A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Rawng Bâwl Tlâng Zêl Rawh U

Rawng Bâwl Tlâng Zêl Rawh U

Rawng Bâwl Tlâng Zêl Rawh U

“Mipuite chu hmui thianghlim [“ṭawng thianghlim,” NW] ka puttîr leh ang, LALPA hming chu an zaa an lama thu khat vuaa a rawng an bâwl tlân theih nân.”​—ZEPHANIA 3:⁠9.

1. Zephania 3:9 thlen famkimna eng thil nge thleng mêk?

TUNAH chuan khawvêl pum puiah ṭawng chi hrang 6,000 vêl hman a ni a. Hêngte bâkah hian, ṭawng hlâwm tê (dialects) chi rang tam tak a la awm bawk a ni. Mahse, mite chuan ṭawng inpersan tak Arabic leh Zulu hmang pawh ni se, Pathian chuan thil chhinchhiah tlâk tak engemaw chu a ti a ni: khawi hmuna mite pawhin ṭawng thianghlim awmchhun chu an zira an hman theih dân tûr kawng siamin. Chu chu zâwlnei Zephania hmanga Pathian Jehova thutiam: “Mipuite chu hmui thianghlim [“ṭawng thianghlim,” NW] ka puttîr leh ang, LALPA hming chu an zaa an lama thu khat vuaa a rawng an bâwl tlân theih nân,” tih thlen famkimna a ni.​—Zephania 3:⁠9.

2. “Ṭawng thianghlim” chu eng nge ni a, chu chuan eng nge a awmtîr?

2 “Ṭawng thianghlim” chu a Thu, Bible-a kan hmuh Pathian thutak hi a ni a. A bîk takin, Jehova hming tithianghlim a, a lal chungnunna thiam chantîrtu tûr, leh mihringte hnêna malsâwmna thlentu tûr Pathian Lalram chungchâng thutak chu a ni. (Matthaia 6:​9, 10) Chu chu thlarau lama ṭawng thianghlim khawvêla awmchhun a nih avângin, hnam tin leh chi tinin an hmang a ni. Chu chuan mite chu Jehova “rawng bâwl tlâng” tûrin a ṭanpui a. Chuvângin, inpumkhatin, a nih loh leh “lungrual takin” rawng an bâwlho a ni.​—The New English Bible.

Thlei Bîk A Neih Theih Loh

3. Engin nge inpumkhata Jehova rawng min bâwl tlântîr thei?

3 Kristian kan nih angin, kan zînga mi chi hrang hrang inṭawiâwm tlânna a awm avângin kan lâwm a ni. Ṭawng chi hrang tam takin Lalram chanchin ṭha hril mah ila, inpumkhatin Pathian rawng kan bâwl tlâng a. (Sâm 133:⁠1) Chutiang a nih theih chhan chu, khawvêla kan awmna apiangah Jehova fak nâna ṭawng thianghlim chauh kan hman vâng a ni.

4. Engvângin nge Pathian mite zîngah inthlei bîkna a awm tûr a nih loh?

4 Pathian mite zîngah chuan thlei bîk a neih theih loh va. C.E. 36-a Jentail mi sipai hotu Kornelia ina tirhkoh Petera thu sawi khân chu chu a târ lang chiang êm êm a ni: “Pathianin mi duhsak bîk a nei lo tih dik takin ka hria e; nimahsela hnam tin zîngah tupawh amah ṭiha fel taka ti apiang a lâwmzâwng mi an ni ṭhîn,” tiin. (Tirhkohte 10:​34, 35) Chu chu thudik a nih avângin, Kristian kohhranah chuan inthlei bîkna te, ho bîk insiamna te, a nih loh leh induhsak bîkna te hian hmun a chang lo.

5. Engvângin nge kohhrana ho bîk siam chu a dik loh?

5 College zirlai pakhat chuan Kingdom Hall a tlawh chungchângah: “A tlângpui thuin, biak inahte chuan hnam khat emaw, chi khat emaw an inkhâwm ṭhîn. . . . Jehova Thuhretute erawh chu ho bîk awm lovin, an ṭhu tlâng vek a ni,” tih a sawi a. Nimahsela, hmân lai Korinth kohhrana mi ṭhenkhat chu an intihrang a. Chu chuan inrem lohna an awmtîrin Pathian thlarau thianghlim hnathawh chu an kalh a ni; thlarau thianghlim chuan inpumkhatna leh remna a siam si a. (Galatia 5:22) Kohhranah ho bîk kan siam chuan, thlarau kaihhruaina kalh zâwngin thil kan ti tihna a ni ang. Chuvângin, Korinth khuaa mite hnêna tirhkoh Paula thu: “Unuate u, in zain thu thuhmun in sawi a, in zînga inṭhenna rêng a awm lohna tûrin, rilru hmunkhat leh ngaihtuahna hmunkhata fel taka in inzawm tlat zâwkna tûrin kan Lalpa Isua Krista hmingin ka ngên a che u,” tih hi i hre reng ang u. (1 Korinth 1:10) Paula chuan Ephesi khuaa mite hnêna a lehkha thawnah pawh inpumkhatna a sawi uar hle bawk.​—Ephesi 4:​1-6, 16.

6, 7. Induhsak bîk neih chungchângah Jakoba’n eng fuihna nge a pêk a, chu a fuihna chu engtia hman tûr nge?

6 Thlei bîk neih loh chu Kristiante tâna thil phût a ni a. (Rom 2:11) Kum zabi pakhatnaa mi ṭhenkhat chuan mi neinungte duhsak bîkna an lantîr avângin, zirtîr Jakoba chuan heti hian a ziak a ni: “Ka unaute u, Lalpa Isua Krista, Ropuina Lalpa chu ring chungin, mi thlei bîk nei suh u. In inkhâwmna inah mi rangkachak zungbun bun, puan mawi tak sin lo lût sela, tin, mi rethei puan chhe tak sin lo lût bawk sela; tin, puan mawi tak sin chu in ngaihsak a, a hnênah chuan, ‘Nang he hmun ṭhaah hian ṭhu rawh’ in tih a, tin, mi rethei hnênah chuan, ‘Nang chu sawtah sâwn ding la, a nih loh leh ka ke nghahchhan hrûlah hian ṭhu rawh,’ in tih chuan, in rilruah thlei bîk neiin ngaihtuahna sual pua sawisêltute in lo ni dâwn lâwm ni?” tiin.​—Jakoba 2:​1-4.

7 Ring lotu rangkachak zungbun bun leh puan mawi tak sin leh ring lotu bawk rethei tak puan chhe tak sin chu Kristian inkhâwmnaah an lo kal chuan, a hausa zâwkte chuan ṭha taka cheibâwl an hlawh a. Anni chuan ṭhutna ‘hmun ṭha’ an chan laiin, a rethei zâwkte chu ding tûr emaw, tuemaw ke nghahchhan hrûla ṭhu tûr emawa tih an ni. Mahse, Pathian chuan thlei bîk nei lovin Isua tlanna inthawina chu mi hausa leh retheite chungah a pe a ni. (Joba 34:19; 2 Korinth 5:14) Chuvângin, Jehova tilâwm a, a rawng bâwl tlâng tûr chuan, duhsak bîk emaw, ‘hlâwkna duh vanga mi ngainat’ emaw kan nei tûr a ni lo.​—Juda 4, 16.

Phunnawi Suh

8. Israelte phunnawina avângin eng thil nge lo thleng?

8 Kan inpumkhatna vawng tûr leh Pathian duhsakna dawng zêl tûr chuan, Paula fuihna hi kan ngai pawimawh tûr a ni: “Phunnawina leh inhnialnate awm lovin engkim ti rawh u,” tih hi. (Philippi 2:​14-16) Aigupta sal tânna ata chhuak rinna nei lo Israelte chu Mosia leh Arona chungah an phunnawi a; tichuan, Pathian Jehova chungah pawh an phunnawi hial a ni. Chuvâng chuan, kum 20 achin chung lam zawng chu, mi rinawm Josua leh Kaleba leh Levia chite tih chauh lo chu tumah Ram Tiamah chuan an lût lo va, thlalêra an vahvaih chhûng kum 40 chhûngin an thi vek a ni. (Number 14:​2, 3, 26-30; 1 Korinth 10:10) An phunnawi man chu a va to tak êm!

9. Miriami khân a phunnawi avângin eng nge a tawh?

9 Hei hian phun hrât hnam pum pui chunga thil thleng thei reng chu a târ lang a ni. A nih leh mi mal phunnawi hrâtte chungchâng eng nge ni ve? Aw le, Mosia unaunu Miriami leh a unaupa Arona chu Mosia chungah an phunnawi a: “Mosia hnênah chauh hian em ni LALPAN thu a sawi bîk? Keini hnênah pawh hian a sawi ve lo vem ni?” an ti a. Thuziak chuan: “Chu chu LALPAN a lo hria a,” tih a sawi zawm a ni. (Number 12:​1, 2) Eng nge a rah chhuah? He mi phunnawina chungthua hma hruaitu nia lang Miriami chu Pathianin a timualpho a ni. Engtin nge a tih mualpho? Phâr hri a veitîr a; tin, a thianghlim hma ni sarih chhûng chu puan in ata hnawhhchuah a ni.​—Number 12:​9-15.

10, 11. Phnunnâwina laka inthunun vat a nih loh chuan eng rah nge a chhuah theih? Entîrna pe rawh.

10 Phunnawina chu thil dik lo engemaw chungchâng sawisêlna mai a ni lo. Phunnawi hrâtte chuan an thil vei zâwng leh dinhmun te chu an ngai pawimawh êm êm a, Pathian aiin mahni an inngaihtuah zâwk a ni. Inthunun vat a nih loh chuan, thlarau lama unaute zîngah inrem lohna a awmtîr a, Jehova rawng an bâwl tlân zêlna a dang bawk a ni. Chutiang a nih chhan chu phnunnawi hrâtte chuan mi dangin an tawrhpui an beisei avânga sawisêlna thu an chhâkchhuah reng vâng a ni.

11 Entîr nân, tuemaw chuan upa tuemaw chu kohhrana a chanvo a enkawl dân emaw, a mawhphurhna a kenkawh dân emaw chungchângah a sawisêl a ni thei. A sawisêlna kan ngaihthlâk chuan, a thil thlîr dânin kan thlîr ve ṭan mai ang. Kan rilrua lungawi lohna chi kan tuh hma chuan upa thiltihte chu kan enghelh lo pawh a ni thei; mahse, tûnah chuan kan enghelh ta a. A tâwpah chuan, chu upa thiltih rêng rêng chu kan ngaihah chuan a dik lo ta vek mai a, kan sawisêl ṭan ve ta mai thei a ni. Hetiang chi nungchang hi Jehova mite kohhran nên a inrem lo.

12. Phunnawina chuan Pathian nêna kan inlaichînnaah eng nghawng nge a neih theih?

12 Pathian berâm vêngtute chunga phunnawina chuan inhauhna a thlen thei a. An chunga phunawina emaw, sawi chhiatna hmanga hauhna emaw chuan Jehova nêna kan inlaichînna a tichhe vek thei a ni. (Exodus 22:28) Mi hau hmang sim duh lote chuan Pathian Ram an luah lo vang. (1 Korinth 5:11; 6:10) Zirtîr Juda chuan ‘Lalpa thuneihna pawisa lo va, ropuinate sawichhetu,’ a nih loh leh kohhrana mawhphurtute sawichhetu, phunawi hrâtte chungchâng a ziak a. (Juda 8) Chûng phunnawitute chuan Pathian pawm an hlawh lo va; chuvângin, fing takin an kawng suaksual chu kan pumpelh a ni.

13. Engvângin nge sawisêlna zawng zawng chu a sual vek loh?

13 Nimahsela, sawisêlna zawng zawng hi Pathianin a lâwm lo vek lo. Sodom leh Gomorra khaw “au thâwm [“sawisêlna au thâwm,” NW]” chu a ngaihthah mai lo va, chu khawpui suaksual tak chu a tiboral zâwk a ni. (Genesis 18:​20, 21; 19:​24, 25) C. E. 33, Pentikost hnu lawk, Jerusalemah chuan, “an nî tin thil semah anmahni hmeithaite an ngaihsak ṭhin loh avângin Grik Judate chu Hebraite chungah an lo phunnawi ta a.” Tichuan, “sâwm leh pahnihte” chuan chaw sem chungchânga “thil rêltu” atân “mi hmingṭha hlîr pasarih” thlangin dinhmun chu an siam ṭha a ni. (Tirhkohte 6:​1-6) Tûn laia upate pawhin thil âwm rêng sawisêlnate lamah chuan ‘an beng an chhu ngawng’ tûr a ni lo. (Thufingte 21:13) Tin, an chibai bûkpuite sawisêl aiin, upate chuan an fuihin, an tichak zâwk tûr a ni.​—1 Korinth 8:⁠1.

14. Phunnawina ata fihlim tûr chuan, eng mizia nge ṭûl zual?

14 Kan vai hian phunnawina lakah kan fihlîm tûr a ni; sawisêl hrâtna rilru chu thlarau lam atân a ṭhat loh avângin. Chutiang rilru put hmang chuan kan inpumkhatna a tichhia a. Chuvângin, engtik lai pawhin thlarau thianghlim chu keimahniah hmangaihna i rah chhuahtîr reng zâwk ang u. (Galatia 5:22) ‘Hmangaihna lal dân’ zawmna chuan Jehova rawng bâwl tlâng zêl tûrin min ṭanpui ang.​—Jakoba 2:8; 1 Korinth 13:​4-8; 1 Petera 4:⁠8.

Sawichhiatna Lak Ata Invêng Rawh

15. Engtin nge mite rêlna leh sawichhiatna hi i thliar hran ang?

15 Phunnawina chuan pawisawi zâwnga mi rêlna a thlen theih avângin, kan ṭawngkam chuakah kan fîmkhur tûr a ni. Inrêl chu mite leh an thiltih chungchâng thil ṭangkai lo tak tak sawi hi a ni a. Sawichhiatna erawh chu mi dangte hming tihchhiat tum rân chunga thu dik lo sawi hi a ni. Chutiang thu sawi chu mite chhiatna duhna leh Pathian ngaihsak lohna a ni. Chuvângin, Pathianin Israelte hnênah: “I chipuite zîngah mite rêlin [“sawichhiain,” NW] i vâk vêl ruai tûr a ni lo,” tiin a hrilh a ni.​—Leviticus 19:16.

16. Mi rêl chîng ṭhenkhatte chungchângah Paula’n eng nge a sawi a, chu a zilhna chuan eng anga min nghawng tûr nge ni?

16 Mite chungchâng thil ṭangkai lo tak sawina chuan sawichhiatna a thlen theih avângin, Paula chuan mi rêl chîng ṭhenkhat chu a zilhhau va. Kohhran ṭanpui tûra tling hmeithaite a sawi hnuah, ‘in tina lêng lâwr a, thatchhiat pawh chîng ṭhîn a; thahtchhiat chang pawh ni lovin, thu sawi loh tûr sawia kamtam [“mi rêl,” NW] leh mite thiltih rêlsak chîng bawk ṭhîn’ hmeithaite a sawi leh a ni. (1 Timothea 5:​11-15) Kristian hmeichhiain mite sawichhiatna thlen thei chi thu sawi a chîng tih a inhriat chuan, ‘mi zahawm ni a, hêktute ni lo’ tûra Paula fuihna hi an ngai pawimawh tûr a ni. (1 Timothea 3:11) Tin, Kristian mipate pawh pawikhawih chi inrêlna lakah an invêng tûr a ni.​—Thufingte 10:19.

Sawisêl Suh!

17, 18. (a) Unau sawisêl chungchângah Isua’n eng nge a sawi? (b) Sawisêlna chungchânga Isua thute chu engtin nge kan nunpui theih?

17 Tumah kan sawichhe ngai lo a nih pawhin, mi dangte sawisêl lo tûrin theih tâwp kan chhuah a ngai mai thei a ni. Isua chuan: “Sawisêl suh u, sawisêla in awm loh nân. In sawisêl ang bawkin an sawisêl ang che u; in tehna ngai bawkin an tehsak leh ang che u. Tin, engatinge mahni mita khanchhuk awm chu ngaihtuah si lovin, i unau mita hmawlh tê tak tê awm chu i hmuh ni? Engtin nge i unau hnênah, ‘I mit ata hmawlh tê tak tê kha mi lâk chuahtîr rawh’ i tih theih ang? ngai teh, nangma mit ngeiah khanchhuk a awm reng si a. Mi vervêk! i mit ata khanchhuk kha la chhuak hmasa rawh; chutichuan i unau mit ata hmawlh tê tak tê lâk chuah tûr chu fiah takin i hmu ang,” tiin chutiang rilru put hmang chu a dem a ni.​—Matthaia 7:​1-5.

18 Entîr nei ‘khanchhukin’ kan khaw hmuhna a dâl laiin, kan unau ṭanpui tûra a mita “hmawlh tê tak tê” mai chu lâk chhuahsak i tum ngai lo vang u. Dik takin, Pathian zahngaihzia kan hriatthiam tak zet chuan, kan thlarau lam unaute sawisêl chu kan duh ngai hauh lo vang. Engtin nge kan Pa vâna mi’n anmahni a hriat ang tluka kan hriat theih tehlul ang? Isua’n ‘sawisêla kan awm loh nâna sawisêl’ lo tûra min vaukhân pawh hi a mak lo ve! Keimahni ṭhat famkim lohzia tlang taka inenfiahna hian Pathianin fel lova a ruat tûr sawisêlna ata min vêng tûr a ni.

Derdêp Mahse A Ngaihhlutawm

19. Engtin nge kan rinpuite chu kan thlîr ang?

19 Kan rinpuite nêna Pathian rawng bâwl tlân zêl kan tum tlat chuan, sawisêl hrâtna chauh kan pumpelh lo vang a. Anmahni chawimawina kawngah hma kan hruai zâwk ang. (Rom 12:​10, NW) Dik tak chuan, kan ṭhatna tûr zawng lovin, an ṭhatna tûr kan zawng zâwk ang a, an tân hna hniam pawh hlim takin kan thawk ang. (Johana 13:​12-17; 1 Korinth 10:24) Engtin nge chutianga rilru put hmang ṭha chu kan neih theih ang? Ringtu rêng rêng chu Jehova mithmuhah an hlu a; tin, mihring taksa pêng tinte an inrin tawn ṭheuh angin kan inmamawh tawn ṭheuh tih kan hriat reng chuan chutiang rilru puthmang ṭha chu kan nei thei ang.​—1 Korinth 12:​14-27.

20, 21. 2 Timothea 2:​20, 21 thu hian kan tân eng awmzia nge a neih?

20 Kristiante chu rawngbâwlna ro ropui tak kawltîr hlum bêl derdêp tak ang kan ni a. (2 Korinth 4:⁠7) He rawngbâwlna thianghlim tak hi Jehova fak nâna thawk tûr chuan, amah leh a Fapa hmaa dinhmun ngaihhlutawm tak kan neih reng a ngai a ni. Rilru leh thlarau lama kan thianghlim chuahvin, bungbêl ngaihhlutawm Pathian hman tlâk kan ni thei a ni. He mi chungchângah hian Paula chuan heti hian a ziak a ni: “In ropuiah hian bungbêl, rangkachak leh tangkaruaa siam mi chauh a awm lo va, thing leh belleia siam mite pawh a awm ṭhîn a; ṭhenkhatte ngaihhlut tûr a awm bawk a, ṭhenkhatte chu ngaihhlut loh tûr a awm bawk a. Chuvângin chûng thil [sawi hnuhnûng zâwkte] laka mi a inthiarfihlîm chuan bungbêl thianghlim, Lalpa hman tlâk, hnathawh ṭha tinrênga inpeih sa, ngaihhlut tûr mi a ni ang,” tiin.​—2 Timothea 2:​20, 21

21 Pathian thil phûtte mila nung lote chu ‘bellei ngaihhlut loh tûr’ an ni. Nimahsela, Pathian duhzâwng kawng kan ûm zêl chuan, ‘Jehova rawng bâwl tûra bungbêl thianghlim, a nih loh leh dah hran, hnathawh ṭha tinrênga inpeih sa, ngaihhlut tûr mi’ kan lo ni ang. Chuvângin: ‘“Bungbêl ngaihhlut tûr” ka ni em? Ka rinpuite chungah nghawng ṭha ka nei em? Kan chibai bûkpuite nêna rawng bâwl tlâng zêl kohhran zînga mi ka ni em?’ tihte hi kan inzâwt tûr a ni.

Rawng Bâwl Tlâng Zêl Rawh U

22. Kristian kohhran chu eng nên nge khaikhin theih a nih?

22 Kristian kohhran hi chhûngkua anga inruahman a ni a. Chhûngkuaa mi tinin Jehova chibai an bûk chuan in chhûng khurah hmangaihna, inṭanpui duhna, leh boruak hlimawm tak a awm a ni. Chhûngkuaa mite chu mize chi hrang hrang nei pawh an ni thei a; mahse, an za chuan an ngaihhlutawm ṭheuh a ni. Kohhran dinhmun pawh chutiang bawk chu a ni a. Kan za hian mi hrang hrang​—leh ṭha famkim lo⁠—⁠kan ni nâ a, Pathianin Krista hmangin a lamah min hîp ṭheuh a ni. (Johana 6:44; 14:⁠6) Jehova leh Isua chuan min hmangaih a, chhûngkaw inpumkhat tlat angin, kan inhmangaih tawn ṭheuhzia kan târ lan a ngai a ni.​—1 Johana 4:​7-11.

23. Eng nge kan hriat reng tûr leh kan tum tlat tûr chu?

23 Chhûngkua ang Kristian kohhran chu rinawm nghehna hmuh kan inbeiseina hmun pawh a ni a. Tirhkoh Paula chuan: “Mipahovin hmun tinah kut thianghlim pharin, thinrim lo leh inhnial lovin ṭawngṭai sela ka duh a ni,” tiin a ziak a. (1 Timothea 2:⁠8) Hetiang hian Paula chuan rinawm nghehna leh Kristiante inkhâwmna ‘hmun tina’ ṭawngṭaina chu a thlun zawm a ni. Mipa rinawm nghette chuahvin vântlâng ṭawngṭainaah kohhran ai an awh tûr a ni. Pathian chuan kan za hian a lakah leh kan inkârah rinawm nghehna lantîr tûrin min beisei ngei mai. (Thuhriltu 12:​13, 14) Chuvângin, mihring taksa pêng tinte anga lungrual taka thawh ho chu i tum tlat ang u. Jehova chibai bûktu chhûngkaw zînga mite angin lungrual takin rawng i bâwl tlâng bawk ang u. Thil dang zawng aiin, kan inmamawh tawn ṭheuh tih leh Jehova rawng kan bâwl tlân zêl chuan Pathian pawm kan ni ang a, a malsâwmna kan dawng ang tih hi i hre reng ang u. (w02 11/15)

Engtin Nge I Chhân Ang?

• Engin nge Jehova mite chu a rawng bâwl tlântîr thei?

• Engvângin nge Kristiante’n inthlei bîkna an pumpelh?

• Phunnawina hi eng nge a dik lohna?

• Engvângin nge kan rinpuite kan ngaihhlut ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 15-naa milem]

Petera chuan “Pathianin mi duhsak bîk a nei lo” tih a hria

[Phêk 16-naa milem]

Pathianin Miriami a tihmualpho chhan i hria em?

[Phêk 18-naa milem]

Kristian rinawm nghette chuan hlim takin Jehova rawng an bâwl tlâng