A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

Mi Mala Pathian Thu Zir Nuamti Rawh

Mi Mala Pathian Thu Zir Nuamti Rawh

Mi Mala Pathian Thu Zir Nuamti Rawh

“I hnathawh zawng zawng kha ka ngaihtuah bawk ang a, i thiltihte pawh kha ka chhût ang e.”​—SAM 77:12.

1, 2. (a) Engvângin nge thil ngaihtuah nân hun kan insiam ang? (b) “Ngaihtuah” tih chu engtihna nge?

ISUA KRISTA zirtîrte kan nih angin, Pathian nêna kan inlaichînna leh A rawng kan bâwl chhan hi kan ngai pawimawh êm êm tûr a ni a. Amaherawhchu, tûn laia mi tam takte chu an buai thei êm êm a, thil ngaihtuahna hun tûr pawh an insiam thei lo a ni. Anni chu sum leh pai âtchilhna lamah te, nî tin mamawh châkkhai leina lamah te, leh a lutuka nawmsip bâwl ûmna lamah te an inhmang zo ṭhak ṭhîn. Engtin nge chutiang hlâwkna nei lo thiltihte chu kan pumpelh theih ang? Thiltih ṭûl tak tak, ei nân leh mut nân tea hun kan insiam ang chiahin, Jehova hnathawhte leh a thiltihte ngaihtuah nân pawh hun kan insiam tûr a ni.​—Deuteronomy 8:3; Matthaia 4:⁠4.

2 Ngaihtuah nân hun i hmang ngai em? Ngaihtuah tih chu engtihna nge ni? Ngaihtuah tih awmzia chu rilru pe: chîk tak emaw, urhsûn tak emawa chhût neuh neuh tihna a ni. Hei hian kan tân eng awmzia nge a neih?

3. Thlarau lama hmasâwnna chu eng nên nge a inzawm tlat?

3 Kawng khatah chuan, chu chuan tirhkoh Paula’n a chhiahhlawhpui Timothea hnêna a lehkha thawn hi min hriatchhuahtîr tûr a ni. Ani chuan hetiang hian a ziak a: “Ka lo kal hma loh zawng chhiar te, thu hrilh te, zirtîr te bei uar rawh. . . . Mi zawng zawng hnêna i sâwtna a lan theih nân chûng thilahte chuan taima [“chûng thilte chu ngaihtuah,” NW] la, chûngah chuan inhmang zo rawh,” a ti a ni. Ni e, sâwtna leh hmasâwnna chu beisei a ni a; tin, Paula thu chuan thlarau lam thilte ngaihtuahna leh hmasâwnna chuan inzawmna a nei tlat tih a târ lang a ni. Tûn laiah pawh chutiang tho chu a ni a. Thlarau lam hmasâwnna nei tûr chuan, Pathian Thu nêna inkungkaihna nei thilte kan ngaihtuahin, chûngahte chuan kan “inhmang zo” tûr a ni.​—1 Timothea 4:​13-15.

4. Jehova Thu ngaihtuah rengtîr tûr chein eng hmanruate nge i hman ṭangkai theih?

4 I tâna thil ngaihtuahna hun ṭha ber chu nangmah leh i chhûngkaw hun duanah a innghat a. Mi tam tak chuan zîng hma takah Examining the Scriptures Daily tih lehkhabu tê chhiarin Bible thute chu an ngaihtuah a ni. Khawvêl pum puia Bethel ina mi 20,000 vêlte chuan nî tin minute 15 chhûng Bible châng sawihona neiin an hun an ṭan ṭhîn a. Zîng tin Bethel chhûngkuaa mi tlêm tête chauhvin ṭawngkama ngaih dân sawina hun nei mah se, a dang zawngte chuan thusawi lai leh chhiar laite chu an lo ngaihtuah a ni. Thuhretu dangte erawh chuan an hnathawhna hmun pana an kalnaahte chuan Jehova Thute chu an ngaihtuah thung. Anni chuan Bible leh Vênnainsâng leh Awake! magazine audiocassette ṭawng ṭhenkhata awmte chu an ngaithla a ni. Chhûngpuinu tam tak chuan in chhûng hna an thawh pahin an ngaithla bawk. Dik takin, anni chuan: “LALPA thiltih thute kha ka sawi ang a; hmasânga i thilmak tihte kha ka hre reng ang e. I hnathawh zawng zawng kha ka ngaihtuah bawk ang a, i thiltihte pawh kha ka chhût ang e,” tih ziaktu, fakna hla phuahtu Asapha hi an entawn a ni.​—Sâm 77:​11, 12.

Rilru Put Hmang Dikin Rah Ṭha A Chhuah

5. Engvângin nge mi mala zirna neih chu kan ngaih pawimawh êm êm ang?

5 Kan tûn lai hun, TV te, video te, leh computer te lâr êm êmna hunah hian, lehkha chhiarna chu a bo ṭhak a nih loh vêk pawhin, nasa taka ngaihthah a ni. Jehova Thuhretute zîngah chuan chutiang a ni tûr a ni lo. Bible chhiar chu Jehova hnêna inzawmna min neihtîrtu a ni si a. Kum sâng engemaw zât liam ta khân, Mosia thlâktu, Josua chu Israel hruaitu a lo ni a. Jehova malsâwmna dawng tûr chuan, Josua chuan Pathian Thu chu amah ngeiin a chhiar a ngai a ni. (Josua 1:8; Sâm 1:​1, 2) Chu chu tûn laiah pawh phût a la ni reng a. Amaherawhchu, lehkha an thiam loh avângin, ṭhenkhat chuan lehkha chhiar chu harsa an tiin, ninawm an ti mai thei. Chutiang a nih chuan, Pathian Thu zir leh chhiar kan duh nân engin nge min ṭanpui thei? A chhânna chu Lal Solomona thu Thufingte 2:​1-6-a chhinchhiahah hian a hmuh theih a ni. Khawngaihin i Bible keu la, chûng chângte chu han chhiar teh. Tichuan, chûng chu kan sawiho dâwn nia.

6. Pathian hriatna lamah hian eng ang rilru put hmang nge kan lantîr ang?

6 A ṭan nân, he fuihna thu: “Ka fapa, ka thute i dawn a, ka thupêkte i khâwl khâwm a, finna lama i beng i chhit a, i thinlung hriatna lam atân i pêk chuan; . . . ” tih hi kan hmu a ni. (Thufingte 2:​1, 2) Hêng thute aṭang hian eng nge kan zir? Pathian Thu zir tûrin mi mal mawhphurhna kan nei ṭheuh tih hi. “Ka thute i dawn a,” tih ngaihruatna ṭawngkam hi han ngaihtuah teh. Mi tam zâwk hian Pathian Thu an ngaihsak loh avângin, chuta “a” chu a pawimawh hle a ni. Pathian Thu zir nuamti tûr chuan, Jehova thute ngaihthlâk kan châk tûr a ni a, ro hlu hloh kan hlauh êm êm angin kan thlîr tûr a ni. Kan nî tin hun duan chuan Pathian Thu ngaihthahna leh rinhlelhna hial min neihtîr tûr khawpa min tihbuai leh min lâkpên chu kan phal ngai tûr a ni lo.​—Rom 3:​3, 4.

7. Engvângin nge a theih hun apianga Kristian inkhâwmnaah kan tel ang a, kan beng kan chhit ang?

7 Kan Kristian inkhâwmnaa Pathian Thu hrilhfiah a nih laiin, kan ‘beng kan chhiin’ kan ngaithla ngun hle ṭhîn em? (Ephesi 4:​20, 21) Hriatna lamah ‘kan thinlung kan pe’ em? Thusawitu chu thusawi thiam tak a ni kher lo thei; mahse, Pathian Thu a zirtîr lai chuan, a thusawia ngun taka beng kan chhitsak chu a phu a ni. Ni e, Jehova finna lama ngun taka beng chhi tûr chuan a theih hun apiangin Kristian inkhâwmnaah kan tel tûr a ni. (Thufingte 18:⁠1) C.E. 33, Pentikost nîa Jerusalem pindan chungnunga inkhâwm lote lungnih loh dân tûr chu han ngaithtuah teh! Kan inkhâwmte chuan chutiang êmin rilru khawih lo mah se, kan zirlaibu ber Bible chu sawikhâwm a ni tlat a. Chuvângin, kan beng kan chhit a, a ruala Bible kan lo keu ve zêl chuan, inkhâwm apiang hi kan hlâwkpui thei a ni.​—Tirhkohte 2:​1-4; Hebrai 10:​24, 25.

8, 9. (a) Mahnia zirna nei tûrin keimahniah eng nge tih ngai? (b) Engtin nge rangkachak hlutna chu Pathian hriatna hriatthiamna nên i khaikhin ang?

8 Lal fing thu sawi zawm chu: “A ni, hriatna i auh va, hriat thiam theihna pawh i auh chuan, . . . ” tih hi a ni. (Thufingte 2:⁠3) Hêng thute hian eng ang rilru put hmang nge min hrilh? Pathian Jehova Thu hriatthiam châk ngawih ngawihna thinlung chu min hrilh a! Chûng chuan hriatthiamna hmuh tum rân chung leh Jehova duhzâwng hriat tum rân chunga zir châkna a kâwk a ni. Chutiang ti tûr chuan thawhrim a ngai a; chu chuan, Solomona thu sawi zawm leh a tehkhin thuah min hruai thleng a ni.​—Ephesi 5:​15-17.

9 Heti hian a chhunzawm a: “[Hriatthiamna] tangkarua anga i zawn a, ro phûm rûk anga i zawn chuan, . . . ” tiin. (Thufingte 2:⁠4) Hei hian thil hlu tak tak, tangkarua leh rangkachak zawnga kum zabi tam tak chhûng rangkachak khur laia awmte min hriatchhuahtîr a ni. Mite chuan rangkachak avângin mi dangte an that a. Ṭhenkhat dang chuan a zawng ringawtin dam chhûng hun an hmang zo ṭhak a ni. Mahse, rangkachak chuan eng hlutna nge a neih? Thlalêrah kawng bovin, tuihâlin thi dâwn ta la, eng nge i thlan zâwk ang: rangkachak tlang khat nge tui no khat? Chutichung pawhin, a hlutna inthlâk danglam reng rangkachak chu zawng tûrin mite chuan an va thawkrim nasa tak êm! * Finna te, hriatthiamna te, leh Pathian leh a duhzâwng hriatthiamnate chu zawng nasa lehzual tûr kan va ni êm! A nih leh, chutianga zawn hlâwkna chu engte nge?​—Sâm 19:​7-10; Thufingte 3:​13-18.

10. Pathian Thu kan zir chuan eng nge kan chhar chhuah theih?

10 Solomona chuan heti hian a sawi zawm zêl a: “LALPA ṭih nachâng i lo hria ang a, Pathian hriatna chu i chhar chhuak ang,” tiin. (Thufingte 2:⁠5) Keini mihring sualna neite’n Lei leh Vân Lalber, Jehova, “Pathian hriatna” kan chhar chhuak thei chu a va mak ropui tak êm! (Sâm 73:28; Tirhkohte 4:24) Khawvêl ngaiha mi thiamte leh mi fingte hian nunna leh lei leh vân thurûkte hi hriat tumin kum za bi tam tak chhûng an bei tawh a. Nimahsela, “Pathian hriatna” chu an zawng hmu thei lo. Eng nge a chhan? Pathian Thu, Bible-ah hian kum sâng tam tak chhûng hmuh theihin awm tawh mah se, ho lam takah ngaiin an hnâwl a; chuvângin, a awmzia an man lo a ni.​—1 Korinth 1:​18-21.

11. Mi mala Bible zir hlâwkna ṭhenkhat chu engte nge ni?

11 Hetah pawh hian Solomona chuan mi tithatho thei tak thil dang pakhat a sawi uar leh a: “LALPA chuan finna a pe ṭhîn a, a kâ aṭang chuan finna leh hriat thiamna a lo chhuak ṭhîn a ni,” tih chu. (Thufingte 2:⁠6) Jehova chuan finna te, hriatna te, hriat thiam theihna te chu a zawng apiangte hnênah phal takin a pe ṭhîn. Chiang takin, Pathian Thu mi mala zir tûr chuan thawhrim te, inthunun te, leh inpêk te ngai mah se, tih zêlna tûr chhan kan nei a ni. Bible chhut chhuahsa kan nei a, hmân laia mite anga kuta kan ziah chhâwn a ngai si lo!​—Deuteronomy 17:​18, 19.

Jehova Zui Tlâkin

12. Pathian hriatna min ûmtîrtu chu eng nge ni tûr?

12 Mi mala zirna kan neih chhan chu eng nge ni tûr? Mi dangte aia ṭha zâwka lan duh vâng em ni? Mi dangte aia kan thiam zâwkzia lantîr tûrin em ni? Bible encyclopedia ang tluka hre bel tak nih duhna em ni zâwk? Ni lo ve. Kan tum chu Krista rilru put hmang ang pu chunga mi dangte ṭanpui peih reng leh Kristian nun kawng ûm hi a ni. (Matthaia 11:​28-30) Tirhkoh Paula chuan: “Hriatna zawngin mi a uantîr ṭhîn a, hmangaihna erawh chuan mi a siam ṭha ṭhîn,” tiin a vaukhân a. (1 Korinth 8:⁠1) Chuvângin, Mosia’n Jehova hnêna: “Nangmah ka hriat chian theih nân che leh i mittlunga ka awm theih nân tûnah hian i kawngte hi khawngaih takin mi hriattîr ang che,” a tih laia a inngaihtlâwm ang khân kan inngaitlâwm ve tûr a ni. (Exodus 33:13) Ni e, hriatna chu mihringte ngaihsân hlawh nân ni lovin, Pathian tihlâwm nân kan duh tûr a ni. Pathian chhiahhlawh inngaitlâwm tak leh amah zui tlâk nih kan duh a ni. Chutiang chu engtin nge kan nih theih ang?

13. Mi chu Pathian chhiahhlawh pawm tlâk ni tûrin eng nge ṭûl?

13 Paula chuan Pathian tihlâwm dân chungchângah heti hian Timothea chu a fuih a: “Hnathawktu, thutak thu fel taka hmang chu zak tûr a ni lo angin, Pathian ngaiha ṭhaa inentîr tûrin ṭhahnem ngai rawh,” tiin. (2 Timothea 2:15) “Fel taka hmang” tih ṭawngkam hi Greek thiltih sawina thumal pahnih inkawp aṭanga lâk a ni a, a awmzia tak tak chu “ngîl taka tan,” a nih loh leh ‘tan ngîl’ tihna a ni. (Kingdom Interlinear) Mi thiam ṭhenkhat ngaih dân chuan, hei hian puanṭhuituin a ṭhui dân tûr anga a puan a zai ang, lo neituin a lo a leh ang, leh chutiang chi dangte chu a kâwk a ni. A enga pawh chu ni se, a kut chhuak chu a dik, a nih loh leh a ngîl tûr a ni. Kan sawi tum bera chu Pathian chhiahhlawh pawm tlâk ni tûr chuan, Timothea chuan a zirtîrna leh a nungchang chu thutak thu nêna inmil tûra ‘ṭhahnem a ngaih’ a ṭûl tih hi a ni.​—1 Timothea 4:16.

14. Engtin nge kan mi mal zirna chuan kan thiltih leh ṭawngkam chhuak a nghawng ang?

14 Paula chuan Kolossa khuaa a Kristianpuite chu ‘hna thawh tinrênga lo raha, Pathian hriat famkimna kawnga lo sâwt deuh deuhna,’ hmanga ‘kawng tinrênga amah tilungawi tûr leh Lalpa zui tlâka’ awm tûra a fuih pawh khân, chu thu bawk chu a sawi a ni. (Kolossa 1:​10-12) Hetah hian Paula hian Jehova zui tlâka awm chu ‘hna thawh tinrênga lo rah,’ leh ‘Pathian hriat famkimna kawnga lo sâwt deuh deuhna’ nên a thlunzawm a. Kawng danga sawi chuan, Jehova ngaih pawimawh chu hriatna kan ngaihhlutna lam chauh a ni lova, kan thiltih leh ṭawngkama Pathian Thu kan vawn tlat leh tlat loh hi a ni tel bawk a ni. (Rom 2:​21, 22) Chu mi awmzia chu Pathian tihlâwm kan duh chuan, kan mi mal zirna chuan kan ngaihtuahna leh kan chêtzia chu a nghawng tûr a ni, tihna a ni.

15. Engtin nge kan rilru leh ngaihtuahnate kan thunun theih?

15 Tûn laiah hian, Setana chuan rilru lam indona siamin kan thlarau lam chu tihchhiat a tum ruh tlat a. (Rom 7:​14-25) Chuvângin, kan Pathian, Jehova zui tlâk ni tûr chuan kan rilru leh ngaihtuahna chu kan thununin, kan vênghim tûr a ni. Râlthuam kan neih chu ‘ngaihtuahna tinrêng Krista thu âwihna sala’ hruai thei “Pathian hriatna” a ni a. Mahni hmasialna leh tisa lam ngaihtuahnate chu kan rilru aṭanga tih bo vek kan duh avângin, chu chu nî tin Bible zirnaa kan beng kan chhit lehzual chhan tûr a ni.​—2 Korinth 10:⁠5.

Hriatthiam Nâna Ṭanpuinate

16. Engtin nge Jehova min zirtîrna hi kan ṭhatpui theih?

16 Jehova zirtîrna chuan thlarau lam leh tisa lamah hlâwkna a thlen a ni. Hei hi thil tuiawm lo leh hlutna nei lo thil a ni lo. Chuvângin, heti hian kan chhiar a ni: “Kei hi LALPA in Pathian, in ṭhatna tûra nangmahni zirtîrtu, in kalna tûr kawnga hruaitu che u ka ni,” tiin. (Isaia 48:17) Engtin nge Jehova chuan kan ṭhatna tûr kawngah min hruai? Min hruai dân pakhat chu, a thâwk khum Thu, Holy Bible kan nei hi a ni. Hei hi kan zirlai bu bul ber, engtik lai pawha kan râwn ṭhin a ni a. Chuvângin, Kristian inkhâwmnaa thusawite Bible keuva lo zui ve zêl chu a ṭha a ni. Chutianga tih hlâwkna chu Tirhkohte bung 8-a Ethiopia mi tilreh chungchâng thuziakah khân chiang takin a hmuh theih a ni.

17. Ethiopia mi tilreh chungchângah khân eng thil nge thleng a, chu chuan eng nge a târ lan?

17 Ethiopia mi tilreh chu Juda saphun a ni a. Pathian ring tlat mi leh Pathian Lehkha Thu zir ṭhîn mi a ni. A tawlailîra zinin, zâwlnei Isaia lehkha zial chu a chhiar a, chutih lai chuan a kiang hnaia tlân pahin Philipa chuan: “I chhiar lai kha a awmzia i hria em?” tiin a zâwt a. Engtin nge a chhân lêt? “‘Tuma mi hrilhfiah lohvin engtin nge ka hriat theih ang?’ a ti a. Tin, a hnêna ṭhu chhuak tûrin Philipa chu a sâwm ta a.” Tichuan, Philipa chuan thlarau thianghlim kaihhruainain, mi tilreh chu Isaia hrilh lâwk thu hre thiam tûrin a ṭanpui ta a ni. (Tirhkohte 8:​27-35) Hei hian eng nge a târ lan? Keimahnia Bible chhiar mai hi a tâwk lo tih a târ lang a ni. A thlarau hmangin Jehova chuan bawi rinawm, fing tak pâwl chu a Thute a hun taka hre thiam tûra min ṭanpui tûrin a hmang a ni. Engtin nge a hman?​—Matthaia 24:​45-47; Luka 12:42.

18. Engtin nge bawi rinawm, fing tak pâwlin min ṭanpui?

18 Bawi pâwl chu “rinawm, fing tak,” tia koh mah ni se, Isua chuan sual thei lo an ni a ti lo. Hêng hriak thih unau rinawmte hi Kristian ṭha famkim lo an la ni a. Rilru ṭha an pu reng chung pawhin, kum zabi pakhatnaa Kristiante ang bawkin thil an hre sual ve thei a ni. (Tirhkohte 10:​9-15; Galatia 2:8; 11-14) Nimahsela, an rilru put hmang chu a thianghlim a, Jehova’n Pathian Thu leh a thu tiamtea kan rinna kan tihngheh nân Bible zirna ṭanpuitute min pe tûrin a hmang a ni. Mi mala zirna atâna bawi pâwlin min pêk hmanraw bul ber chu, New World Translation of the Holy Scriptures hi a ni a. Tûnah chuan, a bu pum emaw, a bu ṭhen emaw chu ṭawng 42-in a hmuh theih tawh a, maktaduai 114 lai chhut chhuah a ni tawh a ni. Engtin nge hei hi mi mala kan zirnaah kan hman ṭangkai theih ang?​—2 Timothea 3:​14-17.

19. New World Translation​With References hmêlhmang ṭhenkhat mi mal zirna neih huna ṭangkai thei takte chu engte nge ni?

19 Entîr nân, New World Translation of the Holy Scriptures​—With

References hi lo ngaituah ta ila. Bible châng dang râwn tûr te, footnote te, zawnawlna tênau te, “Bible Thumal Zawnawlna” leh “Footnote Thumal Zawnawlna” te a awm vek a; tin, thu har hrilhfiahna thu chi hrang 43 huap pawh a awm bawk a, map leh chart te pawh a nei bawk. “Thu Hmahruai” a awm bawk a, chu chuan he Bible ṭha chungchuang bîk tak mai atâna an hman Bible lehlin dang tam tak a târ lang bawk a ni. I ṭawng hriat thiam zâwnga hmuh theih a nih pawt chuan, hêng a hmêlhmangte hi hre bel la, hmang ṭangkai ngei ngei ang che. Eng pawh ni se, Bible hi kan zirna hun duan ṭanna a ni a, Pathian Lalram awpna a sawi uar avânga Pathian hming chawimawitu Bible lehlin, New World Translation chu kan nei a ni.​—Sâm 149:​1-9; Daniela 2:​44; Matthaia 6:​9, 10.

20. Mi mal zirna chungchânga zawhna chhân ngaite chu engte nge ni?

20 Tûnah chuan: ‘Bible hriat thiam nân eng dang nge kan la mamawh? Engtin nge mi mal zirna neih nân hun kan insiam theih ang? Engtin nge kan zirna chu ṭangkai lehzual kan nihtîr theih ang? Engtin nge kan zirna chuan mi dangte a nghawng ang?’ tihte chu kan zâwt mai thei a ni. Thuziak dawtleh chuan hêng kan Kristian hmasâwnna kawng pawimawh tak takte hi a sawi ang. (w02 12/1)

[Footnote-te]

^ par. 9 Kum 1979 aṭang khân, rangkachak hlutna chu a sân lai 1980-ah ounce khatah (31 grams) $850.00 leh a hniam lai 1999-ah ounce khatah (31 grams) $252.80 inkârah a inthlâk reng a ni.

I Hre Chhuak Em?

• “Ngaihtuah” tih awmzia hi eng nge ni?

• Pathian Thu zirna lamah eng ang rilru put hmang nge kan neih tûr?

• Mi mala zirna kan neihnaah hian eng ang rilru put hmang nge kan neih ang?

• Bible hriat thiam nâna ṭanpuitu eng nge kan neih?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 9-naa milem]

Bethel chhûngkuate chuan Bible châng ngaihtuaha nî tin hun ṭan chu thlarau lama chakna a ni tih an hria

[Phêk 9-naa milemte]

Zin paha Bible chhiar cassette ngaithlain hun hlu tak chu hman ṭangkai theih a ni

[Phêk 10-naa milem]

Mite chuan rangkachak neih nân rim takin an thawk a, neih an châk hle. Pathian Thu zir nân eng anga rimin nge ṭan i lâk?

[Milem Hawhtîrtu]

Courtesy of California State Parks, 2002

[Phêk 11-naa milemte]

Bible chu chatuan nunnaa min hruai thei ro hlu a ni