ram brach office chuan an mamawh tam zâwk chu a phuhrûk a. Mahse, branch-a unaute chuan unau mamawhte tâna thawmhnaw thawn tûrin ngenna an siam a. Tichuan, Mozambique rama kan unaute hnêna thawn tûr meter 12-a sei bâwm lian khat tlat chu kan khawn khâwm ta a ni,” tiin. Ni e, he mi kawngah pawh hian kan inmamawh tawn a ni.

21. Thu ziak dawtlehah eng nge sawiho ni ang?

21 Atîra kan hriat tawh angin, mihring taksa pêng zawng zawng hi a pawimawh vek a. Kristian kohhran pawh chutiang bawk chu a ni. Kohhran mi leh sa zawng zawngte chu an inmamawh tawn ṭheuh va. Lungrual taka rawng an bâwl tlân zêl a ngai bawk a ni. Thu ziak dawtleh chuan chutiang nihtîrtu thil ṭhenkhatte a rawn sawi ang. (w02 11/15)

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Mihring taksa leh Kristian kohhran inkârah eng inanna nge awm?

• Engtin nge Kristian hmasate khân an rinpuite ṭanpui an ngaihin an chhân lêt?

• Kristiante chu an inmamawh tawnin an inṭanpui tawn tih târ langtu Pathian Lehkha Thua entîrna ṭhenkhatte chu eng nge ni?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 10-naa milem]

Akuilia leh Priskilli te chuan mi dangte an ngaihsak

[Phêk 12-naa milemte]

Jehova mite chu harsatna a lo thlenin an inṭanpui tawn a, mi dangte pawh an ṭanpui bawk