A chhûng thu-ah lût rawh

A chhûnga thuawmte-ah lût rawh

I Thinlung Zawng Zawngin Jehova Ring Rawh

I Thinlung Zawng Zawngin Jehova Ring Rawh

I Thinlung Zawng Zawngin Jehova Ring Rawh

“I hming hre tute chuan an ring ang che.”​—⁠SAM 9:10.

1, 2. Mite’n himna an hmuh nâna a thlâwna an rin thil ṭhenkhat chu engte nge ni?

THIL tam takin, kan hmakhua a tihderthâwnna tûn lai hunah hian, himna min pe thei tûr mi tuemaw leh thil engemaw zawn chu thil pângngai tak a ni. Ṭhenkhat chuan sum ngah hian an nakin hun atân himna a thlen dâwn niin an ring a; mahse, dik tak chuan sum chu innghahna tlâk a ni lo. Bible chuan: “A sum ring mi chu a vuai ang,” a ti. (Thufingte 11:28) Mi dangte chuan mihring hruaitute chungah beiseina an nghat a; mahse, hruaitu ṭha ber berte pawh hian thil an tisual fo va. A tâwpah chuan an vaiin an thi vek a ni. Bible chuan finthlâk takin: “Mi liante chu ring suh ula, mihring fapa, ṭanpuina rêng rêng awm lohna chu, ring hek suh u,” a ti. (Sâm 146:⁠3) Hêng thâwk khum thute hian ṭanpui rêng rêng awm lohna mahni theihnaa innghat lo tûrin min vaukhân bawk a ni. Keini pawh lei ‘mihring fapa’ mai kan ni si a.

2 Zâwlnei Isaia chuan a hun laia hnam hruaitute chu “inhumhimna dâwt thute” chunga an innghah avângin a dem a ni. (Isaia 28:​15-17) Himna an zawnna lamah, an ṭhenawm ramte nên politic-ah an ṭangrual a. Chutianga ṭanrualna chu a rin tlâk lo​—⁠dâwt thu mai a ni. Chutiang bawkin, tûn laia sakhaw hruaitu tam takte chu politics hruaitute nên an ṭangrual a. Hêng an ṭanrualnate pawh hi “dâwt thu” a nihzia a la lang dâwn a ni. (Thu Puan 17:​16, 17) Chûng chuan chatuan himna a thlen lo vang.

Josua leh Kaleba Siam Entawn Tûr Ṭha

3, 4. Engtin nge Josua leh Kaleba thusawi kha enthlatu dang sâwmte thusawi lakah a dang lam?

3 Chuti a nih chuan, himna chu khawiah nge kan zawn tâk ang? Mosia hun laia Josua leh Kaleba zawnna hmun bawkah kan zawng tûr a ni. Aiguptaa sal tânna ata Israelte an chhuah hnu rei lo têah, Ram Tiam, Kanaana lût tûrin an inbuatsaih a. An zînga mi sâwm leh pahnihte chu ram enthla tûra tirh an ni a, ni 40 hnuah chuan an thil hmuhte sawi tûrin an rawn kîrleh ta hlawm a. Josua leh Kaleba chauhvin, Israel nghahfâk Kanaan ram chu an rawn sawi mawi a ni. Mi dangte chuan a ram duhawmzia an hrilhfiah hnuah: “A rama mi awmte chu mi chak pui pui an ni a, khuate pawh kulh nei, ropui tak tak a ni. . . . Kan han hneh thei hlawm lo vang â, kan aiin an chak si a,” tiin an sawi zawm a ni.​—⁠Number 13:​27, 28, 31.

4 Israelho chuan enthlatu sâwmte thusawi chu an ngaithla a, an hlau ṭan ta a, Mosia chunga phunnawi khawp hialin an lo awm ta a ni. A tâwpah Josua leh Kaleba chuan nasa taka rilrua veina nên: “Enthla tûra kan va fan chhuah ram chu ram ṭha tak a ni a. Kan chunga LALPA a lâwm chuan chu ramah chuan min hruai ang a, min pe ang; hnutetui leh khawizu luanna ram chu. LALPA chungah hel lo phawt mai ula, chu mi rama mite chu hlau bawk hek suh u, kan chaw tûr an ni mai a: an inhumhimna chu engmah lo a ni a; LALPA chu kan hnênah a awm alâwm, anni chu hlau suh u,” an ti a. (Number 14:​6-9) Mahse, Israelte chuan an ngaithla duh lo va; chuvângin, chu mi ṭum chuan Ram Tiamah an lût thei ta lo a ni.

5. Engvângin nge Josua leh Kaleba’n thu ṭha an thlen?

5 Engvângin nge enthlatu dang sâwmte’n thu ṭha lo an thlen lai a, Josua leh Kaleba’n thu ṭha an thlen? En thlatu mi 12 te chuan khaw kulh nei ṭha tak leh hnam chak tak chu an hmu ṭheuh va. Sâwmte’n chu ram la tûra Israel chak tâwk loh thu an sawi pawh a dik rêng a. Josua leh Kaleba pawhin an hre chiang hle a ni. Mahse, sâwmte chuan thil chu mihringte thlîr dân zâwngin an thlîr a. Josua leh Kaleba erawh chuan Jehova an rinchhan a ni. Aigupta ramah te, Tuipui Senah te, leh Sinai Tlângah te a thiltihtheihzia chu an hmu tawh a. Tihah chuan, a hnu kum sawmbi engemmaw zâtah pawh chûng thiltih ropuite râlkhat aṭanga a hriatna ringawt pawh chuan Jeriko khuaa mi Rahabi chu Jehova mite tâna a nun pawh thâp tûrin a chêttîr hial si! (Josua 2:​1-24; 6:​22-25) Jehova thiltih mit ngeia hmutu, Josua leh Kaleba chuan Pathianin a mite tân râl a la bei zêl ang tih an ring nghet tlat a ni. A hnu kum sawmlîah Israel chhuan tharte’n Josua hruaina hnuaia Kanaan an luh a, ram an lâk chuan, an rinna chu a taka chantîr a ni ta a ni.

Jehova Kan Rin Tlat Chhan Tûr

6. Engvângin nge tûn lai Kristiante hi nêkchêpna hnuaia an awm a, khawiah nge an rinna chu an nghah ang?

6 Tûn “hun khirhtakte” hunah hian, Israelte ang bawkin, keini pawhin kan aia chak hmêlmate kan hmachhawn a. (2 Timothea 3:⁠1) Rilru lamah te, thlarau lamah te, a châng phei chuan tisa lamah te nêkchêp vêlin kan awm a ni. Chûng nêkchêpnate chu mihringte aia chungnung, Diabol-Setana hnên aṭang lo kal a nih avângin, kan theihna mai chuan kan do zo thei lo. (Ephesi 6:12; 1 Johana 5:19) Khawi lam aṭangin nge ṭanpuina kan hmuh ang? Hmân lai mi rinawm pakhat chuan Jehova hnênah ṭawngṭaiin: “I hming hre tute chuan an ring ang che,” a ti a. (Sâm 9:10) Jehova kan hriat chian a, a hming awmzia kan hriatthiam tak tak chuan, Josua leh Kaleba ang chiahin amah kan ring tlat ang.​—⁠Johana 17:⁠3.

7, 8. (a) Engtin nge thil siamte’n Jehova rinna tûr chhan min pêk? (b) Bible-in Jehova rinna tûr chhan eng nge min pêk?

7 Engvângin nge Jehova kan rin ang? Josua leh Kaleba’n an rin chhan zîngah chuan a thiltihtheihzia an hmuh vâng pawh a tel a. Keini pawhin a thiltihtheihzia chu kan hmu ve a ni. Entîr nân, vânlâwt leh arsi hlâwm vaibêlchhe tam takte pawh tiamin, Jehova thil siam zawng zawngte hi ngaihtuah teh. Jehova thunun leilung chakna namên lote hian Engkimtithei a nihzia a târ lang chiang êm êm a ni. Thil siam mak tak takte kan chhût hi chuan: “Tunge khap thei? Eng nge i tih, tunge ti ang le?” titu Joba thusawi hi kan pawmpui lo thei lo a ni. (Joba 9:12) Dik takin, Jehova kan lama a ṭan phawt chuan, lei leh vân pum puiah hian tumah kan hlauh a ngai lo.​—⁠Rom 8:31.

8 Jehova Thu, Bible hi ngaihtuah bawk teh. He tâwpintai nei lo Pathian finna hnâr hian thil chîn ṭha lote bânsan thei tûr leh kan nun Jehova duhzâwnga siam rem tûra min ṭanpui tûrin thil a tithei êm êm a ni. (Hebrai 4:12) Bible aṭang bawk hian a ni, Jehova hming leh a awmzia kan hriat phah ni. (Exodus 3:14) Jehova chu a thiltumte tihpuitlin nân a duh ang apiang​—⁠hmangaihna nei Pa te, Rorêltu fel te, indona Hnehtu te​—⁠a innihtîr thei tih kan hre bawk. Tin, a sawi apiang a lo thleng dik zêl tih kan hmu bawk a. Pathian Thu kan zir hian, fakna hla phuahtuin: “I thu ka ring si a,” a tih ang ti ve tûra chêttîrin kan awm a ni.​—⁠Sâm 119:42; Isaia 40:⁠8.

9. Engtin nge tlanna leh Isua thawhlehna chuan Jehova kan rinna a tihchak?

9 Tlanna pawh hi Jehova kan rinna tûr chhan dang leh a ni a. (Matthaia 20:28) Pathianin keimahni tlan nâna thi tûra a Fapa a rawn tîr hi thil ropui a va ni êm! Tlanna chu a ṭangkai tak zet a. Inlamlêt a, thinlung dik tak pua Jehova hnêna lo kîr zawng zawngte sual chu a tlengfai a ni. (Johana 3:​16; Hebrai 6:​10; 1 Johana 4:​16, 19) Tlanna pêk nân Isua a thawhleh a ngai a. Mi za tam takin mit ngeia an hmuh chu a thawhlehna thilmak chu Jehova kan rinna tûr chhan dang leh a ni. Chu chuan kan beiseina chu tihpuitlin lohvin a thlâwn mai lo vang tih min tiam a ni.​—⁠Tirhkohte 17:31; Rom 5:5; 1 Korinth 15:​3-8.

10. Jehova rinna tûr chhan mi mal thil tawn eng nge kan neih?

10 Hêngte hi Jehova rinna pumhlûm nei tûr kan nihzia leh kan neih theih chhante zînga ṭhenkhat chauh a ni a. A dang tam tak pawh a la awm a, ṭhenkhat chu mi mal thil tawn a ni. Entîr nân, a khât tâwkin dinhmun harsa kan tâwk ṭheuh ṭhîn a. Chûng huntea Jehova kaihhruaina kan dîl chuan a kaihhruaina chhawr tlâkzia chu kan hmu ṭhîn a ni. (Jakoba 1:​5-8) Kan nî tin nuna Jehova hnêna kan innghah deuh deuh va, a rah ṭha kan hmuh deuh deuh hian, amah kan rinna chu a zual deuh deuh a ni.

Davida’n Jehova A Ring

11. Eng dinhmun hnuaiah pawh nge Davida’n Jehova a rin tlat?

11 Hmân lai Israel mi Davida chu Jehova ringtute zînga pakhat a ni. Davida chuan amah thah tumtu Lal Saula vauna leh Israel hneh tumtu, Philistia sipai chak takte vauna a hmachhawn a. Mahse, chûng zawng zawngah chuan a dam khawchhuak a, hnehtu a ni hial zâwk a ni. Engvâng nge? Amah Davida ngei chuan heti hian a chhan a sawifiah a: “LALPA chu ka êng leh mi chhandamtu a ni; tunge ka ṭih ang? LALPA chu ka nunna kulhbîng a ni; tunge ka hlauh vang?” tiin. (Sâm 27:⁠1) Chutiang bawk Jehova rinna kan neih chuan keini pawh hnehtu kan ni ve ang.

12, 13. Dodâltute chuan hriamhrei atân an leite an hman hunah Jehova kan ring tlat tûr a ni tih engtin nge Davida’n a târ lan?

12 Ṭum khat pawh Davida chu: “Aw Pathian, ka mangan thu-ah hian ka aw hi lo hria la: dotute hlauhawmna lakah hian ka nunna humhim ang che. Thil ṭha lo titute inrâwn rûkna lakah mi thukru ang che, thil tisualtute inhâwr khâwmho lakah chuan. Chûngte chuan khandaih angin an lei an tât hriam a, mi sawisêlbo chu hmun fianriala an kah theihna tûrin an thal, thu khâ-te chuanin, an tin a,” tiin a ṭawngṭai a ni. (Sâm 64:​1-4) Hêng thute Davida’n a ziah chhan chiah chu kan hre lo va. Mahse, tûn laiah hian, a sawi ang bawkin, dodâltute chuan “an lei an tât hriam a,” ṭawngkam chu indona hriamhreiah an hmang tih erawh kan hria a ni. Kristian sawisêlbote chu ṭawngkam emaw, ziakin emaw an chanchin dik lo taka sawina “thal” hmangin an ‘kâp’ a ni. Chutih hunah Jehova kan rinchhan tlat chuan, eng nge a rah chhuah ang?

13 Davida chuan hetiang hian a sawizawm a: “Pathianin anmahni a kâp ang a: vawilehkhatah thala hliamin an awm ang. Chutiang chuan, anmahni lei ngei chuan anmahni a do avângin, tihpetekin an awm ang a . . . Mi felte chu LALPA-ah an lâwm ang a, amahah chuan rinna an nghat ang a,” tiin. (Sâm 64:​7-10) Ni e, hmêlmate chuan kan lakah an lei tât hriam mah se, a tâwpah chuan “anmahni lei ngei chuan anmahni a do” vang. A tâwpah chuan amaha rinna nghattute an lâwm theih nân, Jehova chuan thil chu hlawhtlinnaah a chantîr ang.

Hezekia Rinna A Thlâwn Lo

14. (a) Eng dinhmun hlauhawm tak hnuaiah nge Hezekia’n Jehova a rinchhan? (b) Engtin nge Hezekia’n Assuria-ho dâwtthu a rin lohzia a târ lan?

14 Jehovaa rinna neih a thlâwn lohzia fiahna dang chu Lal Hezekia hi a ni. Hezekia lal chhûngin Assuria sipai chak takte chuan Jerusalem an vau va. Chûng sipaite chuan ram dang tam tak pawh an la tawh a ni. Jerusalem tih chauh lo chu Juda khawpuite pawh a la tawh a, Jerusalem pawh a lâk thuai tûr thu uang takin a sawi a ni. Ani chuan Rabsakeha hmangin amah ṭanpui tûra Aigupta rin chu a thlâwn mai a nih tûr thu a hrilh a, chu chu a dik rêng a ni. Amaherawhchu, a hnuah chuan: “I rin Pathian chuan, Jerusalem khua Assuria lal kutah pêk a ni lo vang, tiin bum che suh se” a ti. (Isaia 37:10) Nimahsela, Hezekia chuan Jehova’n a bum dâwn lo tih a hre chiang a. Chuvângin heti hian a ṭawngṭai a: “Aw LALPA kan Pathian, nang hi, nang chauh hi, LALPA i ni tih leilung luah ram zawng zawng hian an hriat theih nân a [Assuria] lakah min chhandam ang che,” tiin. (Isaia 37:20) Jehova chuan Hezekia ṭawngṭaina chu a chhâng a. Zan khat thil thuah vântirhkoh pakhatin Assuria sipai 1,85,000 a tihlum ta a ni. Jerusalem chu a him a, Senakeriba chuan Judai ram chu a chhuahsan ta a. Chu mi thilthleng hria apiang chuan Jehova ropuizia chu an hre ta a ni.

15. He khawvêl nghet lo taka harsatna kan tawh theih engpawh laka inrâlring tûrin eng chauhvin nge min ṭanpui ang?

15 Tûn laiah pawh, Hezekia ang bawkin indona ang dinhmunah kan ding a. Keini indona erawh chu thlarau lam indona a ni thung. Mahse, thlarau lam sipai kan nih angin, dam khawchhuah nân thiamna kan neih a ngai a ni. Beihna lo awm theite chu hmuh lâwk a, lo do lêt tûra kan inpuahchah a ngai a ni. (Ephesi 6:​11, 12, 17) He khawvêl nghet lo takah hian, dinhmun chu a inthlâkthleng thut thei reng a. Mipui intihbuaina pawh thleng thut thei reng a ni. Sakhaw lam zalênna ramte pawh khuahkhirhna ramah a chang thut thei a. Hezekia anga Jehovaa rinna nghet tak neihna hmanga kan inbuatsaih chauhvin, thil lo thleng thei engpawh lakah kan inrâlring thei ang.

Jehova Ring Tih Chu Eng Tihna Nge?

16, 17. Engtin nge Jehova kan rinzia kan lantîr?

16 Jehova ring tih hi ṭawngkam mai a ni lo. Kan thinlung leh chêtziaa lantîr a tel a ni. Jehova kan rin chuan, a Thu, Bible chu kan ring pumhlûm ṭhak ang a. Nî tin kan chhiarin, kan ngaihtuah ang a, kan nun kan kaihhruaitîr ang. (Sâm 119:105) Jehova rinnaaah chuan a thlarau thianghlim thiltihtheihna rin pawh a tel bawk. Thlarau thianghlim ṭanpuinain, Jehova lâwmzâwng rah chu kan chhuah thei a, thil chîn dawklak ṭha lote pawh kan bânsan thei bawk. (1 Korinth 6:11; Galatia 5:​22-24) Chuvângin, thlarau thianghlim ṭanpuinain, mi tam tak chuan meizûk emaw, ruihhlo ngaih emaw chu an bânsan thei a ni. Ṭhenkhat chuan nungchang bawlhhlawh an bânsan bawk. Ni e, Jehova kan rinchhan phawt chuan, kan chakna ni lovin, ama chaknain thil kan ti ṭhîn a ni.​—⁠Ephesi 3:​14-18.

17 Chu bâkah, Jehova ring tih awmzia chu ama mi rinte rin ve hi a ni tel bawk. Entîr nân, Jehova chuan lei lam Lalram hmakhaw ngaihsak tûrin “bawi rinawm, fing tak,” chu a din a. (Matthaia 24:​45-47) Jehova ruahmanna siam chu kan rin avângin, a mi thlante ngaihthaha, mahni thu thua tâl chu kan tum lo a ni. Tin, Kristian kohhrana rawngbâwl upate chu tirhkoh Paula sawi dânin thlarau thianghlima ruat an ni. (Tirhkohte 20:28) Kohhrana upa ruahmanna thlâwpna hmangin, Jehova kan rinzia kan lantîr bawk a ni.​—⁠Hebrai 13:17.

Paula Entawn Tûr Siam Zui Rawh

18. Engtin nge tûn laia Kristiante hian Paula entawn tûr siam hi an zui a; mahse, engah nge an rinna an nghah loh?

18 Tirhkoh Paula chuan keimahni ang bawkin a rawngbâwlnaah nêkchêpna tam tak a tâwk a. A hun lai chuan, Kristianna chungchâng chu sawrkâr hotute hnênah dik lo taka thlen a ni a, a châng chuan chûng ngaih dân dik lote sawifiah emaw, rawngbâwlna dân phala siam emaw tumin a bei bawk ṭhîn. (Tirhkohte 28:​19-22; Philippi 1:⁠7, NW) Tûn laiah, Kristiante chuan a entawn tûr siam chu an zui a. A theihna a piangah, hmanraw hman theih awm apiang hmangin kan rawngbâwlna chungchâng an hriatthiam nân mite chu kan ṭanpui a ni. Tin, chanchin ṭha hum tûr leh dân pawm nihtîr tûrin kan thawk bawk. Nimahsela, kan hlawhtlinna emaw, kan hlawhchhamna emaw chu court-a thiam kan chan leh chan loh emaw, mipui ṭan kan hlawh leh hlawh loh emaw lama innghat lova kan ngaih avângin, chutiang thawh rimnaah chuan kan rinna zawng zawng kan nghat lo va, Jehovaah kan rinna kan nghat zâwk a ni. Israelte a fuihna thu: “Muang taka awmnaah leh ring taka awmnaah hian in chakna a awm ang,” tih hi kan hre reng a ni.​—⁠Isaia 30:15.

19. Tihduhdahna an tawhin, engtin nge kan unaute Jehova rinna chu a thlâwn mai a nih loh?

19 A châng chuan, Europe Chhak leh Thlang lam ramah te, Asia leh Africa ram ṭhenkhatahte, leh South leh North America ramah te chuan kan rawngbâwlna hi khap emaw, khuahkhirh emaw a ni a. Hêngte hi Jehova kan rinna chu a thlâwn ta tihna em ni? Ni lo ve. A châng chuan chhan ṭha engemaw avângin tihduhdahna nasa takte chu tawrhtîr phal mah se, chûng tihduhdahna tuarte chu Jehova’n hmangaih takin a tichak ṭhîn. Chûng tihduhdahna hnuaiah chuan Kristian tam takte’n Pathian rinna leh rinchhanna ropui tak an neih phah a ni.

20. Dân lama zalênna nei mah ila, eng kawngin nge kan rinna kan phatsan ngai loh vang?

20 Kawng leh lamah chuan, ram tam takah dân pawmpuina kan nei a, a châng phei chuan fakna duhawm takte pawh kan dawng bawk a. Chûngte avâng chuan kan lâwm a, chûngte chuan Jehova thiltum tihpuitlinna a ṭanpui tih kan hria a ni. A malsâwmna avângin, kan zalênna chu mahni hmakhua atân ni lovin, vântlâng hmaa Jehova rawngbâwl nân kan hmang zâwk a ni. Mahse, hotute fak hlawh duh vâng ringawt chuan kan tualdâwihna hi kan phatsan ngai lo vang a, kan thu hrilh rawngbâwlna pawh kan titâwp lo vang a, engkawng dang mahin Jehova rawng kan bâwlna chu kan tihchhiat phah hek lo vang. Messia Lalram khua leh tuite kan ni a, Jehova lal chungnunna lamah kan ṭang nghet tlat a ni. Kan beisei chu he khawvêl ni lovin, he khawvêl awptu awmchhun ni tûr, Mesia vân lam Lalram awpna hnuaia khawvêl thar hi a ni. Chu sawrkâr chu bomb emaw, missile emaw, nuclear râlthuam emaw pawhin a tinghîng thei lo vang a, tlâktîr theih a ni hek lo vang. Chu chu hneh theih loh a ni a, Jehova thiltum chu a hlen chhuak ang.​—⁠Daniela 2:​44; Hebrai 12:28; Thu Puan 6:⁠2.

21. Eng kawng nge zawh kan tum tlat?

21 Paula chuan: “Keini zawng boral tûra hnungtawlh pâwla mi kan ni lo va; nunna humhim tûra rinna nei pâwla mi kan ni zâwk,” a ti. (Hebrai 10:39) Chuvângin, a tâwp thlengin Jehova rawng rinawm takin i bâwl ṭheuh vang u. Tûnah leh hun lo la awm zêl tûra Jehova rin tlatna tûr chhan engkim kan nei a ni.​—⁠Sâm 37:3; 125:⁠1. (w03 3/1)

Eng Nge I Zir?

• Engvângin nge Josua leh Kaleba’n thu ṭha an thlen?

• Jehova kan rin tlatna tûr chhan ṭhenkhat chu engte nge ni?

• Jehova ring tih awmzia chu eng nge ni?

• Jehova rinchhanin, eng dinhmunah nge ngheh tlat kan tum ang?

[Zirlai Atâna Zawhnate]

[Phêk 15-naa milem]

Engvângin nge Josua leh Kaleba’n thu ṭha an thlen?

[Phêk 16-naa milem]

Thil siamte hian Jehova rinna tûr chhan ṭha tak min pe

[Milem Hawhtîrtu]

Milem a pathumin: Courtesy of Anglo-Australian Observatory, photograph by David Malin

[Phêk 18-naa milem]

Jehova ring tih awmzia chu a mi rinte rin ve hi a ni